Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1

TUẦN : 01
TIẾT : 01 CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được những tình cảm đẹp đẽ của người mẹ đối với con nhân ngày khai trường.
-Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với tuổi trẻ.
2. Kỹ năng:
- Đọc –hiểu một văn bản biểu cảm.
3. Thái độ:
- Hiểu tình cảm của người mẹ đối với con vàý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với tuổi trẻ.
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
	* GV: 
	* HS:
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
	1/ Ổn định :
	2/ Bài cũ :
	3/ Bài mới:
GV: Gọi HS đọc phần chú thích sgk ? Cho biết đây là kiểu văn bản nào?
HS: Thảo luận à văn bản nhật dụng
GV: Em hãy nhắc lại, thế nào là văn bản nhật dụng ?
HS: => Là loại văn bản đề cập nội dung có tính cập nhật, đề tài có tính thời sự, đề cập đến những vấn đề xã hội có ý nghĩa lâu dài.
GV: Văn bản nhật dụng kể chuyện trường, đứa con đến trường, hay biểu hiện tâm tư người mẹ ? Văn bản thuộc phương thức biểu đạt nào? Có thể chia văn bản làm mấy phần?
HS: Thảo luận
GV: Người mẹ nhớ con trong thời điểm nào? Gợi cảm xúc nào trong tình cảm mẹ con?
HS: Thảo luận
GV: Chỉ ra chi tiết về tình cảm của con và chi tiết vui mừng, hy vọng của mẹ? Vì sao người mẹ không ngủ được ? và người mẹ đã làm gì cho con?
HS: thảo luận 
GV: Qua đó em cảm nhận được tình mẫu tử nào?
HS: Người mẹ luôn chăm lo cho con
GV: Trong đêm không ngũ được người Mẹ đã sống lại kỉ niệm quá khứ nào ?
HS: Kỉ niệm ngày xưa mẹ cũng được bà ngoại dắt đến trường trong sự bỡ ngỡ.
GV: Tình cảm sâu nặng nào diễn ra trong lòng mẹ?
HS: Thương yêu bà ngoại
GV: Người mẹ chăm sóc giấc ngũ cho con nhớ về Bà, mái trường . Đã cho em hình dung về người mẹ ntn ?
HS: Vừa thể hiện tình cảm chân thành dành cho mẹ đồng thời quan tâm đến sự nghiệp GD.
GV : Đứa con có tâm trạng như thế nào trước ngày khai trường của mình?
HS: Giấc ngủ đến với con nhẹ nhàng. Háo hức không nằm yên, nhưng lát sau đã ngủ.
GV: Phần cuối văn bản trong đêm không ngủ người mẹ đã nghĩ về đều gì? Em hiểu như thế nào về ngày khai trường trên thế giới? Em hiểu câu thành ngữ như thế nào khi gắn với sự nghiệp GD ? Câu nói của người mẹ cuối văn bản có ý nghĩa gì?
HS: Thảo luận
+ Về nền giáo dục ngày mai
+ Sự quan tâm của mọi người về nền giáo dục “ Hiền tài là nguyên khí quốc gia”
+ Phát biểu
+ Mở ra cả thế giới với sự rộng lớn của vốn trí thức nhằm phục vụ nhân loại
Tìm đoạn văn thâu tóm văn bản 
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả- tác phẩm:
 Sgk
2. Bố cục:
II. Phân tích:
1. Tâm trạng của hai mẹ con trước ngày khai trường.
a. Tâm trạng của mẹ. 
Không tập trung vào việc gì.
Lên gường và trằn trọc.
Không lo nhưng vẫn không ngủ
àThao thức không ngủ được,suy nghĩ triền miên.
b. Tâm trạng của con. 
- Giấc ngủ đến với con nhẹ nhàng. 
- Háo hức không nằm yên, nhưng lát sau đã ngủ.
à Thanh thản nhẹ nhàng “vô tư”
2. Cảm nghĩ của người Mẹ
- Tin tưởng vào sự nghiệp giáo dục
- Khích lệ con học tập
IV. Tổng kết:
 Ghi nhớ :sgk
B. Luyện tập:
Ngày khai trường để vào lớp Một là ngày có dấu ấn sâu đậm nhất trong tâm hồn của mỗi con người. Ý kiến này đúng, vì mỗi khi nhớ lại, lòng ta rạo rực những cảm xúc bang khuâng, xao xuyến không bao giờ quên.
4/ Củng cố :
Qua văn bản này, theo em tại sao người mẹ không ngủ được?
=> Lo lắng cho con, mong con có cuộc sống hạnh phúc.
? Em hãy cho biết tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ như thế nào?
=> HS tự trả lời
5/ Dăn dò:
TUẦN : 01
TIẾT : 01 
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Cách giáo dục có tình có lý của người cha khi con mắc lỗi
- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua bức thư.
2. Kỹ năng:
- Đọc –hiểu một văn bản dưới hình thức một bức thư.
3.Thái độ:
- Hiểu biết và thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ đối với con cái.
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
	* GV: Tranh ảnh và tư liệu về tác giả.
	* HS:
 C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
 	1/ Ổn định :
	2/ Bài cũ :
H : Nêu cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ trong văn bản cổng trường mở ra ?
TL:
	3/ Bài mới:
GV gọi HS đọc văn bản và tìm hiểu chú thích
HS: Thực hiện
GV: Em hãy giới thiệu vài nét về tác giả?
HS: Ét- môn-đô-đơ A- mi-xi.(1846-1908) nhà văn I-ta-li –a (ý) là tác giả của các cuốn sách:cuộc đời của các chiến binh(1868)những tấm lòng cao cả(1886)cuốn truyện của người thầy(1890)giữa trường và nhà(1892).
GV: Văn bản được tạo ra dưới hình thức nào?
HS: Một lá thư của bố gửi cho con.
GV: Bài văn chủ yếu là miêu tả.Vậy miêu tả ai? Miêu tả điều gì?
HS: Bài văn miêu tả thái độ tình cảm và những suy nghĩ của người bố trước lỗi lầm của con.
GV:Văn bản trên có kết cấu ntn ? nêu nội dung từng phần
HS: Từ đầu . . . con mất mẹ.
Tiếp theo . . . tình yêu thương đó.
Còn lại.
GV: Cho biết nhân vật chính ? vì sao em có thể xác định như vậy ?
HS: Người cha + Thảo luận
GV: Ngoài En-ri-cô và bố truyện còn xuất hiện hình ảnh của ai?
HS: 
GV: Người con phạm lỗi gì ? trong lúc nào ?
HS: Thảo luận
GV:Hình ảnh người mẹ hiện lên qua chi tiết nào?
HS: Thức suốt đêm . . . hạnh phúc để cứu sống con
GV: Em cảm nhận được những phẩm chất đáng quý ở người mẹ ?
HS: Dành hết tình thương và quên mình vì con
GV: Em hiểu được những cảm xúc nào qua câu nói của người cha ?
+ Sự hỗn láo của con như nhát dao đâm vào tim bố
+ Trong đời . . .sẽ là ngày con mất mẹ.
HS: Hết sức đau lòng vì con thiếu lễ độ và thương yêu vợ
GV: Theo em vì sao sự hỗn láo của con như nhát dao đâm vào tim bố ?
HS: yêu quý mẹ thương con nhưng thất vọng vì con
GV: Nhát dao đâm vào tim bố vậy nó có làm tổn thương mẹ không ?
HS: thảo luận
GV chốt: Trên đời chỉ có mẹ là trên hết cho ta tất cả có thể hi sinh mạng sống nên chúng ta cần tôn trọng mẹ tránh làm tổn thương đấng sinh thành dưỡng dục ta nên người.
GV: Trước sự vô lễ của con người bố đã khuyên như thế nào?
HS: Thảo luận.
GV: Em hiểu ntn về câu nói hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình 
HS: Vì con không xứng đáng với mẹ và cảnh tỉnh con đứa con bội bạc.
