A. MỤC TIÊU BÀI HỌC : GIÚP HỌC SINH:
- HIỂU THẾ NÀO LÀ TỤC NGỮ, Ý NGHĨA VÀ MỘT SỐ HÌNH THỨC NGHỆ THUẬT (KẾT CẤU, NHỊP ĐIỆU, CÁCH LẬP LUẬN) CỦA NHỮNG CÂU TỤC NGỮ TRONG BÀI HỌC
- HIỂU ĐƯỢC NHỮNG KINH NGHIỆM MÀ NHÂN DÂN ĐÚC KẾT VÀ VẬN DỤNG VÀO ĐỜI SỐNG TỪ CÁC HIỆN TƯỢNG THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT.
- THUỘC LÒNG CÁC CÂU TỤC NGỮ TRONG VĂN BẢN.
Tuần 19 bµi 18 TiÕt 73: Thø hai ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 2007 V¨n b¶n : Tơc ng÷ vỊ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt A. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp học sinh: Hiểu thế nào là tục ngữ, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) của những câu tục ngữ trong bài học Hiểu được những kinh nghiệm mà nhân dân đúc kết và vận dụng vào đời sống từ các hiện tượng thiên nhiên và lao động sản xuất. Thuộc lòng các câu tục ngữ trong văn bản. B. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ ? Kiểm tra vở soạn của học sinh. 3. Bài mới: Giới thiệu bài mới: - Ca dao và tục ngữ là một thể loại của văn học dân gian. Nếu như ca dao thiên về diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân thì tục ngữ lại đúc kết những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt. Hôm nay các em sẽ được cung cấp kiến thức về tục ngữ với nội dung thiên nhiên và lao động sản xuất. I / §äc - hiĨu chĩ thÝch v¨n b¶n I. Tục ngữ là gì ? (SGK trang 3-4) Em hiểu thế nào là tục ngữ? Tục ngữ có đặc điểm gì về cấu tạo, nội dung? 2ục ngữ và ca dao khác nhau ở điểm cơ bản nào? Có thể chia 8 câu tục ngữ thành mấy nhóm? Mỗi nhóm gồm mấy câu? Gọi tên nội dung từng nhóm? (HS thảo luận) Nhãm 1 : Tơc ng÷ vỊ thiªn nhiªn C©u 1 Hãy cho biết nghĩa đen của câu tục ngữ 1? Nhân dân có được kinh nghiệm trên là dựa vào cơ sở khoa học nào ? Theo em những trường hợp nào có thể áp dụng kinh nghiệm nêu trên ? Nªu gi¸ trÞ kinh nghiƯm mµ c©u tơc ng÷ thĨ hiƯn ? Hãy phân tích những đặc điểm nghệ thuật trong câu tục ngữ số 1? C©u 2 §äc biĨu c¶m c©u tõ ng÷ vµ chĩ ý c¸c tõ ®èi nhau : n¾ng / ma, mau / v¾ng, vµ nhÞp ng¾t ? Em hiĨu nghÜa cđa tõ mau vµ v¾ng ë ®©y nh thÕ nµo ®Ĩ cã thĨ coi ®©y lµ hai tõ tr¸i nghÜa ? Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì? HS đọc lại câu 2 Cấu tạo hai vế đối xứng trong câu tục ngữ này có tác dụng gì ? Theo em trong thực tế đời sống, kinh nghiệm này được áp dụng ntn? (HS thảo luận) C©u 3 §äc biĨu c¶m c©u tơc ng÷ chĩ ý nhÞp ng¾t Tõ viƯc hiĨu chĩ thÝch R¸ng mì gµ, em h·y cho biÕt cơm tõ cã nhµ th× gi÷ ngơ ý g× ? C¸ch nãi sư dơng biƯn ph¸p tu tõ g× ? C¸ch diƠn ®¹t cđa c©u tơc ng÷ cã g× ®Ỉc s¾c ? Hiện nay khi KHKT phát triển thì kinh nghiệm dân gian này còn có giá trị không ? (HS thảo luận) Em h·y chuyĨn c©u tơc ng÷ thµnh mét c©u lËp luËn víi c¸c tõ : khi, nÕu, th× C©u 4 Em hiểu gì về nội dung, hình thức nghệ thuật của câu tục ngữ 4? Kinh nghiệm nào được rút ra từ hiện tượng “kiến bò tháng 7” này? C©u tơc ng÷ kh«ng chØ cã tÝnh dù b¸o thêi tiÕt mµ cßn nãi lªn ®iỊu g× vỊ t©m tr¹ng? Kh¸i qu¸t c¸c h×nh thøc nghƯ thuËt ®ỵc sư dơng trong nhãm tơc ng÷ thø nhÊt vµ nªu t¸c dơng cđa c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt ®ã ? Nhãm 2: Tơc ng÷ vỊ lao ®éng, s¶n xuÊt C©u 5 Em hiểu nghĩa đen của câu TN “Tấc đất tấc vàng” là gì ? Nói như vậy có quá không ? 24.Em hãy chuyển câu TN này thành một câu nghị luận? 25.Tại sao dân gian lại nói “Tấc đất tấc vàng” mà không nói: “Thước đất thước vàng”? 26.Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này? 27.Cơ sở thực tiễn của câu tục ngữ này là gì? Thường áp dụng khi nào? Câu tục ngữ giúp con người điều gì Hiện tượng “bán đất” đang diễn ra hàng ngày có nằm trong ý nghĩa của câu TN này không? (HS thảo luận) C©u 6 Hãy đọc câu TN và dịch nghĩa từng từ Hán trong câu tục ngữ ra tiếng Việt sau đó đánh giá cách dịch toàn câu tục ngữ của văn bản? Vậy kinh nghiệm lao động sản xuất được rút ra ở đây là gì ? Trong thực tế bài học này được áp dụng ntn? C©u 7 Kinh nghiệm gì được tuyên truyền phổ biến trong câu TN này ? Theo em: kinh nghiệm này có được áp dụng rộng rãi và hoàn toàn đúng không ? 35. Dựa vào phần chú thích, em hãy diễn xuôi câu tục ngữ này? Em có nhận xét gì về hình thức của câu TN này? Tác dụng ? Từ việc tìm hiểu các câu tục ngữ trong bài học, các em có nhận xét gì về những chỗ giống nhau tạo nên đặc điểm về cách diễn đạt của tục ngữ ?(HS thảo luận) Häc sinh tr¶ lêi theo phÇn chĩ thÝch SGK Chia 2 nhóm: 4 câu / 1 nhóm + Từ câu 1 ® câu 4: Tục ngữ về thiên nhiên + Từ câu 5 ® câu 8: Tục ngữ về lao động sản xuất. Tháng 5 đêm ngắn + Th¸ng 10 ngày dài Kinh nghiệm nhận biết về thời gian + Trái đất tự quay theo một trục nghiêng và di chuyển trên một quỹ đạo có hình e-lip quanh mặt trời Dùng cho người đi xa, tính toán độ đường, sắp xếp công việc trong ngày.. C©u tơc ng÷ giĩp con ngêi chđ ®éng ®Ĩ nh×n nhËn sư dơng thêi gian, c«ng viƯc , søc lao ®éng vµo nh÷ng thêi ®iĨm kh¸c nhau trong mét n¨m Ngắn gọn, có 2 vế + Phép đối về hình thức, nội dung + Lập luận chặt chẽ + Giàu hình ảnh: Ngày – đêm Sáng – tối Nằm – cười Mau sao th× n¾ng, v¾ng sao th× ma Mau: nhiỊu, v¾ng : Ýt; hoỈc mau ®ỵc hiĨu lµ dµy, v¾ng ®ỵc hiĨu lµ tha Đêm sao dày báo hiệu hôm sau trời nắng Đêm không sao báo hiệu hôm sau trời sẽ mưa Nhấn mạnh sự khác biệt về sao à sự khác biệt về mưa, nắng Nắm được thời tiết: mưa, nắng à chủ động trong công việc sản xuất hoặc đi lại HS đọc câu 3. Cã nhµ th× gi÷ cã nghÜa lµ chuÈn bÞ nhµ cđa ®Ĩ dỊ phßng víi gi«ng b·o. §ã lµ c¸ch nãi ho¸n dơ, ý nãi viƯc gi÷ nhµ lµ viƯc quan träng khi thêi tiÕt gi«ng b·o s¾p s¶y ra + Cã hai vÕ vµ cã vÇn lng ( gµ - nhµ ), dƠ nhí dƠ thuéc Còn giá trị đối với vùng sâu, vùng xa vì phương tiện thông tin còn hạn chế. Khi thÊy r¸ng mì gµ nÕu cã nhµ th× lo gi÷ HS theo dõi câu 4. Vần lưng, 2 vế cân xứng về âm điệu à kiến ra nhiều vào tháng 7 âm lịch sẽ còn lụt nữa Thấy kiến ra nhiều vào tháng 7 thì tháng 8 sẽ còn lụt nữa Nçi lo cđa ngêi n«ng d©n vỊ lơt léi ( qua c¸c tõ chØ, l¹i ) x¶y ra hµng n¨m Qua nghƯ thuËt ®èi ý, ng¾t nhÞp, sư dơng ho¸n dơ, nãi qu¸ vµ lËp luËn ngÇm ( lỵc c¸c tõ lËp luËn ), c¸c c©u tơc ng÷ kh«ng chØ nªu lªn c¸c hiƯn tỵng thiªn nhiªn ( ma, lơt, b·o, ngµy ng¾n, dµi ) mµ cßn khuyªn nhđ lÉn nhau, th«ng c¶m víi nhau vỊ c¸i thuËn lỵi, khã kh¨n cđa thêi tiÕt ®èi víi cuéc sèng HS đọc, tìm hiểu từng câu TN trong nhóm 2. HS đọc đúng nhịp câu TN (2/2) Tấc vàng: nếu biết khai thác đất có thể làm ra của cải có giá trị như vàng Tấc đất là tấc vàng, ... như tấc vàng Tấc vàng: 1 lượng vàng rất lớn Đất quý hơn vàng Khi cần đề cao giá trị của đất, phê phán việc lãng phí đất Ý thức quý trọng, giữ gìn đất đai Không vì: Đây là hiện tượng kiếm lời bằng việc kinh doanh đất đai HS đọc câu 6 Thứ nhất nuôi cá, thứ nhì làm vườn, thứ ba làm ruộng Nuôi cá lãi nhất rồi mới đến làm vườn và trồng lúa. – Thø rù c¸c nghỊ ®em l¹i lỵi Ých kinh tÕ cho ngêi n«ng d©n Nghề nuôi tôm cá ngày càng phát triển, thu lợi nhuận lớn HS đọc câu 7 Tầm quan trọng của 4 yếu tố: nước, phân, lao động, giống Đúng: Nhà nước chú trọng tới thủy lợi, sản xuất, phân bón, tạo giống lúa mới Nhất là thời vụ, nhì là đất phải cày bừa kĩ, nhuyễn Đặc biệt: Rút gọn và đối xứng + Tác dụng: Nhấn mạnh 2 yếu tố: thì và thục Hình thức ngắn gọn, ít tiếng + Những câu nói có vần + Các vế thường đối xứng nhau + Giàu hình ảnh HS đọc ghi nhớ SGK IV. Luyện tập: (SGK) Sưu tầm một số câu tục ngữ phản ánh kinh nghiệm của nhân dân ta về các hiện tượng mưa, nắng, gió, bão. VD: Một số câu tiêu biểu: + Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa. + Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão. + Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa. + Mùa hè đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa. + Kiến đen tha trứng lên cao Thế nào cũng có mưa rào rất to. D / Cđng cè d¨n dß So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa tục ngữ và ca dao Học thuộc lòng bài TN + ghi nhớ Tiếp tục tìm các câu TN thuộc chủ đề vừa học. Soạn bài: Tục ngữ về con người và xã hội chú ý: + Tìm hiểu ND – Nt của từg câu TN + Sưu tầm một số câu TN đồng nghĩa và trái nghĩa với các câu TN vừa học * Sưu tầm các câu tục ngữ, ca dao ở địa phương em để giờ sau học ________________________________ tiÕt 74: Thø ba ngµy 29 th¸ng 12 n¨m 2007 ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng ( phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n ) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp học sinh: Nắm vững hơn khái niệm về ca dao. Mở rộng hơn tầm hiểu biết về ca dao. Sưu tầm về vốn ca dao đã học và đọc thêm ở địa phương em. B. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ : Lồng vào giờ học GV giới thiệu bài mới: I. NỘI DUNG THỰC HIỆN: GV yêu cầu HS sưu tầm khoảng 15-20 câu tục ngữ, ca dao, dân ca lưu hành ở địa phương, mang tên địa phương, nói về sản vật, di tích, danh lam thắng cảnh, danh nhân, từ ngữ địa phương. Sau đó cho HS viết vào tập khoảng 10 câu. Mỗi tổ, nhóm cử đại diện lên đọc các câu ca dao, tục ngữ. II. XÁC ĐỊNH ĐỐI TƯỢNG SƯU TẦM: GV ôn lại khái niệm ca dao, tục ngữ. Tìm hỏi người địa phương, sách, báo... Hỏi cha mẹ, người lớn và các thư viện địa phương... III. CÁCH SƯU TẦM: HS ghi vào sổ tay văn học và thời gian kéo dài, không giới hạn. Sau khi tìm và sưu tầm được, phân loại ca dao, tục ngữ. VD: Ca dao: + “Đồng Đăng có phố kì lừa... + “Ai lên xứ Lạng cùng anh... + Đường vô xứ Nghệ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh họa đồ + Đồng Nai gạo trắng nước trong Ai đi đến đó thời không muốn về. D. cđng cè, dỈn dß Sưu tầm và ghi vào sổ những câu tục ngữ, ca dao ở địa phương GV giới thiệu cho HS đây là những kiến thức phục vụ cho văn nghị luận. Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn nghị luận Nhu cầu nghị luận Thế nào là văn nghị luận. Đọc bài tập: Chống nạn thất học – nghiên cứu và trả lời câu hỏi ở SGK. _______________________________ tiÕt 75 Thø t ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 2007 t×m hiĨu chung vỊ v¨n nghÞ luËn A. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp học sinh: Hiểu rõ nhu cầu của nghị luận trong đời sống. Hiểu đặc điểm của va ... ø 4 – 7 HS đọc từng đoạn cho đến hết. IIIGV tổng kết chung 2 tiết – Hoạt động luyện đọc văn bản nghị luận. 1. Số HS được đọc trong 2 tiết; chất lượng đọc; kỹ năng đọc; những hiện tượng cần lưu ý khắc phục. 2. Những điểm cần rút ra khi đọc văn bản nghị luận. Sự khác nhau giữa đọc văn bản nghị luận và văn bản tự sự hoặc trữ tình. Điều chủ yếu là văn nghị luận cần trước hết ở giọng đọc rõ ràng, mạch lạc, rõ luận điểm và lập luận. Tuy nhiên, vẫn rất cần giọng đọc có cảm xúc và truyền cảm. IV. Hướng dẫn luyện đọc ở nhà 1. Học thuộc lòng mỗi văn bản 1 đoạn mà em thích nhất. 2. Tìm đọc diễn càm Tuyên ngôn Độc lập. J bỉ sung, rĩt kinh nghiƯm TuÇn 35 bµi 34 TiÕt 137 - 138 : Thø t ngµy 23 th¸ng 4n¨m 2008 Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng PhÇn tiÕng viªt - rÌn chÝnh t¶ A. Mơc ®Ých yªu cÇu: Giúp học sinh: Tiếp tục tổng kết một số quy luật ngữ âm, ngữ pháp phân biệt các phương ngữ miền