Bài soạn môn Ngữ văn 7 - Tuần 19, 20

 Tuần 19
 Bài 18-Tiết 73:Văn bản:TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ
	 LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
A-Mục tiêu bài học: Giúp HS: 
 1. Kiến thức.
-Học sinh hiểu thế nào là tục ngữ.
-Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) của những câu tục ngữ trong bài.
 2. Kỹ năng . 
- Đọc – hiểu, phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất . 
- Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất vào đời sống . 
 3. Kỹ năng . 
-Rút ra được những kinh nghiệm trong đời sống từ bài học. Có ý thức học tập và rèn luyện lao động tốt . 
B-Chuẩn bị: 
-GV: Một số câu tục ngữ cùng chủ đề
-HS: Bài soạn.
C-Tiến trình lên lớp:
 1.ổn định lớp: 
 Ngày dạy1/2011..lớp 7B
 2.Kiểm tra: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh
 3.Bài mới: 
 Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, tục ngữ chiếm một vị trí quan trọng và có số lượng khá lớn. Nó được ví là kho báu kinh nghiệm và trí tuệ dân gian. Tục ngữ Việt Nam có rất nhiều chủ đề. Trong đó nổi bật là những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Bài hôm nay chúng ta sẽ học về chủ đề này.
 Nội dung và phương pháp
 Nội dung kiến thức
- Tuïc ngöõ laø gì?
GV: giaûng hs hieåu 
- Veà hình thöùc: tuïc ngöõ laø nhöõng caâu noùi ngaén goïn, haøm suùc, hình aûnh ñuùc keát kinh nghieäm cuûa nhaân daân veà moïi maët cuûa ñôøi soáng.
 - Veà noäi dung tö töôûng theå hieän nhöõng Baøi hoïc kinh nghieäm cuûa noâng daân veà thieân nhieân, lao ñoäng saûn xuaát, veà con ngöôøi, ñaïo lyù.. saâu saéc.
Gv; höôùng daãn hs ñoïc vôùi gioïng ñieäu chaäm raõi, roõ raøng chuù yù caùc vaàn löng, ngaét nhòp ôû veá ñoái trong caâu hoaëc pheùp ñoái giöõa hai caâu.
Gv: chuù yù chuù thích veà khaùi nieäm “tuïc ngöõ”
- Qua vieäc ñoïc vaø caên cöù vaøo noäi dung caùc caâu tuïc ngöõ trong baøi, em haõy phaân nhoùm theo chuû ñeà caùc caâu tuïc ngöõ töø soá 1à soá 8?
Gv: yeâu caàu hs ñoïc 4 caâu ñaàu.
- Haõy giaûi thích nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ soá 1?
- Caùch noùi quaù “chöa naèm ñaõ saùng, chöa cöôøi ñaõ toái” coù taùc duïng gì?
- Ñeå dieãn taû quy luaät ñoù taùc giaû ñaõ söû duïng nhöõng bieän phaùp ngheä thuaät gì?
- YÙ nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ trong ñôøi soáng nhö theá naøo?
GV: yeâu caàu hs ñoïc caâu 2
- Giaûi thích nghóa cuûa caâu 2?
- Ñeå noùi leân kinh nghieäm ñoù taùc giaûûñaõsöû duïng bieän phaùp ngheä thuaät gì?
- YÙ nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ naøy trong ñôøi soáng nhö theá naøo?
Gv: giaûi thích roõ hôn veà hieän töôïng naøy trong ñôøi soáng. Caâu tuïc ngöõ naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñuùng.
Gv: yeâu caàu hs ñoïc caâu 3
- Nghóa cuûa caâu naøy laø gì?
Gv giaûi thích roõ töøng töø trong caâu.
- YÙ nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ naøy laø gì?
Gv giaûng: thaùng baûy heo may, chuoàn chuoàn bay thì baõo. Lieân heä vôùi thöïc teá.
