Bài soạn môn Đại số 7 - Ôn tập chương II - Ôn tập học kỳ I

Tuần: 17	 Ngày soạn: 
Tiết PPCT: 35.36,37
ÔN TẬP CHƯƠNG II 
ÔN TẬP HỌC KỲ I
I. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức: 
Hệ thống hoá kiến thức của chương về hai đại lượng tỷ lệ thuận, hai đại lượng tỷ lệ nghịch (định nghĩa, tính chất).
 2. Kỹ năng:
 Rèn luyện kĩ năng giải toán về đại lượng tỷ lệ thuận, tỷ lệ nghịch. Chia một số thành một phần tỷ lệ thuận, tỷ lệ nghịch với các số đã cho
 3. Thái độ:
 Thấy rõ ý nghĩa thực tế của toán học với đời sống
II. CHUẨN BỊ:
 1.Giáo viên: Giáo án, SGK.
 2. Học sinh: Tập, SGK, các bài tập đã dặn.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1: ÔN TẬP VỀ ĐẠI LƯỢNG TỶ LỆ THUẬN
ĐẠI LƯỢNG TỶ LỆ NGHỊCH
GV đặt câu hỏi để cùng HS hoàn thành bảng tổng kết.
Định nghĩa
Đại lượng tỷ lệ thuận
Đại lượng tỷ lệ nghịch
Nếu đại lượng y lên hệ với đại lượng x theo công thức y = kx (với k là hằng số khác 0) thì ta nói y tỷ lệ thuận với x theo hệ số tỷ lệ k.
Nếu đại lượng y liên hệ với đại lượng x theo công thức y = hay xy = a (a là một hằng số khác 0) thì ta nói y tỷ lệ nghịch với x theo hệ số tỷ lệ a.
Chú ý
Khi y tỷ lệ thuận với x theo hệ số tỷ lệ k (¹ 0) thì x tỷ lệ thuận với y theo hệ số tỷ lệ 
Khi y tỷ lệ nghịch với x theo hệ số tỷ lệ a (¹ 0) thì x tỷ lệ nghịch với y theo hệ số tỷ lệ a.
Ví dụ
Chu vi y của tam giác đều tỷ lệ thuận với độ dài cạnh x của tam giác đề y = 3x
Diện tích của một hình chữ nhật là a. Độdài hai cạnh x và y của hình chũ nhật tỷ lệ nghịch với nhau
 xy = a 
Tính chất
X
x1
X2
x3
.
Y
y1
Y2
y3
.
a) = = == k
b) = ; = ; 
Khi GV cùng HS xây dựng bản tổng kết, GV có thể ghi tóm tắt phần định nghĩa lên bảng.
Phần tính chất nên yêu cầu HS lên viết
Khi lấy ví dụ về đại lượng tỷ lệ nghịch có thể giải bài tập số 3 trang 76 SGK 
Sau đó GV đưa Bảng tổng kết như trên nhấn mạnh lại với HS.
x
x1
X2
x3
.
y
y1
Y2
y3
.
a)y1x1 = y2x2 = y3x3 =  = a
b) = ; = ; 
HS phát biểu phần định nghĩa theo câu hỏi của GV.
HS viết tỷ lệ thức hoặc dãy tỷ số bằng nhau để thể hiện tính chất.
HS trả lời:
Gọi diện tích đáy hình hộp chữ nhật là y (m2)
Chiều cao hình hộp là x(m)
Ta có : y.x = 36 Þ y = 
Þ y và x tỷ lệ nghịch với nhau
Hoạt động 2 : GIẢI BÀI TOÁN VỀ ĐẠI LƯỢNG TỶ LỆ THUẬN
ĐẠI LƯỢNG TỶ LỆ NGHỊCH
Bài toán 1 
Cho x và y là đại lượng tỷ lệ thuận.
Điền vào các ô trống trong bảng sau
x
-4
-1
0
2
5
y
+2
-GV : tính hệ số tỷ lệ k ?
Điền vào ô trống
Sau khi tính hệ số tỷ lệ của bài toán 1 và 2 thì gọi hai Hs lên bảng để điền vào các ô trống:
HS : k = = = -2
Sau đó hoàn thành bảng
x
-4
-1
0
2
5
y
+8
+2
0
-4
-10
Bài toán 2 : 
Cho x và y là hai đại lượng tỷ lệ nghịch. Điền vào các ô trống trong bảng sau.
x
-5
-3
-2
y
-10
30
5
x
-5
-3
-2
1
6
y
-6
-10
-15
30
5
Bài toán 3:
Chia số 156 thành 3 phần :
a)tỷ lệ thuận với 3 ; 4 ; 6
HS làm bài vào vở, hai HS lên bảng
a)Gọi 3 số lần lượt là a ; b ; c
Có :
 = = = = = 12
 Þ a = 3. 12 = 36
 b = 4. 12 = 48
 c = 6. 12 = 72
b)tỷ lệ nghịch với 3 ; 4 ; 6
b)Gọi 3 số lần lượt là x, y, z. Chia 156 thành 3 phần tỷ lệ nghịch với 3, 4, 6, ta phảim chia 156 thành 3 phần tỷ lệ thuận với ; ; 
 = = = 
 = = 208
x = . 208 = 69 
y =. 208 = 52
z = . 208 = 34
GV nhấn mạnh : phải chuyển việc chia tỷ lệ nghịch với các số đã cho thành chia tỷ lệ thuận với các nghịch đảo của các số đó.
