Giáo án môn Lý 7 tiết 4: Định luật phản xạ ánh sáng

Ngày soạn: 21/09/09
Ngày giảng: 22/09/09
Tiết 4: Định luật phản xạ ánh sáng
I. Mục tiêu
- Kiến thức: Tiến hành được thí nghiệm để nghiên cứu đường đi của tia phản xạ trên gương phẳng. Biết xác định tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ. Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng.
- Kĩ năng: Biết làm thí nghiệm, biết đo góc, quan sát hướng truyền ánh sáng để nắm được quy luật phản xạ ánh sáng. Biết ứng dụng định luật phản xạ ánh sáng để đổi hướng đường truyền ánh sáng theo mong muốn.
- Thái độ: Yêu thích môn học, tích cực tìm tòi và ứng dụng trong cuộc sống. 
 II. Đồ dùng dạy học
- GV: Bảgn phụ ghi các kết luận
- HS : Mỗi nhóm: 1 gương phẳng có giá đỡ thẳng đứng, 1đèn pin có màn chắn một khe sáng, 1 tấm gỗ mỏng, 1 thước đo góc mỏng. 
III. phương pháp
- PP đặt và giải quyết vấn đề, thí nghiệm, nhóm
IV. tổ chức giờ học
1. Khởi động 
- Mục tiêu: Kiểm tra bài cũ, tổ chức tình huống học tập
- Thời gian: 8 phút
- Đồ dùng dạy học:
- Cách tiến hành:
*Kiểm tra bài cũ
HS1: Hãy giải thích hiện tượng nhật thực, nguyệt thực.
HS2: Chữa bài tập 3.3(SBT). Để kiểm tra một đường thẳng có thật thẳng không phải làm như thế nào?
*Tổ chức tình tình huống học tập
- GV làm thí nghiệm hình 4.1 yêu cầu HS quan sát và đưa ra dự đoán.
- GV chỉ cho HS phải biết mối quan hệ giữa tia sáng từ đèn chiếu đến gương và tia sáng hắt lại.
gương phẳng thì sau khi gặp gương phẳng ánh sáng bị hắt lại theo một hướng hay nhiều hướng?
- HS quan sát thí nghiệm và dự đoán để đèn pin theo hướng nào để vết sáng đến đúng điểm A cho trước.
- GV thông báo về hiện tượng phản xạ và tia phản xạ. 
- Ghi đầu bài. 
2. Hoạt động 1: Gương phẳng
- Phương pháp: Hoạt động nhóm, thí nghiệm
- Mục tiêu: 
 + Tiến hành được thí nghiệm để nghiên cứu đường đi của tia phản xạ trên gương phẳng
 + Biết làm thí nghiệm
- Thời gian: 5 phút
- Đồ dùng dạy học: Mỗi nhóm: 1 gương phẳng có giá đỡ thẳng đứng 
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
I. Gương phẳng
- HS soi gương, trả lời câu hỏi GV yêu cầu và ghi vở: Hình của một vật quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật tạo bởi gương. 
- HS thảo luận để rút ra đặc điểm của gương phẳng: Có bề mặt phẳng, nhẵn bóng có thể dùng để soi ảnh.
- Trả lời C1: mặt kính cửa sổ, mặt nước, mặt tường ốp gạch men, .....
- Yêu cầu HS soi gương và quan sát thấy những gì trong gương. 
- GV thông báo về ảnh tạo bởi gương phẳng.
- Yêu cầu nhận xét xem mặt gương có đặc điểm gì? Tổ chức cho HS thảo luận.
- Yêu cầu HS liên hệ trong thực tế trả lời câu C1.
* Kết luận: Hình của một vật quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật tạo bởi gương. 
3. Hoạt động 2: Định luật phản xạ ánh sáng
- Phương pháp: Hoạt động nhóm, thí nghiệm
- Mục tiêu: 
 + Biết xác định tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ. Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng.
 + Biết làm thí nghiệm, biết đo góc, quan sát hướng truyền ánh sáng để nắm được quy luật phản xạ ánh sáng. Biết ứng dụng định luật phản xạ ánh sáng để đổi hướng đường truyền ánh sáng theo mong muốn.