Gv yeâu caàu hs ñoïc caâu 4 
- Em haõy giaûi nghóa caâu tuïc ngöõ naøy?
- Daân gian ñaõ troâng kieán ñoaùn luït. Ñieàu naøy cho thaáy ñaëc ñieåm naøo cuûa kinh nghieäm daân gian?
- Baøi hoïc thöïc tieãn töø kinh nghieäm naøy laø gì?
Gv caàn lieân heä vôùi thöïc teá.
- Thöû so saùnh neùt gioáng nhau cuûa caâu tuïc ngöõ 2,3,4
Gv giaûng ñeàu noùi veà kinh nghieäm döï ñoaùn thôøi tieát: möa, naéng, gioù, baõo, luõ luït.
Gv yeâu caàu hs ñoïc phaàn coøn laïi.
- Taác ñaát taác vaøng, giaûi thích nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ naøy?
- Ngheä thuaät trình baøy caâu tuïc ngöõ naøy coù gì ñoäc ñaùo?
- Baøi hoïc thöïc teá töø kinh nghieäm naøy laø gì?
Gv lieân heä thöïc teá hieän nay
- Giaûi thích nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ naøy?
- Baøi hoïc ñöôïc ruùt ra ôû ñaây laø gì?
GV lieân heä nhieàu vôùi thöïc teá hieän nay.
- Giaûi nghóa caâu tuïc ngöõ naøy?
Gv giaûi roõ töøng töø trong caâu. Höôùng daãn hs tìm nhöõng caâu töông töï
- Tìm bieän phaùp ngheä thuaät ñöôïc söû duïng?
- Baøi hoïc ñöôïc ruùt ra?
Gv noùi roõ moái quan heä giöõa caùc yeáu toá naøy.
- Giaûi nghóa caâu tuïc ngöõ naøy? 
- Baøi hoïc ñöôïc ruùt ra laø gì?
Ví duï: maï giaø ruoäng ngaáu khoâng thua baïn hieàn.
TOÅNG KEÁT:
- Khaùi quaùt noäi dung ngheä thuaät cuûa caùc caâu tuïc ngöõ treân?
Gv : yeâu caàu hs ñoïc ghi nhôù trong sgk 
I/ TÌM HIEÅU CHUNG
HS: traû lôøi
Khaùi nieäm tuïc ngöõ
Laø nhöõng caâu noùi ngaén goïn, haøm suùc, hình aûnh ñuùc keát kinh nghieäm cuøa nhaân daân veà moïi maët cuûa ñôøi soáng. Baøi hoïc kinh nghieäm veà ñaïo lyù..
II/ ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN
 HS: ñoïc 
- Tuïc ngöõ
III/ PHAÂN TÍCH
 1. Bố cục
Hs traû lôøi: coù theå chia tuïc ngöõ laøm 2 nhoùm
- Caâu tuïc ngöõ veà thieân nhieân (1à 4)
- Caâu tuïc ngöõ veà lao ñoäng saûn xuaát (5à8)
2. Phân tích
a. tuïc ngöõ ñuùc ruùt kinh nghieäm töø thieân nhieân.
* CAÂU 1: 
Hs: traû lôøi coù 2 veá ñoái nhau duøng bieän phaùp noùi quaù.
- Nghóa: thaùng naêm ñeâm ngaén ngaøy daøi, thaùng 10 ñeâm daøi ngaøy ngaén.
- Hs: nhaèm ñeå nhaán maïnh ñaëc ñieåm thôøi gian ngaén cuûa ñeâm thaùng naêm vaø ngaøy thaùng 10 aâm lòch.
Gaây aán töôïng ñoäc ñaùo, khoù queân.
Hs: traû lôøi
- Caáu truùc: chia laøm 2 veá ñoái laäp nhau veà nghóa: ñeâm ngaøy, saùng toái.
