Giáo án môn Ngữ văn 7 - Trường THCS Ba Vinh - Tiết 79: Tập làm văn: Đặc điểm của văn bản nghị luận

Ngày soạn :18 /1 / 2010
Ngày dạy : 22 / 1 / 2010
Tiết : 79 
 TLV: ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN 
A. Mục tiêu yêu cầu :
 Giúp học sinh : 
	- Nhận biết rõ các yếu tố cơ bản của văn bản nghị luận và mối quan hệ của chúng với nhau . 
B. Đồ dùng dạy học :
	- Gv : Giáo án , Sgk 
	- Hs : Bài cũ + Bài mới 
C. Phương pháp dạy học :
	- Vấn đáp - Giảng giải .
D. Tiến trình lên lớp :
 I. Ổn định tổ chức : (1’) 
 II. Kiểm tra bài cũ : (5’) 
	F Trong đời sống nhu cầu nghị luận được thể hiện như thế nào? Văn nghị luận nhằm mục đích gì ? 
	F Để vấn đề có ý nghĩa bài văn nghị luận phải như thế nào ? 
 III. Bài mới :
 1) Giới thiệu bài : (1’) 
 2) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học :
t
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Hướng dẫn hs tìm hiểu về luận điểm, luận cứ và lập luận . 
I. Luận điểm, luận cứ và lập luận : 
7’
Gv thông báo cho hs về luận điểm .
- Yêu cầu hs đọc thông tin “Chống thất học” sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Luận điểm chính của bài viết là gì ? 
F Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hoá thành những câu văn như thế nào ? 
F Luận điểm đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận ? 
F Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt những yêu cầu gì? 
- Gv chốt lại.
- Hs lắng nghe và ghi nhớ 
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến . 
+ Chống nạn thất học .
+ Một trong những việc
+ Mọi người Việt Nam phải biết 
+ Những người đã biết chữ .
à Luận điểm được thể hiện trong nhan đề, dưới dạng các câu khẳng định nhiệm vụ chung, nhiệm vụ cụ thể trong bài văn. 
+ Thống nhất các đoạn văn thành một khối, các đoạn văn về nội dung cũng như hình thức phải làm cho luận điểm được sáng tỏ .
+ Đúng đắn, chân thật. Đáp ứng nhu cầu thực tế.
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức 
 1) Luận điểm: 
 Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận .
* Tìm hiểu bài “Chống nạn thất học” 
- Luận điểm chính “Chống nạn thất học” 
+ Một trong những việc
+ Mọi người Việt Nam phải biết 
à Thống nhất các đoạn văn thành một khối, các đoạn văn về nội dung cũng như hình thức phải làm cho luận điểm được sáng tỏ .
7’
- Yêu cầu hs đọc thông tin “Chống thất học” sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Nội dung có tin cậy hay không ? 
- Gv chốt lại.
F Hãy tìm những luận cứ có trong bài “Chống nạn thất học” ?
( Căn cứ vào đâu mà đề ra nhiệm vụ chống nạn thất học ? Muốn chống nạn thất học thì phải làm thế nào ? )
- Gv với 2 lí lẽ đó tác giả đã đề ra nhiệm vụ : Mọi người việt nam phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ, tức là chống nạn thất học .
F Những luận cứ này đóng vai trì gì trong bài viết ?
F Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì ?
- Gv chốt lại.
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến . 
- Đại diện hs trả lời, các hs khác nhận xét, bổ sung 
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức 
- Do chính sách ngu dân của thực dân pháp 
+ Nay nước độc lập rồi, muốn tiến bộ thì phải cấp tốc nâng cao dân trí để xây dựng đất nước . 
+ Làm cho tư tưởng bìa viết có sức thuyết phục, người ta thấy chống nạn thất học là cần kiếp và đó là việc có thể làm được .
+ Đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế . 
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức 
2) Luận cứ :
* K/n: Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm
à Cho thấy việc chống nạn thất học là cần kiếp và đó là việc có thể làm được .
6’
-Gv thông báo cho hs về lập luận .
- Yêu cầu hs đọc thông tin sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Em hãy chỉ ra tuần tự lập luận của văn bản chống nạn thất học ?
