Giáo án Ngữ văn tuần 14

GANV7TUẦN:14 	 TIẾT:53 - 56
NS: 01/11 	 ND:08 – 13/11
	TIẾT :53 - 54	 TIẾNG GÀ TRƯA
I.Mục tiêu :
- Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng, đằm tắm của những kỷ niệm về tuổi thơ và tình bà cháu thể hiện trong bài thơ - Thấy được nghệ thuật biểu hiện tình cảm qua những chi tiết tự nhiên, bình dị.
1.Kiến thức:
- Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh.
- Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ : nhữung kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, sâu nặng nghĩa tình.
- Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ.
2. Kĩ năng:
- Đọc – hiểu văn bản thơ trữ tình có sử dụng các yếu tố tự sự.
- Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản.
III.Hướng dẫn – thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG 
HOAÏT ÑOÄNG 1:Khôûi ñoäng
- Ổn định tổ chức:
- Kiểm tra bài cũ:
 Giải bài tạp 3 tiết 50
-Giới thiệu bài: Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng của những kỉ niệm về tuổi thơ và tình bà cháu.
Ghi tựa bài “Tiếng gà trưa”
Hoaït ñoäng 2: Đọc hiểu văn bản:
-Hoạt động 03 Phân tích:
Hướng dẫn HS tìm hiểu bài:
 -Tìm hiểu tác giả và tác phẩm.
- Học sinh đọc lại bài thơ.
- Học sinh đọc đoạn 1 (6 khổ thơ đầu)
- Đây là lời của ai? ( anh bộ đội đang trên đường hành quân)
- Trên đường hành quân xa, khi dừng chân bên xóm nhỏ thì anh bộ đội bắt gặp điều gì?	(gà nhảy ổ, cục tác ta)
- Vào thời gian nào? 	(buổi trưa)
- Và tiếng gà trưa đã gợi lại trong tâm trí người chiến sĩ những hình ảnh và những kỷ niệm nào của tuổi thơ?
+ Hình ảnh con gà mái mơ và mái vàng với những ổ trứng hồng đẹp như trong tranh và hình ảnh người bà. Và kỷ niện tuổi thơ dại tò mò xem trộm gà đẻ bị bà mắng.
À như vậy là kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với hình ảnh người bà, mà kỷ niệm đầu tiên hiện lên trong ký ức là lời mắng yêu.
- Trẻ thơ dù gái hay trai đều sợ nhất là xấu xí, xấu trai, xấu gái mà lang mặt là bệnh đáng sợ hơn cả. Vậy mà vẫn không thắng nổi tính tò mò trẻ thơ, vẫn cứ nhìn, cứ nghe gà đẻ, để rồi nghe bà mắng mà trong lòng cứ lo sợ, lấy gương để xem mình có bị lang mặt không. Vì thế kỷ niệm ấy đã khắc sâu vào ký ức, nên bây giờ nghe tiếng gà đẻ kêu vang lại nhớ đến lời mắng yêu của bà da diết.
- Lần theo ký ức thì các em thấy hình ảnh người bà hiện lên ntn?
-GV bình chuyển sang tiết 02
 Thầy mời 1 em đọc khổ kế tiếp.
*Sau lời mắng yêu là hình ảnh người bà với đôi bàn tay già nua, nhăn nheo chắt chiu soi từng quả trứng hồng hồng vẫn đang còn nóng hổi để tìm những quả tốt nhất dành cho gà mái ấp
 *Mời 1 em đọc khổ kế tiếp:
 Ở khổ thơ này ta thấy với khuôn mặt và đôi mắt đục mờ của bà ngước lên bầu trời mùa đông đang chuyển gió buốt lạnh mà lo lắng cho đàn gà con chịu rét, chịu sương muối sẽ bị chết toi. Nhưng có phải bà chỉ nghĩ vậy thôi hay không?	(không)
 Bởi vì bà lo nếu gà chết toi thì có lẽ tết năm nay cháu sẽ không có quần áo mới để mặc tết, chắc cháu bà sẽ buồn lắm. Vì thế mà bà chăm chút từng quả trứng khi gà mới đẻ, hi vọng là đàn gà sinh sôi nảy nở nhiều hơn, tốt hơn để mang lại cho cháu niềm vui của trẻ con là có quần áo mới để mặc têt.