- Veà vaàn ñieäu: moãi veá ñeàu coù gieo vaàn löng (naêm- naèm, möôøi- cöôøi)
Hs:
- YÙ nghóa: nhaéc nhôû moïi ngöôøi caàn phaûi coù yù thöùc veà thôøi gian ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc vaø ñaûm baûo söùc khoûe. Coù yù thöùc chuû ñoäng ñeå nhìn nhaän, söû duïng thôøi gian, coâng vieäc, söùc lao ñoäng vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau trong moät naêm.
* CAÂU 2
HS ñoïc vaø traû lôøi
- Nghóa: ngaøy naøo ñeâm tröôùc trôøi coù nhieàu sao, hoâm sau seõ naéng, ít sao seõ möa.
Hs traû lôøi:
- Taïo 2 veá ñoái xöùng gieo vaàn löng: mau – vaéng, naéng- möa.
Hs traû lôøi:
- Giuùp con ngöôøi coù yù thöùc nhìn sao ñeå döï ñoaùn thôøi tieát, saép xeáp coâng vieäc.
* CAÂU 3
HS ñoïc vaø traû lôøi
- Khi chaân trôøi xuaát hieän maøu môõ gaø thì phaûi coi giöõ nhaø cöûa. Vì ñaây laø luùc saép coù baõo.
Hs traû lôøi:
- Ñaây laø moät trong nhieàu kinh nghieäm döï ñoaùn veà baõo, giuùp con ngöôøi coù yù thöùc chuû ñoäng giöõ gìn nhaø cöûa hoa maøu traùnh tieät haïi.
* CAÂU 4
HS ñoïc vaø traû lôøi
- Kieán ra nhieàu vaøo thaùng baûy aâm lòch laø ñieàm baùo saép coù luït
- Quan saùt tæ mæ töø nhöõng bieåu hieän nhoû nhaát trong töï nhieân, töø ñoù ruùt ra ñöôïc nhöõng nhaän xeùt to lôùn chính xaùc.
- Chuû ñoäng phoøng choáng luõ luït sau thaùng 7
b. tuïc ngöõ veà kinh nghieäm trong lao ñoäng saûn xuaát.
* CAÂU 5
HS traû lôøi:
- Ñaát ñöôïc coi nhö vaøng, quyù nhö vaøng.
Hs: hình thöùc ngaén goïn, so saùnh ñôn thuaàn, khoâng duøng quan heä töø.
- Caùch noùi aån duï, nhaán maïnh, khuyeân phaûi bieát traân troïng, giöõ gìn ñaát, quyù troïng lao ñoäng bieán ñaátà vaøng. Pheâ phaùn haønh ñoäng laõng phí ñaát.
* CAÂU 6
Hs: kinh nghieäm söï ñaùnh giaù veà thöù töï cuûa nhöõng ngheà mang laïi lôïi nhuaän cao nhaát.
- Giuùp con ngöôøi bieát khai thaùc toát ñieàu kieän hoaøn caûnh töï nhieân ñeå taïo ra cuûa caûi vaät chaát.
* CAÂU 7
Hs: khaúng ñònh thöù töï quan troïng cuûa caùc yeáu toá (nöôùc, phaân, söùc lao ñoäng, gioáng) ñoái vôùi ngheà troàng luùa nöôùc cuûa nhaân daân ta.
Hs: lieät keâ
- Phaûi ñaûm baûo 4 yeáu toá trong ngheà troàng luùa ñeå ñaït vuï muøa boäi thu.
* CAÂU 8
- HS traû lôøi: 
Khaúng ñònh taàm quan troïng cuûa thôøi vuï vaø ñaát ñai canh taùc kinh nghieäm ñuùc keát töø trong suoát quaù trình lao ñoäng saûn xuaát.
Hs: trong trong troáng troït caàn ñaûm baûo 2 yeáu toá treân. Kinh nghieäm quyù giaù ñuùc ruùt töø trong ñôøi soáng lao ñoäng, saûn xuaát ñeå phuïc vuï. Baøi hoïc öùng duïng à caûi thieän cuoäc soáng.
