Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1 – Văn bản : Cổng trường mở ra (Tiết 54)

Phòng giáo dục .....
....
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 7
Giáo viên : ....
Quê quán : ....
Năm sinh : ....
Năm học : 2007 – 2008
Ngày soạn : 
Tiết 1 – Văn bản : CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
Tác giả : Lí Lan
*Mục tiêu bài học :
	Giúp HS cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
	Hiểu thêm về văn bản nhật dụng.
	Rèn kĩ năng đọc, cảm thụ văn bản nhật dụng.
*Chuẩn bị phương tiện dạy học :
- GV phóng to bức tranh trong SGK hoặc 1 tấm ảnh về ngày khai trường của HS tiểu học ở địa phương.
- HS chuẩn bị một số mẩu chuyện vè ngày khai trường đầu tiên của mình.
*Các bước lên lớp :
GV cho HS quan sát tranh ảnh về ngày khai trường .
Hỏi: Hãy trình bày những gì em cảm nhận được khi quan sát những tấm tranh ảnh này ?
Định hướng: Ngày khai trường vui vẻ, nhộn nhịp ; gợi nhớ về ngày khai trường đầu tiên của bản thân.
Hỏi: Kể về kỉ niệm nào đáng nhớ trong ngày khai trường đầu tiên của em?
Định hướng: Cho 1 vài em tự do kể một cách ngắn gọn.
GV chốt để đi vào bài mới: Ngày khai trường nào cũng có những kỉ niệm đáng nhớ, nhất là ngày khai trường đầu tiên. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu một văn bản nói về những cảm nhận không thể nào quên trong ngày khai trường.
C/ Bài mới :
Hoạt động của GV và HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: hướng dẫn Hs tìm hiểu chú thích
-GV hướng dẫn HS đọc: Đọc to , rõ ràng, có chỗ trầm lắng bộc lộ cảm xúc xao xuyến xúc động của người mẹ.
? Tóm tắt nội dung văn bản bằng một vài câu văn ngắn gọn ?
? Qua đó hãy cho biết đại ý của văn bản?
GV dựa vào SGK đưa ra một số từ khó yêu cầu hs giải thích và đặt câu để đánh giá mức độ chuẩn bị bài ở nhà của hs.
? Phương thức biểu đạt chủ yếu của văn bản?
Gv tích hợp với vb biểu cảm mà hs sẽ được học: là loại văn bản bộc lộ tâm trạng, cảm xúc, suy nghĩ...trước một sự việc, sự vật . 
Chuyển ý: Vậy văn bản này bộc lộ tâm trạng, cảm xúc gì, của ai ?
Hoạt động 2; Hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản. 
? TRong đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con , người mẹ có tâm trạng như thế nào?
?Theo em vì sao người mẹ lại không ngủ được?
+ Hs tự do đưa ra nhiều ý kiến: lo cho con, mừng vì con đã lớn, nghĩ về ngày khai trường năm xưa của mình...
? Trong đêm không ngủ , người mẹ đã làm gì cho con?? Em cảm nhận được gì về tình mẫu tử qua những cử chỉ đó? 
(+ Đắp mền, buông mùng, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con, âu yếm nhìn ngắm con...)
? Trong đêm đó người mẹ nghĩ về những gì?
(+nhớ những kỉ niệm xưa
+ nghĩ về nền giáo dục trong nhà trường)
? Khi nhớ về những kỉ niệm xưa người mẹ nhớ về những gì ?
(+ thương nhớ bà ngoại.
 + nhớ mái trường xưa )
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ trong lời văn ? Tác dụng ?
? Qua phân tích em hiểu đây là một bà mẹ như thế nào ?
? Người mẹ nghĩ gì về vai trò của nền giáo dục đối với thế hệ trẻ ? 
? Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
( “ Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm... đi chệch cả hàng dặm sau này.”
? Em hiểu như thế nào về câu văn này ?
? Em hãy tìm 1 câu thành ngữ để minh họa cho ý này ?
(+ “Sai một li, đi một dặm”)
? kết thúc bài văn người mẹ nói : “bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”, Em hiểu “thế giới kì diệu” đó là gì?
GV chốt: những cảm nghĩ của người mẹ vừa là điều khích lệ con đến trường, vừa khẳng định vai trò to lớn của nhà trường và sự nghiệp giáo dục con người.
