ài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Chủ đề 4: Thơ ca trung đại

CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI.
 I/ Mục tiêu của chủ đề: 
 Qua chủ đề giúp cho HS nắm được:
 1. Kiến thức:
 - Nắm chắc hơn nữa những kiến thức cơ bản về thơ ca Trung đại.
 - Hiểu được tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước, số phận người phụ nữ trong thơ ca Trung đại.
 2. Kĩ năng: 
 - Đọc và cảm thụ thơ ca trung đại một cách sâu sắc hơn.
 - Viết được những bài văn, đoạn văn cảm thụ có yếu tố biểu cảm trong thơ văn trung đại.
 - Biết liên hệ thực tế, điều chỉnh hành vi cá nhân phù hợp với chuẩn mực đạo đức.
 3. Thái độ:
 - Nhận thức rõ trách nhiệm và nghĩa vụ, quyền lợi của mình với gia đình, quê hương, đất nước.
 - Có ý thức tìm hiểu, khám phá những nét đẹp văn hoá ứng xử trong cuộc sống hàng ngày của mỗi con người.
 II/ Tài liệu:
 - Sách giáo khoa Ngữ văn 7.
 - Những kiến thức cơ bản và nâng cao Ngữ văn 7.
 - Những dạng bài cảm thụ Ngữ văn 7.
 - Các loại bài tập bổ trợ Ngữ văn 7.
 III/ Thời gian:
 Thực hiện chủ đề: 9 tiết.
 - Tiết 1: Giới thiệu vài nét về văn học Trung đại – Thể thơ Đường luật.
 - Tiết 2,3: Tinh thần yêu nước trong “ Sông núi nước Nam” và “Tụng giá hoàn kinh sư”.
 - Tiết 4,5: Phong cảnh thiên nhiên trong: “Bài ca Côn Sơn, Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra, Qua đèo Ngang”. 
 - Tiết 6,7: Hình ảnh người phụ nữ trong ca dao – dân ca và thơ ca trung đại.
- Tiết 8: Ôn tập.
- Tiết 9: Tổng kết, rút kinh nghiệm, kiểm tra, đánh giá.
Ngày soạn: 
Ngày giảng:
 TIẾT 26: CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI.
 GIỚI THIỆU VÀI NÉT VỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI 
	 – THỂ THƠ ĐƯỜNG LUẬT.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Cã c¸i nh×n toµn diÖn vµ ®Çy ®ñ h¬n vÒ th¬ ca trung ®¹i vµ nh÷ng thµnh tùu cña v¨n häc ViÖt Nam giai ®o¹n nµy.
 - BiÕt vµ nhí ®­îc nh÷ng t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu trong giai ®o¹n nµy.
B. CHUẨN BỊ:
 - GV: S­u tÇm tµi liÖu, tæng hîp nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n.
 S­u tÇm mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu ®Ó giíi thiÖu cho HS.
 - HS: S­u tÇm c¸c bµi th¬ cña c¸c t¸c gi¶ trong thêi k× nµy.
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn ®Þnh tæ chøc:
 2. KiÓm tra:
- ViÖc s­u tÇm th¬ cña HS.
 3. Bµi míi:
I. Vµi nÐt s¬ l­îc vÒ v¨n häc Trung ®¹i.
1.Sù h×nh thµnh cña dßng v¨n häc viÕt.
Thêi k× B¾c thuéc - Tr­íc TKX ch­a cã dßng v¨n häc viÕt, chØ cã v¨n häc d©n gian.
§Õn TKX, thêi k× tù chñ, VH viÐt (VH trung ®¹i) víi t­ c¸ch lµ 1 dßng VH viÕt míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt hiÖn (TÇng líp cã tri thøc H¸n häc, tinh th«ng thÇn häc, l¹i cã t­ t­ëng yªu n­íc, tinh thÇn d©n téc ® s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña thêi ®¹i trong buæi ®Çu cña nÒn tù chñ).
® Sù ra ®êi cña dßng v¨n häc viÕt lµ b­íc nh¶y vät cña tiÕn tr×nh lÞch sö d©n téc.
- DiÖn m¹o hoµn chØnh: VHDG + VH viÕt.
- TÝnh chÊt: phong phó, ®a d¹ng & cao ®Ñp h¬n.
2. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH viÕt.
+ V¨n häc ch÷ H¸n.
+ V¨n häc ch÷ N«m.
3. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña dßng VH viÕt: 4 g/®o¹n.
a. Giai ®oan 1: Tõ TKX-TKXV.
+ VÒ lÞch sö:
- Sau khi giµnh ®­îc nÒn tù chñ-tæ tiªn ta ®· dùng n­íc theo h×nh thøc XHPK.
- C¸c ®Õ chÕ PK ph­¬ng b¾c vÉn cßn muèn x©m l­îc n­íc ta (Tèng- M«ng- Nguyªn- Minh) nh­ng ®Òu thÊt b¹i.
- Giai cÊp PK gi÷ vai trß chñ ®¹o.
+VÒ VH:
- VH viÕt xuÊt hiÖn.
- Chñ ®Ò chÝnh: Lßng yªu n­íc,tinh thÇn chèng giÆc ngo¹i x©m, kh¸t väng hßa b×nh.
VD: Nam Quèc S¬n Hµ. -LTK
 HÞch T­íng SÜ. TQT.
 B×nh Ng« §¹i C¸o NTr·i.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i (1380-1442).
 Quèc ¢m Thi TËp - Th¬ n«m (254 bµi).
b. Giai ®o¹n 2: Tõ TKXV-XII ®Õn nöa ®Çu TKXVIII.
+ VÒ lÞch sö:
- ChÕ ®é PK vÉn trong thêi k× ph¸t triÓn. Néi dung kh«ng cßn gi÷ ®­îc thÕ æn ®Þnh, thÞnh trÞ nh­ tr­íc.
- XH n¶y sinh nhiÒu m©u thuÉn, khëi nghi· n«ng d©n,chiÕn tranh PK x¶y ra liªn miªn. §êi sèng nh©n d©n lÇm than cùc khæ,®Êt n­íc t¹m thêi chia c¾t.
+ VÒ VH: 
- VH ch÷ n«m ph¸t triÓn nhê ph¸t huy ®­îc 1 sè néi dung, thÓ lo¹i cña VHDG.
- Chñ ®Ò chÝnh: Phª ph¸n tÖ n¹n cña XHPK hi väng vÒ sù phôc håi cña nÒn thÞnh trÞ & sù thèng nhÊt ®Êt n­íc.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu:
 - NguyÔn BØnh Khiªm (1491- 1585).
 - Thiªn Nam Ng÷ Lôc (800 c©u lôc b¸t)-KhuyÕt danh.
c. Giai do¹n 3: Tõ cuèi TKXVIII ®Õn nöa ®Çu TKXI X.
- VÒ lÞch sö:
+ Cuéc x©m l­îc cña TDP.
+ Cuéc ®Êu tranh gian khæ & anh dòng cña nh©n d©n ta.
+ B­íc ®Çu n­íc ta chÞu sù thèng trÞ cña TDP.
- VÒ VH:
+ VH ch÷ H¸n & ch÷ N«m ph¸t triÓn.
+ Chñ ®Ò:¢m h­ëng chñ ®¹o lµ tinh thÇn yªu n­íc chèng giÆc ngo¹i x©m & bän tay sai b¸n n­íc.
* T¸c gi¶ tiªu biÓu:
 NguyÔn §×nh ChiÓu-V¨n TÕ NghÜa SÜ CÇn Giuéc.
 Tó X­¬ng.
 NguyÔn KhuyÕn.
II. ThÓ th¬ §­êng luËt. 
Bao gåm : - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt.
 - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
 - ThÓ th¬ tr­êng luËt (dµi h¬n 10 c©u).
* ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - HS chñ yÕu häc thÓ th¬ nµy.
- Lµ thÓ th¬ mµ mçi bµi chØ cã 4 c©u.Mçi c©u 7 tiÕng, viÕt theo luËt th¬ do c¸c thi sÜ ®êi §­êng (618-907) n­íc Trung Hoa s¸ng t¹o nªn.
- C¸c nhµ th¬ VN s¸ng t¸c nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt b»ng ch÷ H¸n- ch÷ N«m hoÆc b»ng ch÷ Quèc ng÷.
 VD: - Nam Quèc S¬n Hµ LÝ Th­êng KiÖt.(viÕt b»ng ch÷ H¸n)
 - B¸nh Tr«i N­íc. Hå Xu©n H­¬ng.(viÕt b»ng ch÷ N«m)
 - C¶nh Khuya. HCM. (viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷)
1. HiÖp vÇn:
Mçi bµi cã thÓ cã 3 vÇn ch©n, hoÆc 2 vÇn ch©n.ë ®©y chØ nãi 3 vÇn ch©n(lo¹i phæ biÕn), lo¹i vÇn b»ng.
C¸c ch÷ cuèi c©u 1-2 & 4 hiÖp vÇn. (VÇn ch©n hoÆc vÇn b»ng).
2. §èi:
PhÇn lín kh«ng cã ®èi.
NÕu cã: - C©u 1-2 ®èi nhau. 
 - C©u 3- 4 ®èi nhau. §èi c©u, ®èi ý, ®èi thanh.
 - C©u 2- 3 ®èi nhau. 
 3. CÊu tróc: 4 phÇn. 
- C©u 1 gäi lµ Khai (më ra).
- C©u 2 gäi lµ thõa.
- C©u 3 gäi lµ ChuyÓn.
- C©u 4 gäi lµHîp. (khÐp l¹i)
4. LuËt: NhÊt, tam, ngò, bÊt luËn.
 NhÞ, tø, lôc, ph©n minh.
C¸c ch÷ 1- 3- 5 lµ b»ng hay tr¾c ®Òu ®­îc,c¸c ch÷ 2- 4- 6 ph¶i ®óng luËt b»ng, tr¾c.
- LuËt b»ng tr¾c (lo¹i bµi cã 3 vÇn)
+ C¸c ch÷ kh«ng dÊu, chØ cã dÊu huyÒn thuéc thanh b»ng.
+ C¸c ch÷ cã dÊu s¾c, nÆng, hái, ng·, thuéc thanh tr¾c. 
+ Trong mçi c©u th¬, c¸c ch÷ 2- 4- 6 ph·i ®èi thanh. NÕu ch÷ thø 2 lµ b»ng ® ch÷ thø 4 lµ tr¾c ® ch÷ thø 6 lµ b»ng. NÕu ch÷ thø 2 lµ tr¾c ® ch÷ thø 4 lµ b»ng ® ch÷ thø 6 lµ tr¾c. Nãi mét c¸ch kh¸c, mçi c©u th¬, ch÷ thø 2 & 6 ph¶i ®ång thanh, ch÷ thø 4 ph¶i ®èi thanh víi 2 ch÷ thø 2 & 6.
CÆp c©u 1 & 4, cÆp c©u 2 & 3 th× c¸c ch÷ thø 2 - 4- 6 ph¶i ®ång thanh (cïng tr¾c hoÆc cïng b»ng)
LuËt b»ng:
1
2
3
4
5
6
7
1
B
T
B
VÇn
2
T
B
T
VÇn
3
T
B
T
4
B
T
B
VÇn
LuËt tr¾c:
1
T
B
T
VÇn
2
B
T
B
VÇn
3
B
T
B
4
T
B
T
VÇn
 4. Củng cố:
 - GV khái quát ND bài học.
 5. HDVN:
 - Học bài.
 - Soạn và tìm hiểu tinh thần yêu nước trong bài “Nam quốc sơn hà”, “Tụng giá hoàn kinh sư”.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
 TIẾT 27: CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI.
 TINH THẦN YÊU NƯỚC TRONG “ SÔNG NÚI NƯỚC NAM” VÀ “TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ”
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - C ¶m nhËn mét c¸ch s©u s¾c tinh thÇn d©n téc qua 2 bµi th¬ ®­îc viÕt trong hoµn c¶nh ®Êt n­íc bÞ x©m l¨ng.
 - C¸c em thÊm nhuÇn chñ nghÜa yªu n­íc, chñ nghÜa anh hïng tõ ®ã tù hµo vÒ truyÒn thèng cña cha «ng.
 B. CHUẨN BỊ:
 - GV: Kh¸i qu¸t ý nghÜ tõng t¸c phÈm.
 - HS: Häc thuéc lßng vµ tËp ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ 2 bµi th¬.
 C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn ®Þnh tæ chøc:
 2. KiÓm tra:
 ? Nêu ND và NT chủ yếu của thơ Trung đại?
* Yêu cầu đạt được:
 - NghÖ thuËt: 
 + Th­êng sö dông ®iÓn tÝch ®iÓn cè: vua Thôc mÊt n­íc biÕn thµnh chim cuèc
 + Th­êng sö dông nh÷ng h×nh ¶nh lín lao mang tÇm vãc thêi ®¹i, tÇm vãc vò trô: s­¬ng khãi, giang s¬n, thiªn th­
 + Th­êng cã phÐp ®èi, phÐp Èn dô, phÐp so s¸nh phÐp ®¶o cÊu tróc c©u.
 + NghÖ thuËt lÊy ®éng t¶ tÜnh, lÊy nhiÒu t¶ Ýt.