III/ TOÅNG KEÁT
1. NOÄI DUNG
- Kinh nghieäm ñaùnh giaù veà thieân nhieân lao ñoäng saûn xuaát coù giaù trò.
- Öôùc mô, khaùt voïng veà cuoäc soáng bình yeân, no ñuû.
- Trieát lí daân gian saâu saéc.
2. NGHEÄ THUAÄT
- Ngaén goïn, haøm suùc
- Giaøu hình aûnh
- Nhòp ñieäu haøi hoøa, caân xöùng.
3. GHI NHÔÙ (sgk)
4. Củng cố
 - GV: nhaéc laïi noäi dung cô baûn baøi hoïc
 - Hs naém ñöôïc khaùi nieäm ñaëc ñieåm cuûa caâu tuïc ngöõ 
Naém ñöôïc noäi dung, yù nghóa cuûa töøng caâu tuïc ngöõ
5.Hướng dẫn : 
- Hoïc thuoäc loøng caùc caâu tuïc ngöõ 
- Tìm theâm nhöõng caâu tuïc ngöõ khaùc
- Chuaån bò baøi “chöông trình ñòa phöông”.
 Tiết 74:CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
 ( Phần văn và tập làm văn )
A-Mục tiêu bài học: 
 1. Kiến thức.
-Hs nắm được yêu cầu sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ địa phương 
- Cách thức sưu tầm tục ngữ , ca dao ở địa phương .
 2, Kỹ năng .
- Biết cách sưu tầm tục ngữ , ca dao ở địa phương .
- Biết cách tìm hiểu tục ngữ , ca dao địa phương ở một mức độ nhất định .
theo chủ đề và bước đầu biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa của chúng.
 3. Thái độ.
-Tăng hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương quê hương mình.
-Rèn kỹ năng trau dồi vốn văn hoá dân gian địa phương.
B-Chuẩn bị:
 -GVcần lưu ý: Bài tập này vừa có t.chất văn vừa có t.chất tập làm văn. Về văn, các em biết phân biệt ca dao, tục ngữ. Về TLV, các em biết cách sắp xếp, tổ chức 1 văn bản sưu tầm.
 -HS: Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp: 
 1.Ổn định lớp: 
 Ngày dạy.1-2012 lớp 7B
 2.Kiểm tra: 
 -Em hãy đọc 1 bài ca dao mà em thích và cho biết thế nào là ca dao, dân ca ? (Dân ca, dân ca là loại thể trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người).
 -Thế nào là tục ngữ ? Em hãy đọc 1 câu tục ngữ và giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ đó ? (Tục ngữ là n câu nói dân gian ngắn ngọn, ổn định, có vần điệu, hình ảnh, thể hiện n kinh nghiệm của n.dân về các mặt TN, SX, XH, được n.dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày).
 3.Bài mới: 
 Sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ đ.phg có ý nghĩa gì ? (Rèn luyện đức tính kiên trì, rèn thói quen học hỏi, đọc sách, ghi chép, thu lượm, có tri thức hiểu biết về đ.phg và có ý thức rèn luyện tính khoa học. Bài hôm nay chúng ta sẽ sưu tầm ca dao. dân ca, tục ngữ của đ.phg Hoà Bình.
 Hình thành kiến thức mới(30 phút) 
 Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
*GV yêu cầu Hs sưu tầm ca dao dân ca, tục ngữ lưu hành tại địa phương mình . Thời hạn 2 tuần
*HS thành lập nhóm để sưu tầm
-Gv hướng dẫn hs cách sưu tầm:
+Tìm hỏi người địa phương.
+Chép lại từ sách báo.
+Tìm ca dao, tục ngữ viết về địa phương.
-Mỗi em tự sắp xếp ca dao riêng, tục ngữ riêng theo trật tự A, B, C của chữ cái đầu câu ?
