Giáo án Địa lý 7 bài 19, 20

Ngày soạn: 04/ 11/ 2011 
Ngày dạy : 07/ 11/ 2011
Chương III : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC.
HOẠT ĐỘNG KINH TẾ CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
TiÕt 20 - Bµi 19. 
MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
I . Mơc tiªu: 
1 . VỊ kiÕn thøc: 
- Trình bày và giải thích được ở mức độ đơn giản một ố đặc điểm tự nhiên cơ bản của MT hoang mạc (khí hậu cực kì khô hạn và khắc nghiệt).
- Phân biệt được sự khác nhau về chế độ nhiệt giữa hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà .
- Biết được cách thích nghi của động vật và thực vật với môi trường hoang mạc .
2. VỊ kÜ n¨ng: 
 - Đọc và phân tích lược đồ phân bố hoang mạc trên TG để nhận biết đặc điểm phân bố và nguyên nhân hình thành các HM.
 - Đọc và phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của một số địa điểm ở HM.
Đọc và phân tích ảnh địa lí: Cảnh quan hoang mạc ở đới nóng và ở đới ôn hoà.
3. VỊ kÜ n¨ng: GD cho HS ý thøc BVMT, chèng l¹i biÕn ®ỉi KH toµn cÇu.
II. Các phương tiện dạy học : 
1. GV :
 - GA + SGK + SGV
 - Lược đồ phân bố HM trên TG.
Bản đồ khí hậu hay bản đồ cảnh quan thế giới .
Lược đồ các đai khí áp trên thế giới .
Ảnh chụp các hoang mạc ở châu Á, châu Phi, châu Mĩ, Ôxtrâylia .
2. HS: 
 - Vở ghi + SGK + Tập bản đồ
III. Hoạt động dạy học :
1. Ổn định lớp: 
- 7A : ....................................................................................................................................
2. KiĨm tra bµi cị:
3 .Bài mới :
Giíi thiƯu: Hoang mạc là nơi có khí hậu hết sức khắc nghiệt và khô hạn. Hoang mạc có ở hầu hết các châu lục và chiếm gần 1/3 diện tích đất nổi của Trái Đất. Diện tích các hoang mạc ngày càng mở rộng . VËy ë hoang m¹c cã nh÷ng ®Ỉc ®iĨm tù nhiªn nµo nỉi bËt n÷a, ®Ỉc ®iĨm ®ã do ®©u mµ cã?
Hoạt động của GV - HS
KiÕn thøc cơ bản
H§1:
- Gv cho HS quan sát lược đồ 19.1 .
? Các hoang mạc trên thế giới thường phân bố ở đâu ?
- HS lªn b¶ng x¸c ®Þnh.
? Vì sao HM lại phân bố ở đó?
- HS trả lời.
- GV nhấn mạnh: do có dòng biển lạnh ngoài khơi ngăn hơi nước từ biển vào, vùng nằm sâu trong nội địa xa ảnh hưởng của biển mà đại lục Á – Aâu có kt rất lớn nên những vùng sâu trong nội địa ít chịu ahưởng của biển ; HM nằm dọc theo 2 đường chí tuyến : do ở 2 chí tuyến có 2 dải khí áp cao hơi nước khó ngưng tụ thành mây để gây mưa. 
- GV chỉ 2 hoang mạc Xahara và GôBi trên lược đồ .
- GV cho HS quan sát bản đồ khí hậu 19.2 (Bin-ma Nigiê); và 19.3 (Đalan Giađagat Mông cổ) và cho nhận xét :
? H·y NX Đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc? (mưa rÊt ít: ở Xahara 21 mm, GôBi 140 mm ; biên độ nhiệt năm lớn: Xahara 24oC, Mông cổ 44oC) 
- GV nói thêm: có lúc giữa trưa lên đến 40oC, đêm hạ xuống 0oC.
? Tõ H19.2, H19.3 em h·y cho biÕt sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc ở đới nóng và hoang mạc ở ôn hoµ:
- Gv cho HS quan sát 2 ảnh 19.4 Xahara và 19.5 Ariđôna(Hoa Kì) 
? Mô tả quang cảnh hoang mạc châu Phi và hoang mạc Bắc Mĩ ? 
 (Hoang mạc Xahara ở châu Phi như một biển cát mênh mông từ Tây sang Đông 4500 km , từ Bắc xuống Nam 1800 km, với những đụn cát di động ; một số nơi là ốc đảo với các cây chà là có dáng như cây dừa)
 (Hoang mạc Ariđôna ở Bắc Mĩ là vùng đất sỏi đá với các cây bụi gai và các cây xương rồng nến khổng lồ cao 5m, mọc rải rác ).
? VËy em cã nhËn xÐt g× vỊ quang c¶nh, §V, TV ë hoang m¹c?
- HS tr¶ lêi theo nhËn biÕt cđa m×nh vµ qua QS.
- HS kh¸c nhËn xÐt.
- GV chèt l¹i.
H§2:
- GV cho HS ®äc ND th«ng tin trong SGK mơc 2.
- GV cho học sinh thảo luận về sự thích nghi khô hạn động vật-thực vật sau đó cử đại diện nhóm trình bày .
? Nªu sù thÝch nghi cđa TV, §V víi m«i tr­êng hoang m¹c? Cho VD chøng minh?
- HS tr¶ lêi. GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i.
1. Đặc điểm của môi trường :
 - Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn trên bề mặt Trái Đất, chủ yếu nằm dọc theo hai bên đường chí tuyến hoặcø giữa đại lục Á-Âu .
 - Nguyên nhân: do nằm ở áp cao thống trị hoặc ở sâu trong nội địa...
- Khí hậu : hết sức khô hạn, khắc nghiệt. Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn. 
 + Hoang mạc đới nóng : m­a rÊt Ýt, biên độ nhiệt năm cao, nhưng có mùa đông ấm áp (trên 10oC); mùa hạ rất nóng trên 36oC.
 + Hoang mạc đới ôn hoà : biên độ nhiệt năm rất cao, nhưng có mùa hạ không quá nóng (20oC), mùa đông rất lạnh (-24oC) ; khí hậu ổn định hơn hoang mạc đới nóng. 
- §Ỉc ®iĨm c¶nh quan HM: bỊ mỈt bÞ cån c¸t, sái ®¸ bao phđ, thực vật cằn cỗi, thưa thớt; động vật hiếm hoi, chđ yÕu lµ bß s¸t vµ c«n trïng. 
2. Sự thích nghi của thực-động vật với môi trường :
TV, ĐV thích nghi với MT khô hạn, khắc nghiệt bằng cách: tự hạn chế sự thoát hơi nước, tăng cường dự trữ nước và chất dinh dưỡng trong cơ thể.
 4 .Củng cố :
- Nêu những đặc điểm của khí hậu hoang mạc ?
-Thực - động vật ở hoang mạc thích nghi với môi trường hoang mạc ntn? 
5 .H­íng dÉn vỊ nhà
- Về nhà học bài, chuẩn bị trước bài 20. 
 Ngày soạn: 04/ 11/ 2011
Ngày dạy : 10/ 11/ 2011
TiÕt 21 - Bµi 20 .
HOẠT ĐỘNG KINH TẾ CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
I . Mơc tiªu:
1. Kiến thức
Trình bày và giải thích được ở mức độ đơn giản các hđ kinh tế cổ truyền và hiện đại của con nguời trong các hoang mạc, qua đó làm nổi bật khả năng thích ứng của con người đối với môi trường .
Biết được nguyên nhân làm cho hoang mạc đang ngày càng mở rộng trên thế giới và những biện pháp hạn chế sự phát triển HM, cải tạo hoang mạc hiện nay để ứng dụng vào cuộc sống vào cải tạo môi trường . 
- Rèn luyện kĩ năng phân tích ảnh địa lí về hđ kinh tế ở hoang mạc và tư duy tổng hợp địa lí.
II. Các phương tiện dạy học : 
1. GV :
 - GA + SGK + SGV
Ảnh về các hoạt động kinh tế cổ truyền và kinh tế hiện đại trên các hoang mạc .
Ảnh về các thành phố hiện đại trong hoang mạc ở các nước Arập hay ở Bắc Mĩ .
Ảnh về cách phòng chống hoang mạc hoá trên thế giới 
2. HS: 
 - Vở ghi + SGK + Tập bản đồ
IV. Hoạt động dạy học :
1. Ổn định lớp:
- 7A: .....................................................................................................................................
2. KiĨm tra bµi cị:
- Nêu những đặc điểm của khí hậu hoang mạc ?
- Thực - động vật ở hoang mạc thích nghi với môi trường hoang mạc như thế nào ? 
3 .Bài mới : 
Giíi thiƯu: Hoang mạc tuy khô khan, cát đá mênh mông nhưng con người vẫn sinh sống ở đó từ lâu đời. Ngày nay, nhờ những tiến bộ kĩ thuật, con người ngày càng tiến sâu và chinh phục và khai thác hoang mạc . VËy cơ thĨ h® kinh tÕ cđa con ng­êi trªn HM ntn, chĩng ta cïng t×m hiĨu trong bµi h«m nay:
Hoạt động của GV - HS
KiÕn thøc cơ bản
H§1: :
- GV cho HS quan sát ảnh 20.1 và 20.2 .
