Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Chủ đề 3: Ôn tập và thực hành một số bài tập về tiếng Việt

 CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
 I/ Mục tiêu của chủ đề: 
 Qua chủ đề giúp cho HS nắm được:
 1. Kiến thức:
 - Nắm chắc hơn nữa những kiến thức cơ bản về từ loại tiếng Việt.
 2. Kĩ năng: 
 - Biết cách dùng chính xác các loại từ trong quá trình làm bài.
3. Thái độ:
 - Có ý thức tìm hiểu, khám phá những cái hay cái đẹp của tiếng Việt, giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
 II/ Tài liệu:
 - Sách giáo khoa Ngữ văn 7.
 - Những kiến thức cơ bản và nâng cao Ngữ văn 7.
 - Những dạng bài cảm thụ Ngữ văn 7.
 - Các loại bài tập bổ trợ Ngữ văn 7.
 III/ Thời gian:
 Thực hiện chủ đề: 9 tiết.
 - Tiết 1: Từ ghép
 - Tiết 2: Từ láy
 - Tiết 3: Đại từ
 - Tiết 4,5: Từ Hán Việt
- Tiết 6: Quan hệ từ
- Tiết 7: Chữa lỗi về quan hệ từ
- Tiết 8: Ôn tập.
- Tiết 9: Tổng kết, rút kinh nghiệm, kiểm tra, đánh giá.
Ngày soạn: 
Ngày giảng:
 TIẾT 19: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
TỪ GHÉP
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
 Gióp HS: - HiÓu h¬n vÒ tõ ghÐp.
 - BiÕt ph©n lo¹i tõ ghÐp ®¼ng lËp & tõ ghÐp chính phụ.
B. CHUẨN BỊ:
 - GV: S­u tÇm tµi liÖu, tæng hîp nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n.
 - HS: Chép bài và làm bài tập đầy đủ.
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn ®Þnh tæ chøc:
 2. KiÓm tra:
 Nhắc lại kiến thức cơ bản về từ?
 3. Bµi míi:
 I/ Lý thuyết:
 GV giúp HS ôn, củng cố, hệ thống lại kiến thức đã học về từ.
 1. Từ là gì?
 2. Từ gồm mấy loại?
 3. KN từ ghép? Cho VD về từ ghép?
 II/ Bài tập:
1. Bµi tËp 1: 
H·y g¹ch ch©n c¸c tõ ghÐp .
a. TrÎ em nh­ bóp trªn cµnh.
BiÕt ¨n ngñ biÕt häc hµnh lµ ngoan. (HCM)
b. Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy.
DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn. (ca dao)
c. NÕu kh«ng cã ®iÖu Nam Ai.
S«ng H­¬ng thøc suèt ®ªm dµi lµm chi.
NÕu thuyÒn ®éc méc mÊt ®i.
Th× Hå Ba BÓ cßn g× n÷a em. (Hµ Thóc Qu¸)
2. Bµi tËp 2:
Ph©n biÖt, so s¸nh nghÜa cña tõ nghÐp víi nghÜa cña c¸c tiÕng:
a. èc nhåi, c¸ trÝch, d­a hÊu .
b. ViÕt l¸ch, giÊy m¸, chî bóa, quµ c¸p.
c. Gang thÐp, m¸t tay, nãng lßng. 
* Gîi ý: 
Cã mét sè tiÕng trong cÊu t¹o tõ ghÐp ®· mÊt nghÜa, mê nghÜa. Tuy vËy ng­êi ta vÉn x¸c ®Þnh ®­îc ®ã lµ tõ ghÐp CP hay ®¼ng lËp.
Cô thÓ:
Nhãm a: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh ® tõ ghÐp CP.
Nhãm b: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng ® tõ ghÐp §l.
Nhãm c: M¸t tay cã nghÜa kh¸c “m¸t” + “tay”. NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy ®· bÞ chuyÓn tr­êng nghÜa so víi nghÜa cña c¸c tiÕng.
