Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 6 - Tuần 6 - Tiết 21: Văn bản: Bài ca Côn Sơn ( trích Côn Sơn ca ) ( Nguyễn Trãi)

TuÇn 6 Ngµy so¹n : 20/09/2010
TiÕt 21 Ngµy d¹y:........................
 V¨n b¶n: Bµi Ca C«n S¬n 
 ( TrÝch C«n S¬n ca )
 ( NguyÔn Tr·i) 
H­íng dÉn ®äc thªm:
Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Tr­êng tr«ng ra
 TrÇn Nh©n T«ng
A / Môc tiªu :
- KT: Sơ giản về tác giả Nguyễn Trãi, đặc điểm thể thơ lục bát, sự hoà nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn đc thể hiện trong VB. HS thấy đc bức tranh làng quê thôn dã trong thơ Trần Nhân Tông, 1 vị vua tài đức, đặc điểm của thể thơ TNTTĐL.
- KN: Nhận biết thể loại thơ lục bát. PT đoạn thơ chữ Hán đc dich sang tiếng Việt theo thể thơ luch bát. Vận dụng kt về thể thơ TNTTĐL đã học vào đọc- hiểu 1 VB cụ thể, nhận biết 1 số chi tiết NT tiêu biểu, sự tinh tế trong lựa chọn ngôn ngữ để tạo ra bức tranh đậm đà tình quê hương trong bài thơ của Trần Nhân Tông.
B/ ChuÈn bÞ :
 1. ThÇy: §äc SGK, SGV, s¸ch tham kh¶o, so¹n bµi. ¶nh NguyÔn Tr·i( nÕu cã).
2. Trß : §äc SGK, so¹n bµi theo c©u hái h­íng dÉn trong SGK.
c/ TiÕn tr×nh:
1. Tæ chøc : 	
2. KiÓm tra bµi cò: 
? §äc thuéc lßng 2 bµi th¬ S«ng nói n­íc Nam, Phß gi¸ vÒ kinh? Néi dung biÓu c¶m trong hai bµi th¬ trªn?
? V× sao bµi S«ng nói n­íc Nam ®­îc coi lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp cña d©n téc ta?
3. Bµi míi:
 Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
-Phương pháp: thuyết trình
-Thời gian: 1p
Häc lÞch sö ch¾c h¼n chóng ta ®Òu biÕt rÊt râ vÒ nh÷ng trang sö hµo hïng cña d©n téc ta. N­íc §¹i ViÖt ta vµo thÕ kØ X - XIII ( thêi LÝ - TrÇn ) ®· ghi dÊu biÕt bao chiÕn c«ng oanh liÖt, hµo hïng. Nh÷ng chiÕn c«ng vang déi, nh÷ng trËn ®¸nh hµo hïng vµ tinh thÇn tù chñ cña d©n téc ®· kh¬i nguån cho biÕt bao c¶m xóc kiªu h·nh vµ tù hµo. H«m nay, chóng ta sÏ cïngt×m hiÓu vÒ hai t¸c phÈm nh­ thÕ. §ã lµ S«ng nói n­íc Nam vµ Phß gi¸ vÒ kinh . Hoạt động 2: T×m hiÓu bµi th¬ " Bµi ca C«n S¬n "
-Mục tiêu: + HS hiểu về cuéc ®êi vµ sù nghiÖp t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i
+ N¾m ®­îc giäng ®äc bµi th¬, chó thÝch, bè côc.
+ C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp nguyªn s¬ cña C«n S¬n vµ t©m hån thanh b¹ch, trong s¸ng cña nhµ th¬
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và giải quyết vấn đề. giải thích, thảo luận
-Thời gian: 15p
	A. V¨n b¶n: Bµi ca C«n S¬n
I. Giíi thiÖu chung :
* H/s ®äc chó thÝch
? Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ NguyÔn Tr·i?
- GV treo ch©n dung NguyÔn Tr·i vµ thuyÕt minh vÒ cuéc ®êi «ng.
(G/v g/thiÖu qua vÒ v/¸n LÖ Chi Viªn).
? Em h·y nªu xuÊt xø cña “Bµi ca C«n S¬n” (tõ HV = “Bµi ca C«n S¬n”).
(G/v g/thiÖu thªm: T¹i sao NT vÒ ë, Èn vµ t©m tr¹ng cña «ng thêi Êy ntn?).
? Em cã n/xÐt ntn vÒ b¶n dÞch cña ®o¹n trÝch?
(Nh¾c l¹i nh÷ng h/biÕt ®· häc vÒ t/th¬ lôc b¸t).
-> C¸c em cÇn nhí ®­îc c¸ch gieo vÇn vµ luËt cña lôc b¸t ®Ó c/ta sÏ cã phÇn tËp lµm th¬ l/b¸t sau.