* HS thảo luận : Trong bài văn, có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Cách viết này có tác dụng gì?
Gợi ý: 
+ Người mẹ không trực tiếp nói với con hoặc với ai.
+ Người mÑ nhìn con ngủ, như tâm sự với con nhưng thực ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại những kỉ niệm của riêng mình.
+ cách viết này có tác dụng làm nổi bật được tâm trạng , khắc họa được tâm tư tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói bằng lời trực tiếp.
? Qua văn bản em thấy tâm trạng của người con có gì khác với tâm trạng của người mẹ? Tìm chi tiết minh họa ?
GV chốt: Trước một sự việc, mỗi người sẽ có một tâm trạng khác nhau. Điều này sẽ biết rõ hơn khi học về văn biểu cảm.
Hoạt động 3: Tìm hiểu ghi nhớ:
? nhận xét về nội dung và nghệ thuật của văn bản?
? Bài học rút ra từ văn bản này ?
 Hs trả lời gv cho hs đọc ghi nhớ sgk 
Hoạt động 4 : Luyện tập:
Gv hướng dẫn hs làm bài tập trong sgk 
Gợi ý :
+ Bài 1 : Đúng vì nó đánh dấu bước ngoặt trong lứa tuổi thiếu nhi.
+ Bài 2: Hs viết thành đoạn văn ngắn , gv gọi 1, 2 hs trình bày trước lớp. cuối cùng nhận xét cho điểm.
Hoạt động 5 : Dặn dò:( 1 phút )
1/ Tóm tắt văn bản.
2/ Phân tích tâm trạng của người mẹ .
3/ Viết bài văn nói về ngày khai trường đầu tiên của mình.
4/ Soạn bài : văn bản “ Mẹ tôi”
I/ Đọc, hiểu chú thích: (12 phút)
1/ Đọc, tóm tắt, nêu đại ý :
Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiêncủa con.
2/ Tìm hiểu từ khó:
3/ Phương thức biểu đạt:
văn bản biểu cảm.
II/ Đọc , hiểu văn bản: (22phút)
1/ Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con:
Thao thức, suy nghĩ triền miên.
+ Chăm chút cho con : thể hiện đức hy sinh thầm lặng, hết lòng vì con.
+ Nhớ những kỉ niệm xưa:
Dùng nhiều từ láy ( rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến ) gợi tả những cảm xúc phức tạp trong lòng người mẹ : vui - nhớ - thương.
yêu quý người thân, biết ơn trường học, tin tưởng vào tương lai con cái.
+ Cảm nghĩ về nền giáo dục trong nhà trường:
Nhà trường có tầm quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ.
> Không được sai lầm trong giáo dục, vì nó quyết định tương lai của đát nước.
> Nhà trường là “thế giới kì diệu” đó là thế giới của sự hiểu biết phong phú, những tình cảm mới, những quan hệ mới... sẽ đến với con.
2/ Tâm trạng của người con:
thanh thản, nhẹ nhàng,vô tư
Ghi nhớ:
( SGK )
III/ Luyện tập: ( 6 phút )
Ngày soạn :
Tiết 2 – Văn bản 	 MẸ TÔI
(Trích “Những tấm lòng cao cả”- của Ét-môn-đô đơ A-mi-xi )
Mục Tiêu bài học:
- Giúp hs cảm nhận từ văn bản tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái, không được trà đạp lên tình cảm đó. 
Văn bản biểu cảm có thể dùng hình thức viết thư.
- Giáo dục tình cảm gia đình, làm quen với văn bản biểu cảm.
- Rèn kĩ năng đọc, cảm thụ văn bản biểu cảm.
*Chuẩn bị :
 Hs chuẩn bị kĩ bài văn : một lần em đã phạm sai lầm khiến cha mẹ buồn phiền.
Lên lớp :
A/ Ổn định tổ chức lớp : ( 1 phút ) 
Chào hỏi:
GV bao quát lớp và kiểm tra sĩ số:
B/ Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
1/ Tóm tắt văn bản : Cổng trường mở ra ?
2/ Phân tích diễn biến tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con ?
C/ Giới thiệu bài: ( 1 phút )
	Người mẹ có vai trò lớn lao, cao cả, nhưng không phải ai cũng ý thức được điều này. Văn bản “Mẹ tôi”muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì.