3. Bµi tËp 3: 
 H·y t×m c¸c tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã trong VD sau.
a. Con tr©u rÊt th©n thiÕt víi ng­êi d©n lao ®éng. Nh÷ng tr©u ph¶i c¸i nÆng nÒ, chËm ch¹p, sèng cuéc sèng vÊt v¶, ch¼ng mÊy lóc th¶nh th¬i. V× vËy, chØ khi nghÜ ®Õn ®êi sèng nhäc nh»n, cùc khæ cña m×nh, ng­êi n«ng d©n míi liªn hÖ ®Õn con tr©u.
 b. Kh«ng g× vui b»ng m¾t B¸c Hå c­êi.
 Quªn tuæi giµ t­¬i m·i tuæi hai m­¬i.
 Ng­êi rùc rì mét mÆt trêi c¸ch m¹ng.
 Mµ ®Õ quèc lµ loµi d¬i hèt ho¶ng.
 §ªm tµn bay chËp cho¹ng d­íi ch©n Ng­êi.
Gîi ý: a.- C¸c tõ ghÐp: con tr©u, ng­êi d©n, lao ®éng, cuéc sèng, cùc khæ, n«ng d©n, liªn hÖ.
- C¸c tõ l¸y: th©n thiÕt, nÆng nÒ, chËm ch¹p, vÊt v¶, th¶nh th¬i, nhäc nh»n.
b- Tõ ghÐp: tuæi giµ, ®«i m­¬i, mÆt trêi, c¸ch m¹ng, ®Õ quèc, loµi d¬i.
 - Tõ l¸y: rùc rì, hèt ho¶ng, chËp cho¹ng. 
4. Bµi tËp 4: 
H·y t×m tõ ghÐp trong ®o¹n v¨n sau & s¾p xÕp chóng vµo b¶ng ph©n lo¹i.
M­a phïn ®em mïa xu©n ®Õn, m­a phïn khiÕn nh÷ng ch©n m¹ gieo muén n¶y xanh l¸ m¹. D©y khoai, c©y cµ chua r­êm rµ xanh rî c¸c tr¶ng ruéng cao. MÇm c©y sau sau, c©y nhéi, c©y bµng hai bªn ®­êng n¶y léc, mçi h«m tr«ng thÊy mçi kh¸c.
 Nh÷ng c©y b»ng l¨ng mïa h¹ èm yÕu l¹i nhó léc. VÇng léc non n¶y ra. M­a bôi Êm ¸p. C¸i c©y ®­îc cho uèng thuèc. 
 (T« Hoµi)
 * Gợi ý: HS chỉ ra các từ ghép đã học sau đó phân loại chúng.
 5. Bµi tËp 5: 
 H·y chän côm tõ thÝch hîp ( tr¨ng ®· lªn råi, c¬n giã nhÑ, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, v¾t ngang qua, rÆng tre ®en, nh÷ng h­¬ng th¬m ng¸t) ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh ®o¹n v¨n d­íi ®©y:
Ngµy ch­a t¾t h¼n, tr¨ng ®· lªn råi. MÆt tr¨ng trßn, to vµ ®á tõ tõ lªn ë ch©n trêi, sau rÆng tre ®en cña lµng xa. MÊy sîi m©y con v¾t ngang qua, mçi lóc m¶nh dÇn råi ®øt h¼n. Trªn qu·ng ®ång ruéng, c¬n giã nhÑ hiu hiu ®­a l¹i, thoang tho¶ng nh÷ng h­¬ng th¬m ng¸t.
 (Th¹ch Lam) 
Bµi tËp 6: 
H·y viÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông tõ ghÐp vµ chØ râ.
 HS lựa chọn chủ đề, viết đoạn văn theo yêu cầu.
 Chỉ rõ từ ghép được sử dụng.
 4. Củng cố:
 - GV khái quát ND bài học.
 5. HDVN:
 - Học bài. Làm BT 6.
 - Soạn và tìm hiểu các bài tập phần từ láy.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
 TIẾT 20: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
TỪ LÁY
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Nắm chắc hơn nữa những kiến thức đã học về từ láy.
 - LuyÖn tËp vÒ tõ l¸y.
 B. CHUẨN BỊ:
 - GV: Tìm tài liệu có liên quan.
 - HS: Chép bài và làm bài tập đầy đủ.
 C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn ®Þnh tæ chøc:
 2. KiÓm tra:
 Kiểm tra bài tập về nhà của HS
 3. Bµi míi:
 I/ Lý thuyết:
 GV giúp HS ôn, củng cố, hệ thống lại kiến thức đã học về từ láy.
KN từ láy.
Các loại từ láy? Cho VD minh hoạ.
Tác dụng của từ láy?
II/ Bài tập:
1. Bµi tËp 1: Cho c¸c tõ l¸y: Long lanh, khã kh¨n,vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån chån, hiu hiu, linh tinh, loang lo¸ng, th¨m th¼m, tim tÝm.
H·y s¾p xÕp vµo b¶ng ph©n lo¹i:
 L¸y toµn bé
 L¸y bé phËn
2. Bµi tËp 2: §Æt c©u víi mçi tõ sau:
A. L¹nh lïng.
B. L¹nh lÏo.
C. Lµnh l¹nh.
D. Nhanh nh¶u.
§. Lóng tóng.
3. Bµi tËp 3:Ghi nhanh c¸c tõ l¸y lµ danh tõ (Häc sinh thi gi÷a c¸c tæ)
VD: chuån chuån, baba, thuång luång, chµo mµo, chÝch chße, b­¬m b­ím,ch©u chÊu, ®om ®ãm, cµo cµo, cå cé
4. Bµi tËp 4: T×m, t¹o tõ l¸y khi ®· cho tr­íc vÇn
a.VÇn a:
VD: ªm ¶, ãng ¶, oi ¶, ra r¶, ha h¶, dµ d·, na n¸. . .
b. VÇn ang:
VD: lµng nhµng, ngang tµng, nhÞp nhµng, nhÑ nhµng . . .
c. Phô ©m nh:
VD: nho nhá, nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhãng nh¸nh, nhá nhoi, nhí nhung . . .
d. Phô ©m kh:
VD: khóc khÝch, khÊp khÓnh, khËp khµ khËp khiÔng, khã kh¨n. . .
5. Bµi tËp 5: H·y thay tõ “cã” b»ng tõ l¸y thÝch hîp ®Ó ®o¹n v¨n sau giµu h×nh ¶nh h¬n.
§ång quª vang lªn ©m ®iÖu cña ngµy míi. BÕn s«ng cã nh÷ng chuyÕn phµ. Chî bóa cã tiÕng ng­êi.Tr­êng häc cã tiÕng trÎ häc bµi
VD: ( d¹t dµo - rén rµng - ng©n nga)
6. Bµi tËp 6: H·y t×m & ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c tõ l¸y trong ®o¹n th¬ sau:
a.VÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi.
§inh ninh hai miÖng, mét lêi song song. . .
 (Truyện KiÒu - NDu)
b.Gµ eo ãc g¸y s­¬ng n¨m trèng.
Hße phÊt ph¬ rñ bãng bèn bªn.
Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh­ niªn.
Mèi sÇu d»ng dÆc tùa miÒn biÓn xa. . . 
 (Chinh phô ng©m)
c.Lom khom d­íi nói, tiÒu vµi chó,
L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ. 
 (Bµ huyÖn Thanh Quan)
d.N¨m gian nhµ cá thÊp le te.
Ngâ tèi ®ªm s©u ®ãm lËp lße.
L­ng dËu phÊt ph¬ mµu khãi nh¹t. 
Lµn ao lãng l¸nh bãng tr¨ng loe. 
 (Thu Èm-NKhuyÕn)
®.Chó bÐ lo¾t cho¾t.
C¸i s¾c xinh xinh.
C¸i ch©n tho¨n tho¾t.
C¸i ®Çu nghªnh nghªnh. 
 (L­îm- Tè H÷u) 
7. Bµi tËp 7: H·y chän tõ thÝch hîp trong c¸c tõ: ©m x©m, sÇm sËp, ngai ng¸i, å å, lïng tïng, ®ép ®ép, man m¸c ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n sau:
M­a xuèng sÇm sËp, giät ng·, giät bay, bôi n­íc táa tr¾ng xãa.Trong nhµ ©m x©m h¼n ®i.Mïi n­íc m­a míi Êm, ngßn ngät, man m¸c. Mïi ngai ng¸i, xa l¹ cña nh÷ng trËn m­a ®Çu mïa ®em vÒ. M­a rÌo rÌo trªn s©n, gâ ®ép ®ép trªn phªn nøa, m¸i gi¹i, ®Ëp lïng tïng, liªn miªn vµo tµu l¸ chuèi. TiÕng giät gianh ®æ å å, xèi lªn nh÷ng r·nh n­íc s©u. 
