Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 25 - Tiết 98: Cách làm bài văn lập luận chứng minh

Ngày soạn :	
Tuần 25	
TiÕt 98
A. Mục tiêu cần đạt 	 Giúp học sinh	
- Hiểu được cách thức làm một bài văn nghị luận chứng minh.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
à GV: SGK, STK, gi¸o ¸n.
à HS: ChuÈn bÞ bµi tr­íc ë nhµ, tr¶ lêi c©u hái SGK.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
1. Kiểm tra bài cũ :	
- Thế nào là chứng minh trong đời sống?
- Thế nào là chứng minh trong văn nghị luận? Muốn cho văn nghị luận chứng minh có sức thuyết phục người viết phải làm gì?
2. Bài mới :	
- Giới thiệu : Vừa qua các em đã được tìm hiểu chung về kiểu bài nghị luận chứng minh. Vì thế trong tiết học này chúng ta cần chú trọng nhiều đến việc thực hành. Cô sẽ giúp các em nắm được cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn chứng minh qua bài học : “Cách làm một bài văn chứng minh”
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung kiến thức
Gọi học sinh đọc đề văn
Hoạt động 1 :	Tìm hiểu đề
- Xác định yêu cầu chung của đề?
(Đề nêu ra một tư tưởng thể hiện bằng một câu tục ngữ và yêu cầu chứng minh tư tưởng đó là đúng đắn).
- Vậy em nào có thể cho cô biết luận điểm chính cần chứng minh là gì?	(con người có ý chí quyết tâm trong học tập, rèn luyện thì sẽ đạt được mục đích của mình).
- Từ đó các em hãy cho biết câu tục ngữ khẳng định điều gì? (khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn của “Chí” trong cuộc sống)
- “Chí” là gì?	 (có những hoài bão, lý tưởng tốt đẹp, ý chí nghị lực, sự kiên trì. Ai có các điều kiện đó sẽ thành công trong sự nghiệp)
*	Chúng ta đã tìm hiểu và xác định được yêu cầu của đề, bây giờ chúng ta sẽ tìm lý lẽ và dẫn chứng cho đề.
- Xét về lý lẽ ta thấy dù bất cứ việc gì, xem ra vẻ giản đơn nhưng không có chí, không chuyên tâm, kiên trì thì liệu có làm được không? Huống gì ở đời, làm việc gì mà không gặp khó khăn, nếu gặp khó khăn mà bỏ dở thì cũng chẳng làm được gì.
- Xét về thực tế ta thấy xưa nay đã có biết bao tấm gương nêu cao ý chí, nhờ có ý chí mà thành công. Ví dụ anh Nguyễn Ngọc Kí bị liệt cả hai tay, phải tập viết bằng chân mà tốt nghiệp đại học; các vận động viên khuyết tật điều khiển xe lăn bằng tay mà đạt huy chương vàng, cô Pa-du-la bị mù mà vẫn trở thành người mẫu thời trang (người Anh)  Hay là các ví dụ trong văn bản đừng sợ vấp ngã đều là những tấm gương kiên trì làm nên sự nghiệp.
*	Như vậy chúng ta đã thực hiện xong bước đầu tiên là tìm hiểu đề và tìm ý. Bước tiếp theo chúng ta sẽ lập dàn bài cho đề văn.
- Yêu cầu học sinh nhắc lại bố cục bài văn nghị luận. Nhắc lại yêu cầu từng phần.
- Mở bài : Chúng ta cần phải làm gì ?
- Phần thân bài : tức là phần chúng ta sẽ dùng những lý lẽ và dẫn chứng để chứng minh. Như ở phần tìm ý, chúng ta sẽ xét về mặt nào?
	(Xét về lý và xét về thực tế)
- Phần kết bài : chúng ta sẽ khẳng định lại một lần nữa tính đúng đắn của câu tục ngữ, những bài học bổ ích mà câu tục ngữ đã nêu lên và suy nghĩ của bản thân.
Hoạt động 3 : 	Viết bài
- Sau khi tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn bài, bước tiếp theo là chúng ta phải viết thành một bài văn hoàn chỉnh.
- Cho học sinh viết phần mở bài, một ý của phần thân bài và đoạn kết bài.
- Giáo viên có thể đọc vài đoạn văn mẫu cho học sinh nghe.
Hoạt động 4 :
- Sau khi đã viết bài văn hoàn chỉnh, bước cuối cùng là chúng ta kiểm tra lại bài viết xem chúng ta có viết sai chính tả, hay lạc đề, chệch đề hay không để sửa chữa.
*	Các em biết sắp xếp các trình tự bài làm theo các bước như thế là nắm được cách làm bài văn lập luận chứng minh rồi. Vậy em nào có thể nhắc lại cho cô cách làm bài văn lập luận chứng minh?
- Đại diện các tổ lên trình bày.
- Các tổ thảo luận và trình bày phần thảo luận của tổ.
I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý :
* Đề bài : Nhân dân ta thường nói : “có chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó.
- Xác đinh yêu cầu chung của đề (sgk)
- (Xác định phạm vi và tính chất của đề)
- Tìm ý cho đề bài văn.
2. Lập dàn bài : 
a. Mở bài : Nêu vai trò quan trọng của lý tưởng ý chí và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết. Đó là một chân lí.
b. Thân bài	(phần chứng minh)
- Xét về lý :
+ “Chí” là điều rất cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.
+ Không có chí thì không làm được việc gì hết.
- Xét về thực tế :
+ Những người có chí đều thành công (nêu dẫn chứng)
+ Chí giúp người ta vượt qua những khó khăn tưởng chừng không vượt qua được (nêu dẫn chứng).
c. Kết bài :
- Mọi người nên tu dưỡng ý chí, bắt đầu từ những việc nhỏ để khi ra đời làm được việc lớn.
3. Viết bài :
*	Khi viết bài chúng ta chú ý giữa các ô, các đoạn trong bài văn cần phải có các phương tiện liên kết.
4. Đọc lại bài :
*	Ghi nhớ : sgk
4. Củng cố :	Đọc lại ghi nhớ
5. Dặn dò :
- Học thuộc ghi nhớ, nắm cách làm bài văn lập luận chứng minh
- Làm phần luyện tập 1, 2.
- Chuẩn bị trước đề văn : Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luuôn luôn sống theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “ Uống nước nhớ nguồn”