D/ Bài mới:
Hoạt động 1: Tìm hiểu chú thích:
Hs dựa vào phần * chú thích để tìm hiểu về tác giả
Gv hd hs đọc toàn bộ văn bản. Yêu cầu giọng đọc thể hiện được tâm tư tình cảm buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con, sự chân trọng của ông với vợ mình
Hs đọc theo từng đoạn và nêu nội dung phần mình vừa đọc.
+ Đoạn 1: từ đầu đến “...sẽ là ngày con mất mẹ”
+ Đoạn 2: tiếp đến “...trà đạp lên tình yêu thương đó”
+ Đoạn 3 : còn lại.
Gv hd hs giải nghĩa và đặt câu với một số từ có trong phần chú thích.
?Tại sao nội dung văn bản là một bức thư người bố gửi cho con, nhưng nhan đề lại lấy tên là “Mẹ tôi”?
 Gợi ý :
+ Nhan đề là do chính tác giả đặt cho đoạn trích. Mỗi chuyện nhỏ trong “Những tấm lòng cao cả” đều có một nhan đề do tác giả đặt.
+Xem qua ai cũng dễ nhận thấy hình như giữa nhan đề và nội dung không phù hợp, nhưng xem kĩ ta sẽ thấy : tuy bà mẹ không xuất hiện trực tiếp trong cauu chuyện nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết hướng vào để làm sáng tỏ. Qua cái nhìn của bố mà thấy hình ảnh và phẩm chất của người mẹ. Điểm nhìn ấy có tác dụng vừa làm tăng tính khách quan cho sự việc và đối tượng được kể, vừa thể hiện được tình cảm thái độ của người kể.
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản.( 21’)
? Hình ảnh người mẹ của En-ri-cô hiện lên qua những chi tiết nào? Qua đó em thấy người mẹ có những phẩm chất gì đáng quý ?
?Trong những lời sau đây của cha En-ri-cô, em đọc được ở đó những cảm xúc gì của người cha ?
“Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy” “Trong đời con , có thể con sẽ trải qua những ngày buồn thảm, nhưng ngày mà con buồn thảm nhất là ngày mà con mất mẹ”...
?Nhưng theo em nhát dao ấy có làm đau trái tim mẹ không? Vì sao ?
(+ Có , Thậm chí nỗi đau tăng gấp bội bởi chính mẹ là người mang nặng đẻ đau...)
? Tìm những lời khuyên như sâu sắc của người cha đối với con mình ?
(+Dù có lớn khôn khỏe mạnh...đã làm mẹ đau lòng.
+lương tâm con sẽ không phút nào yên...
+Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương kính trọng mẹ cha là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ, nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thương yêu đó...)
? Em hiểu như thế nào về những lời nhắn nhủ này ? 
(+Sự tôn kính cha mẹ là tình cảm tốt đẹp đáng tôn thờ, là tình cảm thiêng liêng cao quý.
+ Kẻ nào chà đạp sẽ phải tự hổ thẹn, bị coi thường , bị lên án.)
? Vì sao cha lại nói: “Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình” ?
(+ Những đứa con hư không xứng đáng với tình cảm của mẹ , lương tâm sẽ bị cắn dứt, dằn vặt...)
? Đọc đoạn cuối ?
? Em hiểu gì về người cha qua câu nói: 
“Con phải xin lỗi mẹ, không phải vì sợ bố mà do sự thành khẩn trong lòng”?
(muốn con thành thật, thực sự hối hận, chứ không phải vì sợ cha)
“Bố rất yêu con......con bội bạc”
 ( Yêu ghét rõ ràng, yêu con hết lòng, nhưng còn là người yêu sự tử tế, căm ghét sự bội bạc)
? Nhận xét về giọng điệu của người cha có gì đặc biệt ?
Vậy điều gì khiến En-ri-cô “ xúc động vô cùng” khi đọc thư bố ?
( +Gợi những kỉ niệm giữa mẹ và En-ri-cô
+Thái độ chân thành,nhưng quyết liệt, nghiêm khắc của bố khi bảo vệ tình cảm gia đình.
+Những lời khuyên chân tình sâu sắc...)
? Theo em , tại sao người bố lại không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư ?
( Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi không nói trực tiếp được. Hơn nữa , viết thư là chỉ nói riêng với người mắc lỗi, vừa giữ được sự kín đáo , tế nhị, vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng... Đây chính là một bài học về cách ứng xử. )
Hoạt động 3: tìm hiểu ghi nhớ (3’)
Hs đọc ghi nhớ SGK
Hoạt động 4 : Luyện tập ( 5’)
Hs làm bài tập SGK
Gợi ý:
Bài 1 :( Phần 1 – tìm hiểu bài )
Bài 2: Dựa vào bài chuẩn bị ở nhà Hs kể một câu chuyện theo yêu cầu Sgk:
-Giới thiệu sự việc.
- Diễn biến sự việc
- Kết quả và bài học kinh nghiệm
I/ Đọc, hiểu chú thích:(8’)
1/ Giới thiệu tác giả:
2/ Đọc văn bản và tìm bố cục:
Bố cục :3 đoạn:
+ Hình ảnh người mẹ
+  ...  mµ liÖt kª l¹i toµn bé c¶nh ®· t¶)
HSTL: 
1/ nhËn xÐt viÖc t¸c gi¶ dïng c¸c h×nh ¶nh: 
“trêi, non, n­íc” – “ta víi ta” ?
2/ “Ta víi ta” ë ®©y lµ mÊy ng­êi?
3/ dïng h×nh ¶nh nh­ thÕ cã t¸c dông gîi c¶m nh­ thÕ nµo?
HS tr¶ lêi – GV chèt lªn b¶ng:
GV b×nh: Tr­íc c¶nh hoang vu v¾ng lÆng, t¸c gi¶ nh­ cè t×m kiÕm kh¾p n¬i ®Ó c¶i thiÖn cho khung c¶nh ®ã, nh­ng cµng t×m kiÕm l¹i cµng thÊy v¾ng vÎ, hoang vu, cµng lµm t©m tr¹ng bußn thªm vµ ë ®©y ta cßn thÊy chót thÊt väng, bÊt lùc cña bµ tr­íc hoµn c¶nh.
? V× sao bµ l¹i cã t©m tr¹ng nµy?
( c©u hái nµy HS líp 7 Ýt cã kh¶ n¨ng tr¶ lêi ®­îc – GV cã thÓ gîi ý lu«n: Víi c¸c sÜ phu B¾c hµ, hä lu«n trung thµnh víi triÒu Lª. nay triÒu Lª ®· kÕt thóc , triÒu NguyÔn lªn thay, trong lßng hä vÉn kh«ng phôc nhµ NguyÔn mµ vÉn h­ính vÒ nhµ Lª. Bµ HuyÖn Thanh Quan còng lµ ng­êi trong sè ®ã)
? VËy Qua ph©n tÝch em thÊy ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña bµi th¬ nµy lµ g×?
( biÓu c¶m – m­în c¶nh t¶ t×nh, m­în c¶nh ®Ìo Ngang ®Ó bµy tá t©m tr¹ng...)
? Bµi th¬ võa biÓu c¶m gi¸n tiÕp, võa biÓu c¶m trùc tiÕp. H·y chØ râ? 
( gi¸n tiÕp: tõ c©u 1 ®Õn c©u 7
trùc tiÕp: c©u 8)
Gv gäi 1,2 HS ®äc ghi nhí
Gv kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng ý c¬ b¶n
Gäi 1 HS ®äc diÔn c¶m bµi th¬ .
I/ §äc , hiÓu chó thÝch:
1/ Giíi thiÖu t¸c gi¶:
Tªn thËt lµ Ng. ThÞ Hinh
Quª qu¸n: Nghi tµm (nay lµ T©y Hå – Hµ Néi)
2/ Hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬:
S¸ng t¸c trong dÞp bµ tõ Th¨ng Long vµo HuÕ vµ cã qua §Ìo Ngang.
3/ §äc vµ t×m ®¹i ý :
Qua viÖc t¶ c¶nh §Ìo Ngang ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña t¸c gi¶.
4/ gi¶i nghÜa tõ khã:
5/ ThÓ th¬:
thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt.
II/ §äc, hiÓu v¨n b¶n:
1/ hai c©u ®Ò:
+ thêi ®iÓm “bãng xÕ tµ gîi c¶m gi¸c buån nhí.