8. Bµi tËp 8: H·y viÕt mét ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em vÒ 1 c¶nh chia tay trong: “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”-Trong ®ã cã sö dông tõ l¸y, chØ râ.
 4. Củng cố:
 Nêu tác dụng của từ láy?
 5. HDVN:
 - Bài tập về nhà: Bài 8.
 - Tìm hiểu các bài tập về Đại từ.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
 TIẾT 21: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
ĐẠI TỪ
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Häc sinh hiªñ râ h¬n vÒ ®¹i tõ 
 - BiÕt c¸ch ph©n lo¹i ®¹i tõ.
 B. CHUẨN BỊ:
 - GV: Tìm tài liệu có liên quan.
 - HS: Chép bài và làm bài tập đầy đủ.
 C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn ®Þnh tæ chøc:
 2. KiÓm tra:
 Đọc bài tập về nhà.
 3. Bµi míi:
 I/Lý thuyết:
 GV giúp HS ôn, củng cố, hệ thống lại kiến thức đã học về Đại từ.
KN Đại từ? Cho VD về đại từ?
Phân loại đại từ?
Tác dụng của đại từ?
 II/ Bài tập:
1. Bµi tËp 1: H·y x¸c ®Þnh ®¹i tõ & chØ râ nã thuéc lo¹i ®ại tõ nµo?
a. Bè ®Ó ý lµ s¸ng nay, lóc c« gi¸o ®Õn th¨m khi nãi tíi mÑ, t«i cã nhì thèt ra mét lêi thiÕu lÔ ®é víi mÑ. §Ó c¶nh c¸o t«i bè ®· viÕt th­ nµy. §äc th­ t«i ®· xóc ®éng v« cïng.
b. Sao kh«ng vÒ h¶ chã? 
Nghe bom th»ng MÜ næ.
Mµy bá ch¹y ®i ®©u?
Tao chê mµy ®· l©u.
C¬m phÇn mµy ®Ó cöa 
Sao kh«ng vÒ h¶ chã?
Tao nhí mµy l¾m ®ã.
Vµng ¬i lµ vµng ¬i. (TrÇn §¨ng Khoa) 
c. Ai ¬i chí bá ruéng hoang.
 Bao nhiªu tÊc ®Êt tÊc vµng bÊy nhiªu.
d. ¤i lßng B¸c vËy cø th­¬ng ta.
 Th­¬ng cuéc ®êi chung th­¬ng cá hoa.
®. Hång S¬n cao ngÊt mÊy tÇng. 
 §å C¸t mÊy tr­îng lµ lßng bÊy nhiªu.
2. Bµi tËp 2: C¸c tõ g¹ch ch©n cã ph¶i lµ ®¹i tõ kh«ng? V× sao?
a.Ch¸u ®i liªn l¹c.
 Vui l¾m chó µ.
 ë ®ån mang c¸. 
 ThÝch h¬n ë nhµ.
b.T«i b¶o mµy ®i. 
 Mµy lo cho kháe. 
 §õng lo nghÜ g×..
 ë nhµ cã MÐ.
* Gîi ý: Trong x­ng h« mét sè danh tõ chØ ng­êi... còng ®­îc sö dông nh­ ®¹i tõ
3. Bµi tËp 3: §¹i tõ cã t¸c dông g× trong c¸ tr­êng hîp sau.
a. Hìi ®ång bµo! Chóng ta ph¶i ®øng lªn! BÊt k× ®µn «ng, ®µn bµ,ng­êi giµ,ng­êi trÎ,kh«ng chia t«n gi¸o, ®¶ng ph¸i, d©n téc... Ai cã sóng dïng sóng, ai cã g­¬m dïng g­¬m. Ai còng ph¶i ra søc chèng TDP (Hå ChÝ Minh).
* Gîi ý: (Ai: thÕ cho “BÊt k× ®µn «ng.... ®¶ng ph¸i, d©n téc” cã t¸c dông liªn kÕt v¨n b¶n, t¨ng tÝnh m¹ch l¹c cho v¨n b¶n).
b. MÑ t«i giäng kh¶n ®Æc, tõ trong mµn nãi väng ra:
Th«i, hai ®øa liÖu mµ chia ®å ch¬i ra ®i. Võa nge thÊy thÕ, em t«i bÊt gi¸c run lªn bÇn bËt.