 - Nội dung:
 + Th­êng biÓu ®¹t nh÷ng t×nh c¶m lín lao nh­ : yªu n­íc, c¨m thï giÆc, nhí nhµ, hoµi niÖm vÒ qu¸ khø vµng son ®· mét ®i kh«ng trë l¹i, yªu thiªn nhiªn, yªu cuéc sèng tù do tù t¹i
 + C¶m xóc th­êng giÊu kÝn trong t×nh c¶m thêi ®¹i hoÆc t×nh c¶m giai cÊp, ch­a gi¸m béc lé trùc tiÕp : B¸nh Tr«i N­íc, Sau Phót Chia Ly
 +Mét sè s¸ng t¸c thÓ hiÖn nçi buån thêi thÕ, tÊm lßng thanh b¹ch cña c¸c nhµ Nho: s¸ng t¸c cña NguÔn Tr·i, NguyÔn KhuyÕn khi vÒ ë Èn.
 3. Bµi míi:
 I/ Bài học:
 1. Tinh thÇn yªu n­íc trong S«ng Nói N­íc Nam.
 a. Tinh thÇn yªu n­íc tr­íc hÕt ë ý thøc chñ quyÒn d©n téc.
* ý thøc chñ quyÒn d©n téc ®­îc biÓu thÞ râ rµng trong tõng ý th¬:
- Chñ quyÒn d©n téc ®­îc kh¼ng ®Þnh ë ®¬n vÞ hµnh chÝnh. Hai ch÷ Nam quèc më ®Çu bµi th¬ ®· kh¼ng ®Þnh non s«ng §¹i ViÖt lµ mét ®Êt n­íc, mét quèc gia chø kh«ng ph¶i mét ch©u, mét quËn, huyÖn cña Trung Hoa.
- Chñ quyÒn d©n téc ®­îc kh¼ng ®Þnh ë vÞ thÕ cña ng­êi ®øng ®Çu ®Êt n­íc. §ã lµ ®Õ chø kh«ng ph¶i v­¬ng, tøc lµ ng­êi cã vÞ thÕ ngang hµng víi vua Trung Quèc chø kh«ng ph¶i vua ch­ hÇu cña Trung Quèc. 
- Chñ quyÒn d©n téc ®­îc kh¼ng ®Þnh ë ®Þa giíi hµnh chÝnh: n­íc Nam lµ cña ng­êi Nam, lµ quyÒn cai trÞ cña vua Nam ( Nam ®Õ c­ ).
- Chñ quyÒn d©n téc ®­îc kh¼ng ®Þnh ë ch©n lÝ tÊt yÕu tù nhiªn vµ bÊt diÖt- N­íc Nam cña ng­êi Nam, ®iÒu ®ã ®· ®­îc ghi ë s¸ch trêi- quy luËt thiªng liªng vµ bÊt di bÊt dÞch.
 b. Tinh thÇn yªu n­íc thÓ hiÖn ë ý chÝ quÕt t©m diÖt thï, gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn d©n téc.
* Tinh thÇn yªu n­íc vµ ý chÝ quyÕt t©m võa ®­îc biÓu ®¹t râ trong tõng ý th¬ võa Èn trong c¶m xóc. C¶m xóc Èn trong ý, ý hoµ quyÖn trong c¶m xóc:
- Cuéc chiÕn tranh cña ta lµ chiÕn tranh chÝnh nghÜa bëi kÎ thï lµ lò x©m l¨ng tham tµn lµm tr¸i quy luËt tù nhiªn ®· ®­îc ghi trong s¸ch trêi.
- LËp luËn chÆt chÏ, dÉn chøng x¸c thùc, hîp ý trêi vµ lßng ng­êi, bµi th¬ lµ lêi tuyªn chiÕn ®anh thÐp víi kÎ thï x©m l­îc.
- Giäng ®iÖu ë 2 c©u cuèi hµo hïng, quyÕt liÖt, døt kho¸t thÓ hiÖn ý chÝ quÕt t©m diÖt s¹ch lò x©m l¨ng, gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp cho non s«ng ®Êt n­íc.
 II/ Luyện tập:
 Bµi tËp 1: Bµi th¬ “S«ng nói n­íc Nam” th­êng ®­îc gäi lµ g×? V× sao em chän ®¸p ¸n ®ã?
a. Lµ håi kÌn xung trËn.
b. Lµ khóc ca kh¶i hoµn.
c. Lµ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n.
d. Lµ b¶n Tuyªn Ng«n ®éc lËp.
* Gîi ý: Bµi th¬ tõng ®­îc xem lµ b¶n Tuyªn Ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn ®­îc viÕt b»ng th¬ ë n­íc ta. Bµi th¬ lµ lêi kh¼ng ®Þnh hïng hån vÒ chñ quyÒn d©n téc ViÖt Nam & tá râ mét th¸i ®é kiªn quyÕt ®¸nh tan mäi kÎ thï b¹o ng­îc d¸m x©m l¨ng bê câi.
Liªn hÖ: - B×nh Ng« §¹i C¸o. ( NguyÔn Tr·i).
 - Tuyªn Ng«n §éc LËp. ( HCM )
Bµi tËp 2: NÕu cã b¹n th¾c m¾c “Nam nh©n c­” hay “Nam §Õ c­”. Em sÏ gi¶i thÝch thÕ nµo cho b¹n?
* Gîi ý: - Nam §Õ: Vua n­íc Nam.
 - Nam nh©n: Ng­êi n­íc Nam.
Dïng ch÷ §Õ tá râ th¸i ®é ngang hµng víi n­íc Trung Hoa.N­íc Trung Hoa gäi Vua lµ §Õ th× ë n­íc ta còng vËy.->Kh¼ng ®Þnh n­íc Nam cã chñ (§Õ: ®¹i diÖn cho n­íc), cã ®éc lËp, cã chñ quyÒn. 
Bµi tËp 3: Hoµn c¶mh ra ®êi cña bµi th¬ : “S«ng Nói N­íc Nam” lµ g×?
A. Ng« QuyÒn ®¸nh qu©n Nam H¸n trªn s«ng B¹ch §»ng.
B. LTK chèng qu©n Tèng trªn s«ng Nh­ NguyÖt.
C. Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n Thanh.
D. TrÇn  ...  Trong hoµn c¶nh sèng xa nhµ hä cã t×nh c¶m g×?
? NÕu nãi ng­êi phô n÷ trong x· héi cò kh«ng biÕt ®Õn t×nh c¶m thêi ®¹i, t×nh c¶m d©n téc cã ®óng kh«ng? 
? Gi÷a c¶nh ®êi nhiÒu ngang tr¸i hä vÉn thÓ hiÖn phÈm chÊt vµ b¶n lÜnh g×? H·y nªu mét sè t¸c phÈm cô thÓ ®Ó cm?
? Sè phËn cña hä cã g× ®¸ng th­¬ng?
? Sè ph©n lªnh ®ªnh ch×m næi nh­ng ®êi sèng t×nh c¶m cña hä cã ®­îc mäi ng­êi biÕt ®Õn vµ cïng chia sÎ?
? Theo em v× sao hä l¹i cã sè phËn nh­ vËy?
I. X¸c ®Þnh giíi h¹n:
- Ca dao: Nh÷ng c©u h¸t than th©n: c©u 1, c©u 3; Nh÷ng c©u h¸t vÒ thiªn nhiªn: c©u 4; Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia ®×nh: c©u 3.
- Th¬ ca trung ®¹i: B¸nh tr«i n­íc, Sau phót chia li, Qua ®Ìo Ngang.
II. Nh÷ng h×nh ¶nh næi bËt:
a. Ng­êi phô n÷ ®Ñp duyªn d¸ng, mÆn mµ:
- Ng­êi phô n÷ duyªn d¸ng, trµn ®Çy søc sèng 
- Ng­êi phô n÷ trong ca dao còng rÊt ®êi th­êng vµ gi¶n dÞ.
- Ng­êi phô n÷ mÆn mµ, trong tr¾ng thuÇn khiÕt : võa tr¾ng l¹i võa trßn.
b. Ng­êi phô n÷ thuû chung vµ giµu lßng nh©n ¸i:
- Giµu t×nh c¶m víi gia ®×nh cha mÑ: khi lÊy chång xa, mÆc dï ph¶i chÞu tr¨m ngh×n khã kh¨n vÊt v¶ nh­ng vÉn nhí th­¬ng cha mÑ tõng giê, ®au ®ín v× th­¬ng cha mÑ tuæi giµ kh«ng cã ai ch¨m sãc: ChiÒu chiÒu
- Ng­êi phô n÷ giµu lßng yªu n­íc vµ nçi niÒm hoµi cæ: Qua ®Ìo Ngang.
- VÉn mét m×nh cam chÞu c¶nh sèng lËn ®Ën, sím khuya vÊt v¶ kiÕm ¨n mµ kh«ng hÒ kªu than tr¸ch mãc: N­íc non
- Ng­êi phô n÷ chung thuû, s¾t son, mét lßng mét d¹ cho dï hoµn c¶nh cã thay ®æi thÕ nµo: B¸nh tr«i n­íc. 
- Ng­êi phô n÷ b¶n lÜnh, kiªn ®Þnh vµ ®Çy c¸ tÝnh mÆc dï ®ã míi chØ thÓ hiÖn trong lêi nãi: B¸nh tr«i n­íc.
c. Sè phËn lªnh ®ªnh ch×m næi:
- Hä hoµn toµn bÞ phô thuéc vµ hoµn c¶nh, hoÆc nh÷ng ng­êi xung quanh: phÊt ph¬ tr­íc ngän n¾ng hång ban mai; giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u; r¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn.