+ NghÖ thuËt nh©n ho¸ th«ng qua ®éng tõ “chen”
+ C¸ch gieo vÇn l­ng phèi ©m “a”
+ phÐp liÖt kª.( 5 sù vËt ®­îc nh¾c ®Ðn trong 1 c©u th¬)
C¶nh thiªn nhiªn phong phó, nh­ng hoang vu , v¾ng vÎ.
2/ Hai c©u thùc:
+ sö dông tõ l¸y t­îng h×nh, ®¶o ng÷, phÐp ®èi, dïng sè tõ chän läc “ mÊy” “vµi”
+ C¶nh th× bao la hïng vÜ nh­ng sù sèng th× nhá nhoi th­a thít cµng gîi c¶m gi¸c c« ®¬n cña ng­êi l÷ kh¸ch
3/ Hai c©u luËn:
+ Sö dông ®iÓn cè, nghÖ thuËt ch¬i ch÷, phÐp ®èi, Èn dô:
BiÓu hiÖn t©m tr¹ng hoµi väng, nhí th­¬ng cña t¸c gi¶ vÒ 1 thêi kÝ vµng son ®· qua ®i vµ nçi nhí nhµ da diÕt.
4/ Hai c©u kÕt:
th©u tãm l¹i toµn bé c¶nh §Ìo Ngang vµ t©m tr¹ng cña TG
+ PhÐp ®èi ®Æc s¾c: 
 c¶nh > < ng­êi
 c¸i bao la v« tËn > < c¸i h÷u h¹n cña con ng­êi
+ Gîi t©m tr¹ng buån, c« ®¬n, l¹c lâng cña t¸c gi¶ tr­íc cuéc ®êi.
* Ghi nhí: (SGK tr 104)
D/ DÆn dß: (1’) 
Häc thuéc lßng bµi th¬
ViÕt ®o¹n v¨n tõ 10 ®Õn 15 c©u , nªu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang” 
So¹n bµi: “b¹n ®Õn ch¬i nhµ”
.......................................
TiÕt 30 – v¨n b¶n: 
B¹n ®Õn ch¬i nhµ
( NguyÔn KhuyÕn)
Môc tiªu bµi häc:
Gióp hs thÊy ®­îc t×nh c¶m ch©n thµnh, ®Ëm ®µ , hån nhiªn, d©n d· mµ s©u s¾c , c¶m ®éng cña NguyÔn KhuyÕn ®èi víi b¹n.
bøc tranh quª ®Ëm ®µ h­¬ng s¾c ViÖt nam.
Nô c­êi hãm hØnh, th©n mËt nh­ng ngô ý s©u xa.
RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt theo bè côc.
ChuÈn bÞ: Gv chÐp bµi th¬ ra b¶ng phô ®Ó tiÖn cho viÖc ph©n tÝch.
c¸c b­íc lªn líp: 
A/ æn ®Þnh líp: (1’)
B/ KTBC: (5’)
	§äc thuéc lßng bµi “Qua §Ìo Ngang”? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt?
C/ Bµi míi: 
Giíi thiÖu bµi: (1’)
M­în c¶nh ngô t×nh lµ hiÖn t­îng phæ biÕn trong th¬ ca, bµ huyÖn Thanh Quan m­în c¶nh §Ìo Ngang ®Ó thæ lé t©m tr¹ng buån nhí, c« ®¬n, cßn trong bµi “b¹n ®Õn ch¬i nhµ” NguyÔn KhuyÕn muèn gi·i bµy nh÷ng t©m sù g×? 
Hs ®äc chó thÝch
Gv cho hs ghi nhí tiÓu sö vµ sù nghiÖp nhµ th¬.
GV h­íng dÉn HS ®äc: giäng vui vÎ, hµi h­íc.
GV gäi 2 hs ®äc – cho nhËn xÐt c¸ch ®äc.
? Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ nµo?
? So víi “Qua §Ìo Ngang” em thÊy bµi nµy viÕt cã theo ®óng luËt th¬ ®­êng kh«ng? 
( Kh«ng )
Gv l­u ý 1 sè dÞ b¶n kh¸c.
? §äc c©u th¬ ®Çu, em hiÓu néi dung c©u nµy nh­ thÕ nµo?
? “®· bÊy l©u” nghÜa lµ thÕ nµo?
 ( ®· l©u l¾m råi)
? C¸ch x­ng h« cã t¸c dông biÓu c¶m nh­ thÕ nµo?
? C©u th¬ t¸ch lµm 2 vÕ cã ý nghÜa g× kh«ng?
