Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 28 - Tiết 118: Văn bản: Ca Huế trên sông Hương

Ngµy so¹n: 4/4/11
Ngµy gi¶ng: 7a: 6/4/11
 7c: 14/4/11
Ng÷ v¨n - bµi 28
TiÕt 118
V¨n b¶n 
Ca huÕ trªn s«ng h­¬ng
 Hà Ánh Minh 
I.Môc tiªu: 
1.KiÕn thøc: Học sinh nắm được
Văn bản nhật dụng thể loại bút kí giới thiệu về vẻ đẹp của một sinh hoạt văn hoá ở cố đô Huế, một vùng dân ca phong phú về nội dung, giàu có về làn điệu, tinh tế và độc đáo trong cách biểu diễn và thưởng thức, những nghệ sĩ chuyên nghiệp rất đỗi tài ba
2.KÜ n¨ng: Có kĩ năng đọc, tìm hiểu và phân tích văn bản nhật dụng, bút kí giới thiệu một sinh hoạt văn hoá ở một vùng đất nước cho học sinh
3.Th¸i ®é: Giáo dục tình yêu quê hương đất nước cho học sinh
II.C¸c kÜ n¨ng sèng cÇn gi¸o dôc trong bµi
Ra quyết định.
Giao tiếp
III.Chuẩn bị:
1.Giáo viên: gi¸o ¸n.sgk , Chuẩn kiến thức kĩ năng
2.Häc sinh: soạn bài
IV.Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i, ph©n tÝch, b×nh luËn, 
V.C¸c b­íc lªn líp:
1.æn ®Þnh: (1’)
 7a:
 7c:
2.KiÓm tra: (4’)
?Qua truyện ngắn “ Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu” em hiểu gì về hai nhân vật này?
- Varen: kẻ phản bội, tên chính khách làm trò chính trị, kẻ ruồng bỏ giai cấp, tên lừa dối trắng trợn, trơ tráo và vô liêm sỉ
- Phan Bội Châu: bậc anh hùng, vị thiên sứ, đáng xả thân được tôn sùng, con người đáng tôn kính, ngưỡng mộ
3.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng.
Khëi ®éng. (1’)
Ở lớp 6, các em đã được học một số văn bản nhật dụng với đề tài khác nhau.Nếu Động Phong Nha là một danh lam thắng cảnh, Cầu Long Biên là một di tích lịch sử thì ca Huế trên sông Hương lại giúp chúng ta hình dung một cách cụ thể một sinh hoạt văn háo rất đặc trưng, nổi bật ở xứ Huế mộng mơ
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
TG
Néi dung chÝnh
Ho¹t ®éng 1. §äc vµ th¶o luËn chó thÝch.
Môc tiªu: HiÓu ®­îc t¸c dông cña viÖc ®äc cã liªn quan ®Õn viÖc hiÓu vµ ph©n tÝch v¨n b¶n.
Gv hướng dẫn đọc: Chậm rãi rõ ràng, mạch lạc, lưu ý những câu đặc biệt
Gv đọc mẫu.Học sinh đọc ( 3 em) -> nhận xét
Gv nhận xét, sửa chữa
Gv hướng dẫn học sinh tìm hiểu các chú thích trong sgk.
? Văn bản thuộc thể loại gì ? 
Hoạt động 2:T×m hiÓu bè côc.
Môc tiªu: Hs ph©n chia ®­îc bè côc cña v¨n b¶n tõ ®ã cã c¬ së cho viÖc ph©n tÝch v¨n b¶n.
? Bố cục của văn bản được chia làm mấy phần ? 
-P1: đầu -> lí Hoài Nam: giới thiệu một số điệu dân ca Huế
-P2: còn lại: tả một đêm trăng nghe đàn trên sông Hương
- Thể loại:
Hoạt động 3:T×m hiÓu v¨n b¶n.
Môc tiªu: HiÓu ®­îc néi dung vµ ý nghÜa cña v¨n b¶n
? Em biết gì về cố đô Huế. Hãy nêu một vài đặc điểm tiêu biểu của xứ Huế mà em biết
H: Là miển đất nổi tiếng của miền trung phong cảnh nên thơ, có nhiều cảnh đẹp ( sông Hương , núi Ngự) là đất cố đô nổi tiếng văn hoá phong phú, độc đáo, đậm đà bản sắc dân tộc bao gồm văn hoá cung đình và văn hoá dân gian. 
Theo dõi đoạn đầu. Thống kê các điệu ca Huế và đặc điểm của nó?