- Gv mở rộng cho hs : 
+ Trước hết tác giả nêu lí do, vì sao chống nạn thất học, chốngn nạn thất học để làm gì ? 
+ Có lí lẽ rồi mới nêu tư tưởng chống nạn thất học, những chỉ nêu tư tưởng thì chưa trọn vẹn. 
+ Người ta sẽ hỏi : Vậy chống nạn thất học phải bằng cách nào, phần tiếp theo của bài viết sẽ giải quyết việc đó à Cách sắp xếp như trên chính là lập luận .
F Lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào ? 
F Ưu điểm của thứ tự này?
- Hs lắng nghe và ghi nhớ 
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến .
- Đại diện hs trả lời, các hs khác nhận xét, bổ sung 
+ Đ1: Pháp với chính sách ngu dân 
+ Đ2: 95% dân số thất học 
+ Đ3,4: Nêu luận điểm
+ Đ5: Công việc của người đã biết chữ.
+ Đ6: Phấn đấu của người chưa biết chữ .
+ Đ7: Phụ nữ cần cố gắng.
- Hs lắng nghe 
+ Trước đây và hôm nay 
+ Công việc của người :
 > Đã biết chữ 
 > Chưa biết chữ 
 > Phụ nữ.
+ Tạo nên một hệ thốngvừa làm rõ các ý : Tại sao phải chống nạn thất học ? Và chống nạn thất học bằng cách nào ? 
3) Lập luận : 
 * K/n: Lập luận là cáchlựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm.
* Lập luận bài “Chống nạn thất học” 
+ Đ1: Pháp với chính sách ngu dân 
+ Đ2: 95% dân số thất học 
+ Đ3,4: Nêu luận điểm
+ Đ5: Công việc của người đã biết chữ.
+ Đ6: Phấn đấu của người chưa biết chữ .
+ Đ7: Phụ nữ cần cố gắng.
* Trình tự sắp xếp:
+ Trước đây và hôm nay 
+ Công việc của người :
 > Đã biết chữ 
 > Chưa biết chữ 
 > Phụ nữ.
àTạo nên một hệ thốngvừa làm rõ các ý : Tại sao phải chống nạn thất học ? Và chống nạn thất học bằng cách nào ? 
4’
Hoạt động 2: Hướng dẫn tổng kết 
II. Tổng kết 
- Yêu cầu hs đọc ghi nhớ
- Gv nhấn mạnh lại các nội dung trong phần ghi nhớ .
- Hs đọc
- Hs lắng nghe và ghi nhớ. 
( Ghi nhớ sgk tr 19 )
10’
Hoạt động 3: Hướng dẫn hs luyện tập 
III. Luỵên tập : 
- Gv hướng dẫn hs làm các bài tập phần luyện tập sgk tr20 
- Gv nhận xét, kết luận 
- Các nhóm Hs làm theo yêu cầu hướng dẫn của gv .
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức .
Bài tập sgk .
* Luận điểm chính : Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội .
* Luận cứ : Thói quen xấu : 
- Gạt tàn thuốc 
- Vứt rát ra đường 
- Rác ùn lên cả con mương 
- Ném chai, cốc vỡ ra đường .
* Lập luận : 
- MB: Giới thiệu thói quen tốt và xấu 
- TB: Đưa ra những dẫn chứng về thói xấu với thái độ phê phán.
- KB: Đề ra hướng có thói quen tốt 
à Tất cả các điều trên đã tạo ra cho bài viết ngắn gọn, giản dị, có sức thuyết phục .
 3) Củng cố : (2’) 
	- Gv nhấn mạnh lại nội dung ghi nhớ sgk tr19
 4) Đánh giá tiết học : (1’) 
	Gv nhận xét, tiết học .
 5) Dặn dò : (1’) 
	- Xem lại bài học 
	- Học thuộc bài 
	- Làm các bài tập vào vở 
	- Đọc thêm “Học thầy, học bạn” sgk tr 20 
	- Xem trước bài “Đề văn nghị luận” sgk tr21 
 IV. Rút kinh nghiệm , bổ sung :