Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 4 - Tiết 13: Văn bản những câu hát than thân

Tuần 4 -Tiết 13 
 VĂN BẢN NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN
 ************ 
I - MUÏC TIEÂU: 
 Hiểu giá trị tư tưởng , nghệ thuật đặc sắc của những câu than thân 
II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC 
Kiến thức :
Hiện thực về đời sống của người dân lao động qua các bài hát than thận.
Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong việc xây dựng hình ảnh và sử dụng ngôn từ của các bài ca dao than thân.
Kĩ năng
Đọc –hiểu những câu hát than
Phân tích giá trị nội dung và nghệt thuật của những câu hát than thân trong bài học
 III HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ 
NOÄI DUNG 
Hoaït ñoäng 1: Khôûi ñoäng 
Kieåm dieän HS 
Kieåm tra baøi cuõ 
Giôùi thieäu baøi môùi : 
Lớp trưởng báo cáo
*Hoaït ñoäng 2 : đọc- hieåu vaên baûn 
GVhöôùng daãn hs ñoïc – gv ñoïc maãu 
GV cho hs tìm hieåu chuù thích
* HoẠT động 3: PHÂN TÍCH
GV goïi hs ñoïc baøi 1 
(?) Baøi ca dao laø lôøi cuûa ai ? Noùi veà ñieàu gì? 
 (?) Maáy laàn tg nhaéc ñeán hình anûh con coø ? 
(?) Nhöõng töø ngöõ hình aûnh mieâu taû ñoù gôïi em lieân töôûng ñeán ñieàu gì ? 
 (?) Thaân coø ñöôïc dieãn ñaït ntn trong baøi ca dao? 
(?) Giaûi thích töø “ laän ñaän ‘’
(?) Tìm töø ñoàng nghóa vôùi töø laän ñaän ? =.> chuyeån yù 
GV goïi hs ñoïc baøi 2
 (?) Em baét gaëp moâ típ naøo ñaõ hoïc ? 
(?) TG söû duïng ngheä thuaät naøo ? Nhaèm mñ gì ? 
 (?) Nhöõng hình aûnh con taèm , kieán , haïc cuoác gôïi em lieân töôûng ñieàu gì ? 
(?) Tg söû duïng bieän phaùp tu töø gì ? 
 (?) Qua hình aûnh 1 ,2 ,3 ngöôøi lñ baøy toû noåi thöông thaân ntn? 
 * GV : toùm laïi moãi con vaät laø bieåu hieän cho noåi khoå cuûa ngöôøi lao ñoäng 
* Gv goïi hs ñoïc baøi 3
 (?) Quaû baàn laø quaû ntn? 
(?) Caây baàn thöôøng moïc ôû ñaâu ? 
 (?) YÙ nghóa vaø tình caûm trong baøi ca dao naøy laø gì ?
(?) Caâu : “ gioù daäp soùng doài ’’coù phaûi laø caâu thaønh ngöõ khoâng 
 (?) Toùm laïi noäi dung chung cuûa caùc baøi ca dao ôû ñaây noùi leân ñieàu gì ? 
2HS ñoïc vb , chuù thích 
Hs ñoïc
- Lôøi cuûa ngöôøi lñ, keå veà cuoäc ñôøi soá phaän con coø 
-2laàn 
+ Thaân coø soá phaän leõ loâi 
+Gaày coø con : beù nhoû, yeáu ñuoái 
- laän ñaän moät mình leân thaùc xuoáng gheành 
- heát khoù khaên naøy ñeán khoù khaên khaùc 
- long ñong , khoán khoå 
HS ñoïc 
 -Moâ típ thöông thay 
- ñieäp töø 
Lieân töôûng tôùi nhöõng ngöôøi lñ vôùi nhöõng noåi khoå khaùc nhau 
_aån duï 
+ Con taèm : bò boøn ruùt söùc löïc ñeán cuøng kieät 
+ Luõ kieán tìm moài 
+ Haïc bay moãi caùnh 
+ Cuoác keâu ra maùu 
HS ñoïc
 - Hình troøn coù maøu xanh 
-caây baàn thöôøng moïc ôû baõi soâng 
 - YÙ noùi leân cuoäc soáng vaát vaû leânh ñeânh cuûa con ngöôøi
Laø thaønh ngöõ
I- Tìm hieåu chung 
 1-Ñoïc 
2- Tìm hieåu chuù thích 
II – Phaân tích 
 1-Nội dung 
 - Nhân vật trữ tình trong những bài hát than thân
+ Người phải “ Nước non lận đận một mình”
+ Người mang thân phận con tằm,con kiến ,con hạc,con cuốc
+ người phụ nữ tự ví mình “ như trái bần trôi”
- Nổi niềm cơ cực , buồn tủi , cô đơn , chu xót của con người trong nhiều cảnh ngộ
-Nổi niềm cảm thông với những người bất hạnh , buồn đau
2- Nghệ thuật
-Sử dụng các cách nói :thân cò, thân em, thân phận.....
- Sử dụng các so sánh , ẩn dụ , nhâ hóa , tượng trưng, phóng đại điệp ngữ
- Sử dụng các thành ngữ: lên thác xuống ghềnh, gió dập sóng dồi
III- Ý nghĩa
 - Giá trị của ca dao là thể hiện tinh thần nhân đạo, cảm thông , chia sẻ với những con người gặp cảnh ngộ đắng cay khổ cực
 * Hoạt động 4: Luyện tập
*Hoaït ñoäng 5 : Cuûng coá + daën do
 * Củng cốø 
(?) Qua nhöõng baøi ca dao em hieåu ntn laø caâu haùt than thaân ? 
* Hướng dẫn tự học
Hoïc thuoäc loøng baøi ca dao 
Söu taàm nhöõng baøi ca dao coù cuøngchuû ñeà 
Viết cảm nhận về bài ca dao than thân khiến em cảm động nhất
Soaïn baøi “ nhöõng caâu haùt than thaân’’
 HS laø than thôû , taâm söï boäc baïch noåi loøng . 
Nghe ghi nhaän 
HS về nhà thực hiện
Tuần 4 –tiết 14 
 Văn bản
 NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
I- MUÏC TIEÂU: 
 - Hiểu giá trị tư tưởng , nghệ thuật đặc sắc của những câu hát châm biếm.
 - Biết cách đọc diễn cảm và phân tích ca daocha6m biếm
II- TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
Kiến thức :
Ứng xử của tác giả dân gian trước những thói hư, tật xấu, những hủ tục lạc hậu
Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu thường thấy trong các bài ca dao châm biếm
 2-Kĩ năng 
 - Đọc – hiểu những câu hát châm biếm.
 - Phân tích được gia trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát châm biếm trong bài học
III- HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ 
NOÄI DUNG 
Hoaït ñoäng 1: Khôûi ñoäng 
Kieåm dieän HS 
Kieåm tra baøi cuõ 
 Hoûi : Trong caùc baøi ca dao than thaân em xuùc ñoäng baøi naøo nhaát ? Vì sao ? 
 Hoûi : Hình aûnh con coø tronng baøi ca dao gôïi cho em hình dung veà ñôøi soáng vaø taâm hoàn ngöôøi noâng daân VN xöa ntn? 
* Giôùi thieäu baøi môùi : cuøng vôùi chuyeän cöôøi , veø , nhöõng caâu haùt chaâm bieám theå hieän khaù taäp trung nhöõng ñaëc saéc NT traøo loäng DGVN . Nhaèm phôi baøi nhöõng hieän töôïng .ñaùng cöôøi trong xaõ hoäi – Gv ghi töïa baøi 
Lôùp tröôûng baùo caùo 
HS 
HS 
Nghe - ghi töïa baøi 
*Hoaït ñoäng 2 : Đọc- hieåu vaên baûn 
GVhöôùng daãn hs ñoïc – gv ñoïc maãu 
GV cho hs tìm hieåu chuù thích
* Hoạt động 3: Phân tích
GV goïi hs ñoïc baøi 1 
(?) Em thaáy hình aûnh naøo töøng ñöôïc nhaéc ñeán trong ca dao ? 