- Cuéc ®êi lËn ®Ën, lªnh ®ªnh ch×m næi: lªn th¸c xuèng ghÒnh; b¶y næi ba ch×m nh­ng vÉn ph¶i mét m×nh lÎ loi v­ît qua khã kh¨n
- Ng­êi phô n÷ trong x· héi cò dï yªu n­íc tha thiÕt nh­ng kh«ng ®­îc béc lé t×nh c¶m Êy mµ ph¶i dÊu kÝn trong lßng v× thÕ hä lu«n c« ®¬n l¹c lâng gi÷a cuéc ®êi.
- Cã thÓ nãi cuéc ®êi cña hä thËt ®¸ng th­¬ng bëi hä ®· kh«ng ®­îc coi träng trong c¸i x· héi nam quyÒn ®Çy bÊt c«ng.
- Nh­ng hä còng ®¸ng tr¸ch bëi hä ®· kh«ng gi¸m ®Êu tranh. ChÝnh sù cam chÞu cña hä ®· lµm cho XH cµng coi th­êng hä. 
4. Cñng cè:
- §äc l¹i c¸c bµi th¬ vµ c©u ca dao.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
- ViÕt bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ h×nh ¶nh ng­êi phô n÷ trong nh÷ng t¸c phÈm trªn
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 32: CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI 
 H×nh ¶nh ng­êi phô n÷ 
 trong ca dao d©n ca vµ th¬ ca trung ®¹i.(TIẾP)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - ThÊy ®­îc mét c¸ch toµn diÖn vÎ ®Ñp t©m hån vµ nÐt ®Ñp néi t©m cña ng­êi phô n÷ trong x· héi cò.
 - Cã th¸i ®é ®óng ®¾n víi hä còng nh­ th«ng c¶m s©u s¾c víi sè phËn vµ cuéc ®êi cña hä.
B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Bµi so¹n.
 - HS: ChuÈn bÞ bµi.
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
? Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ được thể hiện NTN trong thơ trung đại?
* Yêu cầu đạt được:
 - Ng­êi phô n÷ giµu lßng yªu n­íc vµ nçi niÒm hoµi cæ: Qua ®Ìo Ngang.
- VÉn mét m×nh cam chÞu c¶nh sèng lËn ®Ën, sím khuya vÊt v¶ kiÕm ¨n mµ kh«ng hÒ kªu than tr¸ch mãc: N­íc non
- Ng­êi phô n÷ chung thuû, s¾t son, mét lßng mét d¹ cho dï hoµn c¶nh cã thay ®æi thÕ nµo: B¸nh tr«i n­íc. 
- Ng­êi phô n÷ b¶n lÜnh, kiªn ®Þnh vµ ®Çy c¸ tÝnh mÆc dï ®ã míi chØ thÓ hiÖn trong lêi nãi: B¸nh tr«i n­íc
 3. Bµi míi:
 III/ Luyện tập:
 1. Bài tập 1:
 Thơ xưa thường mượn tả cảnh để tả tình ( vịnh cảnh ngụ tình). Hãy chỉ ra NT này trong đoạn trích “Sau phút chia ly” và phân tích tác dụng.
 Gợi ý: - Hiểu MĐ tả cảnh để ngụ tình – một NT quen thuộc của thơ xưa.
 - Chỉ rõ trong đoạn trích có những cảnh nào, hình ảnh thiên nhiên nào KĐ sự xuất hiện của những hình ảnh thiên nhiên ấy không nhằm mục đích dựng lên bức tranh cảnh vật mà là để diễn tả tâm trạng của người chinh phụ: nỗi buồn thương, nhớ nhung dằng dặc, da diết, khắc khoải khi phải tiễn chồng ra trận.
 2. Bài tập 2:
 Sau khi học xong bài “ Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương em có suy nghĩ gì về vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội ngày nay so với vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa? Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về hình ảnh người phụ nữ trong xã hội hiện nay?
 Gợi ý: - Vẻ đẹp của người phụ nữ trong thơ xưa.
	- Vẻ đẹp của người phụ nữ hiện đại KĐ giá trị vẻ đẹp của người phụ nữ ở mọi thời đại.
 Lập luận, dẫn dắt viết thành đoạn văn.
 4. Củng cố:
 Nêu khái quát ND vừa luyện tập.
 5. HDVN:
 Chuẩn bị ND ôn tập.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 33: CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI 
 ÔN TẬP
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Qua chuyên đề các em được ôn tập, nắm chắc hơn nữa các hình tượng văn học trong văn thơ trung đại ở chương trình Ngữ văn 7.
 B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Bµi so¹n.
 - HS: ChuÈn bÞ bµi.
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
Kết hợp trong giờ.
 3. Bµi míi:
 GV HD HS ôn tập lại kiến thức đã học trong chủ đề.
 I/ Nội dung:
 1. - Đặc điểm của văn thơ Trung đại.
 - ND và NT được sử dụng chủ yếu trong văn thơ Trung đại.
 2. – Tình yêu nước, lòng yêu thiên nhiên, hình ảnh người phụ nữ trong thơ ca Trung đại VN.
 II/ Luyện tập:
 1. Bài 1:
- C¶m nghÜ cña em vÒ lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc cña cha «ng.
- Dùa trªn nh÷ng néi dung chÝnh vÒ t×nh yªu n­íc ë mçi bµi h·y viÕt bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta.
 2. Bài 2:
 - Nªu c¶m nghÜ cña em vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc trong 3 bµi th¬ “ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên trường trông ra, Bài ca Côn Sơn, Qua đèo Ngang”
- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về Vua Trần Nhân Tông?
 3. Bài 3:
- So sánh vẻ đẹp của người phụ nữ trong 2 bài thơ “ Sau phút chia ly, Bánh trôi nước”?
 4. Củng cố:
 GV khái quát ND bài học.
 5. HDVN:
 - Chuẩn bị ND tiết sau kiểm tra.
 - ND: Các BT trắc nghiệm, bài tự luận.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 34: CHỦ ĐỀ 4: THƠ CA TRUNG ĐẠI 
 TỔNG KẾT, RÚT KINH NGHIỆM, KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Qua bài kiểm tra kết thúc chủ đề các em nắm chắc hơn nữa các hình tượng văn học trong văn thơ trung đại ở chương trình Ngữ văn 7.
 - Vận dụng tốt kiến thức đã học vào làm bài kiểm tra kết thúc chủ đề.
 B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đế chủ đề, nghiên cứu đề, đáp án.
 - HS: Ghi chép cẩn thận, làm bài kiểm tra theo đúng YC của GV.
 * Ma trận:
Chủ đề
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Tổng điểm
TN
TL
TN
TL
TN
TL
Lòng yêu nước
C1
 0,5 
C2
 0,5
C9
 2
 3
 3 
Tình yêu thiên nhiên
C4,C7 
 1
C3,C8
 1
C10
 4
5
 6
Hình ảnh người phụ nữ
C6
 0,5
C5
 0,5
2
 1 
Cộng
4
 2
3
 3
3
 5
10
 10
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
 Sự chuẩn bị của HS 
 3. Bµi míi:
 * GV ra đề kiểm tra:
 I/ PHẦN TRẮC NGHIỆM: ( 4 điểm)
 Câu 1: Bài Sông núi nước Nam đã nêu bật ND gì?
Nước Nam là nước có chủ quyền và không một kẻ thù nào xâm phạm được.
Nước Nam là một đất nước văn hiến.
Nước Nam rộng lớn và hùng mạnh.
Nước Nam có nhiều anh hùng sẽ đánh tan giặc ngoại xâm.
 Câu 2: Cách đưa tin chiến thắng trong hai câu đầu của bài Phò giá về kinh có gì đặc biệt?
Đảo kết cấu chủ - vị của câu thơ.
Đảo trật tự thời gian của những chiến thắng.
Nói tới những chiến thắng trong tương lai.
Nhắc tới những chiến thắng của các triều đại trước.
 Câu 3: Qua bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra cho thấy tác giả là người NTN?
Một vị vua anh minh, sáng suốt.
Một vị vua biết chăm lo đến đời sống của tướng sĩ.
Một vị vua nhân từ, yêu thương muôn dân.
Một vị vua gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã.
 Câu 4: Vẻ đẹp của cảnh trí Côn Sơn là vẻ đẹp gì?
A. Tươi tắn và đầy sức sống.
Kì ảo và lộng lẫy.
Yên ả và thanh bình.
Hùng vĩ và náo nhiệt.
 Câu 5: Nội dung chính của đoạn Sau phút chia ly là:
A. Diễn tả cảnh chia tay lưu luyến giữa chinh phu và chinh phụ.
Diễn tả hình ảnh hào hùng của chinh phu khi ra trận.
Diễn tả tình cảm thuỷ chung son sắt của chinh phu đối với chinh phụ.
Diễn tả nỗi sầu chia ly của người chinh phụ sau khi tiễn chinh phu ra trận.