* Gîi ý: (thÕ: rót ng¾n v¨n b¶n,tr¸nh viÖc lÆp l¹i)
4. Bµi tËp 4: Nªu gi¸ trÞ biÓu c¶m cña ®¹i tõ trong c¸c VD sau.
a. - Ai ¬i chí bá ruéng hoang.
 Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng bÊy nhiªu.
 - Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy.
 DÎo th¬m mét h¹t, ®¾ng cay mu«n phÇn.
b. - Dõng ch©n ®øng l¹i trêi non n­íc.
 Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta.
 - §Çu trß tiÕp kh¸ch trÇu kh«ng cã.
 B¸c ®Õn ch¬i ®©y ta víi ta.
* Gîi ý: Sö dông ®¹i tõ cã s¾c th¸i biÓu c¶m ® HS c¶m thô 
5. Bµi tËp 5: §¹i tõ “m×nh”cã thÓ sö dông ë c¸c ng«i nµo?
A. Ng«i thø nhÊt. VD: B¹n gióp m×nh nhÐ.
B. Ng«i thø hai. M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng.
C. Ng«i thø ba. Hä th­êng Ýt ®Ò cao m×nh.
D. C¶ ba ng«i.
6. Bµi tËp 6: ViÕt 1 ®o¹n v¨n ®èi tho¹i ng¾n (kho¶ng 5-7 c©u), nªu t×nh c¶m cña em víi con vËt nu«i hoÆc 1 ®å ch¬i mµ em thÝch. (Trong ®ã cã sö dông ®¹i tõ, chØ râ).
* Gîi ý: C« T©m võa cho chóng t«i mét chó cón con. Sî nã ch­a quen nhµ míi mµ b ... c thái bình dân. Vậy các từ: du kích, sinh viên, đặc công, cam thảo đều là từ Hán Việt sao không có sắc thái trang trọng? Em giải thích thế nào?
 * Gợi ý:
 Hãy xem có từ thuần Việt nào có thể thay thế được các từ này không? Nếu không có từ thuần Việt nào đồng nghĩa thì các từ Hán Việt có nảy sinh sắc thái không?
 2. Bài tập 2
 Em có nhận xét gì về cách dùng từ, ngắt nhịp trong đoạn thơ trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du dưới đây:
 Quân trung gươm lớn giáo dài,
 Vệ trong thị lậpcơ ngoài song phi
	Sẵn sàng tề chỉnh uy nghi,
 Vác đòng chật đất tinh kì rợp sân.
	Trướng hùm mở giữa trung quân,
 Từ công sánh với phu nhân cùng ngồi.
 Gợi ý:	
 - Tìm trong đoạn trích có BN từ Hán Việt?
 - Số lượng nhiều như vậy có tác dụng gì?
 - Cách ngắt nhịp 4/4 ở câu 8 có tác dụng gì?
 3. Bài tập 3:
 Các từ khai giảng, khai trường là từ ghép đẳng lập hay chính phụ?
 Gợi ý:
 Giải nghĩa từng tiếng của các từ rồi ghép lại thì biết đó là từ ghép đẳng lập hay chính phụ.
 4. Củng cố:
 Nêu lại MĐ của việc sử dụng từ Hán Việt.
 5. HDVN:
 Tham khảo BT về Quan hệ từ.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 24: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
QUAN HỆ TỪ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Ôn tập, vận dụng các kiến thức đã học để thực hành làm bài tập dưới nhiều dạng khác nhau của Quan hệ từ.
 - Biết vận dụng những hiểu biết có được từ bài học tự chọn để phân tích một số văn bản học trong chương trình.
 - Bồi dưỡng ý thức, tinh thần học tập bộ môn tiếng Việt của HS.
B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Bµi so¹n.
 - HS: ChuÈn bÞ bµi.
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
 Quan hệ từ được dùng để làm gì?
 3. Bµi míi:
 I / Lý thuyết:
 GV giúp HS ôn, củng cố, hệ thống lại kiến thức đã học về QHT .