H: Các làn điệu Huế và đặc điểm của nó
- Chèo cạn, bài thoại, hò đưa linh ( buồn bã)
- Hò giã gạo, ru em, giã vôi, điệp, bài chòi, bài liệm, nàng vung( náo nức, nồng hậu, tính người)
- Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện( gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh)
- Nam ai, Nam bình, quả phụ tương tư khúc, hành vân ( buồn man mác, thương cảm, bi ai , vương vấn)
- Tứ đại cảnh: không vui, không buồn
? Quá trình miêu tả, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì
- Liệt kê ( học sau)
? Trong bài, tác giả nhắc đến tên những nhạc cụ nào
Một số nhạc cụ
H: Đàn trạm, đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo sanh
? Những bản đàn nào được nhắc đến trong văn bản
Các bản đàn
Lưu thuỷ, kim tiền, xuân phong, long hổ, tứ đại cảnh
Hs: Đọc “ Không gian yên tĩnh” ( trang 101)
? Tìm những từ ngữ miêu tả nghệ thuật sử dụng nhạc cụ của các nhạc công
H: Nhân, mổ, vỗ, vả, bấm, day, chớp, búng, phi, rãi
? Nghệ thuật sử dụng ? Liệt kê
? Qua đoạn phân tích em có nhận xét gì về nghệ thuật biểu diễn của họ
H: nghệ thuật biểu diễn
Sử dụng động từ miêu tả động tác, liệt kê
 -> sự điêu luyện trong nghệ thuật biểu diễn của các nhạc công
-> nghệ thuật ca Huế phong phú, đa dạng, điêu luyện , tài tình
? Chi tiết nào miêu tả cảnh đêm trăng nghe ca Huế trên sông Hương?
H: Thành phố lên đèn như sao sa, màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi, không gian rộng thoáng
H: Trăng lên, gió mơn man dìu dịu, dòng sống trăng gợn sóng, con thuyền bồng bềnh
? Cảnh đêm trăng trên sông Hương như thế nào
Tìm chi tiết miêu tả hoạt động, cảm xúc con người?
- Lữ khách giang hồ, thơ lai láng
- Ca công trẻ tuổi duyên dáng
- Tâm trạng chờ đợi, xao động
- Con gái Huế tâm hồn phong phú, âm thầm , kín đáo, sâu thẳm
H: Cảnh thơ mộng,yên tĩnh , êm đềm
? Tâm trạng họ thể hiện như thế nào
H: Con người háo hức, nồng hậu, duyên dáng, lịch sự
Ca Huế được hình thành từ đâu?
H: Nhạc dân gian biểu hiện tâm hồn lạc quan của nhân dân nên hồn nhiên, sôi nổi, tươi vui, thường được dùng trong sinh hoạt và lễ hội
- Nhạc cung đình nhã nhạc dùng trong các buổi lễ nơi cung đình, nơi tôn miếu nên trang trọng,uy nghị
? Tại sao có thể nói ca Huế là một thứ tao nhã
H: Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến nghệ thuật, từ cách biểu diễn đến phục trang -> ca Huế quả là thứ tao nhã
Hoạt động 3: HD tæng kÕt rút ra ghi nhớ.
HS đọc nội dung ghi nhớ
Mục tiêu: Hs hiểu được nội dung nghệ thuật của bài thơ qua phần ghi nhớ.
Hs dọc phần ghi nhớ.
Gv chốt lại nội dung chính.
Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập
Mục tiêu: Hs biết áp dụng những kiến thức đã học để giải quyết được yêu cầu của bài tập.
Học sinh thảo luận nhóm 4 thời gian 3phút
Tày: hát then
Hoạt động 6.Đọc thêm.
Mục tiêu:Hs hiểu được tác dụng của việc đọc thêm có liên quan đến việc tìm hiểu văn bản từ đó có hứng thú 
Hs đọc văn bản
Gv nhận xét.
7’
5’
25’
2’
5’
3’
I.Đọc và thảo luận chú thích.
1.Đọc văn bản.
2.Thảo luận chú thích.
 * , 3, 16, 21.
3.Thể loại : 
Văn bản nhật dụng. Thể loại bút kí
II. Bố cục
2 phần.
III. Tìm hiểu văn bản
1.Các làn điệu ca huế.
Bằng sự hiểu biết và tài quan sát, miêu tả tác giả đã cho ta thấy sự phong phú đa dạng của các làn điệu và nhạc cụ ca huế.
2.Cảnh đêm nghe ca Huế trên dòng Hương Giang
Bằng sự cảm nhận tinh tế và sâu sắc, tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp của cảnh ca huế trong đêm trăng thơ mộng trên dòng sông hương.
3.Nguồn gốc của ca Huế
Ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình do vậy ca Huế vừa sôi nổi vui tươi, vừa trang trọng, uy nghi
IV. Ghi nhớ.
IV. Luyện tập
Hãy kể tên một vài làn điệu dân ca ở địa phương em
- Dân ca Tày, Nùng, Thái
V. Đọc thêm
4. Củng cố.Hướng dẫn học bài: (3’)
? Em hiểu gì về nghệ thuật ca Huế?
Học ghi nhớ + nội dung phân tích
Học thuộc một đoạn trong văn bản em thích
Chuẩn bị bài: Quan âm thị kính