Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 10 - Tiết 39: Văn bản: Thông tin về ngày trái đất năm 2000

Ngày soạn: 30/ 10/ 2008
Tuần: 10 
Tiết: 39
Văn Bản:
THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000
a. Mục tiêu.
 	Giúp h/s: 
 	- Thấy được tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử dụng bao bì ni lông và vận động mọi người cùng thực hiện khi có điều kiện.
 	- Thấy được tính thuyết phục trong cách thuyết minh về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông cũng như tính hợp lí của những kiến nghị mà văn bản đề xuất.
 	- Từ đó, có những suy nghĩ tích cực về các việc tương tự trong vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt, một vấn đề vào loại khó giải quyết nhất trong nhiệm vụ bảo vệ môi trường. 
 	- Rèn kĩ năng đọc, tìm hiểu và phân tích một văn bản nhật dụng.
b. Chuẩn bị.
 	- GV: Giáo án, tranh ảnh minh họa, tình hình ô nhiểm môi trường hiện nay.
 	- HS: Trả lời câu hỏi SGK, sưu tầm tranh ảnh theo hướng dẫn của giáo viên.
c. Lên lớp.
I. Ổn định tổ chức.
II. Kiểm tra bài cũ. 4’
 	- HS1: Em hãy nhắc lại khái niệm văn bản nhật dụng? Từ lớp 6 đến nay em đã được học những văn bản nhật dụng nào?
 	- VD: Sài Gòn tôi yêu ....
III. Bài mới.
 	1. Giới thiệu bài: 2’
 Nguồn ô nhiễm môi trường quan trọng nhất là rác thải, bao gồm rác thải công nghiệp và rác thải sinh hoạt. Trách nhiệm xử lí rác thải công ngiệp thuộc về các nhà máy, xí nghiệp, các cơ quan nhà nước. Rác thải sinh hoạt gắn chặt với đời sống mỗi người nên cần có sự hiểu biết tối thiểu về nó để cùng tham gia xử lí nó một cách có hiệu quả. Chính vì vậy, năm 2000 lần đầu tiên VN tham gia ''Ngày Trái đất'' dưới sự chủ trì của bộ khoa học công nghệ và môi trường, 13 cơ quan nhà nước và tổ chức phi chính phủ đã nhất trí chọn một chủ đề thiết thực, phù hợp với hoàn cảnh VN, gần gũi với mọi người mà có ý nghĩa to lớn đó là: Một ngày cả nước không dùng bao bì ni lông.
 	2. Tiến trình bài dạy. 34’ 
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
10’
Hoạt động 1: Hướng dẫn h/s đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục.
- GV nêu yêu cầu đọc: rõ ràng, mạch lạc, chú ý phát âm chính xác các thuật ngữ chuyên môn.
''Vì vậy chúng ta cần ... gây ô nhiễm nghiêm trọng đối với môi trường'' cần nhấn mạnh rành rọt từng điểm kiến nghị.
''Mọi người hãy ...'' giọng điệu như lời kêu gọi.
? Gọi h/s đọc bài ?
? Hỏi đáp chú thích: 1, 4, 5, 6, 7?
- GV nói thêm về chú thích 2.
? Văn bản có thể chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần ?
? Hãy cho biết văn bản này thuộc kiểu văn bản gì, đề cập đến vấn đề gì?
- 3 h/s nối nhau đọc.
- 3 phần: 
+ Từ đầu ... không sử dụng bao bì ni lông: Nguyên nhân ra đời của bản thông điệp. Thông tin về ngày Trái đất năm 2000.
+ Tiếp theo ... nghiêm trọng đối với môi trường: Phân tích tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông và nêu giải pháp cho vấn đề sử dụng bao bì ni lông.
+ Còn lại: Lời kêu gọi động viên mọi người. 
- Đây là kiểu văn bản nhật dụng thuyết minh về một vấn đề khoa học tự nhiên.
I. Đọc, chú thích, bố cục văn bản.
1. Đọc.
17’
Hoạt động 2: Hướng dẫn h/s tìm hiểu văn bản.
? Theo dõi phần đầu văn bản cho biết văn bản này chủ yếu nhằm thuyết minh cho sự kiện nào?
? Sự kiện này giúp em hiểu thêm gì về vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay?
? Hàng ngày em có sử dụng bao bì ni lông trong sinh hoạt của mình không? (đựng đồ đạc khi đến trường, đựng thức ăn khi đi chợ) Sử dụng nó có những mặt lợi nào?
- Hs thảo luận theo nhóm (5’)
? Dùng bao bì ni lông có những mặt lợi như đã nêu trên. Nhưng cái hại thì rất nhiều, vậy những cái hại của bao bì ni lông là gì? Cái hại nào là cơ bản nhất? Vì sao? 
- Các nhóm khác nhận xét.