 (?) Hình aûnh caùi coø ôû ñaây coù gì kkhaùc vôùi hình aûnh con coø trong nhöõng baøi ca dao vöøa hoïc ? 
(?) Lôøi trong baøi ca dao laø lôøi noùi cuûa ai , noùi vôùi ai , ñeå laøm gì ? 
(?) Ngöôøi chuù coù nhöõng caùi hay naøo ? 
(?) Khi mai moái ngöôøi ta töø “hay ‘’ ñeå giôùi thieäu nhöõng gì ? 
(?) Vaäy thì töø “hay’’ ôû ñaây coù phaûi laø hoïc gioûi , laø toát khoâng ? 
 (?) Mæa mai taùc giaû söû duïng NT gì ? 
(?) Ngöôøi chuù öôùc gì ôû hai caâu cuoái ? 
 (?0 Qua lôøi giôùi thieäu cuûa chaùu ngöôøi chuù hieän leân ntn ?
 (?) Vaäy baøi ca dao pheâ phaùn ñieàu gì ? 
 GV choát – ghi baøi 
 * GV goïi hs ñoïc baøi 2
 (?) Baøi ca dao chaâm bieám ai ? 
(?) Caùch chaâm bieám cheá gieãu coù gì ñaëc saéc 
(?) Lôøi thaày boùi bao goàm nhöõng nôïi dunng gì ? 
 (?) Phaùn toaøn nhöõng chuyeän heä troïng maø caùch noùi ntn? 
(?) Pheâ phaùn hieän töôïng naøo trong xaõ hoäi ? 
(?) Hieän töônng5 naøy ngaøy nay coøn hay kg? 
(?) ÔÛ ñòa phöông em ntn veà tình hình naøy ?
* GV goïi hs ñoïc baøi 3
 (?) Baøi ca dao taû ñaùm ma con coø ntn? 
(?) Töøng loaøi vôùi coâng vieäc laøm khaùc nhau . Noùi leân ñieàu gì ? 
(?) Moãi con vaät töôïng tröng cho haïng ngöôøi naøo trong xaõ hoäi ? 
(?) Baøi ca dao muoán pheâ phaùn chaâm bieám ñieàu gì ? 
 * GV goïi hs ñoïc baøi ca dao 4 
 (?) baøi ca dao taû ai ? 
(?) Caäu cai laø haïng ngöôøi naøo trong xaõ hoâi phong kieán ? 
(?) trang phuïc cuûa caäu cai ñöôïc mt ntn? 
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà trang phuïc ñoù ? 
(?) Caùch goïi caäu coù toû thaøi ñộâ toân troïng khoâng ? 
(?) Baøi ca dao noùi leân ñieàu gì? 
2HS ñoïc vb , chuù thích 
Hs ñoïc
- Hình aûnh caùi coø 
- Caùi coø chæ laø moät hình töôïng khaéc hoïa vaàn 
_chaùu noùi vôùi coâ yeám ñaøo veà ngöôøi chuù 
 - hay töûu , hay taâm ,hay nöôùc cheø ñaëc , hay naèm nguõ tröa 
- Laøm gioûi , hoïc gioûi  tính tình toát 
 - Khoâng phaøi laø gioûi maø laø söï mæa mai thoùi hö taäy xaáu 
Lieät keâ 
- Ngaøy möa . ñeâm thöøa 
 - löôøi lao ñoäng 
HS 
HS ñoïc 
+ nhöõng ngöôøi meâ tín 
+ nhöõng ngöôøi laøm ngheà boùi toaùn 
- Gaäy oâng ñaäp lönng oâng -> ñoùn moø 
- Phaùn truyeän heä troïng cuoäc ñôøi giaøu ngheøo . 
- “ Soácoâ ’’ -> taïo söï hoài hoäp , noùi nöôùc ñoâi .
- Haønh ngheà meâ tín dò ñoan 
-coøn . VD : Xem ngaøy caát nhaø , cöôùi sinh 
- Choáng meâ tín 
 HS ñoïc 
 - Ñaùm ma con coø vôùi söï tham gia cuûa moät soá loaøi chim vaø con caø cuoáng 
- Ñaùm tang vieäc laøng nhö laø ñaùm hoäi laøng 
- Con coø : gñ xaáu soá
- caø cuoáng : lí lòch ñòa chuû 
- Chi ri ,chaøo maøo : Cai leä lính leä 
- Chi chích: moõ laøng 
HS ñoïc 
Taû caäu cai 
- Chöùc cai chæ huy moät nhoùm lính leä ( khoaûng 10 ngöôøi ) 
- Noùn daáu loâng gaø , ngoùn tay ñeo nhaãn 
Khoe khoang 
Ra veû toân kính laø ngöôøi thuoäc haøng quyù toäc vöøa chaâm choïc , vöøa cheá gieãu 
HS 
I- Tìm hieåu chung 
 1-Ñoïc 
2- Tìm hieåu chuù thích 
II- Phââan tích 
1- Nội dung 
-Ca dao châam biếm ghi lại một số hiện tượng thực tế trong đời sống xã hội như lười nhác, khoe khoang , dốt nát , mê tín...
- Thể hiện thái độ mỉa mai , châm biếm đối với những người có thói hư , tật xấu , những hủ tục lạc hậu ....
2- Nghệ thuật 
 - Sử dụng hình thức giễu nhại
-sử dụng cách nói có hàm ý 
-Tạo nên cái cười hài hước châm biếm
III- Ý nghĩa
 Ca dao châm biếm thể hiện tinh thần phê phán mang tính dân chủ của những con người thuộc từng lớp bình dân
 Hoạt động 4: luyện tập
Gọi hs đọc bài tập 1
Nhận xét về sự giống nhau có 4 ý a,b,c,d. Em đồng ý , ý kiến nào?
Gọi hs đọc bài tập 2
Những câu hát châm biếm nói trên có điểm gì giống truyện cười dân gian?
 * Hoạt động 5:Củng cố+ dặn dò
Củng cố
Yêu cầu hs rút ra bài học cho mình 
Ñoïc theâm caùc caâu ca dao trang 53,54 
Hướng dẫn tự học
 -Sưu tầm , phân loại và học thuốc số bài ca dao châm biếm.
 -Viết cảm nhận của em về 1 bái ca dao châm biếm tiêu biểu trong bài học
Hoïc thuoäc baøi ca dao , 
Soaïn baøi ñaïi töø 
Hs ý kiến c là câu trả lời đúng
Nêu điểm giống truyện cười của 4 bài ca dao
Nghe ghi nhaän 
III-Luyện tập
* Bài tập 1: 
 Ý c
* Bài tập 2:
 Chi tiết gây cười , mỉa mai châm chọc, chế giễu
Tuần 14 –tiết 15 Ngày soạn
 Tiếng việt ngày dạy
 ĐẠI TỪ	
 I- MUÏC TIEÂU: 
Nắm được khái niệm đại từ , các loại đại từ
Có ý thức sử dụng đại từ phù hợp với yêu cầu giao tiếp 
 II- KIẾN THỨC CHUẨN
Kiến thức:
-Khái niệm đại từ 
-Các loại đại từ
 2- kỹ năng
 - Nhận biết đại từ trong văn bản nói và viết 
 - Sử dụng đại từ phù hợp với yêu cầu giao tiếp
III- HƯỚNG DẪN –THỰC HIỆN
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ 
NOÄI DUNG 
Lôùp tröôûng baùo caùo 
HS 
HS 
Nghe - ghi töïa baøi