Bài giảng môn học Lịch sử lớp 9 - Tuần 16 - Tiết 16 - Bài 14: Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất

Tuần:16 Ngày soạn: 07/12/2010 
Tiết :16 Ngày dạy : 08/12/2010
Phần II : LỊCH SỬ VIỆT NAM (1919-NAY)
Chương II : VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM (1919-1930)
Bài 14. VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT.
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp HS nắm được:
1.Kiến thức:
-Nguyên nhân, mục đích, đặc điểm, nội dung của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của TD Pháp.
-Những thủ đoạn thâm độc về chính trị-văn hoá-giáo dục nhằm phục vụ công tác khai thác.
-Tình hình phân hoá xã hội và thái độ chính trị, khả năng cách mạng của các giai cấp.
-Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh.
-Tích hợp giáo dục môi trường.
2.Kĩ năng :
-Rèn luyện cho HS kĩ năng quan sát lược đồ, tập phân tích, đánh giá sự kiện lịch sử.
3.Thái độ:
-Giáo dục cho HS lòng căm thù thực dân Pháp với những chính sách bóc lột thâm độc, xảo quyệt của chúng và sự đồng cảm với những vất vả, cơ cực của người lao động dưới chế độ thực dân phong kiến. 
II.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ :
 + Thầy :Tư liệu lịch sử 9, lược đồ “nguồn lợi của TB Pháp ở Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ hai”, tranh ảnh về cuộc khai thác lần thứ hai và đời sống cơ cực của nhân dân.
+ Trò :Đọc và soạn bài theo các câu hỏi hướng dẫn, quan sát kênh hình, sưu tầm tranh ảnh về tình cảnh của nhân dân ta trong cuộc khai thác thuộc địa của Pháp.
 III.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
1.Ổn định tổ chức :1’ 
-Kiểm tra sĩ số, vệ sinh, ánh sáng phòng học, tác phong của học sinh.
2.Kiểm tra bài cũ : 4’
a.Câu hỏi:
+ Nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới từ 1945 đến nay?
+ Xu hướng chung của thế giới hiện nay là:
 *.Hình thành trật tự thế giới mới: đa cực, nhiều trung tâm.
*.Xu thế hoà hoãn thoả hiệp giữa các nước.
*.Các nước điều chỉnh chiến lược.
*.Hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển kinh tế.
b. Đáp án:
-Nội dung: +Sự ra đời của hệ thống các nước XHCN.
 +Phong trào đấu tranh GPDT trên thế giới.
 +Sự phát triển của Mĩ, Nhật Bản, Tây Âu.
 +Quan hệ quốc tế (1945-nay)
 +Những thành tựu của cách mạng KHKT.
3.Giảng bài mới : 
a.Giới thiệu bài mới 1’:
 Sau CTTG thứ nhất, TD Pháp đã tiến hành chương trình “khai thác lần thứ hai ở Việt Nam”. Chương trình khai thác đó như thế nào? Chúng ta tìm hiểu bài 14.
 b.Tiến trình bài dạy :
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
KIẾN THỨC
15’
10’
10’
3’
HĐ1: Tìm hiểu chương trình khai thác lần thứ hai của Pháp.
-Yêu cầu học sinh làm việc với sách giáo khoa
+ Vì sao Pháp tiến hành khai thác và bóc lột nhân dân VN?
+ Cuộc khai thác này nhằm mục đích gì?
-Pháp là con nợ lớn nhất của Mĩ, năm 1920 nợ lên đến 300 tỉ frăng, trong khi đó Pháp lại bị thiêu huỷ hàng chục tỉ frăng, mất thị trường đầu tư lớn ở Nga.
+ Pháp tiến hành khai thác như thế nào ?
-Năm 1919 khai thác được 665.000 tấn than.
-Năm 1929 là 1.970.000 tấn.
-Khai thác thiết tăng 3 lần.
+ Về công nghiệp, Pháp thực hiện chủ trương gì ?
+ Vì sao, pháp chú trọng đầu tư vào đồn điền cao su và khai thác mỏ than ?
+ Về thương nghiệp, Pháp thực hiện chính sách gì ? 
+ Về giao thông vận tải, Pháp làm gì ?
+ Vì sao, Pháp quan tâm đầu tư cho giao thông rất nhiều ?
+ Về ngân hàng, Pháp có chính sách nào ?
+ Ngoài những nội dung trên, Pháp còn khai thác và bóc lột bằng cách nào khác ?
+ So với lần 1 cuộc khai thác lần 2 có gì khác, kinh tế Việt Nam thay đổi như thế nào ?
(Thảo luận)
GV:Giáo dục mơi trường
-Chuyển ý.
HĐ2: Tìm hiểu nội dung về chính sách CT-VH-GD
 + Pháp thi hành chính sách về chính trị như thế nào ?
-Trọng tâm lần này là hoàn chỉnh bộ máy thống trị từ trung ương đến địa phương.
+ Còn về văn hoá, giáo dục Pháp thi hành chính sách gì?
-Thành lập nhà tù nhiều hơn trường học
+ Tất cả những chính sách trên nhằm mục đích gì ?
GV: Chuyển ý.
HĐ3: Tìm hiểu xã hội Việt Nam phân hoá như thế nào ?
-Xã hội Việt Nam phân hoá sâu sắc ngoài những giai cấp cũ còn xuất hiện những giai cấp mới.
+ Đặc điểm, thái độ chính trị và khả năng cách mạng của giai cấp phong kiến ? 
-Địa chủ thời kì này chiếm khoảng 7% dân số nhưng chiếm hơn 50% diện tích canh tác, nông dân chỉ chiếm 42% mà thôi.
+ Giai cấp Tư sản Việt Nam ra đời và phát triển như thế nào ? 
+ Thái độ chính trị ra sao?
-Thế lực kinh tế của tư sản Việt Nam còn rất yếu, tổng số vốn chỉ bằng 5% vốn của tư bản nước ngoài, tư sản Việt Nam chiếm 0.1 % dân số, bạc nhược về chính trị
+ Thế nào là tư sản dân tộc và tư sản mại bản ?
-Tư sản dân tộc có tinh thần yêu nước.
+ Tầng lớp Tiểu tư sản ra đời và phát triển như thế nào? Thái độ chính trị ra sao ? 
+ Giai cấp nông dân Việt Nam có gì thay đổi? Thái độ chính trị ra sao ?
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời như thế nào? Có những đặc điểm gì ?
-Bộ phận đông nhất là công nhân đồn điền 36,8%.
-Chịu 3 tầng áp bức bóc lột của đế quốc, phong kiến và tư sản người Việt.
-Gần gũi nới nông dân.
-Kế thừa truyền thống yêu nước, anh hùng bất khuất.
GV: Nhấn mạnh vai trò của giai cấp công nhân đối với cách mạng Việt Nam.
+ Em có nhận xét gì về bức tranh phân hoá xã hội nước ta lúc bấy giờ ?
GV:Liên hệ tinh thần đấu tranh, ý thức trách nhiệm đối với đất nước
HĐ4 :Củng cố.
+ Nêu nội dung chương trình khai thác lần thứ hai của Pháp ở Việt Nam ?
-Điền chữ Đ (Đúng) hoặc S (Sai) vào những câu sau cho thích hợp:
 *. Pháp thực hiện chính sách chia để trị.
 *. Thi hành chính sách văn hoá nô dịch.
 *. Giai cấp công nhân chịu ba tầng áp bức bóc lột.
 *. Giai cấp nông dân chiếm 80% dân số.
-Ñoïc saùch giaùo khoa.
-Sau chieán tranh theá giôùi thöù nhaát, Phaùp bò chieán tranh taøn phaù naëng neà.
-Boùc loät nhaân daân trong nöôùc vaø thuoäc ñòa ñeå buø ñaép vaøo thieät haïi do chieán tranh gaây ra.
-Noâng nghieäp :Taêng cöôøng ñaàu tö voán vaøo noâng nghieäp ví duï naêm 1924-1930 voán ñaàu tö taêng gaáp 6 laàn (1898-1918), ñaëc bieät laø cao su nhieàu coâng ti cao su ra ñôøi, dieän tích cao su töø 15 ngaøn heùc ta naêm 1918 taêng leân 120 ngaøn heùc ta.
-Môû theâm moät soá cô sôû coâng nghieäp nheï nhö deät Nam Ñònh, röôïu Haø Noäi, nhaø maùy xay xaùt Chôï Lôùn, taêng cöôøng khai thaùc moû chuû yeáu laø moû than.
-Vì: Ñaây laø maët haøng maø thò tröôøng Phaùp vaø theá giôùi coù nhu caàu lôùn.
-Ñaùnh thueá naëng vaøo haøng hoaù caùc nöôùc nhaäp vaøo nöôùc ta, chuû yeáu laø haøng cuûa TQ vaø NB, taêng cöôøng ñöa haøng Phaùp vaøo nöôùc ta.
-Xuaát khaåu luùa gaïo vaø saûn phaåm coâng nghieäp nheï.
-Ñaàu tö phaùt trieån ñöôøng saét xuyeân Ñoâng Döông.
-Ñeå thuaän lôïi cho vieäc chuyeân chôû haøng hoaù veà nöôùc vaø ñem quaân ñi ñaøn aùp caùch maïng.
-Naém ñoäc quyeàn ngaân haøng Ñoâng Döông
-Naém huyeát maïch neàn kinh teá Ñoâng Döông.
-Khai thaùc, boùc loät baèng thueá khoaù, ñaëc laø nhieàu loaïi thueá voâ lí, naëng neà nhö thueá muoái, thueá thuoác phieän, thueá röôïu.
-HS thaûo luaän vaø CBKQ:
-Haïn cheá phaùt trieån CN naëng, taêng cöôøng thuû ñoaïn vô veùt, boùc loät, taêng cöôøng ñaàu tö voán, kó thuaät.
-Môû roäng saûn xuaát ñeå coù lôøi.
-Kinh teá nöôùc ta thay ñoåi nhöng bò kìm haõm vaø leä thuoäc vaøo Phaùp.
-Thöïc hieän chính saùch chia ñeå trò.
-Döïa vaøo phong kieán ñeå ñaøn aùp nhaân daân.
-Thöïc hieän chính saùch vaên hoaù noâ dòch, ngu daân
-Khuyeân khích meâ tín, dò ñoan.
-Saûn xuaát baùo chí tuyeân truyeàn chính saùch khai thaùc.
-Cuûng coá boä maùy cai trò.
-Phuïc vuï coâng cuoäc khai thaùc, boùc loät.
-Caáu keát chaët cheõ vôùi TD Phaùp, chieám ñoaït ruoäng ñaát, taêng cöôøng aùp böùc boùc loät nhaân daân.
-Tuy nhieân cuõng coù moät boä phaän nhoû yeâu nöôùc.
-Giai caáp tö saûn Vieät Nam ra ñôøi sau chieán tranh, luùc ñaàu laø tieåu chuû, thaàu khoaùn, ñaïi lyù cho Tö baûn, khi giaøu leân hoï töï ñöùng ra kinh doanh.
-Tö saûn VN phaân hoaù laøm 2 boä phaän : Tö saûn maïi baûn vaø tö saûn daân toäc.
-Taàng lôùp Tieåu tö saûn ngaøy caøng ñoâng veà soá löôïng nhöng bò baïc ñaõi, cheøn eùp, khinh reû, ñôøi soáng baáp beânh, laø löôïng quan troïng cuûa caùch maïng daân toäc, daân chuû.
-Chieám 90% daân soá nhöng bò TD Phaùp vaø PK aùp böùc, boùc loät naëng neà.
-Hoï bò baàn cuøng hoaù vaø phaù saûn treân quy moâ lôùn.
-Hoï laø löïc löôïng haêng haùi ñoâng ñaûo nhaát cuûa caùch maïng.
-Giai caáp coâng nhaân ra ñôøi ngay tröôùc chieán tranh, phaùt trieån nhanh choùng trong cuoäc khai thaùc laàn thöù hai caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng.
