Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 27: Quan hệ từ (Tiết 2)

Chaøo möøng quyù ñoàng nghieäp cuøng taát caû caùc em hoïc sinh Chaøo möøng quyù ñoàng nghieäp cuøng taát caû caùc em hoïc sinhChaøo möøng quyù ñoàng nghieäp cuøng taát caû caùc em hoïc sinhChaøo möøng quyù ñoàng nghieäp cuøng taát caû caùc em hoïc sinhKieåm tra baøi cuõ1/ Töø Haùn Vieät khi söû duïng thì taïo ra nhöõng saéc thaùi tính chaát gì?Ñaùp aùn:- Taïo saéc thaùi trang troïng theå hieän thaùi ñoä toân kính.- Taïo saéc thaùi coå phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ hoäi xöa.- Taïo saéc thaùi tao nhaõ traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.2/ Laïm duïng töø Haùn Vieät thì seõ gaây ra nhöõng taùc haïi nhö theá naøo?Ñaùp aùn: Khoâng neân laïm duïng töø Haùn Vieät, laøm cho lôøi aên tieáng noùi thieáu töï nhieân, thieáu trong saùng khoâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp. Để liên kết các thành phần của cụm từ, câu, giữa câu với câu người ta sẽ dùng quan hệ từ. Vậy quan hệ từ là những từ nào? Cách sử dụng ra sao, qua tiết học này các em sẽ rõ.Giôùi thieäu :BAØI MÔÙIPHAÂN MOÂN: TIEÁNG VIEÄTQUAN HEÄ TÖØTiÕt 27I. Theá naøo laø quan heä töø ?1. Döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû baäc tieåu hoïc, haõy xaùc ñònh quan heä töø trong nhöõng caâu döôùi ñaây:a/ Ñoà chôi cuûa chuùng toâi chaúng coù nhieàu. b/ Huøng Vöông thöù möôøi taùm coù moät ngöôøicon gaùi teân laø Mò Nöông, ngöôøi ñeïp nhö hoa,tính neát hieàn dieäu.c/ Bôûi toâi aên uoáng ñieàu ñoä vaø laøm vieäc coùchöøng möïc neân toâi choùng lôùn laém. 	(Toâ Hoaøi)2/ Caùc quan heä töø noùi treân lieân keát nhöõng töø ngöõ hay nhöõng caâu naøo vôùi nhau? Neâu yù nghóa cuûa moãiquan heä töø.“cña” liªn kÕt nh÷ng thµnh phÇn nµo trong c©u?“cña” liªn kÕt víi danh tõ “®å ch¬i” vµ®¹i tõ “chóng t«i”.ý nghÜa së thuéc.a/ Ñoà chôi cuûa chuùng toâi chaúng coù nhieàu.b/ Huøng Vöông thöù möôøi taùm coù moät ngöôøi con gaùi teân laø Mò Nöông, ngöôøi ñeïp nhö hoa, tính neát hieàn dieäu.“nhö” lieân keát nhöõng thaønh phaàn naøo trong cuïm tính töø?“nhö” lieân keát boå ngöõ “hoa” noái vôùi tính töø “ñeïp”“nhö” bieåu thò yù nghóa gì?“nhö” bieåu thò yù nghóa gioáng nhau trong (quan heä töông ñoàng) so saùnhNeáu boû töø “nhö” caâu vaên coøn nghóa so saùnh khoâng?Khoâng roõ nghóa.Töø “bôûi”, “neân” lieân keát nhöõng thaønh phaàn naøo trong caâu?“vaø” lieân keát nhöõng thaønh phaàn naøo trong caâu? Bieåu thò yù nghóa gì?“bôûi”, “neân” bieåu thò yù nghóa gì?c/ Bôûi toâi aên uoáng ñieàu ñoä vaø laøm vieäc coù chöøng möïc neân toâi choùng lôùn laém“bôûi”, “neân” lieân keát caâu vôùi veá caâu.“bôûi”, “neân” duøng bieåu thò yù nghóa nhaân quaû“vaø” laø quan heä töø lieân keát ñoaïn caâu vôùi ñoaïn caâu.Bieåu thò quan heä ñaúng laäp.Nhö vaäy caùc töø “cuûa”, “nhö”, “vaø”, “bôûi, neân”, goïi laø quan heä töø. Vaäy quan heä töø duøng ñeå laøm gì? Quan heä töø duøng ñeå bieåu thò caùc yù nghóa nhö sôû höõu, so saùnh, nhaân quaû,  giöõa caùc boä phaän cuûa caâu hay giöõa caâu vôùi caâu trong ñoaïn vaên.Ghi nhôù SGK trang 97 1/ Trong caùc tröôøng hôïp döôùi ñaây, tröôøng hôïp naøo baét buoäc phaûi coù quan heä töø. Tröôøng hôïp naøo khoâng baét buoäc phaûi coù?a) Khuoân maët cuûa coâ gaùi.b) Loøng tin cuûa nhaân daân.c) Caùi tuû baèng goã maø anh vöøa môùi mua.d) Noù ñeán tröôøng baèng xe ñaïp.e) Gioûi veà toaùn.g) Vieát moät baøi vaên veà phong caûnh hoà Taây.h) Laøm vieäc ôû nhaø.i) Quyeån saùch ñaët ôû treân baøn.II. SÖÛ DUÏNG QUAN HEÄ TÖØa) Nhöõng tröôøng hôïp baét buoäc phaûi duøng quan heä töø: Loøng tin cuûa nhaân daân. Noù ñeán tröôøng baèng xe ñaïp. Vieát moät baøi vaên veà phong caûnh hoà Taây. Laøm vieäc ôû nhaø.b) Nhöõng tröôøng hôïp khoâng baét buoäc phaûi duøng quan heä töø: Khuoân maët cuûa coâ gaùi. Caùi tuû baèng goã maø anh vöøa môùi mua. Gioûi veà toaùn.Nhö vaäy, chuùng ta caàn söû duïng quan heä töø nhö theá naøo? Khi noùi hoaëc vieát , coù nhöõng tröôøng hôïp baét buoäc phaûi duøng quan heä töø. Ñoù laø nhöõng tröôøng hôïp neáu khoâng coù quan heä töø thì caâu vaên seõ ñoåi nghóa. Beân caïnh ñoù, cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp khoâng baét buoäc duøng quan heä töø (duøng cuõng ñöôïc , khoâng duøng cuõng ñöôïc)2/ Tìm quan heä töø coù theå duøng thaønh caëp vôùi caùc quan heä töø sau ñaây: Neáu . . . Vì . . . Tuy . . . Heã . . . Sôû dó . . .Quan heä töø coù theå duøng thaønh caëp: - Neáu . . . thì Vì . . . neân Tuy . . . nhöng Heã . . . thì Sôû dó . . . laø do3/ Ñaët caâu vôùi caùc quan heä töø vöøa tìm ñöôïc.Neáu trôøi möa thì ñöôøng laày loäiVì gia ñình quaù khoù khaên neân Thuyû phaûi nghæ hoïc.Tuy nhaø xa nhöng Thaønh luoân ñi hoïc ñuùng giôø.Heã gioù thoåi maïnh thì dieàu bay cao.Sôû dó em ñi hoïc treã laø do bò keït xe.NeáuthìVìneânTuynhöngHeãthì Sôû dólaø doVaäy caùc em thaáy coù phaûi luùc naøo quan heä töø cuõng ñi rieâng leû hay khoâng?Coù moät soá quan heä töø ñöôïc duøng thaønh caëp.Ghi nhôù SGK trang 98III. Luyeän taäpBaøi taäp 1: Tìm caùc quan heä töø trong ñoaïn ñaàu vaên baûn “Coång tröôøng môû ra” “Vaøo ñeâm tröôùc ngaøy khai tröôøng cuûa con, meï khoâng nguû ñöôïc. Moät ngaøy kia coøn xa laém, ngaøy ñoù con seõ bieát theá naøo laø khoâng nguû ñöôïc. Coøn baây giôø giaác nguû ñeán vôùi con deã daøng nhö uoáng moät ly söûa, aên moät caùi keïo. Göông maët thanh thoaùt cuûa con töïa nghieâng treân goái meàm, ñoâi moâi heù môû vaø thænh thoaûng chuùm laïi nhö ñang muùt keïo. Con laø moät ñöùa treû nhaïy caûm. Cöù moãi laàn, vaøo ñeâm tröôùc ngaøy khai tröôøng con laïi haùo höùc ñeán noãi leân giöôøng maø khoâng sao naèm yeân ñöôïc. Nhöng meï chæ doã moät laùt laø con ñaõ nguû. Ñeâm nay con cuõng coù nieàm haùo höùc nhö vaäy: ngaøy mai con vaøo lôùp moät. Vieäc chuaån bò quaàn aùo môùi, giaøy noùn môùi, caëp saùch môùi, taäp vôû môùi, moïi thöù ñaâu ñoù ñaõ saün saøng, khieán con caûm nhaän ñöôïc söï quan troïng cuûa ngaøy khai tröôøng. Nhöng cuõng nhö tröôùc moät chuyeán ñi xa, trong loøng con khoâng coù moái baän taâm naøo khaùc ngoaøi chuyeän ngaøy mai thöùc daäy cho kòp giôø.Baøi taäp 2: Ñieàn caùc quan heä töø vaøo choã troáng thích hôïp trong ñoaïn vaên sau ñaây: Laâu laém roài noù môùi côûi môû . . . toâi nhö vaäy. Thöïc ra, toâi . . . noù ít khi gaëp nhau. Toâi ñi laøm, noù ñi hoïc. Buoåi chieàu, thænh thoaûng toâi aên côm . . . . noù. Buoåi toái, toâi thöôøng vaéng nhaø. Noù coù khuoân maët ñôïi chôø. Noù hay nhìn toâi . . . caùi veû maët ñôïi chôø ñoù. . . . toâi laïnh luøng . . . noù laûng ñi. Toâi vui veû . . . toû yù muoán gaàn noù, caùi veû maët aáy thoaét bieán ñi thay vaøo khuoân maët traøn treà haïnh phuùc.(Theo Nguyeãn Thò Thu Hueä)vôùivaøvôùivôùiNeáuthìvaø Baøi taäp 3: Trong caùc caâu sau ñaây, caâu naøo ñuùng, caâu naøo sai?Noù raát thaân aùi baïn beø.Noù raát thaân aùi vôùi baïn beø.Boá meï raát lo laéng con.Boá meï raát lo laéng cho con.Meï thöông yeâu khoâng nuoâng chieàu con.g) Meï thöông yeâu nhöng khoâng nuoâng chieàu con.h) Toâi taëng quyeån saùch naøy anh Nam.i ) Toâi taëng quyeån saùch naøy cho anh Nam.k) Toâi taëng anh Nam quyeån saùch naøy.l ) Toâi taëng cho anh Nam quyeån saùch naøy.ÑÑÑÑÑSSSSÑ Baøi taäp 4: Vieát moät ñoaïn vaên ngaén coù söû duïng quan heä töø. Gaïch döôùi caùc quan heä töø trong ñoaïn vaên ñoù.1/ Theá naøo laø quan heä töø?2/ Ñaët moät caâu trong ñoù coù söû duïng quan heä töø.LUYEÄN TAÄP VAØ CUÛNG COÁ1/ Hoïc ghi nhôù vaø noäi dung baøi ghi.2/ Vôû reøn: Vieát moät ñoaïn vaên ngaén coù söû duïng quan heä töø.3/ Vôû baøi taäp: Trang 63, 67 Hoïc baøi ôû nhaø:1/ “Chöõa loãi veà quan heä töø” SGK 106. Caùc loãi thöôøng gaëp veà quan heä töø. - Thieáu quan heä töø. - Duøng quan heä töø khoâng thích hôïp veà nghóa. - Thöøa quan heä töø. - Duøng quan heä töø maø khoâng coù taùc duïng lieân keát.2/ Luyeän taäp.Chuaån bò baøi môùi