 1. KN quan hệ từ? Cho VD?
 2. Sử dụng quan hệ từ?
 II / Bài tập:
 1.Bài tập 1 : Đặt câu với những cặp QHT.
a) Nếu trời mưa thì trận bóng đó hoãn lại 
b) Vì Lan siêng năng nên đã đạt thành tích tốt trong học tập.
c) Tuy trời mưa nhưng tôi vẫn đi học.
d) Sở dĩ anh ta thành công vì anh ta luôn lạc quan, tin tưởng vào bản thân 
 2. Bài tập 2: Thêm QHT
a).và nông thôn.
b)..để ông bà.
c) .bằng xe.
d) .cho bạn Nam
 3. Bài tập 3: Sửa lại quan hệ từ trong các câu sau cho đúng:
 a) Dưới ngòi bút của mình, Nguyễn Trãi đã dựng lên cảnh Côn Sơn thật là nên thơ.
 b) Anh trai tôi xúc đất với cái xẻng nho nhỏ.
 c) Buổi sáng, mẹ tôi dậy thổi cơm mà cha tôi và tôi đi đánh răng rửa mặt.
 4. Bài tập 4:
 Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em khi đọc đoạn trích Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi, chú ý sử dụng quan hệ từ và các cặp quan hệ từ.
 4. Cñng cè:
GV khái quát ND bài học.
 5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
 BTVN: Bài 4
 Tham khảo BT về : Chữa lỗi về QHT.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 25: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
CHỮA LỖI VỀ QUAN HỆ TỪ
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
 Giúp HS: - Nắm chắc hơn về QHT, những lỗi thường gặp về QHT.
B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Bµi so¹n.
 - HS: ChuÈn bÞ bµi. 
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
 Kiểm tra BT về nhà của HS.
 3. Bµi míi:
 I / Lý thuyết:
 GV giúp HS ôn, củng cố, hệ thống lại kiến thức đã học về QHT
 1. Các lỗi thường gặp về QHT:
 - Thiếu QHT.
 - Dùng QHT không thích hợp về nghĩa.
 - Dùng thừa QHT.
 - Dùng QHT không có TD liên kết.
 2. Cách khắc phục QHT.
 II / Bài tập:
 1. Bài tập 1:
 Chữa lại QHT trong các câu sau đây cho đúng:
Bạn Nga không những học giỏi các môn tự nhiên tuy nhiên bạn ấy còn học giỏi các môn xã hội.
Càng yêu lao động bao nhiêu tuy nhiên chúng em càng chăm chỉ học tập bấy nhiêu.
Dưới ngòi bút của mình Đỗ Phủ đã viết nên bài thơ rất cảm động.
Em đến trường với con đường đầy bóng mát.
 Gợi ý: - Xác định QHT được sử dụng trong mỗi câu chữa lỗi QHT.
 2. Bài tập 2:
 Thêm các QHT thích hợp để hoàn chỉnh các câu sau đây:
Tuy miệng nói như vậy... bụng ông cũng rối bời lên.
Người nông dân ngày xưa phải làm cày chìa vôi,... ngày nay đã có máy móc thay thế.
Chúng ta phải cố gắng học tập... tiến bộ không ngừng.
Đằng xa vẳng lại tiếng cười... các em học sinh đi học về.
 Gợi ý: Xác định chỗ thiếu QHT sửa lại lỗi sai.
 3. Bài tập 3: 
 Gạch chân dưới các câu sai:
a) Mai gửi quyển sách này bạn Lan.
	b) Mai gửi quyển sách này cho bạn Lan.
	c) Mẹ nhìn tôi bằng ánh mắt âu yếm.
	d) Mẹ nhìn tôi ánh mắt âu yếm.
	e) Nhà văn viết những người đang sống quanh ông.
	g) Nhà văn viết về những người đang sống quanh ông.
 4. Củng cố:
 Nêu khái quát ND vừa luyện tập.
 5. HDVN:
 Chuẩn bị ND ôn tập.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 26: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
ÔN TẬP
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Qua chuyên đề các em được ôn tập, nắm chắc hơn nữa các bài tập về tiếng Việt trong chương trình Ngữ văn 7.
 B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Bµi so¹n.
 - HS: ChuÈn bÞ bµi.
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
Kết hợp trong giờ.
 3. Bµi míi:
 GV HD HS ôn tập lại kiến thức đã học trong chủ đề.
 I/ Nội dung:
 1. – Khái niệm, đặc điểm của các từ loại tiếng Việt: từ láy, từ ghép, từ Hán Việt, đại từ, QHT.
 - Tác dụng của các loại từ tiếng Việt trong câu văn, đoạn văn.
 2. Cách sử dụng có hiệu quả.
 II/ Luyện tập:
 1. Bài 1:
 Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống:
	Những tờ mẫu treo trước bàn học giống.những lá cờ nhỏ bay phất phới khắp xung quanh lớp. Ai nấy đều chăm chú hết sức,.cứ im phăng phắc! Chỉ nghe thấy tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy. Có lúc những con bọ dừa bay vào..chẳng ai để ý, ngay cả những trò nhỏ nhất cũng vậy, chúng đang cặm cụi vạch những nét sổmột tấm lòng, một ý thức, như thể cái đó cũng là tiếng Pháp.
 2. Bài 2:
 Đọc đoạn văn sau, tìm những từ Hán – Việt, cho biết chúng được dùng với sắc thái gì?
	" Lát sau, ngài đến yết kiến, vương vở trách. Ngài bỏ mũ ra, tạ tội, bày rõ lòng thành của mình. Vương mừng rỡ nói.
Ngài thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi vầ nghề nghiệp lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi".
 3. Bài 3:
 Tìm những từ láy trong đoạn văn sau đây, phân loại những từ láy ấy.
	 " Mưa xuân. Không, không phải mưa. Đó là sự bâng khuâng gieo hạt xuống mặt đất nồng ấm, mặt đát lúc nào cũng phập phồng như muốn thể dài vì bồi hồi xốn xangHoa xoan rắc nhớ nhung xuống cỏ non ướt đẫm. Đồi đất đỏ lấm tấm một thảm hoa trầu trắng".
 4. Bài tập 4:
 Trong những câu sau đại từ dùng để trỏ hay để hỏi?
Thác bao nhiêu thác cũng qua 
Thênh thang là chiếc thuyền ta xuôi dòng
 (Tố Hữu)
Bao nhiêu người thuê viết
 Tấm tắc ngợi khen tài
 Hoa tay thảo những nét
 Như phượng múa rồng bay
 (Vũ Đình Liên)
Qua cầu ngả nón trông cầu 
Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu
 (Ca dao)
Ai đi đâu đấy hỡi ai
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm
 (Ca dao)
 4. Củng cố:
 GV khái quát ND bài học.
 5. HDVN:
 - Chuẩn bị ND tiết sau kiểm tra.
 - ND: Các BT trắc nghiệm, bài tự luận.
Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 27: CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH
 MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ TIẾNG VIỆT
TỔNG KẾT, RÚT KINH NGHIỆM, KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp HS: - Qua bài kiểm tra kết thúc chủ đề các em nắm chắc hơn nữa các bài tập về tiếng Việt trong chương trình Ngữ văn 7.
 - Vận dụng tốt kiến thức đã học vào làm bài kiểm tra kết thúc chủ đề.
 B. ChuÈn bÞ:
 - GV: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đế chủ đề, nghiên cứu đề, đáp án.
 - HS: Ghi chép cẩn thận, làm bài kiểm tra theo đúng YC của GV.
 * Ma trận:
Chủ đề
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Tổng điểm
TN
TL
TN
TL
TN
TL
Từ láy
C2
 0,5
C9
 2
2
 2,5 
Từ ghép
C1
 0,5
1
 0,5
Đại từ
C7
 0,5
C3
 0,5
2
 1 
Từ Hán Việt
C5
 0,5
C4
 0,5
C10
4
3
 5
Quan hệ từ
C6,C8
 1
2
 1
Cộng
5
 2,5
4
 3,5
1 
 4
10
 10
C. TiÕn tr×nh bµi häc:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra:
 Sự chuẩn bị của HS 
 3. Bµi míi:
 * GV ra đề kiểm tra:
 I/ PHẦN TRẮC NGHIỆM: ( 4 điểm)
 Câu 1: Từ ghép chính phụ là từ NTN?
Từ có hai tiếng có nghĩa
Từ được tạo ra từ một tiếng có nghĩa
Từ có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp.
