Giáo án hội giảng Vật lý 7 Tiết 5 – bài 5: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng

Giáo án hội giảng huyện trực ninh
năm học 2008-2009
Môn Vật lí 7
Ngày soạn: 2/10/2009
Ngày soạn: 12/10/2009
Tiết 5 – Bài 5 - ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng
I- Mục tiêu:
* Kiến thức:
- Bố trí được thí nghiệm để nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng.
- Nêu được những tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng.
- Vẽ được ảnh của một vật đặt trước gương phẳng.
* Kỹ năng:
- Làm thí nghiệm: Tạo ra được ảnh của vật qua gương phẳng và xác định được vị trí của ảnh để nghiên cứu tính chất ảnh của gương phẳng.
* Thái độ : 
Rèn luyện thái độ nghiêm túc khi nghiên cứu một hiện tượng nhìn thấy mà không cầm thấy được.
II- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
Học sinh : Mỗi nhóm có :
- 1 gương phẳng
- 2 giá đỡ gương
- 1 tấm kính màu trong suốt
- 1 bảng đa chức năng
- 2 viên phấn gióng hệt nhau
- 1 miếng bìa hình tam giác
- 1 thước chia khoảng
- 1 ê ke
- 1 bút chì
Giáo viên: 
- Nghiên cứu soạn bài
- Đồ dùng : máy chiếu, 1 thước chia khoảng, 1 ê ke
III- Tiến trình lên lớp: 
ổn định tổ chức.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ, đặt vấn đề vào bài
Bài 1 : Điền từ thích hợp vào chỗ trống
- Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa  và đường .
- Góc phản xạ  góc tới
Bài 2 : Trong các hình a,b,c,d, M là gương phẳng, SI là tia tới, IR là tia phản xạ. Hỏi hình vẽ nào vẽ đúng ? 
A. Hình a B.Hình b
C. Hình c D. Hình d
Giáo viên gọi một học sinh lên bảng làm vào phiếu
GV: Phát phiếu cho học sinh dưới lớp
- Chiếu bài học sinh trên bảng
GV yêu cầu học sinh giải thích các hình vẽ a,b,c
 vì sao sai
Cho điểm học sinh
Thu bài học sinh dưới lớp về nhà chấm
Giáo viên chiếu đáp án
Hỏi : Có nhận xét gì nội dung bài 1
Hình vẽ d, đúng: hỏi làm bài 2 dựa vào đâu?
Hỏi:Nếu cho gương phẳng và tia tới SI em hãy nêu cách vẽ tia phản xạ?
Giáo viên minh hoạ trên màn hình.
Nói: Nếu cho tia phản xạ IR làm tương tự ta xác định được tia tới.
Nói: Vận dụng định luật phản xạ ánh sáng chúng ta làm được nhiều dạng bài tập. Chẳng hạn từ bài toán này các em có thể làm được bài toán: tìm vị trí đặt gương sao cho tia tới và tia phản xạ tạo với nhau một góc vuông.
Và vạn dụng được định luật phản xạ ánh sáng vào bài học hom nay.
Đặt ván đề: chiếu H 5.1 và phần mở bài. Giáo viên giới thiệu bài học.
-Tia tới – pháp tuýen của guơng ở điểm tới
- Bằng
- Một học sinh nên bảng làm bài
 Học sinh dưới lớp làm bài
Học sinh khác nhận xét
- Nội dung định luật phản xạ ánh sáng
- Học sinh nêu
- Học sinh đọc
Tiết 5 – Bài 5 - ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng
Hoạt động 2 :
GV: Chiếu nội dung thí nghiệm và hình 5.2
? Em hãy nêu thí nghiệm gồm những dụng cụ gì? 
Gv lưu ý đặt gương phẳng thẳng đứng trên mặt bàn
GV cho học sinh bố trí thí nghiệm như hình vẽ
Gv yêu cầu : em hãy quan sát ảnh của viên phấn trong gương để dự đoán:
1. ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có hứng được trên màn chắn không?
2. Độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không?
3. So sánh khoảng cách từ một điểm của vật đến gương và khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương
GV : Các em hãy đặt viên phấn ở một vài vị trí để quan sát.
Hỏi : Các nhóm hãy nêu dự đoán
Gọi đại diện mỗi nhóm nêu một dự đoán
Hoạt động 3:
GV: Chúng ta tiến hành làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán thứ nhất.
1. ảnh của 1 vật tạo bởi gương phẳng có hứng được trên màn chắn không ? 
Chiếu C1 gọi học sinh đọc
Màn hình minh họa cách đưa màn chắn
Gv cho các nhóm thực hiện
Gv hướng dẫn : di chuyển màn chắn lại gần, ra xa gương, quan sát trên màn chắn xem có hứng được ảnh không.