- GV lấy vài dẫn chứng ghi trên bảng:
- Mỗi năm có hơn 400.000 tấn pô-li-ê-ti-len ....
- Tại vườn thú quốc gia Côbê ở ấn Độ ...
? Em hãy lấy dẫn chứng ở VN bằng vốn hiểu biết thực tế? 
? Em có nhận xét gì về phương pháp thuyết minh của đoạn văn này?
? Các thuyết minh như vậy có tác dụng gì?
? Vậy việc xử lí bao bì ni lông hiện nay trên thế giới và VN có những biện pháp nào?
- GV: Hiện nay ở VN chúng ta đã và sẽ có sự thay thế ni lông bằng các túi tự tiêu (chất liệu) hạn chế lượng rác thải do túi ni lông gây ra.
* Tóm lại: việc xử lí vấn đề bao bì ni lông hiện nay vẫn đang là một vần đề phức tạp và chưa triệt để. So sánh toàn diện thì dùng ni lông lợi ít hại nhiều. Vậy trong khi chưa loại bỏ được hoàn toàn bao bì ni lông chỉ có thể đề ra những biện pháp hạn chế việc dùng loại bao bì này.
? Gọi h/s đọc đoạn văn còn lại?
? Văn bản đã nêu ra những biện pháp gì? 
? Các biện pháp đó có thể thực hiện được không?
? Muốn thực hiện được cần có thêm những điều kiện gì?
? Các biện pháp mà tác giả nêu ra đã giải quyết tận gốc vấn đề chưa. Vì sao?
? Em hãy liên hệ thực tế việc sử dụng bao bì ni lông của bản thân và của gia đình mình?
- GV: Một hộ gia đình chỉ sử dụng một bao bì ni lông/ ngày thì cả nước có tới 25 triệu bao bì ni lông bị vứt ra môi trường mỗi ngày, trên 9 tỉ bao bì ni lông mỗi năm.
? Văn bản này đã nêu lên những nhiệm vụ gì? Nhiệm vụ ấy được cụ thể hóa bằng hành động gì?
? Tại sao tác giả lại nêu nhiệm vụ chung trước, hành động cụ thể sau? 
? Để nêu ra nững nhiệm vụ này, người viết dùng kiểu câu gì? Việc dùng kiểu câu đó có tác dụng gì?
- Gọi HS đọc ghi nhớ.
- Năm 2000 VN tham gia ngày Trái Đất với chủ đề ''Một ngày không sử dụng bao bì ni lông''.
- Bảo vệ môi trường là vấn đề nóng bỏng, đặt lên hàng đầu, thế giới rất quan tâm đến vấn đề này.
Để hưởng ứng phong trào này VN cũng hành động ''Một ngày ... bao bì ni lông'' để tỏ rõ sự quan tâm này.
- Nó rất tiện lợi: rất nhẹ, dai, giá thành rẻ, đựng được cả đồ nước, lại trong suốt khi mua hàng người mua chỉ cần quan sát bên ngoài mà không cần mở ra.
- Hs thảo luận nhóm với hình thức ghi sẵn ra giấy.
- Nguyên nhân cơ bản khiến cho việc dùng bao bì ni lông có thể gây hại đối với môi trường là ''tính không phân huỷ của pla-tíc''. 
- Tác hại: SGK.
Ngoài ra nó còn có tác hại:
+ Ni lông thường bị vứt ở những nơi công cộng, có khi là những di tích, danh lam thắng cảnh làm mất mĩ quan của cả khu vực.
+ Ni lông thường dùng để gói, đựng các loại rác thải. Rác đựng trong các túi ni lông buộc kín sẽ khó phân huỷ sinh ra các chất gây độc hại.
Ngày 23 Tết hàng năm (cúng ông công táo) rất nhiều người thả cá chép và vứt cả túi ni lông xuống sông , hồ .....
- Liệt kê tác hại và phân tích có cơ sở thực tế và khoa học của những tác hại đó.
- Vừa mang tính khoa học, vừa mang tính thực tế, rõ ràng, ngắn gọn nên dễ hiểu, dễ nhớ.
- Chôn lấp .
VD: Khu vực xử lí rác thải Nam Sơn, Sóc Sơn hàng ngày tiếp nhận 1000 tấn rác thải trong đó có khoảng 10-15 tấn là nhựa, ni lông. Việc chôn lấp gặp nhiều khó khăn và gây bất tiện như đã nói trên.
- Đốt: phương pháp này chưa được dùng phổ biến ở VN. Tuy nhiên việc đốt rác thải nhựa, ni lông thải ra lượng khí độc chứa thành phần Các bon có thể làm thủng tầng ô-zôn, khói có thể gây ngất, khó thở, nôn ra máu, gây rối loạn chức năng và ung thư.
- Tái chế : gặp rất nhiều khó khăn .
