Giáo án môn Vật lý 7 tiết thứ 24: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Tuần 25	 Ngày soạn 19 / 02 / 2011
Tiết 24	 Ngày dạy 25 / 02 / 2011
Đ22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng 
 của dòng điện
A.Mục tiêu 
 1- Kiến thức: 
 - Nêu được dòng điện đi qua vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên , kể tên các dụng cụ điện sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện 
 - Kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện đối với 3 loại bóng đèn: Bóng đèn pin, bóng đèn của bút thử điện, bóng đèn điốt phát quang ( đèn LED )
2- Kỹ năng: 
 - Mắc mạch điện đơn giản
3- Thái độ: 
 - Trung thực hợp tác trong hoạt động nhóm 
B.chuẩn bị của giáo viên và học sinh 
 Cả lớp :
1 ắc qui 12V ( hoặc bộ chỉnh lưu hạ thế ); 5 dây nối có vỏ bọc cách điện; 1 công tắc, 1 đoạn dây sắt mảnh dài 15 cm - 20 cm; 3 đến 5 mảnh giấy nhỏ ( 20mm x 50mm) cắt từ giấy ăn; 1 số cầu chì như mạng điện gia đình.
Mỗi nhóm:
2 pin có đế lắp ( 3V); 1 bóng đèn pin , 1 công tắc ; 5 đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện ; 1 bút thử điện , tháo rời bóng; 1 đèn điốt phát quang nhìn rõ hai bant cực bên trong ( đèn LED ).
C.hoạt động dạy và học: 
1. ổn định lớp.
2. Bài cũ :
Kiểm tra bài cũ:
- Vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và dùng mũi tên kí hiệu chiều dòng điện chạy trong mạch khi công tắc đóng. (5đ)
Nêu bản chất dòng điện trong kim loại , nêu qui ước chiều dòng điện. (5đ)
đ Gv nhận xét và cho điểm. 
- 1 HS lên bảng trả lời câu hỏi của Gv . HS khác lắng nghe và nhận xét 
3. Bài mới :
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập
Khi có dòng điện chạy trong mạch ta có nhìn thấy các êlêctrôn hay các điện tích chạy trong mạch hay không. Vậy căn cứ vào đâu để biết có dòng điện chạy trong mạch. Để biết có dòng điện chạy trong mạch ta phải căn cứ vào tác dụng của dòng điện . Bài mới . 
- HS nêu được các dấu hiệu để nhận biết có dòng điện chạy trong mạch. 
Hoạt động 2: Tác dụng nhiệt.
- Gv gọi 2, 3 HS lên bảng còn các HS khác viết vào vở tên một số dụng cụ thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua 
- Sau đó cho cả lớp thảo luận chung về các dụng cụ , thiết bị các bạn viết trên bảng và bổ sung thêm ví dụ đúng vào vở.
- Yêu cầu HS đọc câu hỏi C2 . Hoạt động nhóm , tự chọn đồ dùng , mắc mạch điện hình 22.1 thảo luận câu hỏi
- Dây tóc bóng đèn nóng lên khi có dòng điện chạy qua . Trên bộ thí nghiệm của chúng ta có một đoạn dây sắt có nóng lên hay không khi có dòng điện chạy qua ? Muốn trả lời câu hỏi đó ta sẽ tiến hành thí nghiệm như thế nào ? 
- Gọi 1 vài HS nêu các phương án nhận biết khác nhau để thấy dây sắt nóng lên khi có dòng điện chạy qua. Gv đưa ra một cách nhận biết đơn giản là ta có thể dùng giấy lau tay để lên dây sắt xem có hiện tượng gì xẩy ra ? 
- Gv làm thí nghiệm chung cả lớp . HS quan sát và nêu kết quả thí nghiệm như hình 22.2
- Gv thông báo các vật nóng tới 5000C thì bắt đầu phát ánh sáng nhìn thấy để HS hoàn thành nốt kết luận (tr.61) ghi vở
- Yêu cầu cá nhân HS dựa vào bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất , vào kết luận ta vừa rút ra qua thí nghiệm trả lời câu hỏi C4
- Thảo luận chung cả lớp đ Gv chốt lại về tác dụng của cầu chì trong mạch điện , ta sẽ còn tìm hiểu về nó trong bài học sau (bài 29)
I- Tác dụng nhiệt:
- Nêu tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng trong thực tế được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua, ghi vở
Ví dụ: Đèn điện dây tóc, bàn là , bếp điện 
- Thảo luận nhóm. Chọn dụng cụ , mắc mạch điện hình 22.1 về câu C2. Yêu cầu HS nêu được :
a, Bóng đèn nóng lên có thể xác nhận qua cảm giác bằng tay khi ở gần bóng đèn hay các vật khác ở gần bóng đèn bị nóng lên hoặc có thể sử dụng nhiệt kế.
