Giáo án môn Đại số 7 - Đinh Long Mỹ - Tuần 9: Số vô tỷ, khái niệm về căn bậc hai

Tuần 09	Ngày soạn : 13/10/2009
Tiết : 17	
§. SỐ VÔ TỶ. KHÁI NIỆM VỀ CĂN BẬC HAI
I. MỤC TIÊU 
HS có khái niệm về số vô tỉ và hiểu thế nào là căn bậc hai của một số không âm.
Biết sử dụng đúng kí hiệu căn bậc hai.
Giáo dục tính cẩn thận trong khi tính toán.
II. CHUẨN BỊ
_ GV: SGK, Giáo án, Bảng phụ hình 5 (SGK), bài tập 82, 83, 85 (SGK).
– HS : Xem lại về số thập phân hữu hạn, vô hạn tuần hoàn, Máy tính bỏ túi.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. (5 phút)
-H: Viết các phân số sau dưới dạng số thập phân, chỉ rõ chu kỳ (nếu có).
-HS lên bảng thực hiện, ở dưới HS nhận xét.
GV nhận xét và ghi điểm.
Hoạt động 2 : Số vô tỉ. (15 phút)
GV: Có số hữu tỉ nào bình phương bằng 2 không?
GV đưa bảng phụ hình 5(SGK).
GV hướng dẫn HS thực hiện.
GV: Người ta CM được rằng không có số hữu tỉ nào bình phương bằng 2.
GV giới thiệu về số vô tỉ.
Hỏi: Thế nào là số vô tỉ?
- GV nhận xét và chốt lại.
Hoạt động 3 : (15 phút)
GV giới thiệu nhận xét.
Hỏi: Thế nào là căn bậc hai của một số a ?
GV cho HS làm ?1
GV giới thiệu về căn bậc hai và kí hiệu.
GV giới thiệu chú ý(SGK)
Hỏi: Trong bài toán mục 1 có x2 = 2 thì x=?
GV yêu cầu HS thực hiện ?2 .
Các số là các số vô tỉ.
- GV nhận xét và chốt lại.
Hoạt động 4 : Củng cố . (9 phút)
GV đưa bảng phụ bài tập 82.
-GV cho 4HS lên bảng thực hiện 4 ý.
-HS ở dưới cùng làm vào vở, tiếp theo nhận xét, bổ sung bài trên bảng.
- GV nhận xét và chốt lại.
GV đưa bảng phụ bài tập 85.
-HS thảo luận nhóm, sau đó lên bảng điền vào ô trống.
- GV nhận xét, chốt lại các vấn đề mà HS còn sai sót.
1) Số vô tỉ
Định nghĩa: (SGK)
Tập hợp số vô tỉ kí hiệu là: I
VD: x=1,41421356 là số vô tỉ.
2) Khái niệm căn bậc hai
NX: 32=9; (-3)2=9. Ta nói 3 và -3 là các căn bậc hai của 9
Định nghĩa (SGK)
Số dương a có đúng hai căn bậc hai, một số dương được kí hiệu là: và, một số âm được kí hiệu là: -; số 0 chỉ có một căn bậc hai là 0 ()
VD: số 4 có hai căn bậc hai là và 
3) Bài tập:
Bài 82
a)
b)
c)
d)
Bài 85
x
4
16
0,25
0,0625
2
4
0,5
0,25
(-3)2
81
104
108
3
(-3)2
102
104
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
Làm các bài tập 83, 84, 86.
Học thuộc định nghĩa, xem kỹ phần căn bậc hai.
Hệ thống lại quan hệ giữa các tập hợp số đã học.
Tiết : 18	
§. SỐ THỰC 
I. MỤC TIÊU 
HS nhận biết được số thực, là tên gọi chung cho số hữu tỉ, số vô tỉ. Biết được biểu diễn thập phân của số thực; Hiểu được ý nghĩa của trục số thực.
Thấy được sự phát triển của hệ thống số từ N đến Z đến Q rồi R
II. CHUẨN BỊ
_ GV: SGK, Giáo án, Bảng phụ biểu đồ ven, bài tập 87, 88, 89, 90.
– HS : Ôn lại kiến thức về số hữu tỉ, số vô tỉ. Hệ thống lại kiến thức về các tập họp số đã học.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. (5 phút)
GV nêu câu hỏi: 
1) Nêu định nghĩa căn bậc hai của số a không âm?
2) Sửa bài tập 83.
GV nhận xét, sửa bài và ghi điểm.
Hoạt động 2: Số thực. (15 phút)
GV giới thiệu về số thực.
Yêu cầu HS cho VD về số thực.
Yêu cầu HS trả lời ?1 .
GV giới thiệu về sự so sánh giữa các số thực.
-HS đứng tại chỗ trả lời ?2.
GV giới thiệu về so sánh hai căn bậc hai.
Yêu cầu HS so sánh và .
- GV nhận xét và chốt lại.
Hoạt động 3:Trục số thực. (14 phút)
Đặt vấn đề: Tìm cách biểu diễn sốtrên trục số.
GV hướng dẫn như SGK.
GV đưa bảng phụ hình 7.
Hỏi: Trên trục số ngoài tập số nguyên còn có các tập họp số nào? 
GV giới thiệu về trục số thực.
Yêu cầu HS đọc chú ý.
- GV nhận xét và chốt lại.
Hoạt động 4: Củng cố. (10 phút)
GV đưa bảng phụ bài tập 87
-HS thảo luận nhóm nhỏ.
- Đại diện HS lên bảng thực hiện.
- GV nhận xét và chốt lại.
GV đưa bảng phụ bài tập 89
-HS đứng tại chỗ phát biểu.
- GV nhận xét và chốt lại.
GV nhận xét, chốt lại các vấn đề mà HS cần lưu ý.
1) Số thực:
* Số hữu tỉ và số vô tỉ gọi chung là số thực.
Kí hiệu: R
VD: 
là các số thực.
* Với hai số thực x, y bất kỳ ta có xy hoặc x = y
VD: 0,3192 < 0,32(5)
 1,24598 > 1,24596
* Với a, b R(a,b>0)
Nếu a > b thì 
VD: 3 < 4 thì .
2) Trục số thực
Mỗi điểm trên trục số biểu diễn 1 số thực và ngược lại, do đó các điểm biểu diễn số thực đã lắp đầy trục số. Ta gọi là trục số thực.
Chú ý: SGK
3) Bài tập: 
Bài 87
3Q; 3R; 3I
-2,53Q; 0,2(35)I
NZ
Bài 89
a)Đúng; b) Đúng; 
c) Đúng
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
Làm các bài tập 88, 91, 92
Cần nắm vững khái niệm số thực, tất cả các tập họp số đều là số thực. Trong R cũng có các phép toán như trong Q
Xem lại định nghĩa giao của hai tập họp, tính chất đẳng thức, bất đẳng thức.
Tuần 09	Ngày soạn : 13/10/2009
Tiết : 17	
§. TỔNG BA GÓC CỦA MỘT TAM GIÁC 
I. MỤC TIÊU 
+HS n¾m ®­ỵc ®Þnh lý vỊ tỉng ba gãc cđa mét tam gi¸c, gãc ngoµi cđa tam gi¸c.
+BiÕt sư dơng ®Þnh lý trong bµi ®Ĩ tÝnh sè ®o c¸c gãc cđa mét tam gi¸c.
+Cã ý thøc vËn dơng c¸c kiÕn thøc ®­ỵc häc vµo c¸c bµi to¸n.
+Ph¸t huy trÝ lùc cđa häc sinh.
II. CHUẨN BỊ
-GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, ªke, b¶ng phơ (hoỈc giÊy trong, m¸y chiÕu), mét miÕng b×a h×nh tam gi¸c lín, kÐo c¾t giÊy.
 -HS: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, mét miÕng b×a h×nh tam gi¸c nhá, kÐo c¾t giÊy.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra và thực hành đo 3 góc trong một tam giác. (10 phút)
-Yªu cÇu: 
+VÏ hai tam gi¸c bÊt kú. Dïng th­íc ®o gãc ®o ba gãc cđa mçi tam gi¸c.
+Cã nhËn xÐt g× vỊ c¸c kÕt qu¶ trªn?
- Hai HS lªn b¶ng lµm, toµn líp lµm trªn giÊy trong 5 phĩt.
-GV Hái kÕt qu¶ cđa mét sè em.
-H : C¸c em cã nhËn xÐt thÕ nµo vỊ tỉng c¸c gãc trong tam gi¸c?
-Em nµo cã chung nhËn xÐt lµ tỉng c¸c gãc trong tam gi¸c b»ng 180o ?
-Yªu cÇu thùc hµnh c¾t ghÐp ba gãc cđa mét tam gi¸c.
-GV h­íng dÉn c¾t ghÐp h×nh nh­ SGK ?2.
-Cã thĨ h­íng dÉn HS gËp h×nh nh­ h×nh vÏ
(Treo b¶ng phơ).
-TÊt c¶ HS sư dơng tÊm b×a h×nh tam gi¸c ®· chuÈn bÞ.
-C¾t ghÐp theo h­íng dÉn SGK vµ GV.
-GV : VËy h·y nªu dù ®o¸n vỊ tỉng ba gãc cđa mét tam gi¸c ?
-GV: B»ng c¸ch ®o, gÊp h×nh chĩng ta cã dù ®o¸n: Tỉng ba gãc cđa tam gi¸c b»ng 180o. §ã lµ mét ®Þnh lý rÊt qu¹n träng cđa h×nh häc. H«m nay chĩng ta t×m hiĨu ®Þnh lý ®ã.
