Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 12: Quá trình tạo lập văn bản (Tiếp)

Ngày soạn .........................
Ngày dạy............................ 
Tiết 12.
Quá trình tạo lập văn bản
AMục tiêu cần đạt:
1.Kiến thức:
- HS nắm được các bước của quá trình tạo lập văn bản để viết văn bản có phương pháp và hiệu quả hơn.
- Củng cố kiến thức về liên kết, bố cục, và mạch lạc
2. Rèn kĩ năng: Tạo lập văn bản một cách tự giác, củng cố các kĩ năng về liên kết, bố cục và mạch lạc.
3. Thái độ : Yêu văn, viết các đoạn văn.
B. Chuẩn bị.
Thầy : Các văn bản mẫu, bảng phụ.
Trò : Trả lời các câu hỏi trong mục I /T.25
C.Phương pháp: Phân tích mẫu, nhận xét đánh giá, thực hành
d. tiến trình bài dạy
1. ổn định tổ chức:
II. Kiểm tra: 
 ? Trình bày những điều kiện để có một văn bản mạch lạc?
* Đáp án: Để có một văn bản mạch lạc cần: 
- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung xuyên suốt.
- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lí trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch. 
III. Bài mới:
Hoạt Động của thầy
HĐ của trò
N d cần đạt
GV nêu tình huống1: Em được nhà trường khen thưởng về thành tích học tập. Tan học, em muốn về nhà thật nhanh để báo tin vui cho cha mẹ.
? Trong tình huống trên, em xây dựng văn bản nói hay viết?
? Văn bản nói đó có nội dung gì? Nói cho ai nghe? Nói để làm gì?
GV nêu tình huống 2:
Ngoài mẹ em muốn kể cho người bạn ở xa về thành tích học tập của mình.
? Em viết thư cho ai? Viết để làm gì? Viết về cái gì? Viết như thế nào?
GV chốt: Khi có nhu cầu giao tiếp, ta phải xây dựng văn bản nói hoặc viết. Muốn giao tiếp có hiệu quả trước hết phải định hướng văn bản về nội dung, đối tượng, mục đích.
? Để giúp mẹ hiểu rõ ràng những điều em muốn nói thì em cần phải làm gì?
GV chốt: Xây dựng bố cục cho văn bản sẽ giúp em nói viết chặt chẽ cụ thể mạch lạc, người nghe dễ hiểu.
? Trong thực tế ta không giao tiếp bằng bố cục. Vậy sau khi có bố cục ta cần làm gì?
Một nhà văn sau khi viết xong tác phẩm bao giờ cũng đọc lại bản thảo. Còn chúng ta sau khi xây dựng xong văn bản bao giờ cũng kiểm tra lại? Mục đích để làm gì?
? Có mấy bước để tạo lạp văn bản?
- Chọn văn bản nói
- Nội dung: Giải thích lí do đạt kết quả tốt trong học tập.
- Đối tượng: Cha mẹ
- Mục đích: Để mẹ vui và tự hào về người con
- Đối tượng: Bạn ở xa
- Mục đích: Để bạn vui vì sự tiến bộ của mình
- Nội dung: Nói về niềm vui được khen thưởng
- Viết cho ai?
- Viết để làm gì?
- Viết về cái gì?
- Viết ntn?
- Xây dựng bố cục hợp lý rành mạch gồm 3 phần
HS nghe
- Ta phải diễn đạt thành lời văn có các câu các đoạn liên kết với nhau.
- Mục đích sửa chữa những sai sót, bổ sung những thiếu hụt
H - Đọc: ghi nhớ
I.Các bước tạo lập VB
1. Ngữ liệu
2. Phân tích
3. Nhận xét
a/ Định hướng chính xác
b/ Tìm ý và sắp xếp ý
c/ Diễn đạt hoàn chỉnh
d/ Kiểm tra VB
II/ Luyện tập
BT1. Học sinh tự trả lời câu hỏi
BT2 a/ Bạn thiếu 1 nội dung quan trọng là rút ra những kinh nghiệm học tập để giúp các bạn học tập tốt hơn (viết cái gì? để làm gì?)
b/ Bạn đã xác định không đúng đối tượng giao tiếp. Bản báo cáo này phải được trình bày với HS chứ không phải với thầy cô giáo (viết cho ai?)
BT3.: Dàn bài là cái khung --> càng viết ngắn gọn càng tốt, chỉ cần đủ ý. Câu không nhất thiết phải đủ và liên kết
* Các mục, các phần cần được thể hiện bằng 1 hệ thống ký hiệu: I – 1 – a – b – c .
IV. Củng cố
GV: Treo bảng phụ củng cố kiến thức
Bước
1
Định hướng văn bản
- Đối tượng: Nói viết cho ai
- Mục đích: Để làm gì
- Nội dung: Về cái gì
- Cách thức: Như thế nào
2
Xây dựng bố cục
Yêu cầu: rành mạch, rõ ràng, hợp lí, đúng định hướng ở bước 1.
3
Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục
Hình thức: Câu, đoạn văn
Yêu cầu: chính xác, trong sáng, có mạch lạc và liên kết chặt chẽ với nhau
4
Kiểm tra
Việc thực hiện các bước 1,2,3; sửa chữa những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu
V. HDVN: Bài tập làm văn số 1 (Viết ở nhà)
Đề bài: Miêu tả cảnh trường em vào một buổi sáng em đi lao động
E. Rút kinh nghiệm: 
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................