-Hs thành lập nhóm biên tập và nộp đúng thời hạn.
-Tục ngữ, ca dao đ.phg em có những đặc sắc gì ?
Đánh giá: (5 phút)
-Gv nhận xét, tổng kết và rút kinh nghiệm.
I-Nội dung thực hiện
II-Phương pháp thực hiện
1-Cách sưu tầm:
2-Chép những câu ca dao, tục ngữ đã sưu tầm được:
a-Ca dao:
b-Tục ngữ:
3-Thành lập nhóm biên tập:
4-Thảo luận về những đặc sắc c ... gữ.
b-Thiếu CN (trừ câu 7 là đủ CV , VN ).
-Người ta đồn rằng... Quan tướng cưỡi ngựa... Người ta ban khen... Người ta ban cho... Quan tướng đánh giặc... Quan tướng xông vào... Quan tướng trở về gọi mẹ... 
Làm cho câu thơ ngắn gọn, xúc tích, tăng sức biểu cảm.
4- Củng cố(5 phút):
 ?Tìm một số câu ca dao, tục ngữ có sử dụng câu rút gọn
 -Hs phát biểu, Gv nhận xét
5-Hướng dẫn . (2 phút) 
-Học thuộc ghi nhớ, 
-Soạn bài: Đặc điểm của văn bản nghị luận. Trả lời câu hỏi phần 1,2,3
 Tiết79Tập làm văn: ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
A-Mục tiêu bài học: 
 1. Kiến thức.
- Đặc điểm của văn bản nghị luận với các yếu tố luận điểm , luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau . 
 2. Kỹ năng . 
- Biết xác định luận điểm , luận cứ và lập luận trong một văn bản nghị luận . 
- Bước đầu biết xác định luận điểm , xây dựng hệ thống luận điểm , luận cứ và lập luận cho một đề bài cụ thể . 
 3. Thái độ . Biết nhận thức rõ đặc điểm của bài văn nghị luận để có ý thức vận dụng vào nói và viết rõ ràng rành mạch hơn . 
B-Chuẩn bị: 
-GV: Bảng phụ .Những điều cần lưu ý: ở bài này hs phải tìm hiểu các yếu tố nội dung của văn bản nghị luận, do đó cần cho hs hiểu luận điểm, luận cứ và lập luận.
-HS: Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp:
 1-Ổn định lớp: 
 Ngày dạy..1-2012 lớp 7B
 2-Kiểm tra: 
 -Thế nào là văn nghị luận ? (ghi nhớ – sgk – 9 ).
 3-Bài mới:
 Mỗi bài văn nghị luận đều có luận điểm, luận cứ, lập luận. Vậy luận điểm là gì? luận cứ là gì? lập luận là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu tiết học hôm nay
Hình thành kiến thức mới: (20 phút) 
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
+Hs đọc văn bản: Chống nạn thất học.
-Theo em ý chính của bài viết là gì ?
 -Chống nạn thất học 
-ý chính đó được thể hiện dưới dạng nào ?
 +Đc trình bày dưới dạng nhan đề.
-Các câu văn nào đã cụ thể hoá ý chính?
 +Mọi người VN...
 +Những người đã biết chữ...
 +Những người chưa biết chữ...
-ý chính đó đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận ?
-Muốn có sức thuyết phục thì ý chính phải đạt được yêu cầu gì ?
+Gv: Trong văn nghị luận người ta gọi ý chính là luận điểm.
-Vậy em hiểu thế nào là luận điểm ?
-Người viết triển khai luận điểm bằng cách nào ?
-Em hãy chỉ ra các luận cứ trong văn bản Chống nạn thất học ?
 +Do chính sách ngu dân...
 +Nay nc độc lập rồi...
-Lí lẽ và dẫn chứng có vai trò như thế nào trong bài văn nghị luận ? (Luận điểm thường mang tính k.quát cao, VD: Chống nạn thất học, Tiếng Việt giàu và đẹp,Non sông gấm vóc.Vì thế:muốn có tính th.phục...