-Leân naém quyeàn laõnh ñaïo caùch maïng.
-Xaõ hoäi phaân hoaù moät caùch saâu saéc.
-Hình thaønh roõ thaùi ñoä chính trò cuûa töøng giai caáp.
-Hoïc sinh laàn löôït cuûng coá.
I.Chöông trình khai thaùc laàn thöù hai cuûa thöïc daân Phaùp.
1.Hoaøn caûnh vaø muïc ñích :
- Phaùp bò chieán tranh taøn phaù naëng neà, kinh teá kieät queä.
- Buø ñaép thieät haïi do chieán tranh gaây ra.
2.Noäi dung khai thaùc: 
-Noâng nghieäp: Taêng cöôøng ñaàu tö voán, chuû yeáu laø ñoàn ñieàn cao su.
-Coâng nghieäp: Taêng cöôøng khai thaùc moû vaø moät soá ngaønh coâng nghieäp nheï.
-Thöông nghieäp: Ñaùnh thueá naëng haøng hoaù caùc nöôùc nhaäp vaøo nöôùc ta, taêng vieäc nhaäp khaåu haøng hoaù cuûa Phaùp.
-Giao thoâng vaän taûi: Ñaàu tö phaùt trieån ñöôøng saét.
-Taøi chính : Naém ñoäc quyeàn ngaân haøng Ñoâng Döông.
-Ngoaøi ra chuùng coøn taêng cöôøng boùc loät baèng thueá khoaù naëng neà.
ª Kinh teá nöôùc ta thay ñoåi, nhöng leä thuoäc vaøo kinh teá Phaùp.
II.Caùc chính saùch chính trò-vaên hoaù-giaùo duïc.
-Chính trò: Chia ñeå trò, moïi quyeàn haønh taäp trung vaøo tay ngöôøi Phaùp, nhaân daân khoâng ñöôïc höôûng caùc quyeàn töï do daân chuû.
-Vaên hoaù-giaùo duïc: Thi haønh chính saùch vaên hoaù noâ dòch, ngu daân, coâng khai tuyeân truyeàn cho chính saùch khai hoaù cuûa Phaùp.
III.Xaõ hoäi Vieät Nam phaân hoaù.
-Giai caáp ñòa chuû phong kieán ngaøy caøng caáu keát chaët cheõ vôùi Phaùp, taêng cöôøng aùp böùc boùc loät nhaân daân.
-Giai caáp tö saûn ra ñôøi sau chieán tranh phaân hoaù laøm 2 boä phaän (tö saûn maïi baûn vaø tö saûn daân toäc).
-Tieåu tö saûn ngaøy caøng ñoâng nhöng bò baïc ñaõi, cheøn eùp, ñôøi soáng baáp beânh, coù tinh thaàn caùch maïng.
-Noâng daân chieám 90% daân soá, bò baàn cuøng hoaù, laø löïc löông caùch maïng huøng haäu.
-Coâng nhaân ra ñôøi töø ñaàu theá kæ XX, phaùt trieån nhanh choùng veà soá löôïng vaø chaát löôïng, laø löïc löôïng laõnh ñaïo caùch maïng.
ª Xaõ hoäi phaân hoaù saâu saéc.
 4.Dặn dò :1’
-Về nhà học bài cũ theo các câu hỏi sau và làm các bài tập trong sách giáo khoa.
+ Chương trình khai thác lần thứ hai của TD Pháp ở Việt Nam?
+ Chính sách chính trị, văn hoá, giáo dục của Pháp ở Việt Nam?
+ Đặc điểm, thái độ chính trị của các giai cấp ở Việt Nam?
-Xem trước bài 15 và tìm hiểu:
+Tình hình thế giới sau CTTG thứ nhất ảnh hưởng đến cách mạng Việt Nam như thế nào?
+Mục tiêu, tính chất của phong trào dân tộc, dân chủ công khai?
+Mặt tích cực và hạn chế của phong trào dân tộc, dân chủ?
+Phong trào Công nhân phát triển trong bối cảnh nào?
IV.RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG :
..