 Câu 6: Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương muốn nói gì về người phụ nữ?
Vẻ đẹp hình thể.
Vẻ đẹp tâm hồn.
Số phận bất hạnh.
Vẻ đẹp và số phận long đong.
 Câu 7: Cảnh đèo Ngang trong hai câu thơ đầu được miêu tả NTN?
Tươi tắn, sinh động.
Phong phú, đầy sức sống.
Um tùm, rậm rạp.
Hoang vắng, thê lương. 
 Câu 8: Nhân vật trữ tình “Ta” trong bài thơ Côn Sơn ca là người NTN?
Tinh tế, nhạy cảm với thiên nhiên.
Tâm hồn thanh cao, trong sáng.
Tâm hồn giao cảm tuyệt đối với thiên nhiên.
Gồm cả 3 ý trên.
 II/ PHẦN TỰ LUẬN: ( 6 điểm)
 Câu 9: ( 2 điểm)
 Nêu ND và NT được sử dụng chủ yếu trong văn thơ Trung đại.
 Câu 10: ( 4 điểm)
 Em h·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh quª trong “Thiªn Tr­êng v·n väng”.
 * Đáp án và biểu điểm:
 I/ PHẦN TRẮC NGHIỆM: ( 4điểm)
Mỗi câu trả lời đúng được 0,5 điểm.
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
Câu 5
Câu 6
Câu 7
Câu 8
A
B
D
C
D
D
C
D
 II/ PHẦN TỰ LUẬN: ( 6 điểm)
 Câu 9: ( 2 điểm)
 - NghÖ thuËt: 
 + Th­êng sö dông ®iÓn tÝch ®iÓn cè: vua Thôc mÊt n­íc biÕn thµnh chim cuèc
 + Th­êng sö dông nh÷ng h×nh ¶nh lín lao mang tÇm vãc thêi ®¹i, tÇm vãc vò trô: s­¬ng khãi, giang s¬n, thiªn th­
 + Th­êng cã phÐp ®èi, phÐp Èn dô, phÐp so s¸nh phÐp ®¶o cÊu tróc c©u.
 + NghÖ thuËt lÊy ®éng t¶ tÜnh, lÊy nhiÒu t¶ Ýt.
 - Nội dung:
 + Th­êng biÓu ®¹t nh÷ng t×nh c¶m lín lao nh­ : yªu n­íc, c¨m thï giÆc, nhí nhµ, hoµi niÖm vÒ qu¸ khø vµng son ®· mét ®i kh«ng trë l¹i, yªu thiªn nhiªn, yªu cuéc sèng tù do tù t¹i
 + C¶m xóc th­êng giÊu kÝn trong t×nh c¶m thêi ®¹i hoÆc t×nh c¶m giai cÊp, ch­a gi¸m béc lé trùc tiÕp : B¸nh Tr«i N­íc, Sau Phót Chia Ly
 +Mét sè s¸ng t¸c thÓ hiÖn nçi buån thêi thÕ, tÊm lßng thanh b¹ch cña c¸c nhµ Nho: s¸ng t¸c cña NguyÔn Tr·i, NguyÔn KhuyÕn khi vÒ ë Èn.
 Câu 10: ( 4 điểm)
 * Gîi ý: Bµi tø tuyÖt “Thiªn Tr­êng v·n väng” lµ bøc tranh quª ®Ëm nh¹t, mê s¸ng rÊt ®Ñp & trµn ®Çy søc sèng. Mét bót ph¸p nghÖ thuËt cæ ®iÓn tµi hoa. Mét t©m hån thanh cao yªu ®êi. T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®ång quª xø së ®· ®­îc thÓ hiÖn b»ng mét sè h×nh t­îng ®Ëm ®µ, Êm ¸p qua nh÷ng nÐt vÏ tinh tÕ, gîi h×nh, gîi c¶m, giµu liªn t­ëng. K× diÖu thay, bµi th¬ ®· v­ît qua hµnh tr×nh trªn b¶y tr¨m n¨m, ®äc nªn nã vÉn cho ta nhiÒu thó vÞ. Ta vÉn c¶m thÊy c¸nh cß tr¾ng ®­îc nãi ®Õn trong bµi th¬ vÉn cßn bay trong r¸ng chiÒu ®ång quª & cßn chÊp chíi trong hån ta. T×nh quª & hån quª chan hßa dµo d¹t. 
 * HS làm bài theo đúng YC của GV.
 4. Củng cố:
 - Thu bài.
 - NX giờ.
 5. HDVN:
 Ôn lại toàn bộ chủ đề đã học.
 Chuẩn bị ND chủ đề 5: Văn biểu cảm.