Bắc , miền Trung , miền Nam. Khắc phục những lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương tạo nên. Tự làm các bài tập về từ ngữ, chính tả. B. chuÈn bÞ gv: nghiªn cøu tµi liƯu, SGK, SGV, so¹n gi¸o ¸n hs: chuÈn bÞ theo yªu cÇu SGK C. tiÕn tr×nh lªn líp 1. ỉn ®Þnh tỉ chøc 2. KiĨm tra bµi cị KiĨm tra sù chuÈn bÞ cđa 3. Bµi míi:Giíi thiƯu bµi Chương trình ngữ văn lớp 6, ở học kì II, các em đã có dịp làm quen với một số quy luật ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp nhằm giúp các em nhận rõ và phân biệt sự khác nhau giữ phương ngữ ba miền (Bắc – Trung - Nam ). Bài học hôm nay, cô cùng các em khắc phục những lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương tạo ra. I. Phân biệt các phụ âm: ch/tr; s/x; r/d/gi; l/n. 1. Hãy nêu quy tắc trong âm tiết (tiếng) đã học ở lớp 6. 2. Hãy nêu quy tắc trong từ Hán Việt . 3. Quy tắc trong từ láy 4. Quy tắc ngữ nghĩa II. Phân biệt S/X 5. Nêu nguyên tắc trong âm tiết đã được học ở llớp 5, lớp 6. 6. Nêu quy tắc trong từ lláy. 7. Quy tắc ngữ nghĩa III. Phân biệt các phụ âm R/ D/ Gi Quy tắc trong âm tiết 8. Quy tắc trong từ Hán Việt 9. Quy tắc trong từ láy 10. Quy tắc ngữ nghĩa IV. Phân biệt các phụ âm L/N 11. Nêu nguyên tắc trong âm tiết. 12. Nguyên tắc trong từ láy 13. Quy tắc ngữ nghĩa V. Đối với các tỉnh miền Trung cần viết đúng các thanh “ hỏi/ ngã”. 14 Quy tắc trong từ láy Quy tắc ngữ nghĩa ? VI.Đối với các tỉnh miền Nam VII. Nội dung luyện tập 16. Em hãy làm một số bài tập để khắc phục những lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương. 17. Phân biệt chính tả 18. Đọc đoạn văn sau và điền vào chỗ trống () Tr/ Ch. 19. Điền vào chỗ trống () L hoặc n trong đoạn văn sau đây: 20.Viết 5 chữ có S đứng đầu và 5 chữ có X đứng đầu. 21. Hãy xếp thành 2 loại S và X tên cây dưới đây: 22. Luyện chính tả cho các học sinh miền Trung : ?/~ 23. Điền dấu ? hoặc ~ vào các chữ in nghiêng dưới đây. 24. Luyện chính tả cho học sinh các tỉnh miền Nam 25. Viết 5 chữ có V đứng đầu dòng. 26. Viết 5 chữ có D đứng đầu dòng 27. Viết 5 chữ có Gi đứng đầu dòng 28. Phân biệt các trường hợp viết C / K / Q. C Củng cố dặn do Tr: không kết hợp với các vần: oa, oă, oc. - Ch: có thể kết hợp với các vần trên. * Khi gặp các tiếng có vần oa, oă, oc thì phải viết Ch. VD: chích choé, choàng khăn, mặt choắt. - Ch: không kết hợp với các yếu tố HV có dấu nặng (.) và dấu huyền (`). Tr có thể kết hợp với các yếu tố Hán Việt ấy. VD: Trạng nguyên, trịch thượng, triệt để, triệu phú, trầm tư, triều đại, trình độ, trừng phạt. Tr và Ch không láy với nhau. Vì vậy khi viết tiếng thứ nhất viết là Tr (Ch) thì tiếng thứ hai cũng phải viết như vậy Tr (Ch), hiện tượng ấy còn gọi là điệp phụ âm đầu. VD: chăm chỉ, trống trải, chắt chiu, chậm