Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 5 - Tiết 18: Từ Hán Việt

Ngày soạn: 13/9/10
Ngày giảng: 7a: 18/4/10
 7c: 15/9/10.
Ngữ văn - Bài 5
Tiết 18
Từ hán việt
I.Mục tiêu:
1.Kiến thức: Hiểu được thế nào là yếu tố Hỏn Việt
2.Kĩ năng: Rốn kĩ năng nhận biết, vận dụng trong núi và viết
Nắm được cỏch cấu tạo đặc biệt của từ ghộp Hỏn Việt. Áp dụng giải bài tập
3.Thái độ: hs yêu thích môn học.
II.Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Bảng phụ, sgk. Chuẩn kiến thức kĩ năng.
2.Học sinh: chuẩn bị bài ở nhà
III.Phương pháp: Đàm thoại, Quy nạp
IV.Các bước lên lớp:
1.ổn định: (1’)
 7a:
 7c:
2.Kiểm tra: (4’)
? Đại từ là gỡ? Cú mấy loại đại từ?
? Gạch chõn dưới đại từ trong bài ca dao sau, cho biết đại từ đú trỏ gỡ?
	Qua cầu ngả nún trụng cầu
	Cầu bao nhiờu nhịp dạ sầu bấy nhiờu
 số lượng số lượng
? Đỏnh dấu vào ụ trống đầu cỏc đại từ? Cỏc đại từ đú trỏ gỡ?
ỵ hắn ngụi 3	  ngư
 đi lại	ỵ chỳng mày ngụi 2
ỵ y ngụi 3	  học sinh
-> cỏc đại từ trỏ người
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Khởi động. (1’)
Mục tiêu: Qua tiết học về 
ở lớp 6 chỳng ta đó học và biết thế nào là từ Hỏn Việt. Trong tiết này cỏc em sẽ tiếp tục được tỡm hiểu về đơn vị cấu tạo từ ghộp Hỏn Việt và từ ghộp Hỏn Việt
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung chính
Hoạt động 1.Tìm hiểu đơn vị cấu tạo từ Hán Việt.
Mục tiêu: Hiểu được đơn vị cấu tạo từ Hán Việt.
HS đọc bài thơ chữ Hỏn “ Nam quốc sơn hà”
? Cỏc tiếng Nam, quốc, sơn, hà cú nghĩa là gỡ?
H: Nam: phương Nam
 Quốc; nước
Sơn: nỳi
Hà: sụng
=> dựng từ cấu tạo từ
GV: cỏc tiếng này đều cú nghĩa và được gọi là yếu tố Hỏn Việt
HS so sỏnh cỏc vớ dụ sau: Treo bảng phụ
a. Tụi lờn nỳi
b.Tụi lờn sơn
c. Nú lội xuống sụng
d. Nú lội xuống hà
e. ễng là một nhà thơ yờu quốc
g. ễng là một nhà thơ yờu nước
Từ vớ dụ trờn em hóy cho biết cỏc yếu tố Hỏn Việt sơn, hà, quốc cú thể dựng như một từ đơn để đặt cõu khụng?
H: Khụng
? Cỏc yếu tố này dựng để làm gỡ
H: Tạo từ ghộp. Nam quốc, sơn hà 
? Tiếng “ thiờn” trong từ “ thiờn thư” cú nghĩa là “ trời”. Vậy tiếng “ thiờn” trong cỏc từ sau cú nghĩa là gỡ ?
HS thảo luận nhúm 2 trong 2phỳt
- Thiờn niờn kỉ -> nghỡn
- Thiờn lớ mó -> nghỡn ( ngựa hay)
- Thiờn đụ về Thăng Long -> rời đụ về Thăng Long
? Nhận xột gỡ về cỏc yếu tố “ thiờn” trong cỏc vớ dụ trờn?
H: Cỏc yếu tố đồng õm, nghĩa khỏc nhau
GV tớch hợp từ đồng õm khỏc nghĩa
HS tỡm vớ dụ cỏc yếu tố đồng õm khỏc nghĩa
H: 
- Phi phỏp, phi nghĩa: trỏi khụng phải
- Phi cụng, phi đội
- gia chủ: chủ nhà
- Gia vị: tăng , thờm
? yếu tố Hỏn Việt là gỡ? Đặc điểm của cỏc yếu tố Hỏn Việt?
HS đọc ghi nhớ ( SGK69). GV chốt
Hoạt động 2. Tìm hiểu từ ghép Hán Việt.
Mục tiêu: Hiểu được từ ghép Hán Việt.
H: Đọc bài “ Tức sự” chỉ ra những từ Hỏn Việt
H: Xó tắc, lưỡng hồi, sơn hà, thiờn cổ
? Cỏc từ sơn hà, xõm phạm, giang san thuộc từ ghộp chớnh phụ hay đẳng lập?
H: Ghộp đẳng lập
? cỏc từ ỏi quốc, thủ mụn, chiến thắng thuộc ghộp nào?
H: Từ ghộp chớnh phụ
? Xỏc địng tiếng chớnh tiếng phụ? Gạch chõn tiếng chớnh?
Nhận xột trật tự
HS đọc BT 2b. Cỏc từ thiờn thư, thạch mó, tỏi phạm thuộc từ ghộp gỡ?
H: Ghộp chớnh phụ
? Trật tự của nú cú khỏc gỡ so với trật tự từ ghộp thuần Việt?
?Từ ghộp Hỏn Việt cú mấy loại chớnh? Mỗi loại cú đặc điểm cấu trỳc như thế nào so với từ ghộp thuần Việt?
HS đọc. GV chốt
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập
Mục tiêu: Hs biết áp dụng lý thuyết để giải quyết các yêu cầu của bài tập.
HS đọc BT 1. Xỏc định yờu cầu
GV hướng dẫn HS làm bài
Trỡnh bày -> nhận xột
HS đọc BT2 xỏc định yờu cầu, làm bài
GVhướng dẫn, bổ sung
HS đọc, xỏc định yờu cầu, làm bài
Gv hướng dẫn, sửa chữa
11’
12’
15’
I. Đơn vị cấu tạo từ Hỏn Việt
1. Bài tập
- Là yếu tố Hỏn Việt dựng cấu tạo từ Hỏn Việt
- Phần lớn cỏc yếu tố Hỏn Việt khụng dựng độc lập mà dựng để tạo từ ghộp
- Cú nhiều yếu tố Hỏn Việt đồng õm nhưng nghĩa khỏc nhau
2. Ghi nhớ ( SGK 69)
II. Từ ghộp Hỏn Việt
1. Bài tập
- Từ ghộp hỏn Việt cú từ ghộp chớnh phụ, từ ghộp đẳng lập
- Trật tự : tiếng chớnh đứng trước, tiếng phụ đứng sau yếu tố
Tiếng phụ đứng trước, tiếng chớnh đứng sau( yếu tố)
2. Ghi nhớ 2: ( SGK 70)
III. Luyện tập
1.Bài 1
Phõn biệt nghĩa của cỏc yếu tố Hỏn Việt đồng õm
* Phi1( phi cụng, phi đội): mỏy bay
-Phi2( phi phỏp, phi nghĩa): trỏi, khụng phải
-Phi3( cung phi, vương phi): vợ lẽ của vua hay vợ của thỏi tử hoặc cỏc vương hầu
* Hoa1( hoa quả, hương hoa): bộ phận cấu thành hoa quả
- Hoa2(hoa mĩ, hoa lệ): cảnh vật đẹp lộng lẫy
* Gia1( gia chủ, gia sỳc): nhà
- Gia2(gia vị, gia tăng): thờm vào
2. Bài 2(70): 
Tỡm từ ghộp cú chứa yếu tố Hỏn Việt : quốc, sơn, cư, bại
- Quốc gia, cường quốc
- Sơn: giang sơn, sơn hà
- Cư: cư trỳ, dõn cư
- Bại: thất bại, chiến bại
3. Bài 3(70): 
Xếp cỏc từ ghộp Hỏn Việt vào cỏc nhúm thớch hợpTừ cú yếu tố chớnh đứng trước, yếu tố phụ đứng sau
-Tõn binh phúng hoả
-Đại thắng thi nhõn
*Từ cú yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chớnh đứng sau: hữu ớch, bảo mật
4. Củng cố và hướng dẫn học bài: (5’)
Cú mấy loại từ ghộp Hỏn Việt? Đặc điểm mỗi loại?
Học nội dung ghi nhớ, xem lại bài tập
Làm BT 4+5(70)
Soạn: “ Từ Hán Việt (Tiếp)”