b, Dây tóc bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng 
c, Dây tóc đèn thường được làm bằng vonfram để không bị nóng chảy vì nhiệt độ nóng chảy của vonfram rất cao là 33700C 
- HS nêu phương án thí nghiệm khác nhau. Ví dụ như: làm cháy giấy, làm cháy mảnh xốp nhựa, làm nóng các vật lại gần 
- HS quan sát thí nghiệm thấy hiện tượng giấy bị cháy. Từ đó rút ra được kết luận ghi vở:
* Kết luận: Khi có dòng điện chạy qua , các vật dẫn bị nóng lên 
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng 
- C4: Nhiệt độ nóng chảy của chì là 3270C khi dòng điện làm dây dẫn nóng trên 3270C đ dây chì nóng chảy và bị đứtđ ngắt mạch điện. 
Hoạt động 3: Tác dụng phát sáng.
- Gv nêu nhiều loại đèn điện hoạt động dựa vào tác dụng này. Trước hết ta tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện khi qua bóng đèn bút thử điện
- Yêu cầu HS quan sát bóng đèn của bút thử điện kết hợp hình vẽ 22.3 và nêu nhận xét về hai đầu dây bên trong của nó ?
- Gv cắm bút thử điện vào lỗ của ổ lấy điện để bóng đèn sáng . Yêu cầu HS quan sát và nêu được bóng đèn sáng là do vùng khí giữa hai đầu dây này phát sáng .
- Yêu cầu HS tìm từ thích hợp điền vào kết luận , ghi vở kết luận đúng .
- Gv cầm đèn LED trên tay và thông báo về tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện khi có dòng điện chạy qua đèn điốt phát quang ( hay còn được gọi là đèn LED)
- Yêu cầu HS quan sát đèn LEd để thấy rõ hai bản kim loại khác nhau (to, nhỏ) trong đèn LED. Sau đó mắc đèn vào mạch điện . Đảo ngược hai đầu dây đèn để nêu nhận xét khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn ?
- Hoàn thành kết luận tr.62, hướng dẫn HS thảo luận , chốt lại kết luận đúng để HS ghi vở
II- Tác dụng phát sáng:
1- Bóng đèn bút thử điện
- HS quan sát bóng đèn của bút thử điện , nêu được hai đầu dây bên trong bóng đèn của bút thử điện được tách rời nhau .
- Quan sát bóng đèn của bút thử điện lúc đèn sáng để hoàn thành kết luận , ghi vở.
* Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng 
2- Đèn điốt phát quang (đèn LED)
- HS quan sát đèn LED để nhận thấy hai bản kim loại to nhỏ khác nhau
- HS mắc đèn LED vào mạch điện theo nhóm, đảo ngược hai đầu dây nối đèn để thấy được chỉ khi cực dương của pin nói với bản kim loại nhỏ thì đèn LED mới sáng và chọn từ thích hợp điền vào kết luận tr. 62 
*Kết luận: Đèn điốt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.
Hoạt động 4: Vận dụng - Củng cố - Hướng dẫn về nhà.
- Gọi 1 HS đọc phần ghi nhớ trong Sgk 
- Gọi 1 HS lên bảng làm bài tập sau:
Dùng gạch nối , nối mỗi điểm ở cột bên trái với cột bên phải thích hợp :
Bóng đèn pin sáng - Dòng điện đi 
 qua chất khí 
Bóng đèn bút thử Dòng điện chỉ 
điện sáng đi qua một chiều
Đèn điốt phát quang Dòng điện đi 
 qua kim loại 
- Hướng dẫn HS thảo luận, chốt lại kết quả đúng
- Trả lời câu hỏi C8, C9
III- Vận dụng 
- HS thuộc ngay phần ghi nhớ tại lớp để áp dụng làm bài tập vận dụng
- HS dưới lớp làm bài tập và nhận xét bài làm của bạn trên bảng 
- Câu C8: chọn E
- Câu C9:
+ Chạm 2 đầu dây đèn LED vào 2 cực của pin . Nếu đèn không sáng thì đổi ngược lại
+ Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED được nối với cực nào thì đó là cực dương. Còn cực kia là cực âm.
Hướng dẫn về nhà :
- Đọc phần “ Có thể em chưa biết”
- Học thuộc phần ghi nhớ 
- Làm bài tập 22.1, 22.2, 22.3 Sách bài tập 
- Hướng dẫn bài 22.2: a) nhiệt độ của ấm là nhiệt độ sôi của nước. 
- Đọc trước bài: tác dụng từ, td hóa học, td sinh lý của dòng điện.