Bài 48 trang 76 SGK
Yêu cầu HS tóm tắt đề bài
(đổi ra cùng đơn vị : gam)
-GV hướng dẫn HS áp dụng tính chất của đại lượng tỷ lệ thuận :
 = 
HS tóm tắt đề bài 
1 000 000g nước biển có 25 000g muối
250g ước biển có x(g) muối
Có : = 
x = = 6.25 (g)
Bài 15 trang 44 SBT
Tam giác ABC có số đo các góc A, B, C tỷ lệ với 3 ; 5 ; 7.
Tính số đo các góc của tam giác ABC.
HS làm bài. Một HS lên bảng trình bày bài giải.
Gọi số đo độ các góc A, B, C lần lượt là a, b, c ta có :
 = = = = 
 = 12 (độ)
a = 3. 12 = 36 (độ)
b = 5.12 = 60 (độ)
c = 7. 12 = 84 (độ)
Bài 49 trang 76 SGK
GV hướng dẫn HS tóm tắt đề.
Tóm tắt đề :
Thể tích
Khối lượng riêng
Khối lượng
Sắt
V1
D1 = 7,8
m1
Chì
V2
D2 = 11,3
m2
Hai thanh sắt và chì có khối lượng bằng nhau (m1 = m2) vậy thể tích và khối lượng riêng của chúng là hai đại lượng quan hệ thế nào ?
-Lập tỷ lệ thức ?
(theo tính chất của hai đại lượng tỷ lệ nghịch).
-HS : m1 = m2
Þ V1. D1 = V2. D2
Vậy thể tích và khối lượng riêng của chúng là hai đại lượng tỷ lệ nghịch.
Þ = = » 1,45
Vậy thể tích của thanh sắt lớn hơn và lớn hơn khoảng 1,45 lần thể tích của thanh chì.
Bài 50 trang 77 SGk
-Nêu công thức tính V của bể ?
-V không đổi, vậy S và NHNo & PTNT Ô Môn là hai đại lượng quan hệ thế nào?
-Nếu cả chiều dài và chiều rộng đáy bể đều giảm đi một nữa thì S đáy thay đổi thế nào ? Vậy h phải thay đổi thế nào ? 
HS trả lời : 
-V = S. NHNo & PTNT Ô Môn
với S : diện tích đáy
 h : chiều cao bể
-S và h là hai đại lượng tỷ lệ nghịch.
-HS : S đáy giảm đi 4 lần.
Để V không đổi thì chiều cao h phải tăng lên 4 lần.
Hoạt động 3: ÔN TẬP KHÁI NIỆM HÀM SỐ
VÀ ĐỒ THỊ HÀM SỐ
1)Hàm số là gì ?
HS : Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x ta luôn xác định được chỉ một gía trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của x và x được gọi là biến số.
Cho ví dụ
2) Đồ thị của hàm số y = f(x) là gì ?
3)Đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0)
HS : Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x , y ) trên mặt phẳng toạ độ.
- Đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0) là một đường thẳng đi qua gốc toạ độ.
Bài 71 trang 58 SBT
Giả sử A và B là hai điểm thuộc đồ thị hàm số y = 3x + 1
a)Tung độ của điểm A là bao nhiêu
nếu hoành độ của nó bằng 
GV : Làm thế nào để tính được tung độ của điểm A ?
HS : ta thay x = vào công thức
y = 3x + 1. Từ đó tính y
y = 3. + 1
y = 3
Vậy tung độ của điểm A là 3
b)hoành độ của điểm B là bao nhiêu nếu tung độ của nó bằng (-8)
GV : Vậy một điểm thuộc đồ thị của hàm số y = f(x) khi nào ?
b) thay y =-8 vào công thức
 -8 = 3x + 1
 Þ x = -3
Vậy hoành độ của điểm B là (-3)
HS : Một điểm thuộc đồ thị hàm số nếu có hoành độ và tung độ thoả mãn công thức của hàm số.
IV.Hoạt động nối tiếp:
 	- Về nhà xem lại bài và làm bài tập.
	- Tiết sau ôn tập HKI