chạp, chững chạc, chim chóc * Tr: hầu như không láy với phụ âm khác, trừ mấy từ: trọc lóc, trụi lủi, trót lọt, trật lất. * Ch: láy với rất nhiều phụ âm khác. VD: leo chèo, chào mào Quy tắc ngữ nghĩa. * Những từ chỉ quan hệ gia đình, họ hàng thân thuộc, chỉ đồ dùng ở nông thôn, chỉ ý phủ định thường viết Ch: VD: ( cha, chú, chồng, chị, cháu, chắt, chút, chít) Chăn, chiếu, chum, chày, chậu Chưa, chửa, chớ, chẳng, chả * Những từ chỉ thời gian hoặc vị trí thường viết Tr. VD: trên, trong, trước Phân biệt S/ X Quy tắc: + S: không kết hợp với các vần: oă, oc, uê. + X: kết hợp được với các vần trên. VD: xoắn ốc, xum xoe, xuê xoa Quy tắc trong từ láy. + S và X không láy với nhau. Vì vậy chỉ có hiện tượng điệp phụ âm đầu S hoặc X. VD: sắc sảo, sáng sủa, sừng sững, sằng sặc, sục sạo + Xào xạc, xanh xao, xơ xác, xao xuyến, xấp xỉ + S hầu như không láy với các phụ âm đầu khác; trừ các từ: đồ sộ, sáng láng, cục súc. + X thì khá phổ biến: VD: lao xao, bờm xờm, xích mích, bung xung, loăn xoăn Quy tắc ngữ nghĩa. + Những từ chỉ loài vật, cây cối thường viết là S. VD: xiên, xẹo, xào, xếch, xoàng, xui * Phân biệt: R / D / G Quy tắc trong âm tiết. + R / Gi: không kết hợp với các vần oa, oă, oe, uy, uâ; trừ hai từ phiên âm tiếng Pháp: Curoa, ruybăng. + D: kết hợp được với các vần trên. VD: đe doạ, kinh doanh, xét duyệt, duyên số, hậu duệ Quy tắc trong từ Hán Việt. + R: không có trong yếu tố Hán Việt. + D: diễn viên, hấp dẫn, bình dị, tiêu diệt, tuyệt diệu, dũng cảm. + Gi; giải quyết, li gián, giác ngộ, giảm giá, giáo dục. Quy tắc trong từ láy. + Điệp gi: giặc giã, giữ gìn Điệp d: dai dẳng, dại dột, dông dài Điệp r; rúc rích, róc rách, răng rắc Có thể gặp: lai rai, lim dim, xớ rớ. Không có: lai giai, lim gim, xớ giớ. Quy tắc ngữ nghĩa. Chỉ có phụ âm r mới biểu thị được những sắc thái ý nghĩa sau: + Mô phỏng âm thanh, tiếng động ( tượng thanh). VD: rào rào, ríu rít, rề rề, róc rách + Mô phỏng hình ảnh, chuyển động (tượng hình). VD: run rẩy, rung rinh, rập rờn + Mô tả ánh sáng có màu sắc và hình ảnh. VD: rạng rỡ, rực rỡ, rừng rực, roi rói Phân biệt các phụ âm L/N Nguyên tắc trong âm tiết. + N: không kết hợp với các vần: oa, oă, oe, uê, uy, uâ; trừ 3 từ: thê noa, noãn cầu, noãn sào. + L: có thể kết hợp với các vần trên. VD: loa đài, loè xoè, loãn xoãn, luyến tiếc, tuý luý, luật pháp. Nguyên tắc trong từ láy. + L và N không láy với nhau; chỉ có hiện tượng điệp L hoặc N. Điệp L: làm lụng, lưu lạc, lăn lóc, lẳng lơ Điệp N: nao núng, nồng nặc, nô nức, nằn nì N: không láy với các âm đầu khác. L: có thể láy với các âm đầu khác. VD: lai rai, lải nhải, la cà, lảng vảng Quy tắc ngữ nghĩa. + Chữ L mới có hiện tượng gần âm, gần nghĩa với các từ có phụ âm nh; VD: lỡ làng - nhỡ nhàng; nhỏ nhen - lọ lem; lố lăng - nhố nhăng + N: có hiện tượng gần âm, gần nghĩa với các từ có âm đầu là Đ. VD: đây – này, nầy. Đó – nọ, nớ. Đâu – nao, nào. Các tỉnh miền Trung Quy tắc trong từ láy. Trong từ láy tiếng việt có quy luật Bổng – Trầm. Căn cứ vào độ cao, thanh điệu được chia làm 2 nhóm. Nhóm bổng (âm vực cao): sắc, hỏi, không. Nhóm trầm (thấp): huyền, ngã, nặng. Tương ứng về thanh điệu trong từ láy là bổng – bổng, trầm – trầm. VD: nghỉ ngơi (hỏi – không = bổng – bổng) không thể đọc sai thành nghỉ ngợi được. Quy tắc ngữ nghĩa. + Dựa vào ý nghĩa của từ gần âm, gần nghĩa để suy ra ý nghĩa của từ cần đọc đúng. VD: L: lén – lẻn; thoáng – thoảng đọc lẽn, thoãng là sai. Đối với các tỉnh miền Nam + Dựa vào các từ gần âm, gần nghĩa với các từ có V để thử và kiểm tra cách đọc đúng hay sai. VD: ván – bản: không có dán – bản. Vấy vá – bậy bạ – dấy dá – bậy bạ. Vằn vèo – ngoằn ngoèo – dằn dèo – ngoằn ngoèo. Nội dung luyện tập. Học sinh: viết những đoạn, bài chứa các âm, dấu thanh dễ mắc lỗi Phân biệt chính tả Đoạn văn: Thánh Gióng xông vào ậu ặn quân giặc lại. Chúng ạy ốn tán loạn. Quân ta thắng ân ở về. Riêng Thánh Gióng phi ngựa đến ân núi Sóc Sơn rồi bay bổng về ời. Đoạn thơ. Sáng hè đẹp lắm ắm em ơi Đầu on cỏ ục mặt trời đang ên Da trời xanh ngắt thần tiên Đỏ an đường mới mang tên Bác Hồ Trường Sơn mấy úi ô xô Quân đi sóng ươn nhấp nhô bụi hồng. Viết 5 chữ có S đứng đầu và 5 chữ có X đứng đầu. VD: 5 chữ có S đứng đầu: sơ sài, suồng sã, sôi sục, sức sống, sà lan. 5 chữ có X đứng đầu: xà nhà, xà đơn, xà lách, xà phòng, Tên các cây: Cây si, cây sung, cây sen, cây súng, cây xoan, cây xoài, cây sả, cây sấu, cây xương rồng, cây sật, cây sao, cây su su, cây cao su, cây sồi, cây vú sữa, cây sa nhân, cây sầu riêng. Luyện chính tả: ? / ~ Điền dấu ? (hỏi), ~ ( ngã) vào các chữ in nghiêng: Số chăn, số le, ăn cô, đẹp đe, sợ hai, hai hùng, chai đầu,đồcô, cô động, sinh đe, nô giơn, diên tả. - Luyện chính tả cho học sinh các tỉnh miền Nam. Viết 5 chữ có “V” đứng đầu dòng. VD: Vào hùa, vội vã, vồn vã, vã mồ hôi, Viết 5 chữ có D đứng đầu dòng. VD: Dài ngày, dài hơi, dựa dẫm, dã man, Viết 5 chữ có Gi đứng đầu dòng. VD: Giục giã, giòn giã, giã gạo, giữ gìn, giữ nước. Phân biệt các trường hợp viết C / K / Q. + Chữ cái C luôn luôn đứng trước các vần bắt đầu bằng các chữ cái nguyên âm: a,ă, â, o, ơ, u, ư. + Chữ cái K chỉ đứng trước các vần bắt đầu bằng các chữ cái nguyên âm: e, ê, i. + Chữ cái Q luôn luôn kết hợp với U thành “ qu” (đọc là quờ). + “qu” đứng trước hầu hết các chữ cái nguyên âm (trừ các nguyên âm : o, u, ư ). Phân biệt các phụ âm theo các nguyên tắc đã học - Chú ý khắc phụ những lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương tạo nên - Làm lại các bài tập đã thực hành ở trên
Tài liệu đính kèm: