Giáo án môn Vật lý 7 tiết 24 bài 21: Sơ đồ mạch điện – chiều dòng điện

Ngaøy soaïn:20/01/2010
Ngaøy daïy : /01/2010
Tuaàn : 24
Tieát : 24
§ 21 sô ñoà maïch ñieän – chieàu doøng ñieän
I .Mục tiêu :
 Kiến thức :
 - Học sinh biết vẽ đúng sơ đồ của mạch điện thực ( Hoặc ảnh vẽ, ảnh chụp của mạch điện thực) loại đơn giản .
 - Mắc đúng một mạch điện loại đơn giản theo sơ đồ đã cho .
 - Biểu diễn đúng bằng mũi tên chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện cũng như chỉ đúng chiều dòng điện chạy trong mạch điện thực 
 Kỹ năng : Mắc mạch điện đơn giản .
 Thái độ :
 - Có thói quen sử dụng bộ phận điều khiển mạch điện đồng thời là bộ phận an toàn điện .
 - Rèn khả năng tư duy mềm dẻo và linh hoạt.
II Chuẩn bị:
 1 Phương tiện : 
GV: Tranh phóng to bảng ký hiệu của một số bộ phận mạch điện ,1 pin, 1 bóng đèn, 1 công tắc, 5 dây dẫn, 1 đèn pin ống tròn .. 
 HS: Dụng cụ học tập 
 2. Phương pháp : Trực quan, thực nghiệm thông qua thí nghiệm,vấn đáp, thảo luận nhóm .
III. Tiến trình dạy học :
1 .Ổn định lớp : ( 1 phút )
2. Kiểm tra : ( 5 phút )
GV(?) Dòng điện là gì ? Nêu bản chất dòng điện trong kim loại ? 
* Áp dụng : Vật nào dưới đây là vật dẫn điện 
a.Thanh gỗ khô
b. Một đoạn ruột bút chì khô
c. Một đoạn dây nhựa
d. Thanh thủy tinh
HS: Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng . Bản chất dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn dịch chuyển có hướng
* Áp dụng : Chọn câu b
HS: Nhận xét
GV: Nhận xét 
3 .Bài mới :
Hoạt động của giáo viên – Học sinh
Nội dung
* Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập . 
GV: Với những mạch điện phức tạp như mạch điện trong gia đình, mạch điện trong xe máy, ôtô ... Các thợ điện căn cứ vào đâu để có thể mắc đúng yêu cầu .
GV : Treo sơ đồ mạch điện của xe máy .
 Trong sơ đồ mạch điện người ta đã sử dụng 1 số ký hiệu để biểu diễn các bộ phận của mạch .
* Hoạt động 2 : Sử dụng ký hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện và mắc mạch điện theo sơ đồ.
GV: Treo bảng ký hiệu một số bộ phận của mạch điện . Giới thiệu các ký hiệu .
Nguồn điện
Hai nguồn điện mắc nối tiếp
Bóng đèn
¾½ê¾
¾ê½ï½¾
¾Ä¾
Dây dẫn
Công tắc ( cái đóngngắt )
Công tắc đóng
Công tắc mở
¾¾¾
¾· ·¾
¾· ·¾
HS : Nghe và quan sát .
GV: Yêu cầu học sinh sử dụng ký hiệu vẽ sơ đồ mạch điện hình 19.3 SGK .
HS: Làm việc cá nhân vẽ sơ đồ mạch điện hình 19.3 ( 1 HS lên bảng vẽ )
GV: Yêu cầu học sinh vẽ lại một sơ đồ khác cho mạch điện hình 19.3 với vị trí các bộ phận trong sơ đồ được thay đổi khác đi .
HS: Làm việc cá nhân thực hiện C2
GV: Gọi 1 HS vẽ trên bảng . HS khác nhận xét bài làm của bạn .
GV: Yêu cầu các nhóm mắc mạch điện theo đúng sơ đồ đã vẽ ở trên ( C2), kiểm tra và đóng mạch để đảm bảo mạch kín đèn sáng .
HS: Mắc mạch điện theo nhóm .
GV: Kiểm tra những thao tác mắc sai của học sinh
GV: Nhận xét cách mắc bảng điện của 1,2 nhóm học sinh 
* Hoạt động 3: Xác định và biểu diễn chiều dòng điện qui ước. 
GV : Yêu cầu học sinh đọc thông báo mục II .
GV(?) Nêu qui ước chiều dòng điện ?
HS: Trả lời .
GV: Giới thiệu cách dùng mũi tên biểu diễn chiều dòng điện trên sơ đồ mạch điện.
GV: Treo hình 20.4 
GV(?) So sánh chiều qui ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các êlectrôn tự do trong dây dẫn kim loại ?
HS: Trả lời C4 .
C4: Chiều dòng điện theo qui ước ngược chiều với chiều chuyển động của các êlectrôn tự do trong dây dẫn kim loại .
GV: Yêu cầu học sinh dùng mũi tên biểu diễn chiều dòng điện trong các sơ đồ mạch điện hình sau 
HS: Lên bảng biểu diễn. HS dưới lớp cùng làm và nhận xét bài làm của bạn . 
 * Hoạt động 4 : Vận dụng 
GV: Treo hình 21.2 yêu cầu các nhóm tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của chiếc đèn pin dạng ống tròn thường dùng .
HS: Hoạt động nhóm tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của của chiếc đèn pin dạng ống tròn .
GV(?) Nguồn điện của đèn gồm mấy chiếc pin. Ký hiệu nào trong bảng trên tương ứng với nguồn điện này ? Thông thường cực dương của nguồn lắp về phía đầu hay phía cuối của đèn ?
HS: Trả lời 
GV: Yêu cầu HS vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin ? Dùng mũi tên biểu diễn chiều dòng điện chạy trong mạch điện này ?
HS: Nhận xét 
I.Sơ đồ mạch điện . 
1. Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện.
2. Sơ đồ mạch điện.
II. Chiều dòng điện .
- Qui ước về chiều dòng điện :
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện .
+
-
Đ
K
+
-
Đ
K
Đ
+
-
K
-
Đ
K
+
 III. Vận dụng 
C6 :
a/ Nguồn điện của đèn gồm 2 pin .
 - Ký hiệu : 
 - Cực dương của nguồn lắp về phía đầu đèn .
b/
4 Củng cố :
1. Vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và dùng mũi tên ký hiệu chiều dòng điện chạy trong mạch khi công tắc đóng ? 
2. Nêu qui ước về chiều của dòng điện ? Bản chất dòng điện trong kim loại ? So sánh chiều dòng điện theo qui ước với chiều chuyển động của các êlectrôn tự do trong kim loại ? 
 HS : lên bảng trả lời
 Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện .
 Bản chất dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn dịch chuyển có hướng . 
 Chiều dòng điện theo qui ước ngược chiều
với chiều chuyển động của các êlectrôn tự do trong kim loại
GV(y/c) Học sinh đọc phần “có thể em chưa biết”
HS: Đọc
5 Dặn dò :
 - Học bài kết hợp SGK và vở ghi - thuộc phần ghi nhớ. 
 - Đọc phần “có thể em chưa biết”. 
 - Thực hiện an toàn khi sử dụng mạch điện trong gia đình .
 - Làm bài tập 21.1 và 21.3 SBT 
- Chuẩn bị bài : Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện