Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 2 - Tiết 5, 6: Cuộc chia tay của những con búp bê (Tiết 5)

Tuần: 2, Tiết: 5,6 	 NS: 22/8/2010 .ND: 23/8/2010 
Cuộc chia tay của những con búp bê
 Khánh Hoài 
 A . Mục tiêu :
a. KT: - Học sinh thấy được tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện ; cảm nhận dược nỗi đau của những bạn nhỏ không may rơi vào cảnh bất hạnh ; Biết thông cảm và chia sẽ đối với những người bạn ấy.
b. Kỷ năng: Rèn kĩ năng đọc, phân tích văn bản 
c. Thái độ: - Bồi dưỡng tình cảm vị tha , tình cảm anh em gắn bó chân thành 
B . Chuẩn bị : 
 -Thầy : nghiên cứu SGK , SGV soạn bài 
 - Trò : Đọc , xem trước bài ,trả lời câu hỏi 
C . Tiến trình dạy học : 
 1 . ổn định : Kiểm tra sĩ số 
 2 . Kiểm tra bài : Văn bản " Mẹ tôi " giúp em biết gì ? 
 3 . Bài mới : 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò 
 Nội dung 
Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung 
- GV hướng dẫn tìm hiểu chung về chú thích và lưu ý các chú thích 3,4,5 
- GV hướng dẫn, đọc , gọi HS đọc và tóm tắt 
- Truyện viết về ai ? về việc gì ? Ai là nhân vật chính ?
- Chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? của ai ? có tác dụng gì ?
- Quan sát văn bản và nêu ý trả lời theo yêu cầu.
- HS đọc và tóm tắt 
- Nêu nhân vật, sự việc , nhân vật chính .
- Nêu ngôi kể , người kể , tác dụng 
I. Đọc , tìm hiểu chung 
 1. Tác giả: Khánh Hoài.
 2. Chú thích 
 3. Đọc và tóm tắt 
 4. Ngôi kể 
 - Truyện viết về cuộc chia tay của hai anh em Thành và Thuỷ 
- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất 
- Bộc lộ được những suy nghĩ , tình cảm chân thành
*Hoạt động 2: Tìm hiểu VB 
- Đồ chơi nào của anh em Thành Thuỷ được tác giả nói đến nhiều nhất ?
- Đọc văn bản em thấy 2 con búp bê này có đặc điểm gì ?
- Phải chia 2 con búp bê này ra em có cảm nhận gì ?
- Lần lượt tìm những chi tiết cho ta biết tâm trạng của Thành và Thuỷ khi phải chia đồ chơi ?
- Trình bày cảm nhận của em về những chi tiết này ?
- Qua tìm hiểu em có nhận xét gì về tình cảm của 2 anh em Thành Thuỷ cũng như tình cảnh tâm trạng của họ lúc này ?
- 2 con búp bê 
- Nêu đặc điểm 
- Buồn 
- Thảo luận và nêu chi tiết nói về tâm trạng của 2 anh em khi chia đồ chơi 
- Xúc động về tình cảm của 2 anh em.
- Nêu kết luận về tình của của 2 anh em
II. Tìm hiểu văn bản 
 1. Cảnh chia đồ chơi 
 * Hai con búp bê 
 - Luôn gần nhau , thân thiết 
 - Gắn bó với anh em Thành Thuỷ 
* Phải chia ra --> rất buồn
 * Anh em Thành Thuỷ 
 - Thành : thấy cảnh cũng như ... sao tai hoạ lại giáng ... , nhớ những kỉ niệm đẹp với em( vá áo), lạy trời đây chỉ là một giấc mơ ..., nhường cho em ...
 - Thuỷ : run bần bật , kinh hoàng , tuyệt vọng ; khóc cả đêm ; lặng lẽ theo anh ; mất hồn , loạng choạng ; nhường cho anh ; tru tréo , giận dữ không cho chia rẽ hai con búp bê ; đặt hai con búp bê vào gần nhau ... trở lại vui vẻ 
=> Hai anh em rất yêu thương nhau , nhường nhịn nhau. Vô cùng buồn khổ , đau đớn , bất lực vì phải xa nhau.
- Gọi HS đọc lại hoặc tóm tắt văn bản. 
 + Tìm ngững chi tiết cho ta biết tâm trạng , thái độ , tình cảm của cô giáo, các bạn và Thuỷ trong cảnh chia tay với lớp học ?
+ Qua những chi tiết trên em có kết luận gì về tình cảm của Thuỷ với trường lớp , thầy cô , bạn bè ?Về tình cảnh của Thuỷ lúc này ?
( đây là một sự thiệt thòi ,mất mát rất lớn )
+ Tìm những chi tiết cho biết tâm trạng và tình cảm của Thuỷ khi chia tay anh ? 
+ Qua cử chỉ , hành động của Thuỷ em cảm nhận được gì ? 
+ Trong phút chia tay Thành có những hành động , biểu hiện gì ?
+ Em cảm nhận Thành lúc này như thế nào ? 
+ Em hình dung cuộc sống sau này của Thành và Thuỷ sẽ như thế nào ? 
+ Con cái có thể góp phần làm giảm thiểu li hôn không ? bằng cách nào ? 
* Giáo dục ý thức học tập ,tu dưỡng, xây dựng mái ấm gia đình. 
Tiết 6
- Thực hiện theo yêu cầu 
- Quan sát sgk trang 24 đẻ trả lời 
- Tìm và trình bày theo yêu cầu.
- Nêu chi tiết thể hiện 
- Nêu đặc điểm về tâm trạng và phẩm chất của Thủy
- Nêu từ thể hiện
- Tâm trạng , tình cảm 
- Thiếu tình cảm, sự chăm sóc , dạy dỗ của bố mẹ ; anh em xa cách  
- Ngoan ngoãn ,chăm chỉ 
2. Cảnh chia tay lớp học 
 * Cô và các bạn : Sửng sốt , ôm chặt, tặng quà , tái mặt ...sững sờ, khóc , nắm chặt ....
 * Thuỷ : cắn chặt môi , đăm đăm nhìn , bật khóc 
=> Tình bạn bè, tình thầy trò ,tình yêu trường lớp sâu đậm , ấm áp .... Giờ đây Thuỷ phải rời xa , mất đi tất cả 
3. Cảnh chia tay 
 - Thuỷ : như mất hồn , tái xanh , ôm con búp bê , thì thào dặn ..., khóc, nắm tay anh dặn dò ..., đặt con Em Nhỏ ...
=>Thuỷ đang tột cùng đau khổ , rất thương anh , giàu lòng vị tha , nhân hậu , tình nghĩa 
 - Thành : khóc nấc , mếu máo , đứng như chôn chân 
=>Thành cũng vô cùng đau khổ , rất thương em 
 Hoạt động 3: Tổng kết 
+ Văn bản viết về vấn đề gì ? Qua văn bản tác giả muốn gửi gắm điều gì ? 
+ Em có nhận xét gì về cách kể chuyện và lời kể của tác giả? 
- Nêu vấn đề và thông điệp của tác giả 
- Nêu nhận xét về cách kể và lời kể của tác giả.
 III. Tổng kết 
 1. Nội dung:
- VB viết về cuộc chia tay cảm động của 2 anh em Thành và Thủy
- Qua VB tác giả muốn nhắc nhỡ với người đọc rằng tổ ấm GĐ vô cùng quý giá và quan trọng, hãy cố gắng bảo về và giữ gìn nó.
 2. Nghệ thuật: 
- Ngôi kể thứ I thể hiện được những suy nghĩ, day dứt của nhân vật.
- Lời kể chân thành , giản dị phù hợp với tâm trạng nhân vật có sức truyền cảm. 
 4 . Củng cố : Học xong bài em cần ghi nhớ gì ?
 Học xong bài em có suy nghĩ gì ?
 5 . Dặn dò : Học bài - Làm bài tập còn lại 
 Chuẩn bị bài : Bố cục trong văn bản 
.
Tuần : 2; Tiết : 7 NS: 22/8/2010 .ND: 24/8/2010 
Boá cuïc trong vaên baûn.
A . Mục tiêu :
a. kiến thức: - Học sinh thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản ; hiểu thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lí ; nắm được dạng bố cục phổ biến :3 phần 
b. Kỹ năng: - Rèn kĩ năng xây dựng bố cục văn bản 
c. Thái độ:- Bồi dưỡng ý thức xây dựng bố cục rành mạch ,hợp lí khi tạo văn bản 
B . Chuẩn bị : 
 -Thầy : nghiên cứu SGK , SGV soạn bài +bảng phụ 
- Trò : Đọc , xem trước bài ,trả lời câu hỏi 
C . Tiến trình dạy học 
 1 . ổn định : Kiểm tra sĩ số 
 2 . Kiểm tra bài : 
- Liên kết trong văn bản là gì ?
- Để văn bản có tính liên kết cần phải làm thế nào ?
 3 . Bài mới : 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động cua trò.
Nội dung
Hoạt động 1: Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản 
- Hãy cho biết cách sắp xếp nội dụng lá đơn như trong ví dụ trên đã hợp lý chưa.
- Cần sắp xếp như thế nào cho hợp lý ?
+ Vậy bố cụ văn bản là gì?
+ Yêu càu HS đọc Ví dục và trả lời câu hỏi theo gợi ý sạu: 
- Hai câu chuyên trên đã có bố cụ chưa?
- Cách kể chuyện như trên bất hợp lý chổ nào?
- Nên sắp xếp lại cần chuyện như thế nào cho hợp lý? 
- Vậy để VB có bố cụ thì cần có những yêu cầu như thế nào?
- Yêu cầu HS nêu nhiện vụ của các phần trong VB.
- GV kết luận 
* Gọi HS đọc lại ghi nhớ 
* Hoạt động 2: Luyện tập
- HD HS làm bài tập1/30
- Yêu cầu HS lê bảng ghi lại bố cụ của truyện.
- GV nhận xét và kết luận
- Yêu cầu HS trao đổi làm BT 4 theo nhóm
+ Chưa hợp lý 
+ Sắp xếp lại: 
- Quốc hiệu
- Tên đơn
- Họ và tên
- Ngày, tháng,năm sinh
- Học sinh lớp, trường?
- Lý do xin vào Đội?
- Lời hứa khi trở thành Đội viên?
- Lời cảm ơn 
- Nơi, ngày tháng viết đơn
- Chữ ký, họ và tên.
+ Kết luận và trả lời 
- Đọc ví dụ 
- Chưa , 
- Cụ thể như bên 
- Nêu hướng sắp xếp lại 
- Kết luận 2 ý và trình bày : nội dung và trình tự sắp xếp .
- Nêu theo yêu cầu
- Đọc ghi nhớ 
- Ghi lại bố cục của truyện 
- TRình bày nhận xét 
I. Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản 
 1. Bố cục của văn bản 
 a. Tìm hiểu ví dụ 
Lá đơn viết lộn xộn , nội dung không xếp theo thứ tự -----> Khó hiểu 
Cần xếp lại các ý , nội dung theo một trình tự , hệ thống , rành mạch hợp lí 
===> Cần có bố cục 
b. Ghi nhớ 1
 - Bố cục văn bản là sự bố trí sắp xếp hợp lý các phần , các đoạn theo một trình tự , một hệ thống mạch lạc và hợp lý....
 => Văn bản cần có bố cục 
2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản 
 a. Tìm hiểu ví dụ 
 - Hai câu chuyện trên chưa có bố cục 
 - Cụ thể :
 + (1) Nội dung lộn xộn , trật tự các câu không hợp lí , mỗi đoạn không tập trung 1 ý thống nhất , ý của hai đoạn không phân biệt 
 + (2) Câu chuyện không nêu bật được yếu tố phê phán và gây cười 
 - Cần ;
 (1) Xếp lại trật tự các câu , mỗi đoạn tập trung 1 ý , ý của các đoạn rành mạch 
 (2) Xếp lại trật tự các câu, các ý --> Nêu bật ý nghĩa truyện 
 b. Ghi nhớ 2
 - Nội dung các phần các đọan trong VB phải thông nhất chặt chẽ với nhau, đồng thời giữa chúng phải có sự phân biệt rạch ròi. 
- Trình tự sặp xếp các phần , các đoạn phải giúp cho người viết dễ dàng đạt được mục đích gia tiếp đặt ra. 
 3. Các phần của bố cục 
 * Ghi nhớ 3: VB thường được xây dựng theo bố cục gồm 3 phần : MB, TB, KB
* Ghi nhớ sgk/ 30. 
II. Luyện tập 
2. Bố cục truyện: “Cuộc chia tay của những con búp bê”.
 a- MB: “Mẹ tôi  khóc nhiều” ->Giới thiệu hoàn cảnh bất hạnh của Thủy và Thành. 
 b- TB: “Đêm qua  đi thôi con” -> Cảnh chia đồ chơi và chia tay lớp học.
 c- KB: Cuộc chia tay đầy xúc động của hai anh em.
==>Bố cục truyện đã rành mạch hợp lí.
3. Bố cục chưa hợp lí 
 + Thiếu ý kinh nghiệm 
 + Dư ý 4 
 - Bổ sung 
 + Tự giới thiệu sau ( MB )
 + Kết quả đạt được sau 3
 + Nguyện vọng muốn nghe ý kiến trao đổi , góp ý ( sau kết quả )
 4 . Củng cố : Học xong bài em cần ghi nhớ gì ?
 - Có phải cứ chia văn bản làm 3 phần là có bố cục hợp lí không ?
 - GD ý thức tạo lập văn bản có bố cục 
 5 . Dặn dò : Học bài - Làm bài tập 1: xây dựng bố cục cho văn bản" tả một cơn mưa "
 Chuẩn bị bài : Mạch lạc trong văn bản 
 .
 Tuần : 2 Tiết : 8 NS: ..ND: . 
Mạch lạc trong văn bản
A . Mục tiêu :
a. KT: - Học sinh hiểu thế nào là mạch lạc trong văn bản ,tác dụng ; nắm dược các diều kiện để một văn bản có tính mạch lạc 
b. KN: - Rèn kĩ năng tạo văn bản có tính mạch lạc 
c. T độ: - Bồi dưỡng ý thức chú ý đến sự mạch lạc trong khi viết các bài văn 
B . Chuẩn bị : 
 -Thầy : nghiên cứu SGK , SGV soạn bài 
 - Trò : Đọc , xem trước bài ,trả lời câu hỏi 
C . Tiến trình dạy học: 
 1 . ổn định : Kiểm tra sĩ số 
 2 . Kiểm tra bài
- Bố cục của văn bản là gì ? vai trò , tác dụng của bố cục ? 
- Nêu bố cục thông thường của một văn bản ?
- Điều kiện để có một bố cục hợp lí ?
 3 . Bài mới : 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
 Nội dung 
Hoạt động 1: Tìm hiểu mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản 
- Gọi HS đọc 2 câu hỏi SGK cho HS thảo luận - nhận xét - bổ sung 
- Dựa vào phần bài tập , nêu khái niệm mạch lạc trong văn bản. 
- Gọi HS đọc các câu hỏi 
- Phân công mỗi tổ một câu thảo luận
- Lần lượt gọi HS trả lời -nhận xét -bổ sung 
- Qua tìm hiểu em hãy cho biết các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc ?
 Hoạt động 2: Luyện tập 
1.- Gọi HS đọc yêu cầu BT1 và yêu cầu HS thảo luận .
- Gọi HS trả lời 
- Nhận xét - bổ sung 
2.- Gọi HS đọc bài tập 2- xác định yêu cầu. 
- Tại sao trong văn bản tác giả không có phần thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân cuộc chia tay ?
- Đưa nội dung này vào văn bản mạch lạc hơn hay ngược lại ? vì sao ? 
- Đọc câu hỏi 
- lần lượt gọi HS trả lời 
- Nêu kết luận khái niệm.
- Đọc cầu hỏi 
- Trao đổi với bạn trong bàn đẻ tìm cầu trả lời.
- Trình bày theo ý đã tìnm được
- Kết luận và trình bày.
- Đọc yêu cầu và trao đời với bạn để trả lời.
- Lắng nghe và tự ghi 
- Quan sát lại VB và suy luận trả lời.
- Trình bày mục đích của sự trình bày.
I. Mạch lạc và những yêu cầu mạch lạc trong văn bản 
 1. Mạch lạc trong văn bản 
a. Tìm hiểu ví dụ 
 - Mạch lạc trong văn bản có cả 3 tính chất 
 - ý kiến (b) hoàn toàn đúng 
 b. Ghi nhớ 
 - Mạch lạc trong văn bản là sự tiếp nối các câu ,các ý theo một trình tự hợp lí 
 - Văn bản cần mạch lạc 
2. Các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc 
 * Tìm hiểu bài tập 
 a. Các sự việc đều xoay quanh ,làm rõ đề tài : cuộc chia tay 
 b. Sự lặp lại các từ văn bản có thể xem là mạch lạc của văn bản ...nói về chủ đề chung 
 - Sắp phải chia tay 
 - Không muốn chia tay 
 c. Cả 4 mối liên hệ -hợp lí 
 - Thời gian 
 - Không gian 
 - Tâm lí - ý nghĩa 
 * Ghi nhớ 
 Điều kiện để văn bản có tính mạch lạc 
 - Các phần ...đều nói về một chủ đề
 - ---------------nối tiếp hợp lí 
II. Luyện tập 
 1a. - Chủ đề : Nhắc nhở En-ri-cô không được vô lễ với mẹ ; phải biết yêu thương kính trọng mẹ 
 - Trình tự : 
 + En-ri- cô vô lễ 
 + Bố giận vì mẹ đã quên mình vì En- ri- cô mà En- ri- cô lại vô lễ với mẹ -sau này hiểu ra thì đã muộn -ngay bây giờ cần sửa lỗi 
 2. Không Vì : Về chủ đề : chú trọng đến cuộc chia tay đau đớn chứ không phải lí do li hôn 
Về trình tự : Sự việc xoay quanh cuộc chia tay cảm động của 2 đứa trẻ nên không có chỗ để nói về nguyên nhân li hôn. Nếu nói nguyên nhân của cuộc ly hôn thì câu chuyện sẽ bị phân tán 
 4 . Củng cố : Học xong bài em cần ghi nhớ gì ?
 Điểm chung của liên kết , bố cục , mạch lạc trong văn bản là gì ?
 Phân biệt liên kết, bố cục , và mạch lạc trong văn bản ?
 GD ý thức chú ý đến tính mạch lạc khi tạo lập văn bản 
 5 . Dặn dò : Học bài - Làm bài tập còn lại 
 Chuẩn bị bài : Những câu hát về tình cảm gia đình