+Gv: Có thể tạm so sánh luận điểm như xương sống, luận cứ như xương sườn, xương các chi, còn lập luận như da thịt, mạch máu của bài văn nghị luận).
-Muốn có sức th.phục thì lí lẽ và d.c cần phải đảm bảo n yêu cầu gì ?
-Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học ?
+Gv:Tóm lại: trước hết tác giả nêu lí do vì sao phải chống nạn thất học và chống nạn thất học để làm gì. Có lí lẽ rồi mới nêu tư tưởng chống nạn thất học. Nhưng chỉ nêu tư tưởng thì chưa trọn vẹn. Người ta sẽ hỏi: Vậy chống nạn thất học bằng cách nào ? Phần tiếp theo của bài viết sẽ giải quyết việc đó. Cách sắp xếp như trên chính là lập luận. Lập luận như vậy là chặt chẽ.
-Vậy em hiểu lập luận là gì ?
+Hs đọc ghi nhớ.
Tổng kết (5 phút)
?Em hiểu thế nào là luận điểm, luận cứ và lập luận?
 -Hs đọc ghi nhớ
Luyện tập (10 phút)
-Đọc lại văn bản Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội (bài 18 ).
-Hs thảo luận các câu hỏi trong sgk:
-Cho biết luận điểm ?
-Luận cứ ?
-Và cách lập luận trong bài ?
-Nhận xét về sức thuyết phục của bài văn ấy ?
+Hs thảo luận
+Gv gọi hs trả lời 
+Gv nhận xét
A- Tìm hiểu bài:
 I-Luận điểm, luận cứ và lập luận:
 1-Luận điểm:
*V.Bản: Chống nạn thất học 
-ý chính thể hiện tư tưởng của bài văn nghị luận.
-Muốn th.phục ý chính phải rõ ràng, sâu sắc, có tính phổ biến (v.đề được nhiều người quan tâm).
Luận điểm: ghi nhớ (sgk-19 ).
2-Luận cứ:
-Triển khai luận điểm bằng lí lẽ, d.chứng cụ thể làm cơ sở cho luận điểm, giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng rõ, đúng đắn và có sức th.phục.
-Muốn cho người đọc hiểu và tin, cần phải có h.thống luận cứ cụ thể, sinh động, chặt chẽ.
-Muốn có tính th.phục thì luận cứ phải chân thật, đúng đắn và tiêu biểu.
Luận cứ: ghi nhớ (sgk-19 ).
3-Lập luận:
-Luận điểm và luận cứ thường được diễn đạt thành n lời văn cụ thể. Những lời văn đó cần được lựa chọn, sắp xếp, trình bày 1 cách hơp lí để làm rõ luận điểm.
Lập luận: ghi nhớ (sgk-19 ).
II- Tổng kết: (Ghi nhớ: sgk/Tr19 ).
B-Luyện tập:
 Văn bản: Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội.
-Luận điểm: chính là nhan đề.
-Luận cứ:
+Luận cứ 1: Có thói quen tốt và có thói quen xấu.
+Luận cứ 2: Có ng biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa.
+Luận cứ 3: Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ.
-Lập luận: 
+Luôn dậy sớm,... là thói quen tốt.
+Hút thuốc lá,... là thó quen xấu.
+Một thói quen xấu ta thg gặp hằng ngày... rất nguy hiểm.
+Cho nên mỗi ng... cho xã hội.
-Bài văn có sức thuyết phục mạnh mẽ vì luận điểm mà tác giả nêu ra rất phù hợp với cuộc sống hiện tại.
4- Củng cố(3 phút)
?Nêu vai trò của luận điểm, luận cứ và lập luận trong văn nghị luận? 
-Học thuộc ghi nhớ, làm tiếp bài luyện tập.
-Đọc bài: Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận.
