Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 53: Văn bản: Tiếng gà trưa

1.Giúp học sinh cảm nhận được:
- Vẻ đẹp trong sáng đằm thắm của những kỷ niệm tuổi thơ và tình bà cháu gắn liền với tiếng gà trưa.
- Nghệ thuật biểu hiện tình cảm qua những chi tiết bình dị, tự nhiên.
2. Giáo dục tình cảm trân trọng kỷ niệm ấu thơ, trân trọng những tình cảm bình dị làm nên tình yêu đất nước.
3. Rèn kỹ năng cảm thụ thơ trữ tình qua chi tiết gợi liên tưởng những kỷ niệm tuổi thơ.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Soạn bài + sưu tầm tài liệu về tác giả Xuân Quỳnh
- Trò: Học bài cũ + chuẩn bị bài mới
C. Hoạt động dạy học.
6 trang
linhlam94
750
0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 53: Văn bản: Tiếng gà trưa", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Phòng GD&ĐT huyện Ý Yên
 Trường THCS Yên Chính 
GIÁO ÁN HỘI GIẢNG MIỀN MÔN NGỮ VĂN 7
Giáo viên: Đào Thị Châm
Tổ: Khoa học xã hội
Tiết 53.Văn bản: Tiếng gà trưa
 Tác giả: Xuân Quỳnh
Mục đích yêu cầu:
1.Giúp học sinh cảm nhận được:
- Vẻ đẹp trong sáng đằm thắm của những kỷ niệm tuổi thơ và tình bà cháu gắn liền với tiếng gà trưa.
- Nghệ thuật biểu hiện tình cảm qua những chi tiết bình dị, tự nhiên.
2. Giáo dục tình cảm trân trọng kỷ niệm ấu thơ, trân trọng những tình cảm bình dị làm nên tình yêu đất nước.
3. Rèn kỹ năng cảm thụ thơ trữ tình qua chi tiết gợi liên tưởng những kỷ niệm tuổi thơ.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Soạn bài + sưu tầm tài liệu về tác giả Xuân Quỳnh
- Trò: Học bài cũ + chuẩn bị bài mới
C. Hoạt động dạy học.
1. Tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
? Đọc thuộc lòng phần phiên âm và dịch thơ bài thơ “Rằm tháng giêng” và nêu nội dung bài thơ
Học sinh trả lời, giáo viên nhận xét và cho điểm.
3. Bài mới.
GV giới thiệu bài:Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ, thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong cuộc sống gia đình và đời sống thường ngày biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một tâm hồn phụ nữ chân thành và đằm thắm. Bài thơ “Tiếng gà trưa” là một trong số những bài thơ bình dị đó được tác giả viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chông đế quốc Mĩ. Nội dung của bài thơ là gì, cô cùng các em đi tìm hiểu qua tiết học hôm nay.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Gv: Hướng dẫn cách đọc.
Đọc ngắt theo nhịp 2/3,3/2 có một số câu ngắt theo nhịp 1/2/2. Đặc biệt nhấn mạnh điệp câu “Tiếng gà trưa” ở đầu các khổ 2,3,4,7
Giọng đọc: vui, hồ hởi, cần phân biệt lời mắng yêu của bà với lời kể, tả trữ tình của nhà thơ – trong vai anh bộ đội nhớ nhà, nhớ bà, nhớ quê.
Giáo viên đọc mẫu đoạn 1, 2.Học sinh đọc phần tiếp theo
Giáo viên nhận xét cách đọc
? Bằng sự chuẩn bị ở nhà, em hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả Xuân Quỳnh.
GV bổ sung:
- Xuân Quỳnh tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 -1988) quê làng La Khê – Hà Đông ( Hà Tây)
- Xuân Quỳnh là diễn viên múa, biên tập viên báo văn nghệ, nhà xuất bản tác phẩm mới.
- Chị mồ côi mẹ từ nhỏ, cha thường đi vắng xa nhà nên tuổi thơ của chị sống bên người bà của mình
- Năm 1963 Xuân Quỳnh xuất hiện lần đầu tiên với tập thơ “Chồi biếc” sau đó trở thành cây bút nữ nổi tiếng.Chị có rất nhiều tập thơ được in: Hoa dọc chiến hào, gió Lào cát trắng, lời ru trên mặt đất, sân ga chiều em đi.