HS ®äc tõ c©u 2 – 7.
? S¸u c©u nµy gi·i bµy t©m sù g× cña NguyÔn KhuyÕn?
?Em hiÓu ý cña chñ nhµ lµ g×?
? Nh­ng hoµn c¶nh thùc t¹i cña chñ nhµ?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng s¶n vËt mµ chñ nhµ muèn ®em ra ®·i kh¸ch?
? Ng­êi ®äc dÔ nhËn thÊy mäi s¶n vËt cña gia ®×nh cã ®Êy mµ l¹i nh­ kh«ng. Em h·y diÔn gi¶i tÝnh chÊt “cã ®Êy mµ l¹i nh­ kh«ng” cña c¸c s¶n vËt ®­îc kÓ vµ t¶ trong v¨n b¶n?
( + Cã trÎ ®Ó sai hÇu tiÕp kh¸ch > ®i ch¬i kh«ng cã nhµ.
+thùc phÈm (c¸, gµ) cã còng b»ng kh«ng > ao s©u, rµo th­a.
+ rau qu¶ ®Òu cã, nh­ng còng b»ng klh«ng> chöa ra c©y, võa míi nô, võa rông rèn, ®­¬ng hoa, ch­a thu h¸i ®­îc
? ë ®©y t¸c gi¶ sö dông NT g×?
Bµi tËp tr¾c nghiÖm:
ë ®©y c¸ch nãi lÊp löng cã thÓ t¹o ra 2 c¸ch hiÓu:
A- ®ã lµ sù thËt hoµn c¶nh.
B- ®ã lµ c¸ch nãi cho vui vÒ c¸i sù kh«ngcã g×.
C- hiÓu theo c¶ 2 c¸ch.
 ( §¸p ¸n : C)
? nÕu hiÓu ®©y lµ hoµn c¶nh thùc, th× qua c¸ch nãi ®ã em hiÓu chñ nh©n lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?
( thËt thµ, chÊt ph¸c – t×nh c¶m víi b¹n rÊt ch©n thùc , kh«ng kh¸ch s¸o.)
? nÕu hiÓu ®©y lµ c¸ch nãi cho vui vÒ c¸i sù kh«ng cã g× thÕt ®·i b¹n, ta sÏ hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ hoµn c¶nh cña chñ nh©n? vÒ tÝnh c¸ch cña «ng?
( nghÌo khã – nh­ng hãm hØnh, hµi h­íc, yªu ®êi, yªu b¹n b»ng t×nh c¶m d©n d· , chÊt ph¸c, méc m¹c)
? C¶ 2 c¸ch hiÓu trªn ®Òu ®óng , vËy qua c¸ch nãi c­êng ®iÖu nµy em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ ?
? HSTL: 
Cã ý kiÕn cho r»ng: c©u 7 cã thÓ hiÓu lµ “riªng trÇu kh«ng th× cã”. Em cho biÕt ý kiÕn cña m×nh?
HS tr¶ lêi – GV gi¶i thÝch thªm: hiÓu nh­ vËy th× kh«ng ®óng víi m¹ch th¬ . ViÖt Nam ta cã c©u “miÕng trÇu lµ ®Çu c©u chuyÖn” nh­ng ë ®©y “trÇu” còng kh«ng cã nèt – nh­ vËy míi ®óng víi m¹ch th¬, míi thÓ hiÖn râ tÝnh c­êng ®iÖu, míi lµm næi bËt c¸i thanh ®¹m, nghÌo tóng cña «ng quan thanh liªm vÒ ë Èn- mmíi lµm næi bËt ý cña c©u th¬ cuèi cïng.)
GV gîi ý : trong c©u th¬ cuèi cÇn l­u ý c¸ch dïng côm tõ “ta víi ta” > v× thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a 2 ng­êi b¹n)
HSTL:
? So s¸nh côm tõ “ ta víi ta” ë v¨n b¶n nµy víi v¨n b¶n “Qua §Ìo Ngang” em thÊy cã ®iÓm nµo gièng vµ kh¸c nhau?
HS tr¶ lêi
GV ®­a b¶ng phô ®Ó hs n¾m ch¾c h¬n:
B¹n ®Õn ch¬i nhµ
Qua ®Ìo Ngang
Kh¸c nhau
“ta-ta”
lµ 2 tõ ®ång ©m. chØ 2 ng­êi : chñ – kh¸ch
chØ lµ 1 tõ . chØ 1 ng­êi : t¸c gi¶
qht “víi”
cã t¸c dông liªn kÕt 2 thµnh phÇn “ta” t¹o nªn mqh hoµ hîp g¾n bã gowax chñ vµ kh¸ch
chØ sù hoµ hîp trong 1 néi t©m buån, c« ®¬n.
Gièng nhau
“ta víi ta”
®Òu cã t¸c dông biÓu lé c¶m xóc, t¹o d­ ©m cho bµi th¬
 HoÆc ghi lªn b¶ng cho HS n¾m ®­îc:
? Nh­ vËy em ®äc ®­îc c¶m nghÜ nµo cña t¸c gi¶ trong lêi th¬ cuèi cïng?
(t×nh b¹n g¾nbã, thanh cao)
GVb×nh thªm: ®äc bµi th¬ ta thÊy mäi thø vËt chÊt ®Òu lµ “kh«ng”, chØ thÊy nô c­êi h©n hoan, hå hëi lµ trµn ngËp kh¾p bµi th¬, chØ thÊy hiÖn râ h×nh ¶nh “ta víi ta” – 2 ng­êi b¹n t©m ®Çu ý hîp.
? VËy qua t×m hiÓu bµi th¬. em thÊy cÊu tróc bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có nµy cã g× ®Æc biÖt? nÐt ®Æc biÖt ®ã cã t¸c dông g×? 
(+ lµ bµi th¬ ph¸ c¸ch: 1 c©u ®Ò – 6 c©u thùc – 1 c©u kÕt > diÔn t¶ cuéc trß chuyÖn say s­a gi÷a 2 ng­êi b¹n l©u ngµy gÆp l¹i. Hä say s­a ®Õn nçi quªn c¶ thêi gian, quªn c¶ mäi lÔ nghi th«ng th­êng.
+ Ng«n ng÷ tù nhiªn, gi¶n dÞ, nhÞp ®iÖu t­¬i vui > cã t¸c dông thÓ hiÖn t×nh c¶m ch©n thµnh cëi më, vui vÎ, chan hßa)
víi HS trung b×nh yÕu, Gv cho so s¸nh víi ng«n ng÷ trong “sau phót chia li” HS sÏ dÔ nhËn thÊy ®Æc ®iÓm ng«n ng÷ cña v¨n b¶n nµy.
? Qua bµi th¬, em hiÓu thªm nh÷ng g× vÒ NguyÔn KhuyÕn?
( HS tù do tr¶ lêi: sèng thanh b¹ch, ch©n thµnh, giµu t×nh c¶m, qói b¹n bÌ...)
Víi ®èi t­îng HS kh¸ giái GV ®­a thªm t×nh huèng:
? Cã ng­êi cho r»ng “ B¹n ®Õn ch¬i nhµ” lµ bøc tranh quª ®Ëm ®µ h­¬ng s¾c ViÖt Nam. Qua bµi th¬, em h·y chøng minh nhËn ®Þnh nµy?
HS tr¶ lêi – GV gîi ý thªm råi cho HS vÒ nhµ lµm.
GV cho 1,2 HS ®äc ghi nhí.
§äc l¹i bµi th¬ tr­íc khi kÕt thóc giê häc.
I/ §äc, hiÓu chó thÝch: 
1/ Giíi thiÖu t¸c gi¶; 
2/ §äc vµ t×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n: 
ThÓ th¬ : thÊt ng«n b¸t có
ph¸ c¸ch.
3/ Gi¶i nghÜa tõ khã: 
II/ §äc, hiÓu v¨n b¶n: 
1/ C©u th¬ ®Çu:
Më ®Çu bµi th¬ lµ tiÕng reo vui “®· bbÊy l©u” vµ lêi chµo víi c¸ch x­ng h« võa th©n mËt võa kÝnh träng “ B¸c tíi nhµ”
- C©u th¬ t¸ch lµm 2 vÕ > lÊy sù xa c¸ch l©u ngµy ®Ó t«n thªm niÒm vui gÆp gì.
2/ S¸u c©u tiÕp theo:	
Gi·i bµy c¸i khã cña chñ nhµ trong viÖc tiÕp kh¸ch:
+ chñ muèn ®·i kh¸ch theo ph­¬ng thøc c©y nhµ l¸ v­ên > nh­ng mäi thø ®Òu kh«ng cã.
+ cã ®ñ ë c¶ 4 mïa.
+ võa d©n d·, võa sang träng.
+ ®ang ë d¹ng tiÒm n¨ng, kh¶ n¨ng
Sù thiÕu thèn ®­îc nãi qu¸ ®i, c­êng ®iÖu ®Õn møc tèi ®a.
ThÓ hiÖn cuéc sèng ®¹m b¹c d©n d· cña vÞ tam nguyªn ë Èn; lµ nô c­êi hãm hØnh, tÕ nhÞ; thÓ hiÖn t×nh b¹n ch©n thµnh , chÊt ph¸c.
3/ C©u th¬ cuèi:
+ Côm tõ “ta víi ta” 
ta – ta : lµ 2 tõ ®ång ©m chØ 2 c¸ thÓ : chñ – kh¸ch.
Quan hÖ tõ “víi” cã t¸c dông liªn kÕt 2 thµnh hÇn “ta” t¹o nªn mèi quan hÖ g¾n bã, hßa hîp gi÷a chñvµ kh¸ch.
Kh¼ng ®Þnh t×nh b¹n cao ®Ñp , thuÇn khiÕt, ®· v­ît lªn mäi lÔ nghi th«ng th­êng. “ T«i” vµ “b¸c” gÆp nhau bëi t×nh b¹n ch©n thµnh chø kh«ng ph¶i v× m©m cao cç ®Çy.
* Ghi nhí: (sgk tr105)
D/ DÆn dß: (1’)
Häc thuéc lßng bµi th¬
S­u tÇm thªm 1 sè bµi th¬ cña NguyÕn KhuyÕn
So¹n “xa ng¾m th¸c nói L­” “Phong kiÒu d¹ b¹c”
¤n tËp chuÈn bÞ cho bµi viÕt TLV sè 2.
..................................................
TiÕt 31- 32 : 
 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 t¹i líp.
Môc tiªu:
Hs viÕt ®­îc bµi v¨n biÓu c¶m vÒ thiªn nhiªn, thùc vËt. 
thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu quÝ phong c¶nh theo lèi truyÒn thèng cñan d©n téc ta.
RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n , lµm bµi kiÓm tra trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Gi¸o dôc tÝnh trung thùc, s¸ng t¹o, say mª häc tËp.
TiÕn tr×nh kiÓm tra:
A/ æn ®Þnh líp (1’)
B/ KiÓm tra:
§Ò bµi: 
Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ dßng s«ng quª em
§¸p ¸n chÊm ®iÓm:
A - Néi dung : 
HS biÕt viÕt bµi v¨n biÓu c¶m 
§èi t­îng biÓu c¶m: dßng s«ng quª em
t×nh c¶m cÇn thÓ hiÖn: yªu quÝ, g¾n bã, tù hµo.
VÒ c¬ b¶n , bµi lµm cÇn ®¶m b¶o c¸c ý chÝnh sau ®©y:
I/ Më bµi:(1®)
Giíi thiÖu dßng s«ng vµ t×nh c¶m cña em víi dßng s«ng.
II/ Th©n bµi: (7 ®)
1/ T×nh c¶m yªu qui, g¾n bã ,nhí nhung:(4®)
Quang c¶nh thiªn nhiªn: ®Ñp, mµu mì...
C¶nh sinh ho¹t: ®«ng vui, nh«n nhÞp.
Nh÷ng kØ niÖm vui buån bªn dßng s«ng...
2/ NiÒm tù hµo vÒ dßng s«ng: (3®)
Nh÷ng chiÕn tÝch lÞch sö.
Gi¸ trÞ hiÖn t¹i vµ t­¬ng l¹i cña dßng s«ng.
III/ KÕt bµi (1®)
Kh¼ng ®Þnh l¹i t×nh c¶m cña em víi dßng s«ng.
B - H×nh thøc tr×nh bµy : (1®)
Chó ý: 
Tuú møc ®é lµm bµi cña HS mµ GV chÊm ®iÓm cho phï hîp.
Cho ®iÓm kiÕn thøc kÕt hîp víi c¸ch diÔn ®¹t.
KhuyÕn khÝch nh÷ng bµi cã ý t­ëng ®éc ®¸o.