GV: Qua lời nhắn nhủ về hình ảnh đó có ý nghĩa gì
HS: Tình cảm tốt đẹp và lòng thương kính cha mẹ
GV: “ con hãy nhớ rằng . . . hơn cả” “Thật đáng xấu hổ . . . tình yêu thương đó” em hiể được gì ?
HS: Rất hổ thẹn khi chà đạp lên hình ảnh đó và đáng bị lên án
GV: Qua lờ khuyên đó em hiểu được thái độ nào của người cha ?
HS: Thảo luận.
GV: Nhận xét về giọng điệu của lời khuyên
HS: Vừa dứt khoát vừa nhắn nhủ
GV: “ Con phải xin lỗi mẹ, không phải vì sợ bố mà do sự thành khẩn trong lòng” Em hiểu ntn ?
HS: Muốn con thành thật nhận ra lỗi lầm.
GV: Em hiểu được gì “Bố rất yêu con . . . bội bạc”
HS: Thảo luận.
GV: Vì sao khi đọc xong thư bố Enricô lại xúc động ?
HS: Phát biểu cảm nghĩ.
GV: Theo em vì sao không trực tiếp nói với con mà phải viết thư 
HS: Thảo luận.
GV chốt: Ai cũng một lần sai lầm nhưng cách giáo dục con cái đâu chỉ một cách mà cách tốt nhất là để đứa con tự nhận ra sai lầm và sửa chữa.
Từ văn bản mẹ tôi, em cảm nhận những điều sâu sắc nào của tình cảm con người ?
A. Tìm hiểu CHUNG 
1. Tác giả- tác phẩm:
 Sgk
2. Bố cục:
II. Phân tích:
1. Thái độ của bố đối với En-ri-cô.
- Ông hết sức buồn bã,tức giận.
- Lời lẽ như vừa ra lệnh vừa dứt khoát,vừa mềm mại như khuyên nhủ.
- Người cha muốn con thành thật, “con xin lỗi mẹ vì sự hối lỗi trong lòng vì thương mẹ,chứ không vì nỗi khiếp sợ ai”
- Người cha hết lòng thương yêu con nhưng còn là người yêu sự tử tế,căm ghét sự bội bạc.
àBố của En-ri-cô là người yêu ghét rõ ràng
2. Lời nhắn nhủ và thái độ của bố
- Khuyên con sống yêu thương cha mẹ đừng làm những điều xấu hổ, nhục nhã.
- Yêu sự tử tế căm ghét sự bội bạc
IV. Tổng kết:
Ghi nhớ :sgk
B. Luyện tập:
Tình cảm cha mẹ dành cho con cái và con cái dành cho cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả.
Con cái không có quyền hư đốn chà đạp lên tình cảm đó.
4/ Củng cố :
Em đọc thuộc lòng một câu ca dao nói lên tình cảm cha mẹ dành cho con cái và ngược lại. Hoặc có thể hát một bài về mẹ mà em yêu thích nhất.	
5/ Dăn dò:
TIEÁT : 03 TÖØ GHEÙP
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Cấu tạo của 2 loại từ ghép : chính phụ và đẳng lập.
- Hiểu được cơ chế tạo ra từ ghép tiếng Việt.
2. Kỹ năng:
- Biết vận dụng những hiểu biết về cơ chế tạo nghĩa và việc tìm hiểu nghĩa của hệ thống từ ghép Tiếng Việt.
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
	* GV: 
	* HS:
 C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
	1. Ổn định.
	2. Kiểm tra bài cũ 
 H: Trong tieáng vieät coù maáy kieåu töø ? Keå teân
TL: Coù hai kieåu: töø ñôn vaø töø phöùc.
	3. Giới thiệu bài mới.
GV: Goïi hs ñoïc phaàn tim hieåu baøi sgk
HS: Thöïc hieän
GV: Trong caùc töø gheùp Baø ngoaïi, Thôm phöùc Tieáng naøo laø tieáng chính, tieáng naøo laø tieáng phuï boå sung nghóa cho tieáng chính ?