? Em có thuộc bài thơ nào của Xuân Quỳnh không? Đọc cho cô và cả lớp nghe 1 bài. Ngoài bài thơ đó ra, em có biết bài thơ nào của Xuân Quỳnh được các nhạc sĩ phổ nhạc .
? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào. 
? Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào ? Em có nhận xét gì về số tiếng trong câu và cách gieo vần của bài thơ.
Bài thơ được sáng tác teo thể thơ 5 chữ. Số tiếng trong câu và cách gieo vần rất sáng tạo và linh hạt
+ bài thơ có rất nhiều khổ, số câu trong mỗi khổ không đều nhau. Khổ 4,5,6 mỗi khổ có 4 câu, các khổ thơ khác đều từ 5 đến 6 câu. Riêng khổ thơ thứ nhất có đến 7 câu. Ở đầu các khổ 2,3,4,7 là câu thơ 3 chữ: “Tiếng gà trưa”
+ Gieo vần: Ở cuối câu nhưng tương đối ít,có 2 cách gieo vần: Gieo vần liền ở cuối câu 2,3 (nhỏ và ổ); gieo vần cách ở cuối câu 1 và 4 ( xa và ta)
GV: Sự uyển chuyển về hình thức của thể thơ 5 chữ như vậy rất phù hợp với việc thể hiện cảm xúc của tác giả.
? Về thể thơ, bài thơ này giống với bài thơ nào mà các em đã học.
Bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ”- của tác giả Minh Huệ
GV: Thể loại thơ 5 chữ các em sẽ được tìm hiểu tiếp ở chương trình Ngữ văn lớp 8 với bài (Ông đồ) của tác giả Vũ Đình Liên, lớp 9 với bài “ Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải và nhiều bài thơ khác.
? Em hiểu nghĩa của các từ: Trúc bâu, chéo go, sương muối, lang mặt, gà mái mơ, chắt chiu như thế nào.
Gà mái mơ: Là gà mái lông màu hoa mơ, có xen lốm đốm trắng
Chắt chiu: Dành dụm từng chút ít và kiên trì
? Đọc diễn cảm bài thơ. Cảm hứng của tác giả trong bài thơ được khơi gợi từ điều gì? Mạch cảm xúc diễn ra như thế nào?
Cảm hứng của tác giả gợi ra từ việc tác giả nghe thấy tiếng gà nhảy ổ để trên đường hành quân khi dừng chân bên xóm nhỏ. Sau mỗi câu thơ “Tiếng gà trưa” tác giả lại nhớ về một hình ảnh, một kỷ niệm thân thuộc. Câu thơ “ Tiếng gà trưa như sợi chỉ đỏ kết nối các khổ thơ lại với nhau làm cho mạch cảm xúc trở nên liền mạch.
? Bài thơ có thể chia bố cục thành mấy đoạn? Ranh giới và nội dung của từng đoạn.
Chia làm 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu đến nghe gọi về tuổi thơ
 ( Cảm nhận tiếng gà trưa )
+ Đoạn 2: Tiếp theo đi qua nghe sột soạt
 ( Những kỷ niệm tuổi thơ được tiếng gà khơi dậy )
+ Đoạn 3: Phần còn lại
 ( Những suy nghĩ từ tiếng gà trưa )
? Bức tranh sau đây phù hợp với nội dung của đoạn nào? Vậy nội dung của bài thơ là gì cô trò ta cùng đi tìm hiểu văn bản.
? Đọc lại khổ thơ 1 và cho cô biết tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào ở 2 câu thơ đầu? Qua đó giúp em hình dung ra lúc tác giả là người đang trên đường hành quân tạm nghỉ chân bên xóm nhỏ.
? Khi dừng chân bên xóm nhỏ để nghỉ, âm thanh mà nhân vật trữ tình cảm nhận được đó là âm thanh nào? Em có nhận xét gì về âm thanh đó.
Âm thanh của tiếng gà nhảy ổ
Đây là âm thanh quen thuộc bình dị trong mỗi gia đình ở làng quê Việt Nam
? Câu hỏi thảo luận nhóm ( thời gian thảo luận 4 phút )
 Tại sao trong vô vàn âm thanh của làng quê Việt Nam. Nhà thơ ấn tượng bởi âm thanh của tiếng gà trưa.
 Đáp án:
Tiếng gà là âm thanh bình dị của làng quê Việt Nam
Tiếng gà trưa là tiếng gà nhảy ổ đẻ để có quả trứng hồng tạo thành niềm vui cho người nông dân cần cù, chắt chiu
Là âm thanh dự báo điều tốt lành.
Đặc biệt âm thanh “Tiếng gà trưa’ gắn với kỷ niệm tuổi thơ của tác giả.
GV: Đường hành quân xa là đường ra trận với bao hiểm nguy, gian khổ, vất vả hầu như tan biến hết để rồi nhà thơ hướng tất cả tâm hồn về những hình ảnh, những kỷ niệm tuổi thơ của mình.
? Trong khổ thơ này, từ nào được lặp đi lặp lại nhiều lần.
Từ “nghe”
GV: Việc lặp đi lặp lại 1 từ trong một đoạn thơ, một câu văn, một đoạn văn thể hiện dụng ý của tác giả. Đó là biện pháp tu từ “ Điệp ngữ” các em sẽ được tìm hiểu cụ thể ở tiết học sau.
Nghe nắng trưa xao động
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
? “Nghe “ được cảm nhận bằng giác quan nào của con người? Ở đây tác giả không chỉ nghe bằng thính giác mà còn nghe bằng giác quan nào.
Bằng thị giác, băng cảm giác, bằng sự hồi tưởng.
? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong việc cảm nhận âm thanh của tiếng gà.
 - Biện pháp nghệ thuật ẩn dụ. Qua đó cho ta thấy tâm hồn nhà thơ rất nhạy cảm, dễ rung động. Chỉ một tiếng gà trưa, tâm hồn của tác giả theo tiếng gà trở về với tuổi thơ nhiều kỷ niệm.
?Như thế, âm thanh của tiếng gà trưa được tác giả không chỉ nghe bằng thính giác mà còn nghe bằng cảm xúc, bằng tâm hồn. Khi nghe được bằng cả tâm hồn thì nhà thơ phải có tình cảm như thế nào với làng xóm, quê hương.
Tình làng quê thắm thiết sâu nặng.
? Kỷ niệm tuổi thơ của Xuân Quỳnh gắn với âm thanh tiếng gà trưa, với hình ảnh con gà mái mơ, mái vàng. Vậy kỷ niệm tuổi thơ của em gắn với âm thanh và hình ảnh nào.
GV: Cô và các em vừa tìm hiểu xong nghệ thuật và nội dung của đoạn 1.Vậy cô mời 1 bạn nhắc lại cho cô và cả lớp nghe nội dung củ đoạn 1
Bài tập: Quan sát các bức tranh sau và làm bài tập
( Giáo viên chiếu 4 bức tranh )
? Em hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về âm vang của tiếng gà trưa trong tâm hồn người chiến sĩ trên đường hành quân
I.Tìm hiểu chung
 1. Đọc
2. Tác giả – tác phẩm.
a,Tác giả: Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
+ Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại
+ Thơ Xuân Quỳnh viết về những điều bình dị, gần gũi trong đời sống gia đình và đời sống thường ngày.
b, Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác: Trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ
- Thể thơ 5 chữ
3. Từ khó: (SGK)
4. Bố cục.
II. Hiểu văn bản.
1.Cảm nhận tiếng gà trưa.
- Tiếng gà trưa đã làm thức dậy tình làng quê thắm thiết, sâu nặng trong lòng người chiến sĩ.
4. Củng cố – Dặn dò
a. Nắm được những nết chính về tác giả , tác phẩm
Hiểu được nội dung và nghệ thuật của đoạnthơ
 b. Về nhà.
 - Học thuộc đoạn thơ 1 và nêu cảm nhận của em về đoạn thơ đó
 - Tìm hiểu tiếp phần còn lại của bài thơ
 Yên chính ngày tháng năm 
 Người soạn: GV Đào thị Châm
Tài liệu đính kèm:
ltieng ga truaGA Hoi Giang.doc