Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 12 : Tiết 45: Cảnh khuya - Rằm tháng giêng (Tiết 2)

Tuần 12 : Tiết : 45 CẢNH KHUYA ,
SN : 18/ 10/2010 RẰM THÁNG GIÊNG
DẠY : ( Hồ Chí Minh )
I MỤC TIÊU:
 - Hiểu giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh Khuya và bài thơ Rằm Tháng Giêng ( nguyên tiêu ) của Chủ Tịch Hồ Chí Minh .
II KIẾN THỨC CHUẨN :
1 Kiến thức:
 - Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh.
 - Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm Cách Mạng của Chủ Tịch Hồ Chí Minh.
 - Tâm hồn chiến sĩ – nghệ sĩ vừa tài hoa tinh tế ung dung, bình tĩnh , lạc quan.
 - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ.
2 Kĩ năng:
 - Đọc - hiểu tác phẩm thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
 - Phân tích để thấy chiều sâu nội tâm của người chiến sĩ cách mạng và vẻ đẹp mới mẻ của chất liệu cổ thi trong sang tác của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
 - So sánh sự khác nhau giữa nguyên tác và văn bản dịch bài thơ Rằm tháng giêng.
III HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN :
Hoaït ñoäng thaày
Hoaït ñoäng troø
Noäi Dung
Hoaït ñoäng 1: Khởi động :
1. OÅn ñònh .Kieåm dieän, traät töï.
 2. Baøi cuõ:
- Ñoïc thuoäc loøng baøi thô. Qua baøi thô, em hieåu gì veà phaåm caùch con ngöôøi oâng?
3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi 
 ÔÛ caùc baøi tröôùc, caùc em ñaõ ñöôïc hoïc nhieàu baøi thô trong vaên hoïc coå VN vaø Trung Quoác. Hoâm nay, chuùng ta tìm hieåu veà thô hieän ñaïi VN. Trong ñoù 2 baøi thô Caûnh Khuya vaø Nguyeân tieâu cuûa Hoà Chí Minh laø tieâu bieåu. Tuy laø thô hieän ñaïi nhöng 2 baøi thô mang ñaäm maøu saéc coå ñieån, töø theå thô ñeán hình aûnh, töù thô vaø ngoân ngöõ. Caùc em coù theå vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà thô coå ñaõ ñöôïc trang bò ñeå tìm hieåu 2 baøi thô naøy.
Hoaït ñoäng2: Ñoïc- Hieåu vaên baûn 
- Goïi hoïc sinh ñoïc chuù thích * SGK.
-Giaùo vieân ñoïc maãu, höôùng daãn ñoïc:
- Gioïng: Chaäm,thanh thaûn, saâu laéng
- Nhòp: Caûnh khuya: C1:3/4, C2,3: 4/3 , C4: 2/5.
Raèm thaùng Gieâng:
 C1,3: 4/3 , C2,4: 2/2/3.
Dòch: C1,2: 2/2/2, C2,4: 2/4/2.
- Tìm hieåu veà taùc giaû vaø hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô?
- Caû 2 baøi thô cuøng vieát theo theå thô maø Baùc raát yeâu thích. Ñoù laø theå thô gì? Ñieåm khaùc bieät?
- Baøi Raèm thaùng Gieâng , böôùc ñaàu ñoái chieáu baûn phieân aâm vaø dòch thô, so vôùi nguyeân taùc baûn dòch coù gì 
khaùc ?
Hoaït ñoäng 3 :Phân tích : 
 A CAÛNH KHUYA
* HoÏc sinh ñoïc baøi “Caûnh khuya”
GV treo baûng phuï 
-Caûnh ñöôïc mieâu taû qua caâu thô naøo ?
 -Bieän phaùp ngheä naøo ñöôïc söû duïng ôû ñaây ? Taùc duïng cuûa ngheä thuaät aáy?
- Tìm nhöõng caâu thô khaùc taû tieáng suoái ?
-Em hieåu caâu thô thöù 2 ra sao ?
=>Gv nhaän xeùt cho ñieåm.
Laéng nghe vaø ghi töïa baøi môùi
- Hoïc sinh ñoïc.
- Nghe vaø ñoïc theo höôùng daãn.
- Caû hai baøi thô ñöôïc Baùc Hoà vieát ôû chieán khu Vieät Baéc , trong nhöõng naêm ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp (1946-1954).
-Caù nhaân:Thaát ngoân töù tuyeät
+2 caâu ñaàu: Taû caûnh, 2 caâu sau: taâm traïng ® töông ñoàng. 
+ Choã khaùc laø nhòp.
-Caù nhaân:
 Baûn dòch: Luïc baùt, coù theâm vaøo caùc töø: loàng loäng, baùt ngaùt, ngaân khaù hay nhöng laïi thieáu caùc töø :Kim daï, chính vieân, xuaân thuyû, yeân ba thaâm xöù® YÙ sai laïc, maát ñi caùi muø mòt, hö thöïc cuûa caûnh khuya
- Hoïc sinh ñoïc.
-“Tieáng suoái boùng loàng hoa”.
- Caù nhaân: So saùnh ® laøm cho thieân nhieân trôû neân gaàn guõi, thaân maät nhö 
con ngöôøi treû trung, trong treûo.
+ Nguyeãn Traõi: 
 “ Coân Sôn beân tai”
 HS thaûo luaän nhoùm 
Coù hai caùch hieåu 
+ Traêng soi voøm coå thuï ,boùng laù coå thuï loàng boùng hoa .
+Aùnh traêng soi voøm laù coå thuï in boùng xuoáng maët ñaát nhö hoa.
I /Tìm hieåu chung:
1)Taùc giaû : Hoà Chí Minh 
(1890-1969) laø laõnh töï vó ñaïi cuûa daân toäc , ngöôøi ñaõ laõnh ñaïo nhaân daân ta giaønh ñoäc laäp daân toäc , laø moât danh nhaân vaên hoaù theá giôùi.
 2) Hoaøn caûnh saùng taùc: 
 Caû hai baøi thô ñöôïc Baùc Hoà vieát ôû chieán khu Vieät Baéc , trong nhöõng naêm ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp (1946-1954). 
 3) Theå thô: 
 Thaát ngoân töù tuyeät.
+ Caûnh khuya: Chöõ Vieät.
+ Raèm thaùng Gieâng: Chöõ Haùn
 Dòch thô: Luïc baùt.
4 Chủ đề :
- Về thiên nhiên và cề ánh trăng .
II PHÂN TÍCH :
A.CAÛNH KHUYA:
 1 Nội dung :
1.Caûnh khuya ôû chieán khu Vieät Baéc .
- Cảnh núi rừng Việt Bắc trong một đêm trăng : Âm thanh tiếng suối như tiếng hát , ánh trăng lồng cổ thụ , bong lồng hoa  Cảnh vật sống động , có đường nét , hình khối đa dạng với hai mảng màu sáng , tối.
- Giaûi thích taùc duïng cuûa ñieäp töø loàng ?
- So vôùi caâu ñaàu, taùc giaû veû laïi moät veû ñeïp khaùc. Ñoù laø veû ñeïp gì ?
Nhaän xeùt caûnh trong thô baùc tónh hay ñoäng ?
 Bình :Thô coå ñieàu caûnh tónh taïi ,thô Baùc caûnh vaän ñoäng vaø coù söùc soáng ,coù linh hoàn gaén boù vôùi con ngöôøi.
- Choát :Qua ñoù, caûnh khuya ñöôïc mieâu taû ntn ? Theå hieän tình caûm gì cuûa Baùc Hoà ?
 Chuyeån:Con ngöôøi trong caûnh ra sao ta tìm hieåu 2 caâu sau.
* Cho HS ñoïc.
-Ngöôøi trong caûnh aáy ra sao ?
-Caâu thöù 3 coù gì ñaëc bieät ? Noù ñoùng vai troø gì trong baøi thô ?
- Ñieäp töø: Chöa nguû coù yù nghóa gì?
- Qua söï “ Chöa nguû” cuûa Baùc, ta coù theå hieåu theâm ñieàu gì veà taâm hoàn vaø tính caùch cuûa Ngöôøi ?
Bình :Bôûi ngöôøi lo cho vaän nöôùc neân chöa nguû ñöôïc neân môùi coù dòp thöôûng thöùc caûnh ñeïp ñeâm khuya 
Choát :Vaäy baøi thô phaûn aùnh ñieàu gì ?
B :Tìm hieåu baøi thô : Rằm tháng giêng: 
Gv treo baûng phuï phaàn phieân aâm vaø dòch thô 
-Cho HS ñoïc 2 caâu ñaàu ( phieân aâm, dòch thô)
-Nguyeân tieâu laø thôøi ñieåm naøo ? 
-Ñaëc ñieåm ñeâm nay ?
-Vaàng traêng troøn aáy gôïi taû khoâng gian ra sao ?
-Traêng saùng soi toû caûnh thieân nhieân nhö theá naøo ?
-Caâu thô coù gì ñaëc bieät ?
-Ñieäp töø aáy coù taùc duïng gì ?
Bình : Caùi ñaëc saéc chính laø söï lieân tieáp 3 töø xuaân ,baøi thô nhö û veõ ra böùc tranh maø saéc xuaân noái tieáp nhau giöõa ,soâng nöôùc ,trôøi .
Choát : töø caùch aáy gôïi leân caûm xuùc gì ?
-Trong caûnh höõu tình aáy con ngöôøi laøm gì ?
-Em hieåu baøn vieäc quaân laø gì ?
-Em coù suy nghó gì veà Baùc qua caâu thô aáy ?
- Caâu thô cuoái gôïi cho em hình dung caûnh töôïng gì ?
-Vaäy giöõa caûnh vaø ngöôøi coù quan heä ra sao ?
Choát :Töø söï hoøa hôïp aáy ,em thaáy ñöôïc veû ñeïp naøo trong taâm hoàn Baùc .
Bình : Trong cuoäc khaùng chieán ñaày gian khoå aáy , Baùc luoân theå hieän loái soáng ung dung , thö thaùi , laïc quan , ñaày tin töôûng vaøo caùch maïng , luoân laøm chuû vaø ñieàu khieån ñuùng höôùng moïi haønh ñoäng , caûm xuùc thaät laø phi thöôøng
Hoaït ñoäng 4 : Toång keát 
Caû hai baøi thô mang yù nghóa chung naøo ?
-Em ruùt ra veûõ ñeïp veà hình thöùc thô ?
Hoạt động 4 : Luyện tập :
Cuûng coá : 
-Em caûm nhaän töø con ngöôøi Baùc ñieàu gì ? 
- Hai bài thơ có chung đặc điểm nào ?
Hoạt đọng 5 : Củng cố - dặn dò :
Củng cố:
GV cho HS đọc diễn cảm lại hai bài thơ.
Cho biết nghệ thuật tiêu biểu của hai bài thơ .
 b) Hướng dẫn tự học :
 Hoïc thuoäc loøng 2 baøi thô cuûa Baùc ? Tìm ñoïc 1 soá baøi thô cuûa Baùc vieát veà traêng hoaëc thieân nhieân maø em bieát?
* OÂn taäp Tieáng Vieät kieåm tra:
+ Noäi dung: Töø gheùp, töø laùy,ñaïi töø, quan heä töø, töø Haùn Vieät, töø ñoàng nghóa, töø traùi nghóa, töø ñoàng aâm.
 -Caù nhaân:
+ Ñieäp töø raát ñaéc khieán cho böùc tranh khoâng chæ coù lôùp lang, taàng baäc, hình khoái ña daïng hoaø hôïp quaán quyùt maø coøn taïo neân veû ñeïp lung linh huyeàn aûo. 
+ Neáu nhö caâu 1 veû ñeïp aâm thanh thì caâu 2 veû ñeïp hình aûnh ( thi trung höõu hoaï). Veû ñeïp cuûa 1 böùc tranh nhieàu taàng lôùp, ñöôøng neùt chæ coù 2 maøu saùng toái, traéng ñen maø taïo neân , chaäp chôøn laïi aám aùp hoaø hôïp, quaán quyùt.
-Trong thô coù tieáng suoái,aùnh traêng ->lay ñoäng nhö coù hoàn coù söï soáng.
® Caûnh khuya thaät ñeïp theå hieän tình yeâu thieân nhieân saâu ñaäm cuûa Baùc.
HS suy nghĩ trả lời và ghi bài học .
-Ñoïc.
-khoâng nguû ñöôïc
+ Chuyeån yù raát quan troïng: Vöøa khaùi quaùt vöøa kheùp laïi 1 taâm traïng.
-Thaûo luaän, traû lôøi:
+ Chöa nguû ñaâu phaûi vì traêng ñeïp maø coøn lo laéng vieäc quaân, vì lo daân nöôùc coøn coøn bao noãi gian lao.
-Baùc luoân coù taâm hoàn roäng môû luoân höôùng veà daân toäc , ñoàng thôøi luoân giaønh tình caûm cuûa mình cho thieân nhieân vaø phong thaùi ung dung cuûa Baùc ..
 HS Laéng nghe
-Veû ñeïp caûnh thieân nhieân vaø tình yeâu nöôùc cuûa Baùc.
- Hoïc sinh ñoïc.
-ñeâm raèm thaùng gieâng aâm lòch.
-traêng vöøa ñuùng ñoä troøn nhaát 
.
- khoâng gian baùt ngaùt traøng ngaäp aùnh traêng saùng .
- soâng xuaân nöôùc xuaân tieáp giaùp trôøi xuaân .
Ñieäp töø “xuaân ”
- Gôïi ra moät khoaûng khoâng gian bao la voâ taän traûi ñaày moät saéc xuaân töôi saùng .
HS lắng nghe .
-Caûm xuùc noàng naøn , tha thieát vôùi veõ ñeïp thieân nhieân .
 “ Giöõa doøng 
 ñaày thuyeàn .”
HS thaûo luaän nhoùm theo baøn 1 phuùt 
+Baøn veà coâng vieäc khaùng chieán choáng phaùp khaån tröông .
+Baøn veà sinh töû cuûa ñaát nöôùc 
+Baùc luoân lo toan vieäc khaùng chieán 
+Tình yeâu nöôùc , chaêm lo caùch maïng .
+Con thuyeàn chôû ñaày traêng vaø ngöôøi khaùng chieán 
+Thuyeàn chôû ngöôøi löôùt treân soâng ñaày traêng .
-Gaén boù hoøa hôïp .
HS thaûo luaïn nhoùm 1 phuùt 
- Suy nghĩ trả lời .
+ Yeâu thieân nhieân cuøng vôùi yeâu nöôùc , chaêm lo khaùng chieán giaûi phoùng ñaát nöôùc .
-laéng nghe
+ Moâ taû caûnh thieân nhieân töôi ñeïp vaø aùnh traêng loäng laãy .
+ Theå hieän tình yeâu thieân nhieân , yeâu nöôùc thieát tha .
+Thô töù tuyeät lôøi ít yù nhieàu .
+Söùc gôïi caûm cuûa ngoân töø , hình aûnh .
+Keát hôïp meâu taû , bieåu caûm .
-Taâm hoàn nhaïy caûm traân troïng veõ ñeïp thieân nhieân vaø phong caùch laïc quan , giaøu chaát thi só .
- HS suy nghĩ và trả lời theo sự gợi ý của GV .
- HS trả lời theo yêu cầu của gv .
b .Ngöôøi trong caûnh:
- Con người : tinh tế , cảm nhận vẻ đẹp của đêm trăng trong rừng Việt Bắc bằng cả tâm hồn , đồng thời vẫn canh cánh bên lòng nỗi niềm lo cho nước , cho cách mạng .
c) Nghệ thuật :
- Viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Dường luật .
- Có nhiều honhf ảnh thơ lung linh kì ảo.
- Sử dụng các phép tu từ so sánh , điệp từ ( tiếng , lồng , chưa ngủ - chưa ngủ ) có tác dụng miêu tả chân thực âm thanh , hình ảnh trong rừng đêm.
- Sáng tạo về nhịp điệu ở câu 1 , 4.
d) Ý nghĩa :
- Bài thơ thể hiện một đặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh : sự gắn bó , hòa hợp giữa thiên nhiên và con người.
B.RAÈM THAÙNG GIEÂNG.
a) Caûnh ñeâm raèm thaùng gieâng 
- Cảnh bầu trời , dòng song hiện lên lồng lộng, sánh tỏ , tràn ngập ánh trăng đêm rằm tháng giêng , Không gian bát ngát , cao rộng và sắc xuân hòa quyện trong từng sự vật , trong dòng song , trong màu trời . 
 b) Ngöôøi trong caûnh ñeâm raèm xuaân .
 - Hiện thực về cuộc kháng chiến chống Pháp : Bác Hồ vá các vị lãnh đạo Đảng và nhà nước ta “ bàn việc quân ” tại chiến khu Việt Bắc .
c) Nghệ thuật:
 Thơ thất ngôn dịch theo thể thơ lục bát , sử dụng nhiều biện pháp tu từ phổ biến , lựa chọn ngôn ngữ bingf dị có hiệu quả.
d) Ý nghĩa :
 Bài thơ toát lên vẽ đẹp tâm hồn nhà thơ – chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẽ dẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều gian khổ.
Tuaàn :12 Tieát :46 
Ngaøy soaïn: 20/10/10 KIEÅM TRA TIEÁNG VIEÄT
KT ngày :
I Mục tiêu :
 - Giúp HS kiểm tra lại kiến thức đánh giá lại quá trình tiếp thu và vận dụng các kiến thức đã học 
II Kiến thức chuẩn :
 1 Kiến thức :
 Hệ thống lại kiến thức đã học thuộc phân môn tiếng Việt : Từu hán Việt , Quan hệ từ , Từ đòng nghĩa .
 2 Kĩ năng :
 Biết vận dung các kiến thức đã học khi viết đoạn văn .
III Thực hiện :
 1 Kiểm tra sỉ số và kiểm tra sự chuẩn bị của HS .
 2 Phát đề kiển tra cho HS .	
 - Đề pho.
 3 Quan sát và đôn đốc HS làm bài
 4 Thu bài nhận xét.
 ÑEÀ KIEÅM TRA.
I PHẦN TRẮC NGHIỆM : ( 2 Điểm ) 
 Học sinh chọn câu trả lời đúng nhất , mỗi câu 0.5 điểm .
 - Câu 1 : Từ trái nghĩa với “ Ăn yếu ” là :
 a) Ăn nhẹ c ) Ăn nhiều 
 b) Ăn khỏe d ) Ăn ngon 
 - Câu 2 : Câu “ Chúng ta hãy ngồi vào bàn để bàn công việc ” có sừ dụng .
 a) Từ đồng nghĩa c ) Từ đồng âm .
 b) Từ trái nghĩa d ) Từ nhiều nghĩa
 - Câu 3 : Từ nào là từ láy .
 a) Thanh nhã c ) Phảng phất
 b) Trắng thơm d ) Trong sạch
 - Câu 4 : Trong nhiều trường hợp người ta sử dung từ Hán Việt dùng để.
 a) Tạo sắc thái tao nhã c) Tạo sắc thái cổ
 b) Tạo sắc thái tôn trọng d ) Tất cả đều đúng
II PHẦN TỰ LUẬN : ( 8 Điểm ) 
 1 Tìm quan hệ từ có thể dùng thành từng cặp với các quan hệ từ sau đây . Đặt câu với quan hệ từ vừa tìm được ( 2 Điểm )
 Tuy ..
 Sở dĩ 
 2 Thế nào là từ đồng nghĩa ? Có mấy loại từ đồng nghĩa ? Kể ra ? ( 3 Điểm )
 3 Sử dụng từ trái nghĩa có tác dụng gì ? Cho ví dụ minh họa ? ( 3 Điểm ) 
***************************************
Tuaàn :12 Tieát :47
SN : 22/10/2009 TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 02
Dạy :
Hoaït ñoäng thaày
Hoaït ñoäng troø
HÑ1 : Khởi động:
1 Ổn định :
2 Kiểm tra :
3: Baøi Môùi.
 * Giôùi thieäu baøi: 
-Neâu taàm quan troïng cuûa tieát traû baøi vaø cheùp töïa baøi leân baûng.
-Ghi laïi ñeà baøi. 
Ñaùnh giaù keát quaû laøm baøi cuûa hoïc sinh.
-Gv phaùt baøi ra cho hoïc sinh.
-Yeâu caàu HS ñoïc baøi cuûa mình ñeå thaáy nhöõng choå GV söûa.
-GV ñaùnh giaù chung nhöõng maët ñaït ñöôïc :
 Ưu điểm :
+ Ña soá laøm ñuùng trong taâm baøi.
+ Phaàn lôùn baøi laøm ñuùng boá cuïc.
+ Moät soá baøi ñaït keát quaû cao.
- Chöa ñaït ñöôïc cuûa hoïc sinh:
Khuyết điểm :
+ Moät soá hoïc sinh chöa bieát söû duïng yeáu toá bieåu caûm trong baøi vaên.
+ Moät soá baøi laøm caåu thaû .
+ Baøi vaên coøn coù yeáu toá töï söï vaø taû nhieàu, chöa bieát keát hôïp caùc yeáu toá caùc yeáu toá treân .
+ Coøn maéc loãi veà chính taû ,töø vaø caâu.
-Gv chæ ra cuï theå nhöõng thieáu xoùt vaø caùch söûa chöõa.
Hoaït ñoäng 2 : Chöõa baøi cho hoïc sinh
* Giaùo vieân treo ñaùp aùn leân baûng.
Môû baøi :
 GT loài cây em yêu và lý do yêu thích loài cây đó .
Thaân baøi :
- Caùc ñaëc ñieåm gôïi caûm cuûa loaïi caây laø gì?
 +Thaân
 + Caønh 
 + Laù
 + Hoa
- Loaïi caây ñoù coù vai troø nhö theá naøo trong ñôøi soáng con ngöôøi ?
- Loaïi caây ñoù coù vai troø nhö theá naøo trong ñôøi em ?
- Tình caûm cuûa em ñoái vôùi loaïi caây ñoù ?
 Kết bài :
Tình caûm vaø caûm nhaän cuûa em ñoái vôùi loaøi caây ñoù ?
LT báo cáo sĩ số .
-Nhaän baøi.
-Ñoïc thaàm.
-HS nghe.
-HS nghe.
-HS nghe.
- Hoïc sinh töï chöõa baøi döïa vaøo ñaùp aùn 
- Hoïc sinh töï ruùt ra kinh nghieäm cho baûn thaân
HĐ 3 : Thống kê :
Lôùp
TS
Gioûi
Khaù
TB
yeáu
HĐ 4 : Hướng khắc phục :
Nhắc nhở HS đọc bài thật kỹ trước khi làm bài .
Lập dàn ý cho thật kỹ, viết bài phải cẩn thân.
Thường xuyên trao dồi việc hành văn cho bản thân.
* Hướng dẫn tự học :
 Töï söûa caùc loãi sai.
-Xem tröôùc baøi:Thaønh ngöõ.
+ Traû lôøi tröôùc caùc caâu hoûi trong baøi.
+ Giaûi tröôùc caùc baøi taäp.
Tuaàn :12 Tieát :48
Ngaøy soaïn: 22/10/2009
Dạy : THAØNH NGÖÕ
I Mục tiêu :
- Hiểu thế nào là thành ngữ/.
- Nhận biết thành ngữ trong văn bản , hiểu nghĩa và tác dụng của thành nguwxtrong văn bản 
- Có ý thức trao dồi vốn thành ngữ.
II Kiến thức chuẩn :
1 Kiến thức:
 - Khái niệm thành ngữ.
 - Nghĩa của thành ngữ.
 - Chức năng của thành ngữ trong câu.
 - Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ.
2 Kĩ năng:
 - Nhận biết thành ngữ.
 - Giải thích ý nghĩa của một số thành ngữ thông dụng.
III Hướng dẫn thực hiện :
:
Hoaït ñoäng thaày
Hoaït ñoäng troø
Noäi dung
HÑ1: Khôûi ñoäng: 
1 . OÅn ñònh :Kieåm dieän, traät töï.
2. Baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi cuûa hoïc sinh.
 3 Bài mới :
* Giôùi thieäu baøi: 
 Trong lôøi aên, tieáng noùi haèng ngaøy, nhieàu luùc ta söû duïng thaønh ngöõ moät caùch töï nhieân, khoâng coá yù nhöng ngöôïc laïi noù ñaõ taïo neân moät hieäu quaû giao tieáp toát. Ñoù laø söï sinh ñoäng, gaây aán töôïng maïnh nôi ngöôøi nghe, ngöôøi ñoïc. Vaäy thaønh ngöõ laø gì ? Ñeå hieåu roõ veà thaønh ngöõ vôùi nhöõng ñaëc ñieåm cuûa noù, Chuùng ta cuøng ñi vaøo tieát hoïc hoâm nay. 
HÑ 2: Hình thaønh kieán thöùc:
-Cho HS ñoïc muïc 1, ghi baûng:
 + “ Leân thaùc xuoáng gheành”
- Em hieåu leân thaùc xuoáng gheành nghóa laø gì?
-Coù theå thay theá 1 vaøi töø trong cuïm naøy ñöôïc khoâng? Chaúng haïn nhö: Leân nuùi xuoáng gheành, Leân thaùc xuoáng suoái ? Taïi sao?
-Coù theå thay ñoåi vò trí cuûa caùc töø trong cuïm töø treân ñöôïc khoâng? Vì sao?
-Töø nhaän xeùt treân, ta ruùt ra ñaëc ñieåm gì veà caáu taïo cuûa thaønh ngöõ ?
-Giaûi nghóa thaønh ngöõ Nhanh nhö chôùp? Taïi sao laïi noùi “ nhanh nhö chôùp”?
-Löu yù:
 Tuy nhieân cuõng coù 1 soá tröôøng hôïp trong söû duïng ngöôøi ta coù theå thay ñoåi chuùt ít veà keát caáu cuûa thaønh ngöõ .
VD: +Chaâu chaáu ñaù xe
 ® chaâu chaáu ñaáu oâng voi.
 +Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi noï
-Nghe vá ghi tựa bài .
-Ñoïc.
-Caù nhaân: Gian nan, vaát vaû, cöïc khoå.
+ Khoâng ñöôïc. Bôûi nghóa coù theå thay ñoåi ( loûng leûo, nhaït nheõo)
+ Khoâng hoaùn ñoåi ñöôïc vì ñaây laø traät töï coá ñònh.
+ Caáu taïo coá ñònh chaët cheõ veà thöù töï vaø noäi dung yù nghóa neân caùc töø trong thaønh ngöõ khoù thay ñoåi theâm bôùt.
+ Mau leï, raát nhanh, cöïc kì nhanh.® cuï theå hoaù caùi nhanh aáy.
-Nghe.
I)Theá naøo laø thaønh ngöõ ?
1) Khaùi nieäm
- Thaønh ngöõ laø moät cuïm töø coù caáu taïo Ùcoá ñònh bieåu thò moät yù nghóa hoaøn chænh.
Ví duï : möa to gioù lôùn.
Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi khaùc
Ñöùng nuùi noï troâng nuùi kia.
+ Soáng ñeå daï cheát mang theo
Soáng ñeå daï cheát choân theo.
-Höôùng daãn tìm hieåu yù nghóa.
-Treo baûng phuï ( SGV- 164):
NHOÙM 1
+ Tham soáng sôï cheát.
+ Buøn laày nöôùc ñoäng.
+ Möa to gioù lôùn.
+ Meï goaù con coâi.
+ Naêm chaâu boán bieån.
 NHOÙM 2
+ Leân thaùc xuoáng gheành. ( Aån duï)
+ Loøng lang daï thuù. (hoaùn duï)
+ Raùn saønh ra môû. ( noùi quaù)
+ Nhanh nhö chôùp. (so saùnh)
+ Khaåu phaät taâm xaø. (hoaùn duï)
- Em hieåu gì veà yù nghóa cuûa thaønh ngöõ trong 2 nhoùm treân?
- Caùch hieåu nghóa cuûa 2 nhoùm naøy coù gioáng hay khaùc nhau? 
ÔÛ nhoùm 2 em phaûi hieåu theo nghóa naøo?
-Choát: Phaàn lôùn thaønh ngöõ mang nghóa haøm aån
-Em haõy noùi nhöõng hieåu bieát cuûa em veà nghóa cuûa thaønh ngöõ ?
-Quan saùt , thaûo luaän:
-Caù nhaân moãi nhoùm giaûi thích nghóa.
-Thöïc hieän nhoùm theo yeâu caàu
+ Nhoùm 1: Hieåu tröïc tieáp (nghóa ñen).
+ Nhoùm 2: Hieåu theo nghóa haøm aån (nghóa boùng) theo quan heä lieân töôûng: Aån duï, hoaùn duï, so saùnh, noùi quaù
- Coù theå baét nguoàn tröïc tieáp töø nghóa ñen nhöng thöôøng thoâng qua pheùp chuyeån nghóa nhö aån duï, so saùnh
2) Nghóa cuûa thaønh ngöõ:
Coù theå baét nguoàn tröïc tieáp töø nghóa ñen nhöng thöôøng thoâng qua pheùp chuyeån nghóa nhö aån duï, so saùnh
Ví duï : raùn saønh ra môõ
-Treo baûng phuï, cho hs ñoïc, thaûo luaän nhoùm.
- Xaùc ñònh vai troø ngöõ phaùp cuûa 2 thaønh ngöõ: Baûy noåi ba chìm, taét löûa toái ñeøn?
- Haõy phaân tích caùi hay cuûa nhöõng thaønh ngöõ treân ?
Gôïi yù:
- Haõy thay thaønh ngöõ baèng cuïm töø ñoàng nghiaõ roài so saùnh ?
-Cho hs ñoïc ghi nhôù .
HÑ 3: Luyeän taäp 
BT 1 : Tr145
Hoïc sinh xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp.
BT2 .Tr145 Höôùng daãn hoïc sinh töï laøm baøi
-Ñoïc muïc 2, quan saùt, thaûo luaän, traû lôøi:
+ Baûy noåi ba chìm ® Vò ngöõ.
+ Taét löûa toái ñeøn ® phuï ngöõ cho danh töø Khi.
-Thaûo luaän:
Thay: + Ba chìm baûy noåi ® long ñong, phieâu baït.
 + Toái löûa taét ñeøn ® Khoù khaên, hoaïn naïn.
Þ Thaønh ngöõ ngaén goïn, haøm suùc, gôïi lieân töôûng cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe.
 Thaønh ngöõ coù tính hình töôïng, coù tính bieåu caûm.
Ñoïc ghi nhôù vaø töï ghi baøi.
-Neâu yeâu caàu baøi taäp.
-Cho hs ñoïc , tìm vaø giaûi nghóa caù nhaân.
HS töïï laøm.
II)Söû duïng thaønh ngöõ:
-Laøm chuû ngöõ, vò ngöõ trong caâu hay laøm phuï ngöõ trong cuïm danh töø , cuïm ñoäng töø
- Thaønh ngöõ ngaén goïn, haøm suùc, coù tính hình töôïng, tính bieåu caûm cao.
III)Luyeän taäp:
1. Giaûi nghóa:
a)Sôn haøo haûi vò: Moùn aên ngon, laï, sang troïng ví nhö nhöõng moùn aên quyù hieám laáy ôû röøng nuùi, ôû bieån.
Nem coâng chaû phöôïng: nhöõng moùn aên ngon quyù 
vaø hieám.
b)Töù coá voâ thaân: Khoâng coù hoï haøng gaàn guõi (4 phía khoâng ai- coâ ñoäc).
Khoeû nhö voi: Coù söùc maïnh nhö voi.
c)Da moài toùc söông: Da bò loám ñoám nhö mai con ñoài moài, toùc baïc nhö söông (giaø).
BT3 : Ñieàn theâm yeáu toá ñeå thaønh ngöõ ñöôïc troïn veïn
HĐ 4 : Củng cố _ Dặn dò :
	 a) Cuûng coá : 
-Thaønh ngöõ vaø Tuïc ngöõ khaùc nhau ntn ?
- Giaù trò cuûa thaønh ngöõ trong vaên hoïc va øgiao tieáp ?
 b) Hướng dẫn tự học :
-Laøm hoaøn chænh caùc BT.
-Soaïn baøi: Caùch laøm baøi vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc.
+ Ñoïc vaên baûn SGK.
+ Traû lôøi caâu a,b trang 147.
+ Nghieân cöùu vaø choïn vaên baûn thöïc hieän theo luyeän taäp 1,2 SGK
--Thöïc hieän nhanh baøi taäp 3.
-Ñaùnh giaù, cho ñieåm.
-Neâu yeâu caàu BT.
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
3 . Ñieàn theâm yeáu toá ñeå thaønh ngöõ troïn veïn:
+ Lôøi aên tieáng noùi.
+ Moät naéng hai söông.
+ Ngaøy laønh thaùng toát.
+ No côm aám aùo.
+ Baùch chieán baùch thaéng.
+ Sinh cô laäp nghieäp.
 Ngày ....tháng . ...năm 2010
 Duyệt của TBM