HS:
Tieáng chính: Baø, Thôm
Tieáng phuï : ngoaïi, phöùc
GV: Em coù nhaän xeùt gì veà traät cuûa caùc tieáng trong nhöõng töø aáy 
HS: Tieáng chính ñöùng tröôùc tieáng phuï ñöùng sau
GV: Caùc tieáng trong töø gheùp quaàn aùo, traàm boång coù phaân ra tieáng chính tieáng phuï khoâng ? Vì sao ?
HS:Khoâng phaân ra tieáng chính , tieáng phuï vì bình ñaúng veà maët ngöõ phaùp.
GV: Cho bieát theá naøo laø töø gheùp chính phuï, ñaúng laäp ?
HS: Thaûo luaän.
GV choát:Töø gheùp chính phuï phaân ra tieáng chính tieáng phuï vaø boå sung nghóa cho nhau coùn töø gheùp ñaúng laäp bình ñaúng veà maë ngöõ phaùp
GV: So saùnh nghóa cuûa töù baø ngoaïi vôùi nghóa cuûa töø baø; nghóa cuûa töø thôm phöùc vôùi nghóa cuûa töø thôm em thaáy coù gì khaùc nhau ?
HS: Nghóa cuûa töø gheùp heïp hôn so vôùi caùc töø ñôn.
GV: Töø ñoù em ruùt ra ñöôïc ñieàu veà nghóa cuûa töø gheùp chính phuï ?
HS: Tính chaát phaân nghóa.
GV: so saùnh nghóa cuûa caùc töø quaàn aùo, traàm boång so vôùi caùc töø taïo ra noù ?
HS: Coù tính hôïp nghóa.
GV: Töø ñoù em ruùt ra ñöôïc ñieàu veà nghóa cuûa töø gheùp ñaúng laäp 
HS: Nghóa cuûa noù khaùi quaùt hôn töø taïo ra noù.
Cho hs laøm theo nhoùm ñoái chieáu baèng baûng phuï
Taïo töø gheùp 
I. Tìm hieåu baøi
1. Caùc loaïi töø gheùp
a. Vd/ Sgk
b. Ghi nhôù :sgk
2. Nghóa cuûa töø gheùp
 a. Vd/ Sgk
b. Ghi nhôù :sgk
II. Luyeän taäp:
Baøi taäp 1/ 
+ Töø gheùp chính phuï : suy nghó, laâu ñôøi, xanh ngaét, cöôøi nuï.
+ Töø gheùp ñaúng laäp : nhaø maùy, nhaø aên, chaøi löôùi, caây coû, aåm öôùt, ñaàu ñuoâi.
Baøi taäp 2/ 
 Buùt chì ; Aên côm ; thöôùc nhöïa ; traéng xoaù
Baøi taäp 3/ 
Nuùi : non Maët : ngöôøi
 Röøng nöôùc 
1. Củng cố. HS nhắc lại 2 ghi nhớ SGK/14.
2. Dặn dò.
- Làm bài 6, 7 vào vở soạn bài.
- Soạn bài Liên kết trong văn bản ( trả lời các câu hỏi ở phần liên kết và phương tiện liên kết.)
TUAÀN : 
TIEÁT : 04 LIEÂN KEÁT TRONG VAÊN BAÛN
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Khái niệm liên kết trong văn bản
- Yêu cầu về liên kết trong văn bản.
2. Kỹ năng:
- Cần vận dụng những kiến thức đã học để xây dựng được những văn bản có tính liên kết.
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
- GV dùng bảng phụ ghi lại bài tập 1 theo đúng thứ tự hợp lí.
- Ghi bài tập 3 để HS lên bảng điền từ thích hợp vào chỗ trống ( dùng phấn khác màu để điền từ).
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
	1. Ổn định.
	2. Kiểm tra bài cũ: kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của HS.
	3. Giới thiệu bài mới.
*GV cho HS đọc đoạn văn ttr.17 ( a 1) và thực hiện theo yêu cầu:
- Theo em, đọc mấy dòng ấy Em-ri-cô đã có thể thật hiểu bố muốn nói gì chưa?
