Giáo án Ngữ văn 7 tiết 127+ 128: Ôn tập phần tập làm văn

NS: 15 .4.2011
ND:20.4.2011 Tiết 127,128: ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN
I.Mục tiêu: Giúp HS nắm được:
 KT: Ôn lại và củng cố các khái niệm cơ bản về VB biểu cảm, VB nghị luận.
 KN: Rèn kĩ năng khái quát, hệ thống, các văn bản biểu cảm, vănb bản nghị luận đã học.
 - Làm bài văn biểu cảm và văn nghị luận.
 TĐ: Ý thức học tốt.
II.Chuẩn bị: 
 GV: bài soạn, bảng phụ
 HS: bài soạn
III.Kiểm tra bài cũ: 
 - KTBC: Kiểm tra đan xen
 - KT việc chuẩn bị bài: LPHT kiểm tra, GV kiểm tra và nhận xét.
IV.Tiến trình dạy học: 
Nội dung
 Nội dung ôn tập: 
I. Về văn biểu cảm:
1. Tên các bài văn biểu cảm (văn xuôi):
- Cổng trường mở ra (Lí Lan)
- Mẹ tôi (Ét-môn-đô-đê A-mi-xi)
- Một thứ quà của lúa non: Cốm (Thạch Lam)
- Mùa xuân của tôi (Vũ Bằng)
- Sài Gòn tôi yêu (Minh Hương)
2. Đặc điểm của văn biểu cảm:
a. Thể loại văn biểu cảm: 
 Goàm thô tröõ tình, ca dao tröõ tình, vaên xuoâi tröõ tình ( tuyø buùt, buùt kí) 
b. Muïc ñích bieåu caûm: Nhaèm bieåu ñaït tình caûm, caûm xuùc, söï ñaùnh giaù cuûa con ngöôøi ñoái vôùi theá giôùi xung quanh vaø kheâu gôïi loøng ñoàng caûm nôi ngöôøi ñoïc.
c. Caùc caùch bieåu caûm:
- Bieåu caûm tröïc tieáp
- Bieåu caûm giaùn tieáp 
3,4. Vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm: Duøng phöông thöùc TS vaø MT ñeå gôïi ra ñoái töôïng bieåu caûm vaø göûi gaém caûm xuùc -> TS vaø MT ôû ñaây nhaèm khôi gôïi tình caûm, caûm xuùc (do caûm xuùc chi phoái chöù khoâng nhaèm muïc ñích keå chuyeän, mieâu taû ñaày ñuû söï vieäc, phong caûnh, chaân dung hay söï vieäc)
5. Các phép tu từ thường được sử dụng trong văn biểu cảm: phép so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, nói quá, liệt kê.
6.Bố cục:
Tiết 2:
II.Về văn nghị luận:
1. Tên các bài văn nghị luận đã học:
- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (Hồ Chí Minh)
- Đức tính giản dị của Bác Hồ (Phạm Văn Đồng)
- Sự giàu đẹp của Tiếng Việt (Đặng Thai Mai)
- Ý nghĩa văn chương (Hoài Thanh)
2. Các yếu tố cơ bản trong văn nghị luận: luận điểm, luận cứ, lập luận (Ghi nhớ SGK/ 19).
- Luận điểm là yếu tố chủ yếu.
3. Luận điểm: là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức câu khẳng định (hay phủ định). Luận điểm thống nhất các đoạn văn lại thành một khối. Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế. 
- Câu a, d là luận điểm.
4. Câu hỏi 6/ SGK.
Giống nhau: cùng nội dung “lòng biết ơn những người đã tạo ra những thành quả ngày nay”.
Khác nhau:
a/ Đề văn giải thích: chủ yếu trả lời câu hỏi: Tại sao? (làm cho người khác hiểu), giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng.
b/ Đề văn chứng minh: chủ yếu trả lời câu hỏi: Như thế nào? (làm cho người khác tin).
Hoạt động của GV:
GV giới thiệu bài...
HĐ1: Ôn lại các văn bản biểu cảm: 
- Các bài văn biểu cảm em đã học laø nhöõng vaên baûn naøo?
- Nhaéc HS chuù yù caùc vaên baûn bieåu caûm ñoïc theâm baèng vaên xuoâi ôû HKI trong caùc tieát TLV / SGK taäp 1.
- Choïn trong caùc baøi vaên ñaõ hoïc 1baøi maø em yeâu thích -> chæ ra nhöõng ñaëc ñieåm cuûa vaên bieåu caûm.
- Em coù nhaän xeùt gì veà tình caûm trong vaên bieåu caûm?
VD: " Muøa xuaân cuûa toâi" ñaõ bieåu ñaït ñöôïc nhöõng tình caûm ñeïp thaám nhuaàn tö töôûng nhaân vaên, yeâu thieân nhieân, yeâu con ngöôøi
? Coù nhöõng caùch bieåu caûm naøo? 
? Theo em yeáu toá töï söï vaø mieâu taû coù vai troø gì trong vaên bieåu caûm?
- Miêu tả: giúp ta hình dung được sự vật.
 - Tự sự: giúp ta thấy diễn biến của sự việc diễn ra. ( Vieäc mtaû baøn chaân boá vaø keå chuyeän boá gaâm chaân nöôùc muoái, boá ñi sôùm veà khuya laøm neàn taûng cho caûm xuùc thöông boá)
- Caâu 4,5,6,7,8 thuộc phần I và hướng dẫn HS trả lời tại lớp.
GV hướng dẫn, lấy ví dụ giải đáp cụ thể:
*VB: Sài Gòn tôi yêu (Minh Hương)
- Thể hiện tình yêu thiên nhiên, con người, mảnh đất Sài Gòn.
- So sánh, nhân hoá:
+ Sài Gòn vẫn trẻ. Tôi thì đương già.
+ Sài Gòn cứ trẻ hoài như một cây tơ đương độ nõn nà.
+ Sài Gòn dang hai cánh tay rộng mở...
- Ẩn dụ: ...cái đô thị ngọc ngà này.
- Điệp ngữ: Tôi yêu ...
- Điệp ngữ, nhân hoá, liệt kê: Ai bảo được ...(VB: Mùa xuân của tôi – Vũ Bằng)
GV nêu yêu cầu câu 7,8.
GV nhận xét, đưa bảng phụ (ghi bài).
GV khắc sâu kiến thức.
HĐ3: GV hướng dẫn HS làm BT1, phần II: Gợi nhắc các bài văn nghị luận đã học.
GV nhận xét.
Chống nạn thất học
Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội
HĐ4: Câu hỏi 2,3,4 phần II.
* Trả lời câu hỏi 3.
Trong bài văn nghị luận phải có các yêu tố cơ bản: luận điểm, luận cứ, lập luận.
HS, GV nhắc lại thế nào là luận điểm,
luận cứ, lập luận.
* Trả lời câu hỏi 4.
- Câu a, d là luận điểm.
- Câu b là câu cảm thán, câu c chỉ là một cụm danh từ, nêu một vấn đề, nó tương ứng với một luận đề mà chưa phải là luận điểm. 
GV yêu cầu HS tìm thêm các luận điểm trong các bài mẫu.
HĐ5: Hướng dẫn tìm hiểu câu hỏi 5, phần II.
GV nhận xét, bổ sung: Chứng minh trong văn nghị luận đòi hỏi phải phân tích, diễn giải sao cho dẫn chứng “nói lên” điều mình muốn chứng minh. Dẫn chứng phải tiêu biểu. Câu ca dao trên làm theo thể lục bát, tiêu biểu cho tiếng Việt đẹp về thanh điệu, vần lưng, nhịp chẵn, nhưng phải diễn giải thì câu ca dao mới có sức chứng minh...
HĐ6: Hướng dẫn tìm hiểu câu hỏi 6, phần II.
GV nhận xét:
GV tổng kết, khắc sâu kiến thức.
* Höôùng daãn thöïc hieän phaàn ñeà tham khaûo
Hoạt động của HS:
 Thực hiện ở nhà -> trình bày. 
Nhận xét, boå sung
Trình baøy caùc ñaëc ñieåm
Neâu caùc caùch bieåu caûm
Neâu vai troø cuûa TS vaø MT trong vaên bieåu caûm
Minh hoaï caùc ñaëc ñieåm
Trình bày (câu 7,8).
HS nhận xét. 
Ñã thực hiện ở nhà, HS trình bày.
HS nhận xét.
Trình bày
Nhắc lại thế nào là luận điểm,
luận cứ, lập luận.
thực hiện.
Ñoïc caâu hoûi 5
Thaûo luaän nhoùm
Ñaïi dieän trình baøy
Nhaän xeùt söï gioáng vaø khaùc nhau
V. Hướng dẫn tự học:
 1. Bài vừa học: Nắm vững nội dung kiến thức vừa ôn tập.
 - Đọc các đề tham khảo SGK.
 - Tìm đọc thêm các bài văn mẫu về văn biểu cảm, nghị luận.
 2. Bài sắp học: Ôn tập Tiếng Việt (tt)
 - Đọc kĩ sơ đồ SGK.
 - Ôn lại các khái niệm đã học.
*Bổ sung :