Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Tiết 106: Sống chết mặc bay

TiÕt 106: Sèng chÕt mÆc bay 
 - Phạm Duy Tốn - 
A. Mục tiêu cần đạt
- Hiểu được giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “ Sống chết mặc bay”
-Có kĩ năng đọc, cảm thụ tác phẩm văn học
- Giáo dục ý thức trách nhiệm, lòng thương và sự đồng cảm với nỗi khổ, sự khó khăn của con người
* Trọng tâm: Nguy cơ vỡ đê và sự chống cự của người dân .
B.Chuẩn bị:
-Giáo viên: sgk + sgv
- Học sinh: soạn bài
C.Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2.Kiểm tra
? Kể tên các văn bản nghị luận đã học và xác định luận điểm chính?
-tinh thần yêu nước của nhân dân ta; Sự giàu đẹp của Tiếng Việt; Đức tính giản dị của Bác Hồ và Ý nghĩa văn chương
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
Ghi bảng 
GV hướng dẫn đọc :Chú ý – 
- phân biệt cách đọc . giọng kể , tả của tác giả . 
- giọng quan phụ mẫu luôn hách dịch hống hách , nạt nộ .
 - giọng sợ sệt ,khúm núm của thầy đề , dân phu.
 * gọi 1 HS đọc phần tác giả ,
 tác phẩm 
GV Con hãy giới thiệu vài nét về tác giả Phạm Duy Tốn ?
?Tác phẩm ra đời trong thời điểm nào? kể về chuyện gì ?
GV đưa ảnh tác giả 
Đề tài : Viết về cảnh lũ lụt ở sông Nhị Hà . 
GV giới thiệu về truyện ngắn hiện đại?
- Truyện ngắn hiện đại: Viết bằng văn xuôi tiếng việt hiện đại thiên về kể chuyện thực, thường khắc hoạ một hiện tượng, phát hiện một nét cơ bản trong quan hệ nhân sinh, đời sống
Học sinh đọc từ khó ( sgk) 
Thu ỷ - ho ả - đ ạo –t ặc , trong 4 thứ giặc ấy nhân dân xếp giặc nước và giặc lụt lên đầu . Cho đến nay qua hàng bao thế kỉ người dân vùng châu thổ
 sông hồng miền bắc việt nam đã phải đương đầu với cảnh 
thuỷ thần nổi giận . lũ lụt .vỡ 
đê , người chết , nhà trôi .
HS quan s át nhanh b ản đồ 
HS đ ọc tiếp.
 Tóm tắt cốt truyện ?
Truyện kẻ lại việc làm , thái độ vô trách nhiệm cùng bản chất ích kỉ đến độ vô liêm sỉ, chỉ lo ăn chơi hưởng lạc không mảy may rung động trước cảnh lụt lội cuốn trôi người, của , nhà cửa của nhân dân, của bọn quan lại phong kiến tại đồng bằng Bắc Bộ.
HS trả lời 
Ra đời trong buổi đầu hình thành thể loại truyện ngắn hiện đại của VN (đầu thế kỉ XX)
Viết về chuyện hộ đê, chống lụt tại đồng bằng bắc bộ
Sống chết mặc bây” được coi là một trong những sáng tác mở đầu khuynh hướng văn học hiện thực ở nước ta.
- Về đề tài : Tác giả lấy đề tài trong cuộc sống thực của xã hội, đó là cảnh hàng năm người nông dân ở đồng bằng Bắc bộ phải đương đầu với sự tàn phá dữ dội của thiên nhiên để bảo vệ cuộc sống chính mình. Cảnh dân phu hộ đê, chống với cơn lũ được tác tác giả miêu tả cụ thể.
HS đọc những chú thích trên 
I - Đọc - T ìm hiểu chung .
1- Đọc - hiểu chú thích .
 a- đọc :
 b-Chú thích :
- Tác giả :Ph ạm Duy Tốn (1883 – 1924) . Quê ở Thường 
Tín - Hà Tây .
- Tác phẩm:
Ra đời trong buổi đầu hình thành thể loại truyện ngắn hiện đại của VN (đầu thế kỉ XX)
Viết về chuyện hộ đê, chống lụt tại đồng bằng bắc bộ 
c- Giải nghĩa từ khó :1, 2, 3 ,4 ,6,7, 9, 12,..
Chúng ta chuyển sang tìm 
hiểu về thể loại và bố cục của 
văn bản .
?Văn bản thuộc thể loại gì? truyện kể theo ngôi nào ? trình tự ra sao?
Văn bản có bố cục mấy phần?
Cho biết nội dung từng phần ?
Thể loại:Truyện ngắn
kể theo ngôi thứ 3 , trình tự 
thời gian v à công việc .
- Bố cục 3 phần 
P1: t ừ đầu ->khúc đê này hỏng mất => Nguy cơ vỡ đê và sự chống cự tuỵêt vọng của người dân.
P2: tiếp -> điếu mày=>Cảnh quan lại cùng lũ nha lại hộ đê ở trong đ ình 
P3: còn lại =>Cảnh vỡ đê .
