Giáo án Ngữ văn 7 tiết 1: Cổng trường mở ra (Lí Lan )

Ngày soạn :17 /8/2009 Tuần 1 
Ngày dạy :18 /8/2009 Tiết 2
CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
(Lí Lan )
I.MỤC TIÊU: Giúp HS.
 - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm đẹp đẽ của người mẹ đối với con nhân ngày khai trường.
 - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với tuổi trẻ .
 - Hiểu được đặc điểm của VB nhật dụng này nhưng những dòng nhật kí tâm tình ,nhỏ nhẹ và 
 sâu lắng .Từ đó có cách đọc phù hợp , diễn cảm , sáng tạo .
II. CHUẨN BỊ : GV: Thiết kế bài giảng , tranh ảnh liên quan đến chủ đề trên 
 HS: Đọc và trả lời câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG :
Ổn định tổ chức (1)
KTBC : (4) KT sách vở , ĐDHT của HS ,vở soạn .
Bài mới : GV giới thiệu bài : Gợi cho HS bài hát “Ngày đầu tiên đi học”.
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG
10’
25’
HOẠT ĐỘNG 1: HDHS TÌM HIỂU CHUNG.
GV. Nhắc lại nội dung của các văn bản nhật dụng đã 
 học ở lớp 6 với các chủ đề : di tích lịch sử , thắng 
 cảnh thiên nhiên ,môi trường  
HS. Đọc chú thích dấu (*) GSK.
H. Em hiểu thế nào là văn bản nhật dụng ?
GV. Nêu khái quát nội dung VB “Cổng trường”.
 Đọc VB như một nhật kí với giọng thủ thỉ ,tâm tình .
GV. Đọc mẫu một đoạn .HS đọc .
 Nhận xét ,uốn nắn cách đọc của HS .
HS. Đọc chú thích SGK. GV giải thích một số từ khó.
H. Văn bản này có phải là văn tự sự không ?
 Gợi ý :Có cốt truyện không? Có nhiều sự việc không ?
HS. Ít sự việc , cốt truyện hầu như không có , chủ yếu 
 thể hiện tâm trạng người mẹ .
H. Văn bản này có nhân vật chính không ? 
 Được kể theo ngôi thứ mấy ?
GV Chốt:Văn bản này thuộc thể loại bút kí –biểu cảm .
HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU VĂN BẢN 
H. Trong văn bản này ,tác giả viếc về ai ? 
 về việc gì ? 
 Tóm tắt ngắn gọn văn bản ? 
H. Những từ ngữù nào trong văn bản biểu hiện rõ tâm 
 trạng của con ?
HS. Con :Gương mặt thanh thoát tựa nghiêng trên 
 gối mềm , đôi môi hé mở , thỉnh thoảng chụm lại 
 như đang mút kẹo .
H. Những từ ngữ biểu hiện tâm trạng của người mẹ ?
HS. Nhân lúc con ngủ làm vài việc , nhưng hôm nay không tập trung vào việc gì cả , mẹ lên giường trằn trọc không ngủ được . Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà mẹ khi cùng bà ngoại tới gần và nỗi nhớ chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại .
 Đoạn hồi tưởng kỉ niệm xưa : 
H. Em hiểu tâm trạng được miêu tả là “chơi vơi”
 “hốt hoảng” và “nôn nao” , “hồi hộp” nghĩa là 
 như thế nào ?
H. Ngày đầu tiên tơi trường em có tâm trạng đó không ?
H. Tâm trạng mẹ và con có gì khác nhau ? 
 Tác giả dùng bút pháp nghệ thuật gì ?
HS. Nghệ thuật tương phản :
 Mẹ :thao thức, suy nghĩ . 
 Con : thanh thản ,nhẹ nhàng vô tư 
H. Theo em ,tại sao người mẹ không ngủ được trong
 đêm trước ngày khai trường của con ?
 Gợi ý :+ Vì mẹ lo cho con ?
 + Nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm 
 xưa của mẹ ?
 + Hay vì lí do nào khác ?
H. Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường năm xưa 
 để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ ?
HS. “C ứ nhắm mắt lại  đường làng dài và hẹp ,
 ấn tượng của mẹ  mẹ vừa bước vào”.
H. Từ dấu ấn sâu đậm của ngày khai trường điều mẹ 
 mong muốn cho con ở điều gì đây?
HS. Mong con có những kỉ niệm đẹp về ngày khai 
 trường đầu tiên ,bởi đó là những kỉ niệm đẹp ,là 
 hành trang theo con mẹ suốt đời .
H. Từ sự trăn trở suy nghĩ đến những mong muốn của
 mẹ trong đêm trước ngày khai trường em thấy 
 người mẹ là người như thế nào ?
Gợi ý :Bình và chọn một số câu thơ ,ca dao nói về 
 người mẹ ( HS có thể phát biểu cảm tưởng về người
 mẹ của em )
H. Trong bài văn có phải người mẹ trực tiếp nói với 
 con không ? Theo em người mẹ đang có tâm sự
 với ai ? Cách viết này có tác dụng gì ? 
HS. Làm nổi bật được tâm trạng ,khắc hoạ được tâm 
 tư tình cảm ,nhiều điều sâu thẳm khó nói trực tiếp 
 bằng lời .
H. Không chỉ ở Nhật ,ở nước ta ngày nay ,ngày khai 
 trường cũng là ngày lễ của toàn xã hội .Em thấy 
 điều này có đúng không ?
Gợi ý : Cho HS liên hệ tới nhiều ngày khai trường 
 mà các em được chứng kiến ,có đại biểu của chính 
 quyền địa phương ,lãnh đạo ngành GD đến dự 
 không?
 Sau buổi lễ ,các đại biểu có gặp gỡ với BGH và 
 các thầy cô giáo không ?
H. Câu văn nào trong văn bản nói về tầm quan trọng 
 của nhà trường đối với thế hệ trẻ ?
H. Kết thúc văn bản ,người mẹ nói “Bước qua cánh 
 cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ xảy ra” .
 Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ?
Gợi ý : Nhà trường mang lại cho em nhứng gì về kiến
 thức ,tình cảm , tư tưởng , đạo đức , tình bạn ?
H. Qua tâm trạng của người mẹ ,em hiểu được vấn 
 đề mà tác giả muốn nói ở văn bản này là gì ?
HS . Đọc ghi nhớ .
I. TÌM HIỂU CHUNG.
1. Văn bản nhật dụng :
 Là một văn bản đề cập đến 
 những nội dung cập nhật ,đề
 tài có tính thời sự và những 
 vấn đề xã hội có ý nghĩa lâu 
 dài .
2. Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN .
1. Hoàn cảnh nảy sinh tâm 
 trạng .
 -Vào đêm trước ngày khai 
 trườngcủa con mẹ không ngủ 
 được  
2. Diễn biến tâm trạng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường con vào lớp một.
- Hôm nay mẹ không tập 
 trung được vào việc gì cả .
- Lên giường trằn trọc không
 ngủ được .
- Ấn tượng buổi khai trường 
 đầu tiên ấy rất sâu đậm : 
 nhớ sự nôn nao ,hồi hộp ,
 chơi vơi hốt hoảng .
→ Thao thức không ngủ ,
 suy nghĩ triền miên.
Þ Tấm lòng thương yêu ,chăm 
 sóc ,quan tâm đến con cái .
3.Suy nghĩ của mẹ về ngày mai khi“ Cổng trường mở ra”.
- Ai cũng biết rằng mỗi sai 
 lầm  hàng dặm sau này.
- Đi đi con ,hãy can đảm lên,
 thế giới này là của con ,bước
 qua cánh cổng trường là một 
 thế giới kì diệu sẽ mở ra .
Þ Khẳng định vai trò của 
 giáo dục trong nhà trường 
 đối với con người là cực kì 
 to lớn và quan trọng .
* GHI NHỚ . SGK / 9
4.CỦNG CỐ : (3’)
- Có thể xếp văn bản này vào nhóm văn bản nhật dụng được không ? Vì sao?
 Gợi ý : VB đề cập đến vấn đề vai trò của nhà trường đối với GD con người .
 Vấn đề GD là vấn đề được Đảng và nhà nước ta coi là “Quốc sách hàng đầu” 
 → VB nhật dụng .
 - Tâm trạng của người mẹ và đứa con ra sao trước ngày khai trường?
 - Nhà trường cĩ tầm quan trọng như thế nào đối với thế hệ trẻ?
5. DẶN DÒ : (2’)
 - Tóm tắt văn bản.
 - Học thuộc ghi nhớ .
 - Viết về những ấn tượng và cảm xúc của em trong ngày khai trường đầu tiên thành 1 đoạn văn.
 - Soạn bài “MẸ TÔI” .
 - Đọc văn bản + Chú thích .
 - Trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản + Ghi nhớ .