Giáo án môn Ngữ văn 7 - Trường THCS Ba Vinh - Tiết 62: Ôn tập văn biểu cảm

Ngày soạn :12 / 12 / 2008
 Ngày dạy : 17 /12 / 2008 
Tiết : 62 
ÔN TẬP VĂN BIỂU CẢM
A. Mục tiêu yêu cầu :
 Gv cần giúp hs đạt được : 
	- Ôn tập những đặc điểm quan trọng nhất về lý thuyết văn biểu cảm. 
	- Phân biệt được văn tự sự, miêu tả với yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm . 
	- Cách lập ý và lập dàn ý cho một đề văn biểu cảm . 
	- Cách diễn đạt trong văn biểu cảm . 
B. Chuẩn bị :
	- Gv : Giáo án , Sgk 
	- Hs : Bài cũ + Bài mới 
C. Phương pháp dạy học :
	- Vấn đáp - Giảng giải .
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học :
 I. Ổn định tổ chức : (1’)
 II. Kiểm tra bài cũ : (1’)
	- Gv kiểm tra sự chuẩn bị của hs. 
 III. Bài mới :
 1) Giới thiệu bài : (1’)
 2) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học :
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
8’
Hoạt động 1: Hướng dẫn hs tìm hiểu câu hỏi sgk .
I. Phân biệt văn miêu tả và văn biểu cảm . 
- Gv cho hs tự đọc lại các bài văn . 
F Em hãy cho biết văn miêu tả và văn biểu cảm khác nhau như thế nào ? 
- Văn bản thường sử dụng các biện pháp tu từ, ẩn dụ, nhân hoá .
- Hs đọc các nội dung gv yêu cầu . 
+ Văn miêu tả : Tái hiện lại đối tượng cho người ta cảm nhận được nó. 
+ Văn biểu cảm : Mượn đối tượng để nói lên suy nghĩ , cảm xúc của mình . 
- Văn miêu tả : Tái hiện lại đối tượng (người, vật, cảnh vật) cho người ta cảm nhận được nó. 
- Văn biểu cảm : Mượn đối tượng để nói lên suy nghĩ , cảm xúc của mình . 
8’
Hoạt động 2 : Hướng dẫn hs phân biệt sự khác nhau giữa văn biểu cảm và văn tự sự . 
II. Phân biệt văn biểu cảm với văn tự sự .
- Gọi hs đọc lại văn bản kẹo mầm (bài 11) 
F Em hãy cho biết văn biểu cảm khác văn tự sự ở điểm nào ? 
- Gv nhấn mạnh : Yếu tố tự sự trong văn biểu cảm thường là nhớ lại sự viểctong quá khứ, những sự việc để lại ấn tượng sâu đậm chứ không đi sâu vào nguyên nhân kết quả . 
- Hs đọc . 
+ Tự sự : Kể có đầu, có đuôi. 
+ Biểu cảm : Yếu tố tự sự làm nền để nói lên cảm xúc qua sự việc . 
- Tự sự : Kể có đầu, có đuôi. 
- Biểu cảm : Yếu tố tự sự làm nền để nói lên cảm xúc qua sự việc . 
7’
Hoạt động 3 : Tìm hiểu vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm. 
III. Vai trò của tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm .
F Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò gì ? 
F Chúng thực hiện nhiệm vụ biểu cảm như thế nào? 
- Gv phân tích cụ thể trong văn bản kẹo mầm cho hs hiểu rõ hơn . 
- Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò làm giá đỡ cho tình cảm, cảm xúc của tác giả được bộc lộ. 
- Thiếu tự sự, miêu tả thì tình cảm mơ hồ, không thể hiện cụ thể, bởi vì tình cảm, cảm xúc của con người nảy sinh từ sự việc, cảnh vật cụ thể. 
- Tự sự và miêu tả thường không thể thiếu trong văn biểu cảm, nó là cái cớ, là giá đỡ cho tác giả bộc lộ cảm xúc, tình cảm.
- Thiếu tự sự, miêu tả thì tình cảm mơ hồ, không thể hiện cụ thể
9’
Hoạt động 4: Hướng dẫn cho hs tìm ý cho đề văn cụ thể 
IV. Các bước của bài văn biểu cảm .
F Em hãy nhắc lại các bước để thực hiện một bài văn biểu cảm ? 
F Em hãy tìm ý cho một đề văn sau : Cảm nghĩ mùa xuân ? 
- Gv : Đối với đề văn trên ta thấy cảm nghĩ mùa xuân phải bắt đầu từ ý nghĩa của mùa xuân đối với con người . 
F Vậy có thể tìm được những ý nghĩa gì ? 
- Gv kết luận .
+Tìm hiểu đề và tìm ý .
+ Lập dàn ý 
+ Viết bài .
+ Đọc và sửa chữa
- Hs thảo luận và trả lời.
Các nhóm khác nhận xét 
1. Tìm hiểu đề và tìm ý 
2. Lập dàn bài . 
3. Viết bài .
4. Đọc lại và sửa chữa .
VD: Tìm ý cho đề văn “Cảm nghĩ mùa xuân” 
- Mùa xuân đem lại cho mỗi người một tuổi trong đời.
- Đối với thiếu nhi mùa xuân là mùa đánh dấu sự trưởng thành . 
- Mùa xuân là mùa đâm chồi, nảy lộc của thực vật, là mùa sinh sôi của muôn loài .
- Mùa xuân là mùa mở đầu cho 1năm, mở đầu cho một kế hoạch, một dự định . 
à Suy nghĩ về mình và về mọi người xung quanh . 
6’
Hoạt động 5 : Tìm hiểu các biện pháp tư từ thường sử dụng trong văn biểu cảm : 
V. Các biện pháp tư từ thường sử dụng trong văn biểu cảm : 
F Bài văn biểu cảm thường sử dụng các biện pháp tu từ gì ? 
F Người ta nói ngôn ngữ văn biểu cảm gần với thơ, em có đồng ý không? Vì sao ? 
+ So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, điệp ngữ 
+ Ngôn ngữ biểu cảm gần với ngôn ngữ thơ, Vì nó có mục đích biểu cảm như thơ .
+ Trong cách biểu cảm trực tiếp, người viết sử dụng ngôi thứ nhất (tôi, em, chúng em ) trực tiếp bộc lộ cảm xúc của mình trong lời than, lời nhắn, lời hô  
+ Trong cách biểu cảm gián tiếp tình cảm ẩn dụ trong các hình ảnh .
- So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, điệp ngữ 
- Ngôn ngữ biểu cảm gần với ngôn ngữ thơ, Vì nó có mục đích biểu cảm như thơ .
 3) Củng cố : (2’)
	- Nhấn mạnh lại các nội dung của bài . 
 4) Đánh giá tiết học : (1’)
 5) Dặn dò : (1’)
	- Ôn tập lại kiến thức văn biểu cảm . 
	- Đọc lại các văn bản để xem lại yếu tố biểu cảm trong các văn bản đó . 
	- Xem trước và soạn bài “Sài gòn tôi yêu” .
 IV. Rút kinh nghiệm , bổ sung :