Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết 1: Văn bản : Cổng trường mở ra (Tiết 32)

Tuần: 	1	Ngày soạn:	
Tiết: 01	Ngày dạy:
Văn bản :
CỔNG TRƯỜNG MỞ RA 
(Lí Lan)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
 - Thấy được tình cảm sâu sắc của mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt :đêm trước ngày khai trường.
 - Hiểu được những tình cảm cao quý ,ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em-tương lai nhân loại.
 - Hiểu được giá trị của những hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG.
1. Kiến thức: 
	- Tình cảm sâu nặng của cha mẹ,gia đình với con cái,ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người,nhất là tuổi thiếu niên ,nhi đồng.
 - Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.
2. Kĩ năng.
- Đọc –hiểu văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một nhười mẹ.
- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con
- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm.
III. CHUẨN BỊ.
	- GV: SGK, bài soạn, sách GV, tranh SGK
	- HS:SGK, bài soạn
IV. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN.
1. Ổn định lớp. (1')
	- Ổn định trật tự
	- Kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ. (1')
	-> KT sự chuẩn bị của HS (SGK)
3. Dạy bài mới: 
	-> Vào bài: Gợi lại kỉ niệm ngày khai trường đầu tiên vào lớp 1 của mỗi học sinh : Bằng bài hát “Ngày đầu tiên đi học”. -> Ngày khai trường hàng năm đã trở thành ngày hội của toàn dân. Bởi ngày đó bắt đầu một năm học mới với bao mơ ước, bao điều mong đợi trước mắt các em. Không khí ngày khai trường thật náo nức với tuổi thơ của chúng ta. Còn các bậc làm cha làm mẹ thì sao ? Họ có những tâm trạng gì trong ngày ấy ? Bài Cổng trường mở ra mà chúng ta học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó. (4')
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
 HĐ1. TÌM HIỂU CHUNG
(10')
- Hướng dẫn giải thích từ.
- GV hướng dẫn cách đọc giọng điệu nhỏ nhẹ,tha thiết,tình cảm,chậm rãi .
-> GV nhận xét. 
“ Cổng trưởng mở ra” thuộc kiểu văn bản nào? 
- Em hiểu thế nào về văn bản “Nhật dụng”? Kể tên những văn bản nhật dụng đã học ở lớp 6?
-> GV: Giới thiệu nội dung VB ND7; là những vấn đề về quyền trẻ em, nhà trường, phụ nữ, văn hóa, GD.
? Văn bản chia làm mấy đoạn?
? Từ văn bản đã đọc, em hãy tóm tắt đại ý của bài.
- HS dưạ vào chú thích SGK.111
- HS đọc văn bản.
-> nhận xét.
- Văn bản nhật dụng -> Thể kí	
- Nhắc lại KT đã học
- Đ1: Từ đầu  “ngày đầu năm học” à Tâm trạng của hai mẹ con trong đêm trước ngày khai trường của con.
 - Đ2: tiếp theo đến hết à Ấn tượng tuổi thơ và liên tưởng của mẹ.
- Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con
A. TÌM HIỂU CHUNG
1) Tác giả, tác phẩm 
-> “ Cổng trưởng mở ra” là văn bản nhật dụng đề cập tới những mối quan giữa gia đình, nhà trường và trẻ em 
2) Giải thích từ
3) Đọc văn bản.
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
HĐ2. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN. (20 phút)
? Trong đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con , người mẹ có tâm trạng như thế nào?
?Theo em vì sao người mẹ lại không ngủ được?
? Trong đêm không ngủ , người mẹ đã làm gì cho con?? 
-> Em cảm nhận được gì về tình mẫu tử qua những cử chỉ đó? 
? Trong đêm đó người mẹ nghĩ về những gì?
? Khi nhớ về những kỉ niệm xưa người mẹ nhớ về những gì ?
? Qua phân tích em hiểu đây là một bà mẹ như thế nào ?
? Người mẹ nghĩ gì về vai trò của nền giáo dục đối với thế hệ trẻ ? 
? Đọc những câu thơ, văn nói về mẹ đối với con cái mà em biết.
? Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
? Em hiểu như thế nào về câu văn này ?
? Em hãy tìm 1 câu thành ngữ để minh họa cho ý này ?
?Kết thúc bài văn người mẹ nói : “bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”, Em hiểu “thế giới kì diệu” đó là gì?
-> GV chốt: những cảm nghĩ của người mẹ vừa là điều khích lệ con đến trường, vừa khẳng định vai trò to lớn của nhà trường và sự nghiệp giáo dục con người.
* HS thảo luận : Trong bài văn, có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Cách viết này có tác dụng gì?
? Qua văn bản em thấy tâm trạng của người con có gì khác với tâm trạng của người mẹ? Tìm chi tiết minh họa ?
GV chốt: Trước một sự việc, mỗi người sẽ có một tâm trạng khác nhau. Điều này sẽ biết rõ hơn khi học về văn biểu cảm.
? Nhận xét về nghệ thuật của văn bản?
? Nội dng ý nghĩa rút ra từ văn bản này ?
- Thao thức, suy nghĩ triền miên.
- HS tự do đưa ra nhiều ý kiến: lo cho con, mừng vì con đã lớn, nghĩ về ngày khai trường năm xưa của mình...
- Đắp mền, buông mùng, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con, âu yếm nhìn ngắm con...
- Chăm chút cho con : thể hiện đức hy sinh thầm lặng, hết lòng vì con.
+ Nhớ những kỉ niệm xưa
+ Nghĩ về nền giáo dục trong nhà trường) 
 + thương nhớ bà ngoại.
 + nhớ mái trường xưa 
-> yêu quý người thân, biết ơn trường học, tin tưởng vào tương lai con cái.
-> Cảm nghĩ về nền giáo dục trong nhà trường: Nhà trường có tầm quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ.
- Miếng ngon thì để phần chồng
Miếng xương phần mẹ, miếng lòng phần con
 - Ra đi mẹ có dặn dò
Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ sang
 - Chỗ ráo con nằm, chỗ ướt mẹ lăn
-> “ Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm... đi chệch cả hàng dặm sau này.”
-> Không được sai lầm trong giáo dục, vì nó quyết định tương lai của đát nước.
“Sai một li, đi một dặm”
-> Nhà trường là “thế giới kì diệu” đó là thế giới của sự hiểu biết phong phú, những tình cảm mới, những quan hệ mới... sẽ đến với con.
+ Người mẹ không trực tiếp nói với con hoặc với ai.
+ Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sự với con nhưng thực ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại những kỉ niệm của riêng mình.
+ cách viết này có tác dụng làm nổi bật được tâm trạng , khắc họa được tâm tư tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói bằng lời trực tiếp.
-> thanh thản, nhẹ nhàng,vô tư
- Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí cửa người mẹ nói với con
- Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm.
- Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người
B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN.
I. NỘI DUNG. 
1/ Tình cảm của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con:
- Trìu mến quan sát những việc làm của cậu học trò ngày mai vào lớp Một (giúp mẹ thu dọn đồ chơi, háo hức về việc ngày mai thức dậy cho kịp giờ)
- Vỗ về con ngủ, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ngày đầu tiên đến trường
2) Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ được
- Suy nghĩ về việc làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa.
- Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm của bản thân về đầu tiên đi học Suy nghĩ.
- Suy nghĩ về vai trò của nền giáo dục đối với thế hệ tơng lai.
II. NGHỆ THUẬT.
- Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí cửa người mẹ nói với con
- Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm.
III. Ý NGHĨA VĂN BẢN.
 - Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
HĐ3. TỰ HỌC (2')
- Viết đoạn văn nói về ngày khai trường đầu tiên của mình.
- Sưu tầm và đọc một số văn bản về ngày khai trường .
C. TỰ HỌC
- Viết đoạn văn nói về ngày khai trường đầu tiên của mình.
4. Củng cố :(5')
? Tâm trạng người mẹ và con ra sao trước ngày khai trường ?
- Trìu mến quan sát những việc làm của cậu học trò ngày mai vào lớp Một (giúp mẹ thu dọn đồ chơi, háo hức về việc ngày mai thức dậy cho kịp giờ)
- Vỗ về con ngủ, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ngày đầu tiên đến trường
- Suy nghĩ về việc làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa.
- Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm của bản thân về đầu tiên đi học Suy nghĩ.
- Suy nghĩ về vai trò của nền giáo dục đối với thế hệ tơng lai.
? Theo em nhà trường có vai trò như thế nào?
	-> Nhà trường có tầm quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ.
 5. Dặn dò( 1')
1) Bài vừa học: 
- Học bài 
	 2) Bài sắp học: Soạn bài: Mẹ tôi.