Hoạt động 2 : (5 phút)
-Hái: B»ng lËp luËn em nµo cã thĨ chøng minh ®­ỵc ®Þnh luËt nµy?
-GV vÏ h×nh.
-H­íng dÉn HS qua A vÏ ®­êng th¼ng xy // BC vµ chØ ra c¸c gãc b»ng nhau trªn h×nh ?
-HS ®øng t¹i chç lËp luËn.
-GV: VËy tỉng ba gãc cđa tam gi¸c sÏ b»ng tỉng ba gãc nµo trªn h×nh vµ b»ng bao nhiªu?
-HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi.
-Yªu cÇu HS chøng minh l¹i ®Þnh lý.
-1HS lªn b¶ng chøng minh.
-HS ë d­íi cïng lµm vµ nhËn xÐt bµi trªn b¶ng.
-GV uèn n¾n vµ nhËn xÐt chung.
Ho¹t ®éng 3 : (15 phĩt)
- Yªu cÇu häc sinh ®äc ®Þnh nghÜa trong SGK 
-H: VÏ tam gi¸c vu«ng ABC.
- 1 häc sinh lªn b¶ng vÏ h×nh, c¶ líp vÏ vµo vë
- Gi¸o viªn nªu ra c¸c c¹nh.
- Häc sinh chĩ ý theo dâi.
-H: H·y tÝnh .
- Häc sinh th¶o luËn nhãm, ®¹i diƯn nhãm lªn b¶ng lµm, c¶ líp nhËn xÐt.
- Yªu cÇu häc sinh lµm ?3
-H: Hai gãc cã tỉng sè ®o b»ng lµ 2 gãc nh­ thÕ nµo ?
- Häc sinh: 2 gãc phơ nhau
-H: Rĩt ra nhËn xÐt vỊ tỉng hai gãc nhän?
- Häc sinh: Trong tam gi¸c vu«ng 2 gãc nhän phơ nhau
- Gi¸o viªn chèt l¹i vµ ghi b¶ng
- Häc sinh nh¾c l¹i
- Yªu cÇu häc sinh vÏ h×nh, ghi GT, KL
Ho¹t ®éng 4 : (14 phĩt)
- Gi¸o viªn vÏ h×nh vµ chØ ra gãc ngoµi cđa tam gi¸c 
-H: cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo ®èi víi cđa ?
- HS . . . lµ 2 gãc kỊ bï
-H: VÏ gãc ngoµi t¹i ®Ønh B, ®Ønh A cđa tam gi¸c ABC?
-HS lªn b¶ng vÏ nhanh.
- Gi¸o viªn treo b¶ng phơ néi dung ?4.
-HS Rĩt ra nhËn xÐt.
-GV Ghi GT, KL cđa ®Þnh lÝ.
-GV chèt l¹i ®Þnh lÝ.
-HS l¾ng nghe vµ ghi ®Þnh lÝ.
-GV tỉng kÕt bµi häc.
 A M
B C N K
 A = M =
 B = N =
 C = K =
NhËn xÐt:
= 180o.
- NhËn xÐt: Tỉng ba gãc cđa mét tam gi¸c b»ng 180o.
 A
 D E
 1 2 3
B H C
1.Tỉng ba gãc cđa mét tam gi¸c:
§Þnh lý:
x A M y
 1 2
B C 
GT DABC
KL ¢ + + Ĉ = 180o
 Chøng minh
Qua A kỴ xy // BC
Cã: ¢1 + (so le trong) (1)
 ¢2 = Ĉ (so le trong)(2)
tõ (1); (2) suy ra
B¢C + + Ĉ
 = B¢C + ¢1 + ¢2 
 = 180o.
2. Áp dơng vµo tam gi¸c vu«ng .
* §Þnh nghÜa: SGK 
 vu«ng t¹i A (¢= 900)
AB; AC gäi lµ c¹nh gãc vu«ng
BC (c¹nh ®èi diƯn víi gãc vu«ng) gäi lµ c¹nh huyỊn.
?3
Theo ®Þnh lÝ tỉng 3 gãc cđa tam gi¸c ta cã:
* §Þnh lÝ: Trong tam gi¸c vu«ng 2 gãc nhän phơ nhau
GT
 vu«ng t¹i A
KL
3. Gãc ngoµi cđa tam gi¸c .
- lµ gãc ngoµi t¹i ®Ønh C cđa 
* §Þnh nghÜa: SGK 
?4
* §Þnh lÝ: SGK 
GT
, lµ gãc ngoµi
KL
 = 
Gãc ngoµi cđa tam gi¸c lín h¬n gãc trong kh«ng kỊ víi nã.
