Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1, 2 - Chủ đề 3: Rèn kĩ năng làm văn nghị luận

TuÇn :10
Ngµy so¹n: 25 /10/2008
Ngµy d¹y: 29/10/2008
Chđ ®Ị 3: rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn.
-tiÕt 1, 2 -
A.Mục tiêu cÇn ®¹t: 
Giúp học sinh : 
Nhí l¹i các kiÕn thøc ®· häc vỊ v¨n b¶n biĨu c¶m để có thể làm bài tËp lµm v¨n có hiệu quả hơn.
Củng cố lại kiến thức và kĩ năng đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong v¨n b¶n. 
B. ChuÈn bÞ:
 - GV : So¹n , ®äc tµi liƯu
 - HS : ¤n tËp.
C. Tiến trình tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 
1. Kiểm tra bài cũ 
2. Bài mới: 
GV :giới thiệu bài mới:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
?Em hiểu gì về nhu cầu nghị luận của con người ? 
(HS đọc ghi nhớ 1 (SGK) 
GV: Trong đời sống ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến à phải dùng lý lẽ, dẫn chứng để giúp con người bàn bạc, trao đổi những vấn đề có tính chất phân tích, giải thích hay nhận định. 
GV: Nghị luận là loại dùng lý lẽ để phân tích, đánh giá giải quyết vấn đề 
?Em hiểu thế nào là luận điểm?
- Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận.
? Theo em, luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận?
- Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đọan văn thành một khối.
? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?
Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phục
?Em hiểu luận cứ lµ g×?
- Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm, dẫn đến luận điểm như là kết luận của những lí lẽ và dẫn chứng đó.
? Những luận cứ ấy đóng vai trò gì trong bài viết?
- Luận cứ đã làm cho tư tưởng bài viết có sức thuyết phục. Người ta thấy chống nạn thất học là cần kíp và đó là việc có thể làm được.
? Như vậy, muốn luận điểm có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?
- Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.
? Thế nào là lập luận?
- Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm.
- Lập luận phải chặt chẽ, hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục.
- Lµ cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm.
? Lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu điểm gì?
GV: Cho HS suy nghÜ lµm bµi, tr×nh bµy, sưa ch÷a.
HS: Thùc hiƯn.
I .Nhu cầu nghị luận 
à Do con người có nhu cầu cÇn con người bàn bạc, trao đổi những vấn đề có tính chất phân tích, giải thích hay nhận định. 
.
II. Luận điểm, luận cứ và lập luận:
1. Luận điểm : 
à Thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn.
à Khẳng định nhiệm vụ chung trong bài văn.
à Đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế mới có sức thuyết phục.
2. Luận cứ :
- Những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm .
à Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.
3. Lập luận : 
- Lµ cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm.
à Lập luận phải chặt chẽ, hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục.
III. LuyƯn tËp.
1. Bài tập 1:
- Đọc văn bản : “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”.
a) Luận điểm : Nhan đề “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”.
b) Luận cứ :
Có người biết phân biệt tốt và xấu  khó sửa.
Hút thuốc lá  cái gạt tàn.
Một thói quen xấu  tệ nạn.
Một con xóm nhỏ  nguy hiểm.
c) Lập luận:
	· Nêu một số thói quen tốt.
	· Trình bày những thói quen xấu cần lọai bỏ.
	· Tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội.
® Luận điểm đúng đắn, đáp ứng nhu cầu thực tế, luận cứ tiêu biểu, lập luận chặt chẽ, hợp lí nên bài văn có sức thuyết phục
3. Củng cố, hướng dẫn về nhà :
* VỊ nhµ: «n tËp c¸c kiÕn thøc v¨n nghÞ luËn.
 ...................................................... 
TuÇn 23.
Ngµy so¹n: / / 2008
Ngµy d¹y:
Chđ ®Ị 3: rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn.
-tiÕt 3, 4 -
A.Mục tiêu cÇn ®¹t: 
Giúp học sinh : 
Nhí l¹i các kiÕn thøc ®· häc vỊ v¨n nghÞ luËn để có thể làm bài tËp lµm v¨n có hiệu quả hơn.
Củng cố lại kiến thức và kĩ năng đã được học về nghÞ luËn. 
TËp lµm bµi tËp vỊ s¾p xÕp bè cơc, lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n...
B. ChuÈn bÞ:
 - GV :So¹n , ®äc tµi liƯu
 - HS : ¤n tËp.
C. Tiến trình tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 
1. Kiểm tra bài cũ 
2. Bài mới: 
GV :giới thiệu bài mới:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
GV: Cho HS nh¾c l¹i lý thuyÕt v¨n nghÞ luËn.
HS: tr¶ lêi.
GV: Cho HS t×m hiĨu ®Ị , lËp dµn ý.
HS: lµm bµi.
HS: Tr×nh bµy dµn ý ®· lµm ë tiÕt tr­íc.
GV: nhËn xÐt, bỉ sung.
*TiÕt 3.
*LÝ thuyÕt.
I. Bố cục bài văn nghị luận 
* Mở bài: Nêu vấn đề cần nghị luận (luận điểm xuất phát) 
* Thân bài: Giải quyết vấn đề, trình bày nội dung cụ thể thông qua các luận phụ. 
* Kết bài: khẳng định lại vấn đề.
II. Lập luận trong văn nghị luận 
- Luận điểm trong đời sống: đi vào những vấn đề nhỏ, có tính chất cá nhân ở các mặt sinh hoạt, tính chất thường ngày
- Luận điểm trong văn nghị luận: là những kết luận có ý nghĩa phổ biến với xã hội để đưa ra luận điểm này cần có hệ thống luận cứ được trình bày logic, chặt chẽ để có sức thuyết phục.
*Bµi tËp.
 §ª bµi: “Sách là người bạn...” cđa chĩng ta.
*TiÕt 4:
1. Tìm hiểu đề 
- Văn đề nghị luận: Tác dụng của sách: “Sách là người bạn...” 
- Tính chất: Khẳng định và ca ngợi.
- Đối tượng: Sách tốt.
2. Lập dàn ý: 
a. Xác định luận điểm:
- Luận điểm lớn: Sách là người bạn lớn của con người.
- Luận điểm nhỏ:
+ Những sách nào có lợi.
+ Tại sao sách có lợi ?
+ Làm thế nào để sách có lợi ? 
b. Xác định luận cứ 
- Sách có lợi: bồi dưỡng, giáo dục, thẩm mỹ, nhận thức, hiểu biết, giải trí...
- Tại sao? 
+ Mở mang trí tuệ: d/c 
+ Giáo dục: d/c
+ Nhận thức: d/c
+ Hiểu biết lịch sử: d/c
+ Thư giãn: d/c 
- Cách đọc: tự giác đọc, cách tiếp thu, vận dụng.
c. Lập luận: Bằng lý lẽ và dẫn chứng từng đoạn làm cho lý lẽ và bài văn có tính liên kết chặt chẽ, sắc bén.
3. Củng cố, hướng dẫn về nhà:
 .........................................................
TuÇn 24.
Ngµy so¹n: / / 2008
Ngµy d¹y:
 Chđ ®Ị 3: rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn.
-tiÕt 5,6 –
A.Mục tiêu cÇn ®¹t: 
Giúp học sinh : 
Nhí l¹i các kiÕn thøc ®· häc vỊ v¨n b¶n biĨu c¶m để có thể làm bài tËp lµm v¨n có hiệu quả hơn.
Củng cố lại kiến thức và kĩ năng đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong v¨n b¶n. 
B. ChuÈn bÞ:
 - ThÇy: So¹n , ®äc tµi liƯu
 - Trß: ¤n tËp.
C. Tiến trình tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 
1. Kiểm tra bài cũ 
2. Bài mới: 
GV :giới thiệu bài mới:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
GV: Cho HS suy nghÜ lËp dµn ý chi tiÕt, tr×nh bµy, sưa ch÷a.
HS: Thùc hiƯn.
*Gỵi ý:
Dµn bµi:
- Më bµi: Sách là người bạn lớn của con người.
- Th©n bµi:
Gi¶I thÝch: Sách là g×? tõ x­a ®Õn nay cã nh÷ng lo¹i s¸ch nµo?...
- Luận điểm nhỏ:
+ Những sách nào có lợi.
+ Tại sao sách có lợi ?
+ Làm thế nào để sách có lợi ? 
 * Xác định luận cứ 
- Sách có lợi: bồi dưỡng, giáo dục, thẩm mỹ, nhận thức, hiểu biết, giải trí...
- Tại sao? 
+ Mở mang trí tuệ: d/c 
+ Giáo dục: d/c
+ Nhận thức: d/c
+ Hiểu biết lịch sử: d/c
+ Thư giãn: d/c 
- Cách đọc: tự giác đọc, cách tiếp thu, vận dụng.
- KÕt bµi:
 Ph¶I biÕt chän s¸ch mµ ®äc ®Ĩ s¸ch thùc sù lµ ng­êi b¹n tèt cđa chĩng ta
GV: cho HS theo dâi dµn ý mÉu trªn b¶ng phơ.
GV: Cho HS tËp viÕt tõng ®o¹n theo tõng phÇn, tõng ý.
 HS: tËp viÕt theo yªu cÇu.
 - Tr×nh bµy, sưa ch÷a.
HS, GV: nhËn xÐt, bỉ sung.
GV: yªu cÇu HS viÕt thµnh bµi hoµn chØnh ( nÕu cßn thêi gian, hÕt giê cho HS vỊ nhµ lµm )
HS: Thùc hiƯn.
*LuyƯn tËp.
* TiÕt 5.
§ª bµi: “Sách là người bạn...” cđa chĩng ta.
*TiÕt 6.
 TËp viÕt bµi .
3. Củng cố, hướng dẫn về nhà :
* VỊ nhµ: TiÕp tơc «n tËp c¸c kiÕn thøc vỊ v¨n nghÞ luËn.
 ....................................................