Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 112: Tiếng Việt: Câu trần thuật đơn có từ "là"

Nhiệt liệt chào mừngMÔN	 NGỮ VĂN	 LỚP 6Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Thủy1Nguyễn Thị Thanh Thủy21. Thế nào là câu trần thuật đơn? Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm chủ - vị (C–V) tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.KIỂM TRA BÀI CŨ:Nguyễn Thị Thanh Thủy2. Trong các câu sau,3Tôi đi học, còn em bé đi nhà trẻ.DBà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.BYên một chút nào!CSĐSCon gái tôi vẽ đây ư?ASNguyễn Thị Thanh ThủyTRƯỜNG THCS THẠNH MỸGDCần ThơTiết 112 – Tiếng Việt:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ "LÀ"4Tuần 30Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:Xét ví dụ sau:b. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.CNVNCNVN5Tôi là học sinh.CNVNNguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”Xét ví dụ sau:b. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là mộtngày trong trẻo, sáng sủa.CNVNCNVN5Tôi là học sinh.CNVNVỊ NGỮa. “là”b. “là”c. “là”+++Danh từCụm danh từCụm danh từNguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:5 Trong câu trần thuật đơn có từ “là”: - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành.Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”Xét ví dụ sau:VỊ NGỮ“là”Danh từ (a)Cụm danh từ (b,c)+g. Học tập chăm chỉ là tốt về nhiều mặte. Hạnh phúc là đấu tranh.Động từCụm động từCụm tính từĐTCTT7f. Yếu tố cần thiết để nâng caosức khỏe là tập thể dục - thể thao.CĐTd. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.	VNTính từ Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:5 Trong câu trần thuật đơn có từ “là”: - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. - Ngoài ra, vị ngữ còn có thể là kết hợp giữa từ “là” với tính từ (cụm tính từ), động từ (cụm động từ).Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”8 Chọn những từ, cụm từ phủ định thích hợp (không, không phải, chưa, chưa phải) điền vào trước các vị ngữ sao cho thích hợp.1. Anh ấy là một cầu thủ xuất sắc.2. Tôi là học sinh giỏi.CNVNCNVNNguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”8 Chọn những từ, cụm từ phủ định thích hợp (không, không phải, chưa, chưa phải) điền vào trước các vị ngữ sao cho thích hợp.1. Anh ấy là một cầu thủ xuất sắc.2. Tôi là học sinh giỏi.CNVNCNVNNguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:5 Trong câu trần thuật đơn có từ “là”: - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. - Ngoài ra, vị ngữ còn có thể là kết hợp giữa từ “là” với tính từ (cụm tính từ), động từ (cụm động từ). - Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với các cụm từ: không phải, chưa phải. Xét các ví dụ:1. Học là để giúp ích cho xã hội.2. Anh trai gọi Kiều Phương làMèo.CNVNCNVNCâu trần thuật đơn có từ “là”Câu trần thuật đơn không cótừ “là” * Không phải câu trần thuật đơn nào có từ “là” cũng được gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”.Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:10II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.b. Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.	Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”11AB1 Bà đỡ Trần / là người huyện Đông Triều.aVN trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm.2 Danh từ / là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.bVN giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm.3 Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô / là một ngày trong trẻo, sáng sủa.cVN miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm.4 Dế Mèn trêu chị Cốc / là dại.dVN thể hiện sự đánh giá Nối cột A với cột B cho phù hợp1-b2-a3-c4-dCâu giới thiệuCâu định nghĩaCâu miêu tảCâu đánh giáNguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:12II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:- Câu giới thiệu:- Câu định nghĩa:- Câu miêu tả:- Câu đánh giá:Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”131. Câu giới thiệu:2. Câu định nghĩa:3. Câu miêu tả:4. Câu đánh giá:Bạn Lan là người có mái tóc dài, mượt mà, óng ả.Hoa là bạn thân nhất của em.Hình vuông là hình có bốn cạnh và bốn góc bằng nhau.Bạn Na là một học sinh gương mẫu.Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:14II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:- Câu giới thiệu:- Câu định nghĩa:- Câu miêu tả:- Câu đánh giá:Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”14I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”: Trong câu trần thuật đơn có từ “là”: - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ), động từ (cụm động từ), tính từ (cụm tính từ),... tạo thành. - Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với: không phải, chưa phải.II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:- Câu giới thiệu:- Câu định nghĩa:- Câu miêu tả:- Câu đánh giá: Không phải câu trần thuật đơn nào có từ “là” cũng được gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”.Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”:15II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:III/ Luyện tập:	 	Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau. Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơn có từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu cụ thể nào? Bài tập 1, 2:Nguyễn Thị Thanh ThủyLuật chơi12345Nhóm 1Nhóm 2Nhóm 3Nhóm 4Bảng điểm2TÌM NGÔI SAO MAY MẮN !12Nguyễn Thị Thanh ThủyLUẬT CHƠI: 	Có 5 ngôi sao, trong đó là 4 ngôi sao ẩn chứa 4 câu hỏi tương ứng và 1 ngôi sao may mắn.	Mỗi nhóm lần lượt chọn một ngôi sao. * Nếu nhóm chọn ngôi sao và trả lời đầy đủ câu hỏi ẩn sau ngôi sao thì được 10 điểm, nếu trả lời sai không được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giây. * Nếu nhóm chọn ngôi sao ẩn sau là ngôi sao may mắn sẽ được cộng 10 điểm thưởng mà không phải trả lời câu hỏi, và được chọn ngôi sao tiếp theo để tham gia trả lời câu hỏi. * Nếu nhóm chọn trả lời sai thì các nhóm khác dành quyền trả lời (bằng cách đưa tay). Nếu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai không được điểm.13Nguyễn Thị Thanh Thủy1Thời gian:10987654321Hết giờ151413121114 Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơncó từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào? Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.	(Sơn Tinh, Thủy Tinh)Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Không phải câu trần thuật đơn có từ “là”CNVNNguyễn Thị Thanh Thủy4Thời gian10987654321Hết giờ111213141515 Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơncó từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào? Tre là cánh tay của người nông dân.Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.	(Thép Mới)Tre / là cánh tay của người nông dân.Tre / còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. Câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu miêu tả.CNVNCNVNNguyễn Thị Thanh Thủy2Thời gian:10987654321Hết giờ1315141211 Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơncó từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào? Bồ các là bác chim ri.Chim ri là dì sáo sậu.	(Đồng dao)16Bồ các / là bác chim ri.Chim ri / là dì sáo sậu. CNVNCNVN- Câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu giới thiệu.Nguyễn Thị Thanh Thủy5Thời gian:10987654321Hết giờ111213141517Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau.Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơncó từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu nào? Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối.Và dại khờ là những lũ người câm.	(Tố Hữu)Khóc / là nhục.Rên / hèn.Van / yếu đuối.Và dại khờ / là những lũ người câm. Là những câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu đánh giá.Lược bỏ từ “là”Nguyễn Thị Thanh Thủy3Ngôi sao may mắn !18Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”27III/ Luyện tập:	 	Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau. Cho biết đây có phải là câu trần thuật đơn có từ “là”không? Nếu phải thì đấy là kiểu cụ thể nào? Bài tập 1, 2:a.  Câu định nghĩab. Người ta / gọi chàng là Sơn Tinh.Không phải là câu trần thuật đơn có từ “là”c. Tre / là cánh tay của người nông dân.Tre / còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.- Câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu miêu tả.d. Bồ các / là bác chim ri.Chim ri / là dì sáo sậu. - Câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu giới thiệu.e. Khóc / là nhục.Rên / hèn.Van / yếu đuối.Và dại khờ / là những lũ người câm. - Câu trần thuật đơn có từ “là”- Kiểu câu đánh giá.Nguyễn Thị Thanh ThủyTiết 112 – Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ”14I/ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”: Trong câu trần thuật đơn có từ “là”: - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (cụm danh từ), động từ (cụm động từ), tính từ (cụm tính từ),... tạo thành. - Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với: không phải, chưa phải.II/ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”:- Câu giới thiệu:- Câu định nghĩa:- Câu miêu tả:- Câu đánh giá:Nguyễn Thị Thanh ThủyLưu ý ! Không phải câu trần thuật đơn nào có từ là cũngđược gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”. Trong câu trần thuật đơn có từ “là”, đôi khi từ “là”được thay thế bằng dấu phẩy ( , ).Nguyễn Thị Thanh ThủyHƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”. + Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là” Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK.	 + Viết đoạn văn từ năm đến 7 câu tả một người bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn.- Chuẩn bị bài học: Câu trần thuật đơn không có từ “là”29Nguyễn Thị Thanh ThủyCHÚC CÁC EM HỌC TỐT !Hẹn gặp lại tiết sau nhé !24Nguyễn Thị Thanh ThủyCHÚC CÁC EM HỌC TỐT !Hẹn gặp lại tiết sau nhé !30Nguyễn Thị Thanh ThủyQuan sát bốn bức tranh và viết đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận về bức tranh em thích nhất. Trong đoạn văn có câu trần thuật đơn có từ “là” và nêu tác dụng?LượmKiều PhươngChợ nổiĐảo Cô Tô.Nguyễn Thị Thanh Thủy