Giáo án môn Vật lý 8 tiết 28: Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Ngày soạn:
Ngày giảng:
 Tiết 28: ĐốI LƯU - BứC Xạ NHIệT 
I/ Mục Tiêu:
1. Kiến thức:
 - Nhận biết được dòng đối lưu trong chất lỏng và chất khí . 
 - Biết được sự đối lưu xảy ra trong môi trường nào và không xảy ra trong môi trường nào ? 
 - Tìm được ví dụ thực tế về bức xạ nhiệt . 
 - Nêu được tên hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn, lỏng , khí , chân không . 
2. Kỹ năng: 
 - Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản như đèn cồn, nhiệt kế.
 - Lắp đặt thí nghiệm như hình vẽ .
3. Thái độ: 
 - Trung thực , hợp tác trong hoạt động nhóm 
II/ Chuẩn bị:
 *Giáo viên : Thí nghiệm hình 23.1, 23.4, 23.5 SGK . 
 *Học sinh : Mỗi nhóm thí nghiệm hình 23.2, 23.3 
III/ Tiến trình dạy học:
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1. Kiểm tra - Đặt vấn đề
1. Kiểm tra bài cũ: 
? So sánh tính dẫn nhiệt của chất rắn, lỏng, khí . 
- Chữa bài tập 22.1. 
- Chữa bài tập 22.5
- Giáo viên đánh giá cho điểm học sinh, nếu học sinh nào đóng góp ý kiến tốt cũng động viên và cho điểm. 
2. Tổ chức tình huống học tập
- Giáo viên làm thí nghiệm hình 23.1. Yêu cầu học sinh quan sát, nêu hiện tượng quan sát được .
- Bài trước chúng ta biết nước dẫn nhiệt kém trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt cho sáp bằng cách nào ? Chúng ta tìm hiểu qua bài học hôm nay .
- HS: Trả lời các câu hỏi và bài tập theo yêu cầu của GV.
- HS khác nhận xét bổ sung.
- Nghe và ghi đầu bài học.
Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng đối lưu
- Giáo viên hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm hình 23.2 theo nhóm, từng bước như sau : 
- Lắp đặt thí nghiệm theo hình 23.2 . 
+ Giáo viên dùng thìa nhỏ múc hạt thuốc tím đưa xuống đáy cốc thuỷ tinh cho từng nhóm 
+ Dùng đèn cồn đun nóng nước ở phía có đặt thuốc tím . 
- Yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và thảo luận theo nhóm câu C1,C2,C3 . 
- Giáo viên thông báo : Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như thí nghiệm trên gọi là đối lưu 
- Yêu cầu học sinh trả lời C4 
- Làm Thí nghiệm hình 23.3 yêu cầu học sinh nghiên cứu trả lời C5, C6.
- Học sinh chia nhóm tự lắp đặt thí nghiệm: 
Làm thí nghiệm theo hướng dẫn của giáo viên 
- Thảo luận , trả lời câu C1 , C2, C3. 
- Học sinh lắng nghe 
C1 : Di chuyển thành dòng 
C2. Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra , trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng lượng riêng lớp nước lạnh ở trên do đó nước nóng nổi trên, lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng . 
C3 : Nhờ nhiệt kế 
- Trả lời C4 . 
- Cá nhân học sinh trả lời C5. C6
C5: Để phần dưới nóng lên trước đi lên . Phần trên chưa được đun nóng đi xuống đi xuống thành dòng đối lưu
C6 : Không vì trong chân không cũng như trong chất rắn không không thể tạo thành các dòng đối lưu .
Hoạt động 3: Tìm hiểu về bức xạ nhiệt
- Giáo viên chuyển ý phần đặt vấn đề mục II. 
Giáo viên làm thí nghiệm hình 23.4, 23.5 . Yêu cầu học sinh quan sát , mô tả hiện tượng xảy ra . 
- Hướng dẫn học sinh trả lời C7, C8 . 
- Cho học sinh thảo luận nhóm C9. 
- Giáo viên thông báo về định nghĩa bức xạ nhiệt và khả năng hấp thụ tia nhiệt .
- Cá nhân học sinh quan sát và mô tả được hiện tượng xảy ra . 
- Cá nhân học sinh trả lời C7, C8. 
C7 : Không khí trong bình nóng lên và nở ra . 
C8: Không khí trong bình đã lạnh đi , miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình . Chứng tỏ nhiệt truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng . 
- Học sinh thảo luận nhóm trả lời C9
C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kim cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng . 
- Học sinh ghi vào vở 
Hoạt động 4 : Vận dụng - Củng cố - Hướng dẫn về nhà
- Yêu cầu HS trả lời C10, C11, C12 . 
- Đối lưu là hình thức truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng và chất khí, đó là hình thức truuyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
- Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ở cả chân không.
- Nêu nội dung tích hợp bảo vệ môi trường: 
- BPGDBVMT: 
+ Tại các nhà máy, nhà ở nơi làm việc cần có biện pháp để không khí lưu thong dễ dàng (bằng các ống khói).
+ Khi xây dựng các nhà ở cần chú ý đến mật độ nhà và hành lang giữa các phòng, các dãy nhà đảm bảo không khí được lưu thông.
+ Tại các nước lạnh, vào mùa đông, có thể sử dụng các tia nhiệt Mặt Trời để sưởi ấm bằng cách tạo ra nhiều cửa kính. Các tia nhiệt sau khi đi qua cửa kính sưởi ấm không khí và các vật trong nhà. Nhưng các tia nhiệt này bị mái nhà và các cửa kính giữ lại, chỉ một phần trở lại truyền vào không gian vì thế giữ ấm cho nhà.
+ Các nước xứ nóng không nên làm nhà có nhiều cửa kính vì chúng ngăn các tia nhiệt bức xạ từ trong nhà truyền trở lại môi trường. Đối với các nhà kính để làm mát cần sử dụng điều hoà điều này làm tăng chi phí sử dụng năng lượng. Nên trồng nhiều cây xanh quanh nhà.
* Hướng dẫn về nhà 
- Đọc phần có thể em chưa biết
- Làm các bài tập 23.1 đến 23.7 SGK 
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Cá nhân học sinh suy nghĩ trả lời C10, C11, C12. 
C10 : Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt .
C11: Để giảm sự hấp thụ của tia nhiệt 
C12 . 
Chất 
Rắn 
Lỏng 
Khí 
Chân không 
Hình thức truyền nhiệt chủ yếu 
Dẫn nhiệt 
Đối lưu 
Đối lưu 
Bức xạ nhiệt .
Biết được Sống và làm việc lâu trong phòng kín không có đối lưu không khí sẽ cảm thấy rất oi bức khó chịu.
HS: Nhiệt truyền từ Mặt Trời qua các cửa kính làm nóng không khí và các đồ vật trong phòng.
Cá nhân học sinh về nhà làm theo yêu cầu của giáo viên