Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 - 11: Độ cao của âm

Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan 
 57 
 ĐỘ CAO CỦA ÂM 
 Độ cao của các nhạc cụ (đàn, kèn, sáo) 
phụ thuộc yếu tố nào ? 
 Khi nào thì âm phát ra trầm, khi nào thì âm 
phát ra bổng ? 
Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan 
 58
Câu 1: Một vật dao động càng nhanh thì âm phát ra càng : 
 A-Trầm B- Bổng 
 C- Vang D- Truyền đi xa. 
Câu 2: Tần số dao động càng cao thì : 
 A- Âm nghe càng trầm. B- Âm nghe càng to. 
 C- Âm nghe càng vang xa. D- Âm nghe càng bổng. 
Câu 3: Hãy ghi các số liệu vào trong bảng sau : 
Đối tượng dao động Thời gian thực hiện 
một dao động (giây) 
Số dao động trong 
một giây (héc) 
Con lắc đồng hồ 2 
Hạ âm của sóng biển 0,1 
Tiếng nói của người 500 
Siêu âm 25.000 
Câu 4: Tại sao ta nghe tiếng “vo vo” của ong mà không nghe tiếng vỗ cánh của 
chim ? 
Câu 5: Con ong khi về tổ, có mang theo các sản phẩm của hoa thì cánh đập 
trung bình 300 lần trong một giây. Còn khi bay thì đập 440 lần trong một giây. 
Vậy, dựa vào tiếng kêu vo vo của ong, em có nhận biết được ong đang đi lấy 
mật hay đang trở về tổ ? 
Câu 6: Con muỗi và con ong, con nào vỗ cánh nhiều hơn ? 
Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan 
 59 
Câu 7: Em hãy tìm hiểu ý nghĩa của các từ tone, 
graphics equalizer, treble, bass, megabass có 
ghi trên các máy thu thanh, TV, cát-xét ... 
Câu 8: Một bạn đã điều chỉnh tần số âm thanh 
để nghe nhạc theo hai cách sau đây. 
Dựa vào đồ thị trên, em hãy : 
- Nêu ý nghĩa các con số ghi dưới các thanh. 
- Em đoán bạn ấy đang nghe loại âm nhạc gì ? 
(A) (B) 
 - Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vị tần số 
là héc (Hz). 
- Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động 
càng lớn. 
- Âm phát ra càng thấp ( càng trầm) khi tần số dao động 
càng nhỏ. 
Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan 
 60
 Hạ âm là sóng âm có tần số thấp. Trước cơn 
bão thường có hạ âm. Hạ âm làm cho con 
người khó chịu, cảm giác buồn nôn, chóng 
mặt. Một số sinh vật biển nhạy cảm với hạ 
âm. Vì vậy, ngừơi xưa thường dựa vào các 
dấu hiệu này để biết có bão. 
 Dơi phát siêu âm để săn tìm muỗi. Ngược lại 
muỗi cũng rất sợ siêu âm do dơi phát ra, vì 
vậy người ta chế tạo các máy phát siêu âm, 
bắt chước tần số siêu âm của dơi để đuổi 
muỗi. 
Thí nghiệm chứng minh độ cao âm phụ thuộc 
tần số. 
 Dụng cụ: loa cũ, pin 1,5V, dây đồng, bìa cứng 
5´ 10 cm 
Tiến hành: Quấn dây đồng trên miếng bìa cứng 
sao cho các vòng dây không chạm nhau. Cho 
thanh đồng trượt trên dây đồng. Thanh trượt 
càng nhanh thì loa phát ra âm càng cao 
Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7 Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan 
 61 
Câu 1: B; 
Câu 2: D ; 
Câu 3: 
Đối tượng dao động Thời gian thực hiện 
một dao động (giây) 
Số dao động trong 
một giây (héc) 
Con lắc đồng hồ 2 0,5 
Hạ âm của sóng biển 0,1 10 
Tiếng nói của người 0,002 500 
Siêu âm 0,00004 25.000 
Câu 4: Chim vỗ cánh chậm nên dao động do cánh chim phát ra là hạ âm có tần 
số rất thấp. 
Câu 5: Khi bay về tổ, tiếng vo vo của ong nghe trầm hơn. 
Câu 6: Muỗi vỗ cánh nhiều hơn vì tiếng “ o o “ do muỗi phát ra nghe cao hơn. 
Câu 7: Treble là tiếng bổng, bass là trầm, megabass là rất trầm. 
Tone, graphic equalizer là các nút điều chỉnh độ cao của âm. 
Câu 8: Các hàng chữ phía dưới là các tần số 60 Hz, 170 Hz, 310 Hz, 600 Hz, 
1khz, 3 kHz, 6 kHz, 12 kHz, 14 kHz, 16 kHz. 
 - Hình (A) cho thấy bạn ấy đang ưu tiên nghe tiếng nhạc ở tần số cao và 
tần số thấp. Có thể bạn đang nghe nhạc hoà tấu để nghe những âm bổng (của 
tiếng sáo chẳng hạn) và âm trầm (của đàn bass). 
 - Hình (B) cho thấy bạn ấy đang ưu tiên nghe âm thanh có tần số trung 
bình, là tần số ứng với giọng nói, tiếng hát của con người. Như vậy, bạn ấy có 
thể đang thưởng thức tiếng hát của một ca sĩ nào đó.