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
-Häc thuéc ®Þnh lý tỉng ba gãc cđa tam gi¸c.
-CÇn lµm kü BT 1,2, 3, 4/ 108 SGK.
-H­íng dÉn BT 2/108: c©u a: XÐt tam gi¸c ABI cã gãc BIK lµ gãc ngoµi so s¸nh víi 1 gãc trong kh«ng kỊ víi nã (¸p dơng kÕt qu¶ h×nh 50).
Tiết : 18	
§. LUYỆN TẬP 1
I. MỤC TIÊU 
-Qua c¸c bµi tËp vµ c¸c c©u hái kiĨm tra, cđng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vỊ :
+Tỉng ba gãc cđa mét tam gi¸c b»ng 180o.
+Trong tam gi¸c vu«ng 2 gãc nhän cã tỉng sè ®o b»ng 90o.
+§Þnh nghÜa gãc ngoµi, ®Þnh lý vỊ tÝnh chÊt gãc ngoµi cđa tam gi¸c.
-RÌn luyƯn kü n¨ng tÝnh sè ®o c¸c gãc.
-RÌn kü n¨ng suy luËn.
II. CHUẨN BỊ
_ GV: SGK, Giáo án.
– HS : Xem trước các bài tập phần luyện tập, b¶ng phơ h×nh vÏ 47, 50, 57, 58.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. (7 phút)
-HS1: Phát biểu các định lí về tổng ba góc trong một tam giác?
- HS2: Gi¸o viªn treo b¶ng phơ yªu cÇu häc sinh tÝnh sè ®o x, y, z trong h×nh vÏ sau:
-HS ở dưới nhận xét.
-GV nhận xét chung và ghi điểm.
Hoạt động 2 : Bài tập. (37 phút)
-Yªu cÇu lµm BT 1/107, 108 SGK: T×m c¸c sè ®o x vµ y ë c¸c h×nh sau ?
-GV treo b¶ng phơ cã vÏ s½n c¸c h×nh 47,50 cÇn t×m x.
-Sau khi HS tr¶ lêi h×nh 47. Hái cã nhËn xÐt g× vỊ tỉng hai gãc nhän trong tam gi¸c vu«ng? Cã nhËn xÐt g× vỊ quan hƯ gi÷a x vµ £, ?
-HS : . . . = 180o - (60o + 45o)= 80o.
y = 180o - 
 = 180o -80o = 100o.
-NhËn xÐt: y = £+
nªn y > £ ; y > 
-GV cho HS lµm, HS ë d­íi nhËn xÐt.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
-GV cho HS lµm bµi tËp 6.
-GV vÏ h×nh 55 nhanh trªn b¶ng.
-H: §Ĩ tÝnh ®­ỵc gãc B ta lµm ntn?
-HS . . . ta chØ cÇn tÝnh ®­ỵc gãc I2.
-1HS lªn b¶ng thùc hiƯn nhanh.
-HS ë d­íi cïng lµm vµo vë.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
-GV cho HS th¶o luËn nhãm ®Ĩ t×m sè ®o x ë h×nh 57 vµ 58.
-GV treo b¶ng phơ h×nh vÏ.
-HS th¶o luËn nhãm, tiÕp ®ã ®¹i diƯn nhãm lªn b¶ng tr×nh bµy.
-C¸c nhãm ë d­íi nhËn xÐt, bỉ sung.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
-GV tỉng kÕt bµi häc.
Bµi 1: T×m x, y: 
 H 47: A
 90o
 55o x
 B C
x = 180o – (90o + 55o)= 35o.
H 50: y D
 60o 40o x
 E K
 y = 100o .
NhËn xÐt: y = £ + 
H
K
B
A
I
40o
 1
2
BT 6/109 SGK: T×m x.
H×nh 55.
Ta có :
 (®èi ®Ønh)
 = 90o (GT)
 Þ = ¢ = 40o
H×nh 57:
 M
 x
N 60o P
 I
XÐt DMNP vu«ng t¹i M
60o + = 90o.
P = 90o - 60o = 30o.
XÐt DMIP vu«ng t¹i I
30o + x = 90o.
 x = 90o - 30o = 60o.
A
H
E
B
K
55o
x
H×nh 58:
DAHE vu«ng t¹i H
£ = 90o - 55o = 35o.
x = = + £ 
 = 90o + 35o = 125o.
Hoạt động 3 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
VỊ nhµ xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a.
Häc thuéc c¸c ®Þnh lÝ ®· häc vỊ tỉng ba gãc trong mét tam gi¸c.
Lµm ý cßn l¹i ë bµi tËp 6.
ChuÈn bÞ c¸c bµi tËp cßn l¹i tiÕt sau luyƯn tËp tiÕp.
	Năm Căn, ngày . . . tháng . . . năm 200
	TỔ TRƯỞNG
	Mai Thị Đài