- Thời gian: 20 phút
- Đồ dùng dạy học: Mỗi nhóm: 1 gương phẳng có giá đỡ thẳng đứng, 1đèn pin có màn chắn một khe sáng, 1 tấm gỗ mỏng, 1 thước đo góc mỏng. Bảng phụ
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
II. Định luật phản xạ ánh sáng
* Thí nghiệm
- HS làm TN hình 4.2, quan sát hiện tượng xảy ra và trả lời câu hỏi GV yêu cầu
+ Chỉ ra tia tới và tia phản xạ
+ Hiện tượng phản xạ ánh sáng là hiện tượng gì?
- Ghi vở: Hiện tượng tia sáng sau khi tới mặt gương bị hắt lại theo một hướng xác định gọi là sự phản xạ ánh sáng, tia sáng bị hắt gọi là tia phản xạ
1. Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng nào?
- HS tiến hành TN, quan sát và trả lời câu hỏi GV yêu cầu.
- Với HS khá giỏi làm TN kiểm tra: dùng một tờ bìa hứng tia phản xạ để tìm xem tia này có nằm trong mặt phẳng khác không?
- HS trả lời C2 và rút ra kết luận:
Kết luận: Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến.
2.Phương của tia phản xạ quan hệ thế nào với phương của tia tới?
- HS đưa ra dự đoán và kiểm tra dự đoán bằng cách tiến hành TN nhiều lần với các góc khác nhau, ghi số liệu vào bảng.
- Kết luận: Góc phản xạ luôn luôn bằng góc tới.
3. Định luật phản xạ ánh sáng
- HS ghi nội dung định luật vào vở (2 kết luận)
4. Biểu diễn gương phẳng và các tia sáng trên hình vẽ
- HS luyện kỹ năng vẽ và dùng kiến thức để giải thích ở câu C3 và C4.
C3
 S N R
 I
- Tổ chức cho HS làm TN theo nhóm để tìm xem khi chiếu một tia sáng lên gương phẳng thì sau khi gặp gương phẳng ánh sáng bị hắt lại theo một hướng hay nhiều hướng?
- GV thông báo về hiện tượng phản xạ và tia phản xạ. 
- GV giới thiệu các dụng cụ TN (H4.2) hướng dẫn HS cách tạo ra tia sáng và theo dõi đường truyền ánh sáng, trả lời C2.
- Yêu cầu HS làm TN. Với HS khá, giỏi GV gợi ý để HS làm TN kiểm tra khẳng định tia phản xạ chỉ nằm trong mặt phẳng đó.
- Yêu cầu HS trả lời C2 và rút ra kết luận. 
- GV đưa ra giải pháp: để xác định vị trí tia tới ta dùng góc tới, để xác định tia phản xạ ta tìm góc phản xạ. Từ đó tìm được mối quan hệ giữa góc tới và góc phản xạ.
Yêu cầu HS dự đoán và kiểm tra dự đoán bằng các TN với các góc tới khác nhau từ đó rút ra kết luận . 
- GV thông báo nội dung định luật. 
- GVthông báo về cách vẽ gương phẳng và các tia sáng trên giấy
- Quy ước: + Mặt phản xạ, mặt không phản xạ của gương
 + Điểm tới I
 + Tia tới: SI
 + Đường pháp tuyến : IN
 + Tia phản xạ: IR
* Lưu ý: hướng tia tới, tia phản xạ
*Kết luận:
+ Hiện tượng tia sáng sau khi tới mặt gương bị hắt lại theo một hướng xác định gọi là sự phản xạ ánh sáng, tia sáng bị hắt gọi là tia phản xạ
+ Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến.
+ Góc phản xạ luôn luôn bằng góc tới.
4. Hoạt động 3: Vận dụng
- Phương pháp: Hoạt động chung cả lớp
- Mục tiêu: + Biết xác định tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ, biết vẽ hình
- Thời gian: 10 phút
- Đồ dùng dạy học: 
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
III. Vận dụng
- HS đọc câu C4
- HS vẽ hình
- Yêu cầu học sinh đọc câu C4
- 2 HS lên bảng vẽ hình
- Dưới lớp vẽ vào vở
- Nhận xét hình vẽ, sửa sai
- Gv chốt cách vẽ
*Kết luận:
5. Tổng kết và hướng dẫn học ở nhà ( 2 phút)
- Phát biểu định luật phản xạ ánh sáng?
- Yêu cầu HS làm bài tập 4.1(SBT).
VN
- Học bài và làm bài tập 4.2- 4.4 (SBT).
- Tìm hiểu phần: "Có thể em chưa biết"
- Đọc trước bài 5: ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng.