Chủ đề tự chọn Vật lý lớp 6 học kì 1

CHỦ ĐỀ TỰ CHỌN VẬT LÝ LỚP 6 HKI
KHỐI LƯỢNG RIÊNG VÀ TRỌNG LƯỢNG RIÊNG
I. Mục tiêu : 
Củng cố các khái niệm về khối lượng riêng , trọng lượng riêng và các kiến thức liên quan về lực , khối lượng , trọng lượng , đơn vị , dụng cụ đo 
Học sinh biết sử dụng thành thạo các công thức : D = m/V , d = P/V , d = 10D để làm các loại bài tập liên quan về các đại lượng trên . 
II. Kế hoạch thực hiện : Thời lượng là 8 tiết 
Tiết 1 , 2 : Ôn kién thức cơ bản , củng cố đơn vị đo của các đại lượng , làm các bài tập vận dụng công thức 
Tiết 3,4,5 : Rèn luyện các kĩ năng về sử dụng các công thức liên quan 
Tiết 6,7 : làm bài tập nâng cao 
Tiết 8 : Kiểm tra đánh giá kĩ năng của học sinh về chủ đề đã học .
III. Nội dung của chủ đề 
Khối lượng và trọng lượng 
Khối lượng riêng và trọng lượng riêng 
Kiến thức cơ bản : 
Khối lượng : 
Khối lượng là lượng chất có trong vật 
Đơn vị : ki lo gam ( kg) , đơn vị khác : 1 tấn = 1000 kg ; 1 kg = 1000 g
Dụng cụ đo : cân 
Trọng lượng 
Đại lượng xác định lực hút của Trái Đất tác dụng vào vật 
Đơn vị : niuton (N) 
Dụng cụ đo : Lực kế 
Quan hệ giữa trọng lượng và khối lượng : P = 10m ( P là trọng lượng ( N) , m là khối lượng (kg))
Thể tích của vật 
Là khoảng không gian giới hạn bởivật 
Đơn vị : mét khối (m3) , 1 m3 = 1000 dm3 , Chất lỏng 1 dm3 = 1 lít , 1 dm3 = 1000 cm3 
Dụng cụ đo : bình tràn hoặc bình chia độ 
Cách xác định thể tích của vật : 
+ Bình chia độ : bằng thể tích nước dâng lên khi nhúng vật chìm trong bình chia độ 
+ Bình tràn : bằng thể tích nước tràn ra khi nhúng vật vào trong bình tràn . 
Khối lượng riêng 
Khối lượng của 1 mét khối chất gọi là khối lượng riêng của vật đó 
Đơn vị : kilôgam trên met khối ( kg/m3)
Công thức xác định : 
Một số công thức liên quan : V = m/D , m = D.V
Trọng lượng riêng 
Trọng lượng của 1 mét khối chất là trọng lượng riêng của chất đó 
Đơn vị : N/m3
Công thức xác định 
Quan hệ giữa trọng lượng riêng và khối lượng riêng là d = 10 D
B . Bài tập 
B1. Loại bài tập về đổi đơn vị : 
Bài 1 : Điền vào chỗ trống các số thích hợp 
a. 1,2 m3 = .cm3
b. 0,12 m3 = .dm3
c. 12,5 dm3 = .cm3
d. 120 cm3 = . m3
e. 0,12 dm3 = . m3
f. 12,5 cm3 = . dm3 
g. 2,3 dm3 = .cm3
h. 12 cm3 = .dm3
k. 12,5 dm3 = .m3
Bài 2 : Đối đơn vị của khối lượng riêng ( kg/m3) thành (g/cm3) 
	a. 7800 kg/m3	b. 1500 kg/m3	c. 13600 kg/m3 
Hướng dẫn : 
Đổi 1 m3 = 1000000 cm3 , 7800 kg = 7800000 g , nên 1 cm3 chất có khối lượng là 
7800000 : 1000000 = 7,8 g . Vậy khối lượng riêng của vật là 7,8 g/cm3 
Bài 3 : Đối đơn vị khối lượng riêng của chất ( g/cm3) thành (kg/m3) 
	a. 2,5 g/cm3	b. 8,9 g/cm3	c. 0,8 g/cm3 
Hướng dẫn: 
1 cm3 chất có khối lượng là 2,5 g , 1 m3 = 1000000 cm3 
1 m3 chất có khối lượng là 2,5 . 1000000 = 2500000 g = 2500 kg .
Vậy khối lượng riêng của vật là 2500 kg/m3
Bài 4 : Tìm trọng lượng của các vật có khối lượng sau : 
	a. 120 kg 	b. 1,2 tấn	c. 350 g	d. 75g 	e. 7,8 kg	f. 125,5 g
Hướng dẫn:
Dựa vào công thức: P = 10m và đổi khối lượng (m) theo đơn vị SI: kg
a/ m = 120 kg, P = 10m = 10.120 = 1200 N
b/ m = 1,2 tấn = 1200kg, P = 10m = 10.1200 = 12000 N
c/ m = 350 g = 0,35kg, P = 10m = 10.0,35 = 3,5 N
d/ m = 75 g = 0,075 kg, P = 10m = 10.0,075 = 0,75 N
e/ m = 7,8 kg , P = 10m = 10.7,8 = 78 N
f/ m = 125,5 g = 0,1255 kg, P = 10m = 10.0,1255 = 1,255 N
Bài 5 : Tìm khối lượng của các vật có trọng lượng sau theo đơn vị khối lượng ghi ở trong ngoặc
	a. 150 N ( kg)	b. 78000 N (kg)	c. 15N (g)	d. 0,75 N (g) e. 5,3 N (kg)
Hướng dẫn: Dựa vào công thức P = 10m, suy ra m = P/10
a/ P = 150N, m = P/10 = 150/10 = 15 kg
b/ P = 78000N, m = P/10 = 78000/10 = 7800 kg
c/ P = 15N, m = P/10 = 15/10 = 1,5 kg = 1500 g
P = 0,75N, m = P/10 = 0,75/10 = 0,075 kg = 75 g
P = 5,3N, m = P/10 = 5,3/10 = 0,53 kg
Bài 6: Cho biết ý nghĩa của các con số ghi khối lượng riêng của đồng là 8900 kg/m3 ?
Hướng dẫn: Cứ 1m3 thì có 8900 kg đồng.
B2. Loại bài tập áp dụng công thức : D = m/V và d = P/V 
Bài 1 : Một thanh sắt có thể tích là 20 dm3 có khối lượng là 15,6 kg . Tính khối lượng riêng của sắt ?
HD: V = 0,02m3, D = m/V = 15,6/0,02 = ..........kg/m3 
Bài 2 : Biết khối lượng riêng của đồng là 8900 kg/m3 . Hãy tính khối lượng của đồng? 
HD: m = 8900kg
Bài 3 : Biết khối lượng riêng của đá là 2500 kg/m3 , thể tích của đá 0,7m3 , m = ?
HD: m = D/V = 2500/0,7 = ...............kg
Bài 4 : Một đống cát có khối lượng là 7,5 tấn , có thể tích là 5 m3 . Hãy xác định trọng lượng riêng của cát
HD: m = 7500 kg, D = m/V = 7500/5 = 1500kg/m3
Bài 5 : a. Biết 10 dm3 cát có khối lượng là 15 kg . Hãy xác định trọng lượng của 4 m3 cát 
Tính thể tích của đống cát có khối lượng là 9000 kg . 
HD: a/ V = 0,01m3 , D = m/V = 15/0,01 = 1500kg/m3, 1m3 co 1500kg	4m3 co 6000kg.
P = 10.m = 10.6000 = 60.000N
 b/ V = D/m = 1500/9000 = 0,15m3
Bài 6 : Người ta thả một viên bi đặc bằng sắt vào một bình chia độ có mực chất lỏng đang ở vạch 150 cm3 , chất lởng trong bình dâng lên vạch 250 cm3 . Tính khối lượng của viên bi . Biết khối lượng riêng của sắt là 7800 kg/m3 . 
HD: V = 100cm3 = 0,001m3, m = D.V = 7800.0,001 = 7,8 kg
C. Loại bài tập có nội dung phức tạp 
Bài 1 : Một viên bi bằng sắt có khối lượng 156 gam , bỏ viên bi đó vào trong một bình tràn thì nước tràn ra là 300 cm3 . Hỏi viên bi đó đặc hay rỗng ? Biết khối lượng riêng của sắt là 7800 kg/m3 . 
Bài 2 : Một chiếc thùng bằng nhôm có kích thước 200 cm × 750 cm × 500 cm có khối lượng là 675 kg . Xác định thể tích của phần rổng trong thùng đó . Biét khối lượng riêng của nhôm là 2,7 g/cm3 .
D. Đề kiểm tra tự chọn:
1/ Đổi các đơn vị sau:
a. 0,12 m3 = .cm3
b. 0,178 m3 = .dm3
c. 1,5 dm3 = .cm3
d. 12 cm3 = . m3
e. 0,1 dm3 = . m3
f. 1,5 cm3 = . dm3 
g. 3,3 dm3 = .cm3
h. 12 cm3 = .dm3
k. 1,5 dm3 = .m3
2/ Một hòn gạch ” hai lỗ” có khối lượng 1,6kg. Hòn gạch có thể tích 1200cm3. Mỗi lỗ có thể tích 192cm3. Tính khối lượng riêng và trọng lượng riêng của gạch?