? Hãy cho biết một vài hoạt động kinh tế cổ truyền ở hoang mạc ?
- GV giải thích thuật ngữ ' Ốc đảo " là nơi có thấp có nước ngầm thuận lợi cho sinh vật phát triển .
? Tại sao phải chăn nuôi du mục ?
 (do nguồn thức ăn và điều kiện khí hậu khắc nghiệt)
? Ngoài chăn nuôi du mục ở hoang mạc còn có hoạt động kinh tế cổ truyền nào khác ?
- HS rt¶ lêi, HS kh¸c bỉ sung.
- GV giíi thiƯu 2 ảnh H20.3 và H20.4.
+ Ảnh 20.3 : là cảnh trồng trọt ở những nơi có dàn tưới nước tự động xoay tròn của LiBi. Cây cối chỉ mọc ở chổ có nước tưới hình thành những vòng tròn xanh trªn hoang mạc. ( kĩ thuật khoan sâu )
+ Ảnh 20.4 : là các dàn khoan dầu mỏ với các cột khói của khí đồng hành đang bốc cháy, các giếng dầu này nằm rất sâu ; các nguồn lợi dầu mỏ, khí đốt  giúp con người có đủ khả năng trả chi phí rất cao cho việc khoan sâu .
? Em h·y nªu vai trß cđa kÜ thuËt khoan s©u trong viƯc lµm biÕn ®ỉi bé mỈt cđa hoang m¹c?
? Một ngành kinh tế mới xuất hiện cũng là nguồn lợi lớn ở hoang mạc là gì ?
- HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i.
H§2:
- GV cho HS quan sát ảnh H20.5 .
? T×nh tr¹ng hoang m¹c trªn TG ®ang më réng ntn? 
? ë n¬i nµo cã hiƯn t­ỵng HM ho¸ diƠn ra m¹nh nhÊt?
? Nêu những tác động của con người làm tăng diện tích hoang mạc trên thế giới ? Cho VD cơ thĨ?
- HS quan sát ảnh 20.6 và ảnh 20.3, GV nêu nội dung:
+Ảnh 20.3 : là ảnh cải tạo hoang mạc ở LiBi .
+ Ảnh 20.6 : là cảnh khu rừng chống cát bay từ hoang mạc GôBi lấn vào vùng tây bắc Trung Quốc . Ảnh cho thấy có khu rừng phía xa, rừng lá rộng chen lẫn những đồng cỏ đang chăn thả ngựa ở cận cảnh .
? Nêu những biện pháp cải tạo hoang mạc ?
? ë VN, HM ho¸ th­êng x¶y ra nhiỊu ë vïng nµo? V× sao? 
- HS tr¶ lêi. 
- GV nhÊn m¹nh cho HS thÊy viƯc cÇn thiÕt ph¶i tham gia vµo viƯc chèng l¹i sù biÕn ®ỉi KH toµn cÇu, ®Ỉc biƯt lµ c¸c h® lµm HM ho¸.
- Gv chèt l¹i.
1. Hoạt động kinh tế :
 - Hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc là chăn nuôi du mục và trồng trọt ở các ốc đảo và chuyên chở hàng hoá qua hoang mạc . 
 - Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học - kĩ thuật, ®Ỉc biƯt lµ kÜ thuËt khoan s©u ®· ph¸t hiƯn ra c¸c má dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, tĩi n­íc ngÇm trong lßng hoang m¹c, để con người tiến vào khai thác các hoang mạc vµ lµm biÕn ®ỉi bé mỈt cđa nhiỊu HM . 
- Ngoµi ra hiƯn nay cßn cã ngµnh Du lÞch cịng ®em l¹i thu nhËp ®¸ng kĨ cho ng­êi d©n HM.
2. Hoang mạc đang ngày càng mở rộng :
 - Diện tích hoang mạc trên thế giới vẫn đang tiếp tục mở rộng. Mçi n¨m cã kho¶ng 10 triƯu ha ®Êt trång bÞ mÊt do hoang m¹c ho¸.
 - Nguyªn nh©n: do c¸t lÊn, do biÕn ®ỉi KH toµn cÇu, chđ yÕu do t® cđa con ng­êi.
 - Trồng cây gây rừng để vừa chống cát bay, vừa cải tạo khí hậu hoang mạc và hạn chế quá trình hoang mạc hoá .
4. Cđng cè:
 - Nêu các hoạt động kinh tế cổ truyền và kinh tế hiện đại trong các hoang mạc ngày nay ?
 - Nêu một số biện pháp đang được sử dụng để khai thác hoang mạc và hạn chế quá trình hoang mạc mở rộng trên thế giới ? 
5. H­íng dÉn vỊ nhµ:
 - Về nhà học bài, chuẩn bị trước bài 21