Hỏi: Các nhóm nêu nhận xét có hứng được ảnh không? 
Gv : Các em hãy hoàn thiện phần kết luận
Màn hình : kết luận
Gv ghi bảng:
Gv giới thiệu ảnh ảo
? Từ nay muốn làm thí nghiệm để kiểm tra xem ảnh của một vật tạo bởi gương có là ảnh ảo không ta làm như thế nào ? 
Hoạt động 4:
+ Chúng ta tiếp tục làm thí nghiệm để kiểm tra xem độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không?
Nói : ở lớp học hay một số gia đình cánh cửa có lắp kính, khi nhìn qua cửa kính , chúng ta vừa nhìn thấy ảnh của mình vừa nhìn thấy các vật ở phía bên kia tấm kính do đó ta thay gương phẳng bởi một tấm kính màu trong suốt
- Chiếu nội dung thay kính và minh họa 
Gv nói : ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng là ảnh ảo nên dùng thước đo thì khó chính xác .
- Chiếu C2
Gv nói và minh hoạ: các em hãy di chuyển viên phấn thứ 2 xem có trùng khít ảnh của viên phấn thứ nhất không?
Các nhóm làm thí nghiệm kiểm tra
Gv trước hết các em hãy kiểm tra xem 2 viên phấn có bằng nhau không?
Có thể thay đổi vị trí của viên phấn thứ nhất để kiểm tra.
? Các nhóm báo cáo kết quả
? Hoàn thiện kết luận 
1 em hãy nhắc lại kết luận?
Gv ghi bảng
Gv nhấn mạnh nội dung tính chất 2
Hoạt động 5:
Chiếu hình 5.3 và nội dung 3 
Các nhóm thảo luận nêu phương án làm thí nghiệm
- Màn hình minh họa:
- Chiếu C3:
Nói : Các nhóm hãy tiến hành làm thí nghiệm
Kiểm tra: 
GV:hết thời gian hoạt độg nhóm
Gv: Qua kết quả của các nhóm các em hãy hoàn thiện kết luận
Gv ghi: 
Gv liên hệ hàng ngày khi soi gương
* Khái quát: ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có tính chất gì?
* Các em hãy vận dụng để làm bài tập: Chiếu 2 bài tập:
Hoạt động 6: 
Đặt vấn đề : ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng là ảnh ảo, vì không hứng được trên màn chắn, vậy tại sao ta lại nhìn thấy ảnh, cô và các em cùng nhau đi giải thích
- Chiếu nội dung C4 và hình 5.4 lên bảng
GV: cho học sinh hoạt động nhóm trong thời gian 4 phút
GV: phát phiếu
Hết thời gian hoạt đọn nhóm giáo viên thu bài làm của các nhóm
GV: chiếu bài làm, nhận xét từng nhóm
GV minh hoạ trên màn hình
GV: ta thấy các tia phản xạ kéo dài gặp nhau ở S
Vậy qua đây ta có mấy cách vẽ tia phản xạ ứng với các tia tới cùng xuất phát từ điểm sáng S. Cách nào đơn giản?
GV : ta cũng có hai cách vẽ ảnh của một điểm sáng, về nhà các em làm cụ thể qua bài tập 5.2 (SBT).
Câu a: em hãy nêu cách vẽ ảnh S của S tạo bởi gương phẳng bằng cách vận dụng tính chất của ảnh
Gv vẽ trên màn hình S
Câu b: Từ đó vẽ tia phản xạ ứng với 2 tia tới SI và SK
? Em cho biết dựa vào đâu để vẽ? 
? Em hãy nêu cách vẽ
Gv: Đối với tia phản xạ của tia tới SK làm tương tự
Gv: Chùm sáng giới hạn bởi 2 tia phản xạ IR và KP là chùm sáng gì ? 
- Vậy các tia sáng có giao nhau trên đường truyền của chúng không? 
Các em hãy quan sát chúng giao nhau ở đâu?
Gv : Các em thấy các tia phản xạ kéo dài giao nhau tại ảnh S.
Gv thông báo : Một điểm sáng S được xác định bằng hai tia sáng giao nhau xuất phát từ S. ảnh của S phải là điểm giao nhau của hai tia phản xạ tương ứng.
Các tia phản xạ kéo dài đi qua ảnh S
? Qua đây nếu đã biết ảnh S của điểm sáng S, biết tia tới, vẽ tia phản xạ như thế nào?
Nêu cách vẽ tia phản xạ
Cách nào đơn giản hơn
GV gọi học sinh lên bảng vẽ hai tia phản xạ ứng với hai tia tới SI và SK 
Cách nào đơn giản hơn
GV gọi học sinh nên bảng vẽ 2 ti phản xạ ứng với 2 tia tới SI và SK
Gv nói: Qua đây ta cũng có hai cách vẽ ảnh của một điểm sáng về nhà em làm cụ thê qua bài 5.2(SBT)
c)GV: tiếp tục các em hãy thảo luận nhóm làm câu c và câu d,
c, đánh dấu vị trí đặt mắt
d, giải thích vì sao ta nhìn thấy ảnh S mà không hứng được ảnh đó trên màn chắn
GV:Qua đó em hãy thực hiện phần kết luận
Gọi một học sinh nhắc lại kết luận
GV nhấn mạnh: 
Gv: Các em đã biết vẽ ảnh của một điểm sáng để biết thế nào là ảnh của một vật
Các em hãy đọc phần thông tin.
GV nhấn mạnh lại.
? Muốn vẽ ảnh của một vật ta làm như thế nào?
? Điều đó có thực hiện được không?
GV:Ta vẽ ảnh của một số điểm đặc biệt rồi nói các diểm đó ta được ảnh của một vật.
VD: Vẽ ảnh của tam giác, của đoạn thẳng qua gương phẳng
Nói: Chúng ta vận dụng để làm bài tập
Gọi một học sinh lên bảng
Làm C6.
GV: Tháp và ảnh của nó có phương, chiều như thế nào?
Khi chúng ta soi gương thì ảnh và vật trong trường hợp có phương song song và cùng chiều tại sao vậy? Gìơ sau chúng ta tiếp tục nghiên cứu.
?Qua học tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng em thấy gương phẳng có ứng dụng gì không ?
*Củng cố: Qua bài học hôm nay ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có những tính chất gì?
Nói: Và chúng ta đã biết vẽ ảnh của một vật đặt trước gương phẳng, và vẽ tia phản xạ một cách đơn giản
*Hướng dẫn về nhà
-Học thuộc phần ghi nhớ, nứm được cách vẽ ảnh của một vật qua gương phẳng.
-Làm bài tập 5.1 đến 5.7(SBT/7)
Chuẩn bị giờ sau thực hành:Đọc trước bài 6, xem nội dung phần mẫu báo cáo thực hành.
I. Tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng
-Học sinh nêu
Học sinh bố trí thí nghiệm theo nhóm
*Dự đoán:
Học sinh quan sát ảnh của viên phấn tring gương
Học sinh đặt viên phấn ở một vài vị trí
Học sinh nêu dự đoán
*Thí nghiệm kiểm tra
Học sinh đọc C1
Học sinh làm thí nghiệm
Học sinh nêu nhận xét
*Kết luận:
1, ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hướng được trên màn chắn
Học sinh nhắc lại
 Gọi là ảnh ảo
Học sinh trả lời
- Học sinh đọc
 Học sinh quan sát
Học sinh làm thí nghiệm
Đại diện nhóm trả lời
Học sinh trả lời
Học sinh trả lời
2.Độ lớn ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật
Học sinh quan sát
Học sinh đọc C3
Các nhóm tiến hành làm thí nghiệm kiểm tra
Các nhóm báo cáo kết quả
Học sinh trả lời
 Học sinh khác nhắc lại
3.Điểm sáng và ảnh của nó tạo bởi gương phẳng cách gương một khoảng bẳng nhau
Học sinh trả lời 3 tính chất
II.Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng
Học sinh hoạt động nhóm
Học sinh nhận xét
Học sinh quan sát
Học sinh nghe
Học sinh trả lời
Học sinh nên bảng vẽ
Học sinh nên bảng
Học sinh thảo luận nhóm
Học sinh đặt mắt trong khoảng giới hạn bởi hai tia IR và KP ở phía sau gương sẽ nhìn thấy ảnh S
Học sinh: d, -Mắt ta nhìn thấy ảnh S vì các tia phản xạ lọt vào mắt coi mhư đi thẳng đi thẳng từ S đến mắt
-Không hứng được S trên màn chắn vì chỉ có đường kéo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S, chứ không có ánh sáng thật từ S đến mắt 
Học sinh đọc
* ảnh của một vật: SGK/17
Học sinh trả lời
Học sinh trả lời
Học sinh nêu
III.Vận dụng
C5.
C6
-Mặt nước như một chiéc gương phẳng
-Dựa vào tính chất của ảnh
 Chân tháp ở sát mặt đất- ảnh sát đất
 Đỉnh tháp xa đất- ảnh đỉnh xa đất
 Do đó ảnh tháp có hình lộn ngược
*Ghi nhớ: SGK/17