- Còn nếu En-ri-cô chưa hiểu ý bố thì vì lí do gì?
*GV chốt: chỉ có câu văn chính xác,ý rõ ràng đúng ngữ pháp thì văn chưa đảm bảo làm nên văn bản. Không thể có văn bản nếu các câu, các đoạn trong đó không có nối liền nhau. Mà nối liền các câu các đoạn chính là liên kết.
*GV hỏi : Qua việc phân tích trên, em hãy cho biết vì sao văn bản cần có tính liên kết?
*GV chốt ( ghi nhớ SGK/18).
*Gv cho HS đọc đoạn văn (b 2) trg.18 và thực hiện các yêu cầu:
- So sánh đoạn văn trên với đoạn văn nguyên bản, và cho biết người viết đã chép thiếu hay sai những từ ngữ nào?
- Vậy em thấy đoạn văn nào có sự liên kết?
- Tại sao chỉ để sót mấy chữ và sai một chữ mà câu văn đang liên kết bỗng trở nên rời rạc? (HS thảo luận rồi đưa ra ý kiến).
*GV bình:
+ Không có cụm từ “còn bây giờ” thì người ta có thể hiểu giấc ngủ đến với con là giấc ngủ của tương lai “một ngày kia con xa lắm”. Và như vậy ý 2 câu sẽ mâu thuẫn với nhau, khiên người đọc khó hiểu ( không ngủ được >< giấc ngủ đến dẽ dàng). 
+ Câu trên dùng từ “con” ( ngôi II) chuyển sang “đứa trẻ” ( ngôi III) thành ra câu trên là lời của mẹ, còn câu dưới là lời của tác giả => các câu, các đoạn chưa gắn bó chặt chẽ với nhau, làm cho người đọc khó hiểu.
*GV hỏi . Qua việc phân tích các ví dụ trên, hãy cho biết một văn bản có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì? Cùng với điều kiện ấy, các câu trong văn bản phải sử dụng phương tiện gì?
*GV chốt ( ghi nhớ SGK/18.)
- Hướng dẫn làm luyện tập:
1/18. hoạt động theo nhóm. 
(thứ tự các câu văn trong đoạn văn phải là: 1,4,2,5,3.)
2/19. hoạt động theo nhóm
(chưa có tính liên kết vì các câu không nói về cùng một chủ đề.)
3/19. hoạt động độc lập. GV treo bảng phụ, HS lên điền từ vào chỗ trống. Nhận xét và sửa chữa cho bài làm hoàn chỉnh.
→ Các từ điền vào theo thứ tự ( bà, bà, cháu,bà, bà,cháu, rồi)
4/19. hoạt động nhóm.
(2 câu văn này liên kết với nhau vì nếu ta đọc tiếp các câu sau thì câu 2 như là lí do mẹ không ngủ.)
I. Tìm hiểu bài.
1. Tính liên kết của văn bản.
- Làm cho văn bản trở nên có nghĩa và dễ hiểu.
2. Phương tiện liên kết.
- Dùng từ, câu để liên kết.
II. Ghi nhớ.
 SGK/18
III. Luyện tập.
1/18. sắp xếp các câu văn theo một thứ tự hợp lí để có đoạn văn có tính liên kết chặt chẽ.
2/19. Giải thích vì sao các câu văn trong đoạn văn trên chưa có tính liên kết.
3/19. Điến từ thích hợp vào chỗ trống để có đoạn văn có tính liên kết.
4/19. Giải thích vì sao 2 câu văn có nội dung khác nhau lại được đặt canh nhau để tạo nên sự liên kết.
	4. Củng cố.
	- HS đọc lại ghi nhớ SGK/18.
	- Làm bài tập số 5.
	5. Dặn dò.
	- Học bài cũ : văn bản Mẹ tôi.
	- Soạn bài : Cuộc chia tay của những con búp bê.