+ Những ngời dọn rác không hào hứng thu gom vì chúng qúa nhẹ ( khoảng 1000 bao mới đợc 1kg ) .
+ Giá thành tái chế qúa đắt gấp 20 lần giá thành sản xuất một bao bì mới .
- Thay đổi thói quen dùng bao ni lông ...
- Không sử dụng .....
- Sử dụng .......
- Có khả năng thực hiện được vì nó chủ yếu tác động vào ý thức người sử dụng, nó dựa trên nguyên tắc phòng tránh, giảm thiểu tác hại của bao bì ni lông bằng nhiều cách.
- Bản thân mỗi người phải tự giác, có ý thức, từ bỏ thói quen đễ dãi để góp phần ...
- Chưa triệt để, chưa giải quyết tận gốc, chưa loại bỏ được hoàn toàn bao bì ni lông mà chỉ là giải pháp thay thế, nên hạn chế việc sử dụng bao bì ni lông.
- HS tự liên hệ.
- Nhiệm vụ của chúng ta:
+ Hãy cùng nhau quan tâm đến Trái Đất.
+ Bảo vệ Trái Đất trước nguy cơ ô nhiễm môi trường.
 Hành động ''Mỗi ngày không dùng bao bì ni lông'' 
- Nhấn mạnh việc bảo vệ Trái Đất là nhiệm vụ hàng đầu, thường xuyên và lâu dài.
- Việc hạn chế dùng bao ni lông là công việc trước mắt.
- Sử dụng câu cầu khiến: khyên bảo, yêu cầu, đề nghị mọi người hạn chế dùng bao bì ni lông.
- Tác hại của việc dùng bao ni lông.
- Các biện pháp nhằm giảm thiểu tối đa việc sử dụng bao bì ni lông.
- HS tự bộc lộ.
- Tuyên truyền phổ biến rộng rãi cho mọi ngời cùng biết.
- Kêu gọi mọi người hãy tham gia bằng hành động cụ thể.
- Lượng thông tin đưa ra phải khách quan, chính xác, có ích.
- Trình bày vấn đề rõ ràng, chặt chẽ.
- Hs đọc ghi nhớ.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Tác hại của việc dùng bao bì ni lông.
- Gây nguy hại ô nhiễm môi trường do đặc tính không phân huỷ của nhựa pla-tic.
2. Những biện pháp hạn chế dùng bao ni lông.
3. Ý nghĩa to lớn, trọng đại của vấn đề.
- Nhiệm vụ :
- Hành động :
- Hạn chế dùng bao bì ni lông 
* Ghi nhớ.
7’
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
Văn bản ''Thông tin về ngày Trái Đất ....'' chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự.
B. Nghị luận.
C. Thuyết minh.
D. Biểu cảm.
 ? Ý nào nói lên mục đích lớn nhất của tác giả khi viết văn bản ''Thông tin ngày ....2000'' A. Để mọi người không sử dụng bao bì ni lông nữa.
B. Để mọi người thấy Trái Đất đang bị ô nhiễm nghiêm trọng.
C. Để góp phàn vào việc tuyên truyền và bảo vệ môi trường của Trái Đất.
D. Để góp phần vào việc thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông của mọi người.
? Qua việc tìm hiểu văn bản ''Thông tin ... năm 2000'' đem lại cho em nững hiểu biết mới mẻ nào về việc ''Một ngày .. ni lông''?
? Em sẽ dự định gì để những thông tin này đi vào đời sống, biến thành những hành động cụ thể? 
? Văn bản trên là văn bản thuyết minh. Vậy để thuyết minh vấn đề rõ ràng có sức thuyết phục cần phải đảm bảo yêu cầu gì? 
- Chọn đáp án C.
- Chọn đáp án: D.
- HS tự trình bày.
- Tuyên truyền, vận động bạn bè, người thân cùng thực hiện.
- Vần đề và dẫn chứng cụ thể
III. Luyện tập .
Bài 1: Trắc nghiệm.
Bài 2: Trắc nghiệm:
IV . Củng cố và hướng dẫn về nhà.
	1. Củng cố: 3’
	- Trình bày các tác hại của bao bì nilon trong đời sống?
	- Để hạn chế các tác hại của bao bì nilon, văn bản đã đưa ra các giải pháp nào?
	- Nhiệm vụ của mọi người như thế nào trong việc hạn chế tác hại của bao bì nilon?
	2. Hướng dẫn về nhà: 2’
 	- Học thuộc ghi nhớ. Sưu tầm tranh ảnh theo nhóm về chủ đề trên.
 	- Ngay sau giờ học tổ chức lớp thu gom bao bì ni lông trong trường. 
 	- Ôn tập lại ở nhà nội dung tiết 38 chuẩn bị cho tiết kiểm tra Văn.