Từ ghép có tiếng chính và tiếng phụ bổ sung cho tiếng chính.
 Câu 2: Trong những từ láy sau, từ nào là từ láy toàn bộ?
Mạnh mẽ
ấm áp
mong manh
thăm thẳm
 Câu 3: Từ “bao nhiêu” trong câu ca dao sau có vai trò ngữ pháp gì?
 Qua đình ngả nón trông đình,
 Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu.
Chủ ngữ.
Vị ngữ.
Định ngữ.
Bổ ngữ.
 Câu 4: Từ nào sau đây có yếu tố “gia” cùng nghĩa với “gia” trong “gia đình”?
gia vị.
Gia tăng.
Gia sản.
Tham gia.
 Câu 5: Từ Hán Việt nào sau đây không phải là từ ghép đẳng lập?
Xã tắc.
Quốc kì.
Sơn thuỷ.
Giang sơn.
 Câu 6: Thế nào là quan hệ từ?
Là từ chỉ người và vật.
Là từ chỉ hoạt động, tính chất của người và vật.
Là từ chỉ các ý nghĩa quan hệ giữa các thành phần câu và giữa câu với câu.
Là từ mang ý nghĩa tình thái.
 Câu 7: Trong câu “Tôi đi đứng oai vệ”, đại từ “tôi” thuộc ngôi thứ mấy?
Ngôi thứ hai.
Ngôi thứ ba số ít.
Ngôi thứ nhất số nhiều.
Ngôi thứ nhất số ít. 
 Câu 8: Câu sau mắc lỗi gì về quan hệ từ?
 Qua bài thơ “Bạn đến chơi nhà” cho ta hiểu về tình bạn bình dị mà sâu sắc của nhà thơ.
Thiếu quan hệ từ.
Thừa quan hệ từ.
Dùng quan hệ từ không đúng chức năng ngữ pháp.
Dùng quan hệ từ mà không có tác dụng liên kết.
 II/ PHẦN TỰ LUẬN: ( 6 điểm)
 Câu 9: ( 2 điểm)
 Tìm sự khác biệt giữa từ ghép, từ láy, từ ghép Hán Việt? Cho VD ở mỗi loại?
 Câu 10: ( 4 điểm)
 Viết đoạn văn ngắn nêu lên suy nghĩ của em về tinh thần yêu nước thể hiện trong văn bản " Sông núi nước Nam"
 Trong đoạn văn có sử dụng ít nhất 3 từ Hán – Việt, cho biết các từ ấy được dùng với sắc thái biểu cảm nào?
 * Đáp án và biểu điểm:
 I/ PHẦN TRẮC NGHIỆM: ( 4điểm)
Mỗi câu trả lời đúng được 0,5 điểm.
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
Câu 5
Câu 6
Câu 7
Câu 8
D
D
B
C
A
C
D
B
 II/ PHẦN TỰ LUẬN: ( 6 điểm)
 Câu 9: ( 2 điểm)
 - Từ ghép: là từ có từ hai tiếng trở lên được ghép lại với nhau, giữa chúng có quan hệ với nhau về mặt nghĩa.
 VD: Xe đạp, máy bay....
 Sách vở, nhà cửa....
 - Từ láy: là từ có từ hai tiếng trở lên được láy đi láy lại bộ phận âm hay bộ phận vần, giữa chúng có quan hệ với nhau về mặt âm thanh.
 VD: Lạnh lẽo, nhớ nhung,....
 - Từ ghép Hán Việt: là do hai hay nhiều yếu tố Hán Việt được ghép lại với nhau.
 VD: Giang sơn, học sinh, sinh viên,...
 Câu 10: ( 4 điểm)
 * Gîi ý: Học sinh nêu cảm nhận về tinh thần yêu nước của cha ông ta bằng một đoạn văn: Lòng yêu nước nồng nàn, kiên quyết giữ vững độc lập chủ quyền, một lòng bảo vệ giang sơn, gấm vóc..
 * HS làm bài theo đúng YC của GV.
 4. Củng cố:
 - Thu bài. - NX giờ.
 5. HDVN:
 Ôn lại toàn bộ chủ đề đã học.
 Chuẩn bị ND chủ đề 4: Thơ ca Trung đại.
 Bài soạn chủ đề 3