1. T¸c gi¶:
- NguyÔn Tr·i (1380-1442) hiÖu lµ øc Trai con cña NguyÔn Phi Khanh, quª ë th«n Chi Ng¹i – Céng Hoµ - ChÝ Linh – H/D­¬ng. Sau ë NhÞ Khª- Th­êng TÝn- Hµ T©y.
- ¤ng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n vµ trë thµnh nh©n vËt lÞch sö lçi l¹c toµn tµi hiÕm cã nh­ng cuéc ®êi l¹i kÕt thóc mét c¸ch oan khèc.
- ¤ng ®Ó l¹i sù nghiÖp v¨n ch­¬ng ®å sé. ¤ng lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi.
2. T¸c phÈm:
- S¸ng t¸c trong thêi gian NguyÔn Tr·i vÒ ë Èn t¹i C«n S¬n.
- Nguyªn v¨n b»ng ch÷ H¸n víi 30 c©u th¬ ®­îc viÕt b»ng thÓ th¬ kh¸c.
- §o¹n trÝch lµ b¶n dÞch th¬ gåm 4 cÆp lôc b¸t.
II. ®äc - hiÓu v¨n b¶n :
§äc theo thÓ th¬ l/b¸t, ©m ®iÖu nhÑ nhµng, tha thiÕt, ngîi ca, tù hµo.
- Ng¾t nhÞp: 2/2/2; 4/4
- Chó ý chó thÝch 1,2,3,4.
? V¨n b¶n giíi thiÖu mÊy néi dung? §ã lµ nh÷ng néi dung nµo?
1, §äc, chó thÝch: SGK.
2. Bè côc:
- 2 néi dung:	
+ C¶nh vËt C«n S¬n
+ Con ng­êi trong c¶nh vËt C«n S¬n.
 3, Ph©n tÝch: 
? Bµi C«n S¬n ca thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo? 
“Tr÷ t×nh”? Häc c/dao, c/ta ®· hiÓu vÒ n/v tr÷ t×nh vµ ®èi t­îng ®Ó tr÷ t×nh (§ã lµ n/v trùc tiÕp bµy tá c¶m xóc cña c¶nh vËt ®­îc nãi tíi). VËy trong ®o¹n th¬ nµy, Nh©n vËt tr÷ t×nh lµ ai? §èi t­îng tr÷ t×nh lµ g×?
? Quan s¸t ®o¹n trÝch, chØ ra nh÷ng h×nh ¶nh giíi thiÖu vÒ C«n S¬n?
? Nh÷ng nÐt tiªu biÓu nµo cña C«n S¬n ®­îc nh¾c tíi trong bµi th¬?
? NhËn xÐt vÒ c¸ch t¶ suèi, t¶ ®¸?
? C¸ch miªu t¶ ®ã gîi c¶nh t­îng nh­ thÕ nµo?
? H×nh ¶nh th«ng, tróc gîi c¶m gi¸c g× vÒ thiªn nhiªn C«n S¬n?
? Nªu nhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp cña C«n S¬n? T×nh c¶m cña t¸c gi¶?
- §ã lµ mét thiªn nhiªn, mét C«n S¬n l©u ®êi, nguyªn thuû, thanh cao, m¸t mÎ, trong lµnh
-> NguyÔn Tr·i sèng Èn dËt ë C«n S¬n lµm th¬ giíi thiÖu c¶nh vËt ë C«n S¬n vµ ®Ó béc lé t©m tr¹ng cña m×nh.
? Hßa vµo c¶nh vËt C«n S¬n lµ mét con ng­êi. H·y chØ ra nh÷ng lêi th¬ vÒ ta trong t­¬ng quan víi suèi, ®¸, th«ng, tróc?
? Ta thuéc tõ lo¹i g×?
? T/gi¶ s/dông tõ “ta” víi dông ý nghÖ thuËt g×?
? Em hiÓu “ta” lµ ai, ng­êi Êy lµm g×, nghÜ g×?
- “Ta” sèng Èn dËt, rçi r·i mét c¸ch bÊt ®¾c dÜ v× øc Trai kh«ng khi nµo mµ kh«ng suy nghÜ, kh«ng lo l¾ng cho d©n, cho n­íc. Song vèn lµ mét thi sü bÈm sinh, ®©y lµ dÞp NT ®­îc th¶nh th¬i, th¶ hån th¬ vµo c¶nh vËt thiªn nhiªn.
=> C¸ch so s¸nh liªn t­ëng => Nhµ th¬ cã mét t©m hån hoµ nhËp víi thiªn nhiªn, t×m kiÕm sù thanh th¶n t­¬i m¸t cho t©m hån n¬i thiªn nhiªn t­¬i ®Ñp. 
? ChØ ra nh÷ng ®éng tõ trong c¸c c©u th¬?
? Theo em ®ã lµ së thÝch tinh thÇn hay vËt chÊt cña t¸c gi¶?
? C¸c së thÝch Êy cho em biÕt nhu cÇu g× cña con ng­êi nh©n danh Ta?
? NhËn xÐt cña em vÒ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi C«n S¬n? 
? Qua ®ã, em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh cña n/v "Ta" trong c¶nh C«n S¬n?
GV: Sau nµy, chóng ta l¹i b¾t g¾p sù hoµ hîp Êy trong th¬ Tè H÷u:
 "Rõng xanh hoa chuèi ®á t­¬i
§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t l­ng
 Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng ........ 
§óng lµ: Ng­êi trong c¶nh, c¶nh v× cã ng­êi mµ ®Ñp h¬n, nªn th¬ h¬n, giµu søc sèng h¬n.
? Em ®Æt tªn g× cho tranh minh häa.
- §Æt tªn: C¶nh C«n S¬n.
Gäi häc sinh ®äc ghi nhí sgk
- C«n S¬n ca thuéc lo¹i v¨n b¶n biÓu c¶m. 
- Nh©n vËt tr÷ t×nh chÝnh lµ Ta (NguyÔn Tr·i).
. §èi t­îng tr÷ t×nh lµ c¶nh vËt C«n S¬n.
a. C¶nh vËt C«n S¬n.
...suèi ch¶y r× rÇm 
...®¸ rªu ph¬i... 
....th«ng mäc nh­ nªm... => Suèi, ®¸, 
....trong rõng cã bãng ... th«ng, tróc.
-> T¶ suèi b»ng ©m thanh, t¶ ®¸ b»ng mµu s¾c t¹o nªn c¶nh htiªn nhiªn l©u ®êi, nguyªn s¬: C«n S¬n hiÖn lªn thanh cao, m¸t mÎ,trong lµnh.
=> Ca ngîi c¶nh ®Ñp C«n S¬n víi vÎ ®Ñp ngµn x­a, yªn tÜnh. §ång thêi thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn cña t¸c gi¶.
b. H×nh ¶nh con ng­êi.
Suèi - ta nghe nh­ tiÕng ®µn 
§¸ - ta ngåi chiÕu ªm
Th«ng - ta lªn ta n»m
Tróc - ta ng©m th¬....
-> Sö dông ®¹i tõ ta, ®iÖp tõ
 => Kh¼ng ®Þnh thÕ lµm chñ cña con ng­êi tr­íc thiªn nhiªn.
- C¸c ®éng tõ: nghe, ngåi, n»m, ng©m.
 -> Së thÝch tinh thÇn.
- Nhu cÇu hßa hîp víi thiªn nhiªn, sèng thanh th¶n.
=>T¸c gi¶ cã t©m hån thanh cao, giµu c¶m xóc thi nh©n.
 => Ta vµ c¶nh trÝ C«n S¬n lång ghÐp, sãng ®«i, hoµ quyÖn vµo nhau. §ã lµ mèi quan hÖ hoµ hîp gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn.
III. Ghi nhí: sgk - 81.
Gi¸o viªn chuyÓn ý: NÕu "Bµi ca C«n S¬n" lµ c¶m xóc cña mét danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, mét tÊm lßng yªu n­íc, yªu quª th× chóng ta b¾t gÆp ë "Thiªn Tr­êng v·n väng" mét t©m hån th¾m thiÕt t×nh quª cña mét «ng vua thanh cao b×nh dÞ.
	Hoạt động 3: H­íng dÉn tù häc:
Buæi chiÒu ®øng ë phñ thiªn tr­êng tr«ng ra
 (Thiªn tr­êng v·n väng)
-Mục tiêu: HiÓu vµ n¾m b¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶, xuÊt xø vµ bè côc cña bµi th¬.
- C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp b×nh yªn, th¬ méng , lßng yªu quª h­¬ng, yªu d©n vµ mong muèn d©n cã ®­îc cuéc sèng thanh b×nh cña vua TrÇn Nh©n T«ng.
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích, nêu và giải quyết vấn đề.
-Thời gian: 15p 
B. H­íng dÉn tù häc:
Buæi chiÒu ®øng ë phñ thiªn tr­êng tr«ng ra
 (Thiªn tr­êng v·n väng)
 ( TrÇn Nh©n T«ng)
I. Giíi thiÖu chung:
? Nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c g¶i vµ t¸c phÈm?
? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬?
1. T¸c gi¶: 
- TrÇn Nh©n T«ng (1258- 1308) tªn thËt lµ TrÇn Kh©m, con tr­ëng cña TrÇn Th¸nh T«ng...
2. T¸c phÈm: Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c khi vÒ th¨m quª cò ë Thiªn §­êng( Nam §Þnh) 
3. ThÓ th¬
- ThÊt ng«n tø tuyÖt
- C¶ bµi cã 4 c©u, mçi c©u 7 tiÕng hiÖp vÇn ë c©u 1,2,4 vÇn cuèi.
II.§äc- HiÓu v¨n b¶n
? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ nµo ? gièng víi bµi nµo ®· häc ?
 GVh­íng dÉn HS ®äc 3 phÇn 
? H·y t×m hiÓu néi dung vµ chia bè côc bµi theo ®ã ?
? Hai c©u th¬ ®Çu t¶ c¶nh g× ? Trong thêi ®iÓm nµo ?
? Theo em côm tõ "®¹m tù yªn" gîi ko khÝ ntn ?
? Em hiÓu "b¸n v« b¸n h÷u "lµ g× ? Nã gîi lªn t©m tr¹ng cña ng­êi ng¾m ntn ?
? Em cã nxÐt g× vÒ bót ph¸p t¶ c¶nh cña t¸c gi¶ ?
? Qua ®ã em thÊy c¶nh t­îng chung ë phñ Thiªn Tr­êng ®­îc m/t¶ ntn ?
? Hai c©u nµy t¶ c¶nh g× ?
? Nh×n cô thÓ vÒ lµng quª t/g' thÊy vµ nghe thÊy nh÷ng g× ? 
 NhËn xÐt vÒ c¸ch t¶ ®ã ?
 GV liªn hÖ c©u th¬ 
 "G¸c m¸i ng­ «ng vÒ viÔn phè
 Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n"
? Qua bót ph¸p t¶ c¶nh cña t//g' em c¶m nhËn ®­îc khung c¶nh ë ®©y ntn ?
? Theo em c¶nh vËt Êy sÏ gîi cho ng­êi ®äc Ên t­îng, c¶m gi¸c g× vÒ cuéc sèng ë ®©y ?
? Qua bµi th¬ em c¶m nhËn t×nh c¶m víi quª h­¬ng cña t/g' ntn ?
 ( GV liªn hÖ cuéc sèng yªu b×nh thÞnh v­îng thêi TrÇn ) 
? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ n/t vµ nd cña bµi ?
? H·y nªu c¶m nhËn cña em tõ bøc tranh minh häa trong sgk.
1. §äc , chó thÝch
 HS ®äc SGK - l­u ý chó thÝch 
-> thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt
 HS ®äc p/©m, dÞch nghÜa, d/ th¬
2. Bè côc : 2 phÇn
+ 2 c©u ®Çu : c¶nh chung
+ 2 c©u sau : c¶nh buæi chiÒu 
3. Ph©n tÝch
a. Hai c©u ®Çu : HS ®äc
 Th«n hËu th«n tiÒn ®¹m tù yªn
 B¸n v« b¸n h÷u tÞch d­¬ng biªn 
-> b×nh lÆng, thanh nh·
-> nh­ cã nh­ kh«ng 
 -> gîi c¶m xóc man m¸c buån
+ Bót ph¸p gîi nhiÒu h¬n t¶
+ C¶nh chiÒu ªm ®Òm, thanh b×nh ®­îm nÐt buån man m¸c .
b. Hai c©u cuèi : HS ®äc 
 Môc ®ång ...........quy tËn
 B¹ch lé ........... phi h¹ ®iÒn 
+ H×nh ¶nh ®Æc s¾c gîi t¶
+ C¶nh vËt ®¬n s¬ mang ®Ëm s¾c quª, hån quª
Gîi lªn mét cuéc sèng thanh b×nh yªn Êm .
-> cho ta c¶m gi¸c gÇn gòi th©n quen 
+ ThÓ hiÖn 1 t©m hån g¾n bã m¸u thÞt víi quª h­¬ng .
4. Tæng kÕt
 HS ph¸t biÓu
§äc - Ghi nhí SGK/ 77
III . LuyÖn tËp
 (HS tù lµm BT SGK/ 77)
 Hoạt động 4:Tổng kết. 
-Mục tiêu: khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học -VÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña 2 bµi th¬
-Phương pháp: Hỏi đáp, b×nh luËn
 -Thời gian: 5p
 C. tæng kÕt:
? NhËn xÐt chung vÒ néi dung 2 bµi th¬?
? TÊm lßng cña c¸c t¸c gi¶?
(Liªn hÖ víi tÊm lßng cña TrÇn Quang Kh¶i qua “Phß Gi¸ vÒ Kinh”.
- C¶ 2 bµi th¬ ®Òu vÏ lªn nh÷ng c¶nh trÝ hÕt søc ®Ñp, yªn ¶, thanh b×nh, mang søc sèng hån quª.
- Mét vÞ t­íng tµi, mét danh nh©n v¨n ho¸, mét vÞ - TÊt c¶ ®Òu giµu lßng yªu quª h­¬ng, yªu d©n vµ mong muèn d©n cã ®­îc cuéc sèng thanh b×nh.
Ho¹t ®éng 5: Liªn hÖ thùc tÕ, thùc hµnh.
Môc tiªu:HS ... th­êng chän ®Æt tªn ng­êi, tªn ®Þa lÝ b»ng tõ HV ?
? T×m nh÷ng tõ HV t¹o s¾c th¸i cæ x­a ? 
GV h­íng dÉn HS lµm bµi :
 xem c¸ch dïng hîp lÝ ch­a ?
 thay thÕ b»ng tõ thuÇn ViÖt -> n/xÐt c¸ch diÔn ®¹t 
II. LuyÖn tËp :
Bµi 1 (83) 
VD : a) mÑ b) --- phu nh©n
 th©n mÉu vî
c) ----- s¾p chÕt d) ---- gi¸o huÊn
 l©m chung d¹y b¶o
Bµi 2 ( 15) 
-> t¹o sù trang träng
Bµi 3 (15) 
 HS ®äc ®o¹n v¨n 
-> gi¶ng hoµ, cÇu th©n ....
Bµi 4 (15)
b¶o vÖ ( gi÷ g×n ), mÜ lÖ (®Ñp ®Ï )
 HS th¶o luËn -> vÒ nhµ lµm 
4. Cñng cè
 Sö dông tõ H V cã t¸c dông g× ?
 Khi sö dông tõ H V cÇn l­u ý ntn?
	 Tõ H¸n ViÖt cã nh÷ng s¾c th¸i biÓu c¶m nµo? VÝ dô?
5. H­íng dÉn
	- Häc bµi , n¾m v÷ng néi dung bµi häc.
	- Lµm bµi tËp 4.
	- Xem bµi: §Æc ®iÓm v¨n biÓu c¶m.
 -------------------------------------------------------------------
TuÇn 6	Ngµy so¹n 26/09/2010
TiÕt 23 	Ngµy d¹y:
 [[ 
	TËp lµm v¨n : §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n biÓu c¶m
A. Môc tiªu :
- KT: Bố cục bài văn b/cảm, y/c của việc b/cảm, cách b/cảm trực tiếp và cách b/cảm gián tiếp.
- KN: Nhận biết các đặc điểm của bài văn b/cảm.
B ChuÈn bÞ: 
	Sgk + sgv ng÷ v¨n 7.
	ThiÕt kÕ gi¶ng d¹y ng÷ v¨n 7.
C. TiÕn tr×nh:
1: Tæ chøc: 
2: KiÓm tra bµi cò
- V¨n b¶n biÓu c¶m lµ g×?- KÓ tªn mét sè v¨n b¶n biÓu c¶m mµ em ®· ®­îc häc lÊy dÉn chøng minh häa ( lêi th¬, ®o¹n v¨n )
3:Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
-Phương pháp: thuyết trình
-Thời gian: 1p
 Trong v¨n miªu t¶ ®èi t­îng ®­îc miªu t¶ lµ con ng­êi, phong c¶nh, ®å vËt. Con ng­êi còng béc lé c¶m xóc nh­ng ®ã kh«ng ph¶i lµ néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng th­c biÓu ®¹t Êy. Ng­îc l¹i trong v¨n biÓu c¶m, ng­êi ta còng nãi tíi ®å vËt, c¶nh vËt, con ng­êi song chñ yÕu lµ ®Ó béc lé t­ t­ëng, t×nh c¶m. Ch×nh v× vËy ng­êi ta kh«ng miªu t¶ nh÷ng c¸i ®ã ë møc ®é cô thÓ mµ chØ chän nh÷ng chi tiÕt gîi c¶m xóc 
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của văn bản biểu cảm.
-Mục tiêu: HiÓu c¸c ®Æc ®iÓm cô thÓ cña bµi v¨n biÓu c¶m. HiÓu ®Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc biÓu c¶m lµ th­êng m­în c¸c ®å vËt, con ng­êi ®Ó bµy tá t×nh c¶m, kh¸c víi v¨n miªu t¶ lµ nh»m môc ®Ých t¸i hiÖn ®­îc ®èi t­îng miªu t¶
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
-Thời gian: 20p
HS ®äc bµi v¨n " TÊm g­¬ng" T84
? Bµi v¨n " TÊm g­¬ng " biÓu ®¹t t×nh c¶m g×?
? §Ó biÓu ®¹t t×nh c¶m ®ã, t¸c gi¶ bµi v¨n ®· lµm nh­ thÕ nµo?
? T¸c gi¶ muèn ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g× qua viÖc ca ngîi tÊm g­¬ng? 
? Bè côc bµi v¨n gåm mÊy phÇn? 
?Më bµi vµ kÕt bµi cã quan hÖ mËt thiÕt nh­ thÕ nµo?
? T×nh c¶m vµ sù ®¸nh gi¸ cña t¸c gi¶ trong bµi th¬ cã râ rµng ch©n thùc kh«ng? ý nghÜa cña ®iÒu ®ã ®èi víi gi¸ trÞ cña bµi v¨n?
Gäi häc sinh ®äc
? §o¹n v¨n biÓu hiÖn t×nh c¶m g×?
? T×nh c¶m ®­îc biÓu hiÖn trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp?
? Em dùa vµo dÊu hiÖu nµo ®Ó biÕt?
HS ®äc ghi nhí.
I. T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n biÓu c¶m 
1. T×m hiÓu vÝ dô
a. V¨n b¶n: TÊm g­¬ng - B¨ng s¬n
- Bµi v¨n ca ngîi ®øc tÝnh trung thùc cña con ng­êi, ghÐt thãi xu nÞnh, dèi tr¸, cho con ng­êi biÕt sù thËt (cho dï ®ã lµ sù thËt ®au buån )
- V¨n b¶n kh«ng miªu t¶ mét c¸ch cô thÓ ( kÝch th­íc, chÊt liÖu ) t¸c gi¶ m­în h×nh ¶nh tÊm g­¬ng lµm ®iÓm tùa tÊm g­¬ng lu«n ph¶n chiÕu chung thµnh mäi viÖc xung quanh.
 Ca ngîi g­¬ng lµ gi¸n tiÕp ca ngîi ng­êi trung thùc.
- Bµi v¨n gåm 3 phÇn:
+ Më bµi vµ kÕt bµi cã quan hÖ chÆt chÏ.
- Më bµi: nªu vÊn ®Ò
- KÕt bµi: kh¼ng ®Þnh tÝnh bÊt biÕn cña vÊn ®Ò.
- Th©n bµi: C¸c phÈm chÊt cña tÊm g­¬ng. 2 vÝ dô vÒ M¹c §Ünh Chi vµ Tr­¬ng Chi lµ 2 vÝ dô sinh ®éng vÒ tÝnh trung thùc cña tÊm g­¬ng, thÓ hiÖh chñ ®Ò mét c¸ch tËp trung ( ngîi ca sù trung thùc ).
- T×nh c¶m vµ sù ®¸nh gi¸ cña t¸c gi¶ lµ râ rµng, ch©n thùc kh«ng thÓ b¸c bá. H×nh ¶nh tÊm g­¬ng cã søc khªu gîi t¹o sù ®ång c¶m cña ng­êi ®äc, ng­êi nghe.
b. §o¹n v¨n: TrÝch " Nh÷ng ngµy th¬ Êu".
- §o¹n v¨n thÓ hiÖn t×nh c¶m c« ®¬n cÇu mong sù gióp ®ì vµ th«ng c¶m . 
- T×nh c¶m ®­îc biÓu hiÖn trùc tiÕp
- Lêi h« gäi : MÑ ¬i!
- Lêi than: Con khæ qu¸ mÑ ¬i!
2. Ghi nhí: sgk- T8
Hoạt động 3:Luyện tập.
-Mục tiêu:HS biết vận dụng làm bài tập.
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
-Thời gian: 17p.
? §äc bµi v¨n : Hoa häc trß.
? Bµi v¨n thÓ hiÖn t×nh c¶m g×?
? ViÖc miªu t¶ hoa ph­îng ®ãng vai trß g× trong v¨n b¶n?
? V× sao t¸c gi¶ gäi ph­îng lµ hoa häc trß?
? H·y t×m m¹ch ý cña bµi v¨n?
? Bµi v¨n nµy biÓu c¶m trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp?
?M¹ch ý cña ®o¹n v¨n ?
2. Bµi tËp bæ sung : Khoanh trßn vµo ®¸p ¸n nãi ®óng víi ®Æc ®iÓm V BC 
a.V¨n biÓu c¶m lµ bµi v¨n viÕt ®Ó khen, chª, bµy tá yªu ghÐt víi con ng­êi ,sù viÖc ë ®êi
b, V¨n b¶n biÓu c¶m tèt ë biÓu c¶m th«i cßn t×nh c¶m®èi víi ai víi viÖc g× kh«ng quan träng 
c, Vb c yªu cÇu kÓ nh÷ng thuéc tÝnh phÈm chÊt sù viÖc vµ con ng­êi 
d, c¸i cèt yÕu cña VB C lµ nh÷ng suy t­ ,miªu t¶ ®Ëm ®µ c¶m xóc.
II. Bµi luyÖn tËp: sgk- T87
- Nçi buån nhí khi ph¶i xa tr­êng xa b¹n 
- T¸c gi¶ kh«ng t¶ hoa ph­îng nh­ mét loµi hoa në vµo mïa hÌ mµ chØ m­în hoa ph­îng ®Ó nãi ®Õn nh÷ng cuéc chia li
 ThÓ hiÖn tr¹ng th¸i t×nh c¶m hôt hÉng b©ng khu©ng khi ph¶i xa tr­êng xa b¹n thÓ hiÖn kh¸t väng sèng hßa nhËp víi b¹n bÌ tho¸t khái c« ®¬n....
- Nhµ v¨n biÕn hoa ph­îng thµnh biÓu t­îng ysù chia ly ngµy hÌ ®èi víi HS
- M¹ch ý: ph­îng në .... ph­îng r¬i
Ph­îng nhí: ng­êi s¾p xa
 Mét tr­a hÌ
 Mét thµnh x­a
Ph­îng : khãc
Ph­îng : m¬
 Nhí
- BiÓu lé gi¸n tiÕp t×nh c¶m con ng­êi qua h×nh ¶nh Èn dô, t­îng tr­ng: hoa ph­îng.
M¹ch ý: 
1,Giíi thiÖu mïa ph­îng në cïng lµ hÌ ®Õn, ph­îng phµi chia tay víi häc sinh vµ nçi buån trong lßng ph­îng.
2, Sù c« ®¬n, l¹nh lÏo cña ph­îng khi ph¶i ë l¹i mét m×nh.
3, Nçi nhí, nçi buån cïng víi ­íc m¬ cña ph­îng víi c¸c b¹n häc sinh.
4. Cñng cè:
? So s¸nh gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m?
5. H­íng dÉn vÒ nhµ :
 - Häc bµi: N¾m v÷ng néi dung
 - Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm biÓu c¶m cña 2 v¨n b¶n: C«n s¬n ca vµ Thiªn 	Tr­êng V·n Väng
 - Xem bµi : §Ò v¨n biÓu c¶m
	Ngµy so¹n 26/09/2010
TuÇn 6	 Ngµy d¹y:
TiÕt 24 
TËp lµm v¨n : 	 ®Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸ch lµm bµii v¨n biÓu c¶m
A / Môc tiªu 	
- KT: Đặc điểm ctạo của đề văn b/cảm, cách làm bài văn b/cảm.
- KN: Nhận biết đề văn b/cảm, bước đầu rèn luyện các bước làm bài văn b/cảm.
B / ChuÈn bÞ : 
 * GV : SGK, SGV, So¹n bµi. Mét sè ®Ò bµi v¨n biÓu c¶m.
 * HS : §äc, so¹n bµi vµ chuÈn bÞ bµi tr­íc ë nhµ.
C/ TiÕn tr×nh :
 1. Tæ chøc :
 2. KiÓm tra bµi cò : ? Nªu ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n biÓu c¶m ?
	- Mçi bµi tËp trung biÓu ®¹t 1 t/c¶m chñ yÕu.
	- Cã thÓ chän h/¶ Èn dô  ®Ó biÓu ®¹t gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp.
	- Bè côc: 3 phÇn.
	- T×nh c¶m râ rµng, trong s¸ng, trung thùc.
 3. Bµi míi : 
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
-Phương pháp: thuyết trình
-Thời gian: 1p
 Trong v¨n miªu t¶ ®èi t­îng ®­îc miªu t¶ lµ con ng­êi, phong c¶nh, ®å vËt. Con ng­êi còng béc lé c¶m xóc nh­ng ®ã kh«ng ph¶i lµ néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng th­c biÓu ®¹t Êy. Ng­îc l¹i trong v¨n biÓu c¶m, ng­êi ta còng nãi tíi ®å vËt, c¶nh vËt, con ng­êi song chñ yÕu lµ ®Ó béc lé t­ t­ëng, t×nh c¶m. Ch×nh v× vËy ng­êi ta kh«ng miªu t¶ nh÷ng c¸i ®ã ë møc ®é cô thÓ mµ chØ chän nh÷ng chi tiÕt gîi c¶m xóc 
Hoạt động 2: Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm. 
-Mục tiêu: N¾m ®­îc kiÓu ®Ò v¨n biÓu c¶m.N¾m ®­îc c¸c b­íc lµm v¨n biÓu c¶m.RÌn kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý cho bµi v¨n biÓu c¶m.
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
-Thời gian: 20p 
* HS ®äc 5 ®Ò ë môc I ( SGK - 88 ).
a) VÝ dô : 
- 5 ®Ò : SGK - 88 .
? G¹ch ch©n nh÷ng tõ cã t/chÊt gîi ý trong c¸c ®Ò bµi ?
- GV h­íng dÉn HS t×m hiÓu 1 sè ®Ò cô thÓ.
* §Ò a : V­ên c©y quª h­¬ng.
? X¸c ®Þnh ®èi t­îng m/t¶ ®­îc dïng lµm ph­¬ng tiÖn biÓu c¶m ?
? X¸c ®Þnh môc ®Ých m/t¶ ?
b) NhËn xÐt :
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c ®Ò v¨n biÓu c¶m.
* GV chèt:
- §Ò v¨n biÓu c¶m bao giê còng nªu ra ®èi t­îng biÓu c¶m vµ ®Þnh h­íng t×nh c¶m cho bµi lµm .
? Nh¾c l¹i c¸c b­íc cÇn tiÕn hµnh khi t¹o lËp VB ?
’ GV l­u ý cho HS : víi v¨n biÓu c¶m còng ph¶i tu©n thñ c¸c b­íc trªn.
* HS ®äc ®Ò bµi ë môc 2 ( SGK - 88 ) .
* HS th¶o luËn - tr¶ lêi :
? ë b­íc t×m hiÓu ®Ò , t×m ý cÇn x¸c ®Þnh ®­îc ®iÒu g× ?
* GV chèt
? Dµn bµi cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu g× ?
* GV chèt:
c) ViÕt bµi :
? Em sÏ dù ®Þnh viÕt c¸c phÇn cña bµi v¨n ntn ?
* GV chèt:
- MB : Nªu c¶m xóc ®èi víi nô c­êi cña mÑ.
- TB : Nªu c¸c biÓu hiÖn, s¾c th¸i nô c­êi cña mÑ.
- KB : Lßng yªu th­¬ng, kÝnh träng mÑ.
? Sau khi viÕt cã cÇn kiÓm tra l¹i kh«ng ? v× sao ?
? VËy ®Ó lµm ®­îc 1 bµi v¨n biÓu c¶m, em cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng b­íc nµo ?
 Ghi nhí : ( SGK - 88 ) - GV gäi 1 HS ®äc
I / §Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸c b­íc lµm bµi v¨n biÓu c¶m : 
1) §Ò v¨n biÓu c¶m: 
- C¸c tõ : Quª h­¬ng , c¶m nghÜ , biÕt ¬n , vui buån , nô c­êi .
- §Ò a: V­ên c©y quª h­¬ng.
- §èi t­îng : v­ên c©y ë quª h­¬ng em .
- Bµy tá nh÷ng suy nghÜ, t/c¶m vÒ v­ên c©y cña quª h­¬ng m×nh, qua ®ã nãi lªn niÒm tù hµo cña quª h­¬ng.
* HS th¶o luËn - nªu nhËn xÐt :
2) C¸c b­íc lµm bµi v¨n biÓu c¶m: 
a) T×m hiÓu ®Ò, t×m ý : 
- X¸c ®Þnh ®èi t­îng ph¸t biÓu c¶m nghÜ.
- H×nh dung vµ hiÓu ntn vÒ ®èi t­îng Êy.
b) LËp dµn ý :
- S¾p xÕp c¸c ý theo bè côc 3 phÇn.
c, ViÕt bµi.
d)Söa bµi :
 CÇn ph¶i kiÓm tra l¹i ®Ó tr¸nh sai sãt.
* HS rót ra kÕt luËn qua môc ( ghi nhí )
* 1 HS ®äc ( ghi nhí : SGK - 88 ).
Hoạt động 3:Luyện tập.
-Mục tiêu:HS biết vận dụng làm bài tập
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
-Thời gian: 17p.
II / LuyÖn tËp : 
* Bµi v¨n : ( SGK - 89 ). 
? Bµi v¨n biÓu ®¹t t×nh c¶m g× ? VÒ ®èi t­îng nµo ?
? Em h·y ®Æt nhan ®Ò cho bµi v¨n ?
? §Æt ®Ò v¨n thÝch hîp cho bµi v¨n trªn ?
? Em h·y tr×nh bµy dµn ý cña bµi v¨n ?
? Bµi v¨n ®­îc viÕt theo ph­¬ng thøc biÓu c¶m trùc tiÕp, hay gi¸n tiÕp ?
* HS ®äc bµi v¨n ( SGK - 89 )
- T×nh c¶m yªu mÕn, g¾n bã víi quª h­¬ng An Giang.
- Nhan ®Ò : An Giang quª t«i.
 KÝ øc mét miÒn quª ......
- §Ò v¨n : C¶m nghÜ vÒ quª h­¬ng An Giang.
* Dµn ý :
a) MB : Giíi thiÖu t×nh yªu quª h­¬ng An Giang.
b) TB : ( BiÓu hiÖn ).
- T×nh yªu quª tõ tuæi th¬.
- T×nh yªu quª trong chiÕn ®Êu, nh÷ng tÊm g­¬ng ...
c) KB : 
- Kh¼ng ®Þnh l¹i t×nh yªu vµ niÒm tù hµo lµ ng­êi con cña ®Êt mÑ An Giang.
=> Theo lèi trùc tiÕp : T«i yªu, t«i nhí ...
4. Cñng cè: 	
 	? C¸c b­íc lµm bµi v¨n biÓu c¶m ? Chó ý b­íc lËp dµn ý?.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
 - Häc thuéc ( ghi nhí ) ®Ó n¾m ch¾c c¸c b­íc lµm v¨n biÓu c¶m.
 - Lµm hoµn thiÖn bµi tËp vµo vë bµi tËp.
 - §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái : LuyÖn tËp c¸ch lµm v¨n b¶n biÓu c¶m . 
 - TiÕt sau häc : V¨n b¶n “ B¸nh tr«i n­íc ” .
------------------------------------------------------
	KiÓm tra:
	Tæ tr­ëng
 Ng« thÞ HuÖ