 2- Thể loại và bố cục 
- Thể loại:Truyện ngắn
- Bố cục : 3 phần 
để hiểu nội dung tiết học này cô mời 1 con đọc phần 1 của văn bản .
Goïi hs ñoïc ñoaïn vaên töø ñaàu deán “hoûng maát “
?Neâu noäi dung ñoaïn vaên con vöøa ñoïc ?
Thảo luận nhóm :5phút 
C¶nh d©n phu hé ®ª ®ưîc kÓ b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo? 
(Thêi gian , kh«ng gian , ®Þa 
điÓm , phư¬ng tiÖn , con
 ngưêi , am thanh )
Caùc chi tieát ñoù gôïi cho em coù suy nghó gì ?
-?các chi tiết đó gợi cho con suy nghĩ g ì? 
Trong tình cảnh ấy con thấy thái đ ộ của những người hộ đê ra sao ?
?Neáu ñöôïc chöùng kieán caûnh naøy ,em coù nhaän xeùt gì ?
?Em haõy töôûng töôïng vaø mieâu taû laïi caûnh daân chuùng ñang hoä ñeâ ?( tả lại hình ảnh trong 
SGK)
?Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät mieâu taû cuûa taùc giaû trong ñoaïn vaên ?
- Caùch mieâu taû naøy gôïi cho em nhaän xeùt gì veà caûnh con ñeâ ?
Gv Baøng caùch keát hôïp ngoøi buùt taû thöïc vôùi bieåu caûm ,tröõ tình ,taùc gia ñaõ laøm lay ñoäng loøng ngöôøi ñoïc tröôùc khung caûnh hoä ñeâ ñaày nguy hieåm aáy
?Nhö vaäy qua ñoaïn vaên em caûm nhaän ñöôïc ñieàu gì ?
T ại sao tác giả lại nêu ra khúc sông l àng X, thuộc phủ X mà không nêu cụ thể ?
Bài tập củng cố 
GV liên hệ thực tế vỡ 
đê sông đà 1971
* Sự nguy kịch của con đê và sức chống cự của người dân 
- Thôøi gian : Gaàn moät giôø ñeâm 
-Khoâng gian :trôøi möa taàm taõ .Nöôùc soâng NHò Haø leân quaù to 
-Ñòa ñieåm :Khuùc soâng laøng x thuoäc phuõ X hai ba ñoaïn ñaõ thaåm laäu 
- người : Haøng traêm nghìn ngöôøi
- âm thanh: tiếng tù và , tiếng 
người gọi nhau
- Tình traïng con ñeâ voâ cuøng nguy caáp ,döï baùo tröôùc nhöõng gì nguy hieåm saép ñeán 
.- Tích cöc, khaån tröông cuoáng quyùt
-Haøng traêm nghìn ngöôøi bì boõm döôùi buøn laày ,öôùt löôùt thöôùt nhö chuoät loät vác đất , cát , gậy gộc đào đất đắp đê . mệt , đói, không khí căng thẳng lo lắng . 
- Nghệ thuật miêu tả, đối lập tăng cấp 
Sức trời >< sức người 
thế nước > < thế đê
- Nhieàu töø laùy töôïng hình,keát hôïp ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ bieåu caûm : lo thay ,nguy thay - 
Cảnh người dân đang vật lộn căng thẳng vất vả đến cực độ trước nguy cơ đê vỡ
- tác giả không muốn người đọc hiểu cụ thể , chỉ muốn bạn đọc hiểu câu chuyện mà tác giả kể không chỉ xảy ra ở một làng, một phủ cụ thể mà là hiện tượng khá phổ biến ở đồng bằng Bắc Bộ nước ta thời phong kiến.
II- Đọc - tìm hiểu hi tiết 
1- Cảnh dân hộ đê
- Thôøi gian : Gaàn moät giôø ñeâm 
-Khoâng gian :trôøi möa taàm taõ .Nöôùc soâng NHò Haø leân quaù to 
-Ñòa ñieåm :Khuùc soâng laøng x thuoäc phuõ X hai ba ñoaïn ñaõ thaåm laäu 
* Nghệ thuật : miêu tả, đối lập tăng cấp.
Sức trời >< sức người 
thế nước > < thế đê
- Nhieàu töø laùy töôïng hình,keát hôïp ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ bieåu caûm : lo thay ,nguy thay 
=> Cảnh người dân đang vật lộn căng thẳng vất vả đến cực độ trước nguy cơ đê vỡ
3. Cuûng coá höôùng daãn veà nhaø
?Ñoïc dieãn caûm ñoaïn vaên
 ?Haõy töôûng töôïng vaø mieâu taû caûnh daân laøng X hoä ñeâ trong ñoaïn trích . -Ñoïc kó laïi vaên baûn tìm hieåu kó ñoaïn vaên ñaõ phaân tích-Xem vaø soaïn kó phaàn dieãn bieán tieáp theo.