5- Hướng dẫn .(2 phút)
Về nhà học bài,soạn bài “Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận”
Tiết 80:Tập làm văn:
 ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
A-Mục tiêu bài học: 
 1. Kiến thức. 
- Đặc điểmvà cấu tạo của đề bài văn nghị luận , các bước tìm hiểu đề và lập dàn ý cho một đề văn nghị luận. 
 2. Kỹ năng . 
- Nhận biết luận điểm, biết cách tìm hiểu đề và cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận .
- So sánh để tìm ra sự khác biệt của đề văn nghị luận với các đề tự sự , miêu tả, biểu cảm . 
 3. Thái độ : Có ý thức làm văn nghị luận. 
B-Chuẩn bị:
 -GV: +Đồ dùng: Bảng phụ.
 +Những điều cần lưu ý: Lập ý là x.định ND cho bài văn theo đề bài. Lập ý chỉ bắt đầu sau khi tìm hiểu đề, đó là việc x.đ v.đề, luận điểm, luận cứ và cách lập luận cho bài làm.
 -HS: Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp:
 1.Ổn định lớp.
 Ngày dạy..1-2012 lớp7B
 2.Kiểm tra bài cũ
 -Đặc điểm của văn nghị luận là gì ? Thế nào là luận điểm ?
 -Luận cứ là gì ? Lập luận là gì ?
 3.Bài mới: 
 Hình thành kiến thức mới (20 phút)
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
+Hs đọc đề bài (bảng phụ ).
-Các đề văn nêu trên có thể xem là đề bài, đầu đề được không ? Nếu dùng làm đề bài cho bài văn sắp viết có được không?(Được)
 -Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề trên là văn nghị luận ? (Nội dung: Căn cứ vào mỗi đề đều nêu ra 1 khái niệm, 1 v.đề lí luận).
-Tính chất của đề văn có ý nghĩa gì đối với việc làmvăn? (có ý nghĩa định hướng cho bài viết như lời khuyên, lơì tranh luận, lời giải thích,... chuẩn bị cho ng viết 1 thái độ, 1 giọng điệu).
+Gv: Tóm lại đề văn nghị luận là câu hay cụm từ mang tư tưởng, q.điểm hay 1 v.đề cần làm sáng tỏ. Như vậy tất cả các đề trên đều là đề văn nghị luận, đại bộ phận là ẩn yêu cầu.
-Đề văn nghị luận có ND và t.chất gì ?(Ghi nhớ1)
+Hs đọc đề bài.
-Đề bài nêu lên vấn đề gì ? (Đề nêu lên 1 tư tưởng, 1 thái độ phê phán đối với bệnh tự phụ).
-Đối tượng và phạm vi nghị luận ở đây là gì ? (Là lời nói, h.đ có t.chất tự phụ của 1 con người).
-Khuynh hướng tư tưởng của đề là k.định hay phủ định ? (K.định “Chớ nên tự phụ”).
-Đề này đòi hỏi người viết phải làm gì?
(Phải tìm luận cứ rồi xây dựng lập luận để phê phán bệnh tự phụ).
-Yêu cầu của tìm hiểu đề là gì ?
-Đề bài Chớ nên tự phụ nêu ra 1 ý kiến thể hiện 1 tư tưởng, 1 thái độ đối với thói tự phụ. Em có tán thành với ý kiến đó không ?
-Nếu tán thành thì coi đó là luận điểm của mình và lập luận cho luận điểm đó?. Hãy nêu ra các luận điểm gần gũi với luận điểm của đề bài để mở rộng suy nghĩ. Cụ thể hoá luận điểm chính bằng các luận điểm phụ.
+Gv: Để lập luận cho tư tưởng chớ nên tự phụ, thông thường ng ta nêu câu hỏi: Tự phụ là gì ? Vì sao khuyên chớ nên tự phụ ? Tự phụ có hại như thế nào ? Tự phụ có hại cho ai ?
-Hãy liệt kê những điều có hại do tự phụ và chọn các lí lẽ, dẫn chứng q.trong nhất để phục vụ mọi người ?
-Nên bắt đầu lời khuyên chớ nên tự phụ từ chỗ nào ? Dẫn dắt ng đọc đi từ đâu tới đâu ? Có nên bắt đầu bằng việc miêu tả 1 kẻ tự phụ với thái độ chủ quan, tự đánh giá mình rất cao và coi thường ng khác không ? Hay bắt đầu bằng cách định nghĩa tự phụ là gì, rồi suy ra tác hại của nó ?
-Hãy xây dựng trật tự lập luận để giải quyết đề này ?
Tổng kết (5 phút)
-Em hãy nêu cách lập ý cho bài nghị luận ?
-Hs đọc ghi nhớ.
Luyện tập, củng cố (10 phút)
-Hãy tìm hiểu đề và lập ý cho đề bài: Sách là người bạn lớn của con người ?
-Hs thảo luận
-Gv gọi hs trả lời
-Gv nhận xét
4- Củng cố(3 phút) 
*Gv đánh giá tiết học
5.Hướng dẫn . (2 phút) 
-Học thuộc ghi nhớ, làm tiếp bài luyện tập.
-Đọc bài, soạn bài “Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận”
A- Tìm hiểu bài:
I-Tìm hiểu đề văn nghị luận:
 1-Nội dung và tính chất của đề văn nghị luận:
Ví dụ: Đề 1,2 là nhận định n q.điểm, luận điểm; đề 3,7 là lời kêu gọi mang 1 tư tưởng, 1 ý tưởng.
2-Tìm hiểu đề văn nghị luận:
a-Đề bài: Chớ nên tự phụ.
b-Yêu cầu của việc tìm hiểu đề: Ghi nhớ2 (sgk -23 ). 
II-Lập ý cho bài văn nghị luận:
*Đề bài: Chớ nên tự phụ.
1-Xác lập luận điểm:
-Tự phụ là 1 căn bệnh, là 1 thói xấu mà hs chúng ta dễ mắc phải.
-Bệnh tự phụ dễ mắc phải nhưng khó sửa 
-Tự phụ trong h.tập thì làm cho h.tập kém đi, sai lệch đi.
-Tự phụ trong g.tiếp với mọi người, với bạn bè thì sẽ hạn chế nhiều mặt.
2-Tìm luận cứ:
-Tự phụ là căn bệnh tự đề cao mình, coi thường ý kiến của người khác.
-Để cho bản thân tiến bộ, cần tránh bệnh tự phụ, tự phụ sẽ khó tiếp thu ý kiến của người khác, làm cho mình ngày càng co mình lại, không tiến bộ được.
3-Xây dựng lập luận:
II-Tổng kết:(Ghi nhớ sgk/Tr23)
B-Luyện tập:
Bài1-Xác định luận điểm:
-Sách có vai trò to lớn trong đời sống xã hội. Sách đáp úng nhu cầu hưởng thụ cái hay, cái đẹp và nhu cầu p.triển trí tuệ tân hồn.
-Ta phải coi “sách là ng bạn lớn của con người” vì trên lĩnh vực văn hoá, t.tưởng không có gì thay thế được sách.
2-Tìm luận cứ:
-Sách mở mang trí tuệ giúp ta khám phá những điều bí ẩn của thế giới x.quanh, đưa ta vào tìm hiểu thế giới cực lớn là thiên hà và thế giới cực nhỏ như hạt vật chất.
-Sách đưa ta ngược thời gian về với những biến cố LS xa xưa và hướng về ngày mai.
-Sách cho ta những phút thư giãn thoải mái.
3-Xây dựng lập luận:
 Sách là báu vật không thể thiếu đối với mỗi ng. Phải biết nâng niu, trân trọng và chon n cuốn sách hay để đọc. 
 Ngày tháng 1 năm 2012 .
 Ký duyệt
 Phạm Minh Thoan.