Qua đó ta thếy được hình ảnh của người bà ở đây như thế nào? đầy lòng yêu thương, chắt chiu, dành dụm, chăm lo cho cháu. Bảo ban nhắc nhở cháu ngay cả khi có trách mắng cũng chỉ là lời trách yêu. Và cũng xuất phát từ lòng yêu thương cháu mà thôi
* Và theo em tình cảm của người cháu đối với bà, với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào? 
Mời 1 em đọc khổ thơ cuối:
- Tiếng gà trưa ở khổ thơ cuối thể hiện tình cảm gì của tác giả?
(Tiếng gà gợi lên hình ảnh của làng quê, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước)
- Trong bài lòng yêu nước của nhà văn Liên Xô E-Ren-Bua, yêu nước là yêu những gì tầm thường nhất xung quanh nhà như là yêu cái cây đầu ngõ, yêu dòng sông  Nhà thơ Đỗ Trung Quân thì quê hương là hình ảnh thân thuộc nhất đó là cây khế ngọt, là chiếc cầu tre, là hình ảnh mẹ  Còn ở tác phẩm này thì là tiếng gà cục tác, là hình ảnh của bà.
- Vì những hình ảnh tốt đẹp ấy, người cháu đã có những suy nghĩ và hành động gì? (chiến đấu và bảo vệ tổ quốc giữ cho xóm làng vọng mãi tiếng gà trưa).
- Các em nhận xét xem nghệ thuật gì được sử dụng trong bài thơ?
	( Điệp từ )
- Nhằm mục đích gì? Nhấn mạnh khắc sâu tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước.
- Tiếng gà trưa đựoc lặp đi lặp lại nhiều lần trong bài thơ ở những vị trí nào? và có tác dụng ra sao?
 + Đầu các đoạn - nó như sợi dây nối liền mạch cảm xúc qua các khổ, các đoạn.
-Em có nhận xét gì về hiệu quả của thể thơ, các biện pháp nghệ thuật. được sử dụng trong bài thơ?
- Hoạt động 4: Ý nghỉa văn bản:
Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật?
Hoạt động 4: Luyện tập
-Hướng dẫn HS thực hành các bài tập 1,2, 3ở lớp	
Hoạt động 06:Hướng dẫn tự học:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các điệp từ, điệp ngữ trong bài htơ..
- Viết đoạn văn ngắn ghi lạ một kỉ niệm về bà ( bà nội, bà ngoại).
- Đọc, soạn theo yêu cầu văn bản “Một thứ quà của lúa non: Cốm”	
-Lắng nghe
-Ghi tựa bài
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
-Thảo luận tìm hiểu bài:
 +Tìm hiểu về tác giả và tác phẩm
 +Các nhóm đọc lại bài thơ
 +Thảo luận các yêu cầu đề ra của GV
-Chốtè
-Thảo luận về những kỉ niệm ấu thơ
 +Tìm hiểu dẫn chứng
 +Phân tích
-Chốtè
-Thảo luận theo từng nhóm
 +Nêu ý kiến của nhóm
 +Đồng thuận
-Chốtè
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
-Các nhóm thảo luận tổng kếtè
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
-Nhóm1,2 thưc hành bài tập 1 và 2
-Nhóm 3 và 4 tực hành bài tập 3
-Chốtè
Lắng nghe và thực hành theo yêu cầu của GV
-Khởi động
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
Xuân Quỳnh ( 1.942 – 1988 ) là nhà thơ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ.
- Thơ Xuân Quỳnh giản dị, tinh tế mà sâu sắc, thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời sống gia đình.
2.Tác phẩm:
Tiếng gà trưa trích từ tập Hoa dọc chiến hào ( 1.968 ) – tập thơ đầu tay của tác giả
3. Chủ đề:
Những kỉ niệm về người bà chợt hiện lên qua tiếng gà gáy trưa trên đường hành quân của người chiến sĩ.
II.Phân tích:
1.Nội dung:
a. Tiếng gà gáy trưa gợi nhớ hình ảnh kỉ niệm tuổi thơ:
- Hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như trong tranh.
- Một kỉ niện vể tuổi thơ dại : tò mò xem gà đẻ bị bà mắng
b. Những kỉ niệm về người bà:
 - Những kỉ niệm về người bà được tái hiện qua nhữung sự việc:
 + Bà soi trứng: 
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu.
 +Dành dụm chiu chắt mua áo mới cho cháu khi tết đến, xuân về:
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
 Để cuối năm bán gà
 Cháu được quần áo mới.
3. Tâm niệm của người chiến sĩ:
- Cháu chiến đấu hôm hay
Vì 
Vì 
Vì 
- Tình cảm yêu thương kính trọng biết ơn bà, đã khắc sâu thêm tình cảm quê hương, đất nước.
2.Nghệ thuật:
- Sử dụng hiệu quả điệp ngữ Tiếng gà trưa, có tác dụng nối mạch cảm xúc, gợi nhắc kỉ niệm lần lượt hiện về.
- Viết theo thể thơ 5 tiếng phù hợp với việc vừa kể chuyện vừa bộc lộ tâm tình.
III..Ý nghỉa văn bản:
1.Nội dung:
Những kỉ niệm về người bà tràn ngập yêu thương làm cho người chiến sĩ thêm vững bước trên đường ra trận.
2.Nghệ thuật:
- Sử dụng hiệu quả điệp ngữ.
-Viết theo thể thơ 5 tiếng.
IV. Luyện tập:
+Bài tập 2:Dựa vào TLV biểu cảm để nêu cảm nghĩ của em về tình bàchátrong bài thơ này.
 +Bài tập 3:Khổ 4 câu,vần liền ở câu 2 và câu 3 (củng có thể dùng vần cách)tiếng cuối của câu thứ 4 vần với tiếng cuối của câu đầu của khổ tiếp theo.
V. Hướng dẫn tự học:
-Tiếng gà trong thực tại trên đường hành quân?
-Kỷ niện thời thơ ấu?
-Lúc trưởng thành
-Thực hành các bài tập 1,2,3,4 ở sbtnv7 t1tr 81,82
-Nhận xét tiết dạy.
TIẾT ;55
 ĐIỆP NGỮ
 I.Mục tiêu :
 - Hiểu thế nào là phép điệp ngữ và tácdụng của điệp ngữ.
 - Biết cách vận dụng phép điệp ngữ vào thực tiển nói và viết.
II. Kiến thức chuẩn:
1. Kiến thức:
- Khái niệm điệp ngữ.
- Các loại điệp ngữ.
- Tác dụng của điệp ngữ trong văn bản.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết phép điệp ngữ.
- Nhận biết tác dụng của điệp ngữ.
- Sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh.
III.Hướng dẫn – thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
-Hoạt động 1-Khởi động:
- Ổn định tổ chức:
- Kiểm tra bài cũ:
 - Thế nào là thành ngữ? Cho ví dụ
 -Nói một đoạn văn (chủ đề tự chọn),có sử dụng thành ngữ?
-Giới thiệu bài: Khi tiếp xúc với các tác phẩm văn học (các bài văn xuôi, các bài thơ, hoặc ca dao ) ta sẽ bắt gặp 1 số văn bản có những từ ngữ được lặp đi lặp lại với một dụng ý, một mục đích nào đấy. Điều đó sẽ gây cho ta một sự chú ý, một ấn tượng sâu sắc về nội dung biểu hiện của tác phẩm ấy. Đó cũng là nội dung bài học mà thầy giới thiệu đến các emtrong bài học hôm nay về phép “điệp ngữ”.
Hoaït ñoäng 2:Hình thaønh kieán thöùc
-Ghi tựa bài:
-Hướng dẫn HS tìm hiểu bài:
+Giáo viên ghi các ví dụ lên bảng 
 VD 1: 
 Cháu chiến đấu hôm nay
 Vì lòng yêu tổ quốc
 Vì xóm làng thân thuộc
 Bà ơi cũng vì bà
 Vì tiếng gà cục tác
 Ổ trứng hồng tuổi thơ
Ví dụ 2:
Một đôi dép mỏng đã lì chông gai
Cho con tháng rộng ngày dài
Cho con lưỡi kiếm đã mài nghìn năm
Cho con những ánh trăng rằm
Cho quê hương thắm đượm trăm ân tình.
- Ở 2 ví dụ trên các em thấy có những từ ngữ nào hay câu nào được lặp lại.	(giáo viên gạch chân)
- Từ vì, cho con được lặp đi lặp lại như thế nhằm mục đích gì?
VD 3 :
Hồ Chí Minh muôn năm
Hồ Chí Minh muôn năm
Hồ Chí Minh muôn năm
Phút giây thiêng anh gọi Bác ba lần
 - Muốn nhấn mạnh điều gì?
 - Giáo viên giới thiệu : VD1: (vì) cháu đi chiến đấu là vì yêu quê hương, vì yêu tổ quốc, vì yêu xóm làng, đặc biệt là vì yêu bà và yêu ổ trứng gà hồng hồng của tuổi thơ.
VD 2 (cho con) hành trang của Bác chỉ có đôi dép cao su mỏng manh, nhưng đôi dép ấy Bác đã dẫn dắt cả một dân tộc đứng lên đánh đuổi bọn xâm lược; Bác đã ra đi để tìm đường cứu nước và  với đôi dép ấy 
VD 3 (Hồ Chí Minh muôn năm) đây là lời của anh
- Trước lúc anh hi sinh anh bị bọn giặc bắn, anh đã gọi to tên Bác 3 lần như thế.
- Vậy các em thấy những từ ngữ, những câu được lặp đi lặp lại như thế nào nhằm mục đích gì? Hoặc có tác dụng gì?
( làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.)
*	Vậy khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ hoặc cả một câu để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
*	Chúng ta đã tìm hiểu điệp ngữ và tác dụng của nó rồi. Bây giờ điệp ngữ có những dạng nào?
Giáo viên treo ví dụ lên bảng
VD 4 :	
 Ở đâu nghèo đói gọi xung phong.
Lon nước, mo cơm lội khắp đồng
Ở đâu tiền tuyến kêu anh đến
Tay súng, tay cờ lại tiến công
- Xác định cho các điệp ngữ trong ví dụ trên? (ở đâu)
- Các em thấy điệp ngữ trong ví dụ này như thế nào? nó có nối tiếp nhau không?	( cách quãng )
VD 5 :	
Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhạn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
	[  ]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
- Em nào có thể xác định các điệp ngữ trong ví dụ này?
- Em thấy các điệp ngữ này (khăn xanh, khăn xanh) như thế nào với nhau?	(nối tiếp nhau)
* Như vậy dạng điệp ngữ như thế này người ta gọi là điệp ngữ nối tiếp.
VD 6 :
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngát một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sâu hơn ai
- Còn ở ví dụ này em nào có thể xác đinh cho thầy các điệp ngữ được sử dụng	(thấy, ngàn dâu)
- Em có nhận xét gì về các điệp ngữ được sử dụng ở đâu?
	(chuyển tiếp, điệp ngữ vòng)
* Vậy qua các ví dụ trên, em nào có thể cho thầy biết có mấy dạng điệp ngữ? Đó là những dạng điệp ngữ nào? 
Hoạt động 4: Luyện tập
 Bài tập 1a : 	Tìm điệp ngữ trong đoạn trích và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
- Một dân tộc gan góc
- Năm nay.
-Dân tộc đó phải được.
* Tác giả dùng điệp ngữ trên nhằm nhấn mạnh ý dân tộc ta phải được tự do, độc lập, xứng đáng được tự do độc lập.
Bài tập 1b :	- Đi cấyè Nhấn mạnh công việc làm
	- Trông è Nhấn mạnh sự lo lắng của người nông dân, trông ngóng cho thời tiết được thuận lợi để công việc cày cấy đỡ vất vả.
Bài tập 2 :	Tìm điệp ngữ và cho biết đó là dạng điệp ngữ gì?	
- xa nhau è điệp ngữ cách quãng
-Một giấc mơ è điệp ngữ chuyển tiếp
Bài tập 3 : A Đoạn văn trên việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ không cần thiết làm cho câu văn rườm rà, không có tác dụng biểu cảm.
	B Chữa lại
 Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều hoa: nào cúc, thược 
dược, đồng tiền, hồng và ngay cả lay ơn. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà để tặng mẹ và chị em.
Hoạt động 04:Hướng dẫn tự học:
-Lắng nghe
Ghi tựa bài
-Thảo luận tìm hiểu bài:
*Học sinh ghi các ví dụ lên bảng
*Nhận xét vị trí điệp ngữ nó đứng như thế nào, có liền nhau hơn không?
-Chốtè
-Thống nhất về mục đích và tác dụng của điệp ngữè
-Từ phân tích các ví dụ
-Các nhóm nêu ý kiến
-Thống nhất,chốtè
-Các nhóm thực hành bài tập qua các hình thức thi đua nhóm,làm ở phiếu bái tập.
-Lắng nghe và thực hành theo yêu cầu của GV
-Khởi động
I.Hình thaønh kieán thöùc
1.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
- Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lập lại từ ngữ ( hoặc câu) nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh,Cách lập lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lập lại gọi là điệp ngữ.Cần phân biệt phép điệp ngữ với hiện tượng lập từ do vốn từ nghèo nàn.
2.Các dạng điệp ngữ:
- Điệp ngữ có nhiều dạng : điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
-Hoạt động 3-Luyện tập:
 +Thực hành các bài tập 1,2,3 ở trên lớp
 +Bài tập 4 thực hành ở nhà
Hướng dẫn tự học:
+Học lại các nội dung đã thống nhất.
+Thực hành bài tập 04 ở nhà.
 TIẾT:56
LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC
I.Mục tiêu :
-Củng cố kiến thức về ccách làm bài phát biểu ccảm nghĩ về tác phẩm văn học
-Luyện tập phát biểu miệng trước tập thể, bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ về tác phẩm văn học.
II. Kiến thức chuẩn:
1. Kiến thức:
- Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học.
- Những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm về một tác phẩm văn học.
2. Kĩ năng:
- Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học.
- Biết cách bộc lộ tình cảm về một tác phẩm văn học trước tập thể.
- Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về một tác phẩm văn học bằng ngôn ngữ nói.
III.Hướng dẫn – thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
-Hoạt động 1-Khởi động
- Ổn định tổ chức:
- Kiểm tra bài cũ:
 - Thế nào là phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học?
 -Bố cục của bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học?
-Giới thiệu bài: Như vậy đây là lần thứ 2 chúng ta luyện nói trên lớp trong học kỳ 1 này. Bởi vì chúng ta biết cần phải rèn luyện năng lực nói vì đó là phương tiện giao tiếp hữu ích, đạt kết quả cao nhất.
Hoaït ñoäng 2:Hình thaønh kieán thöùc
-Hướng dẫn HS thưc hành
* Bước chuẩn bị :
- Yêu cầu học sinh chuẩn bị trước ở nhà (giáo viên cho đề và chỉ định từng tổ, từng bài)
- Chia thành 4 tổ, mỗi tổ lên trình bày đề của mình
- Giáo viên kiểm tra vở học sinh trước khi học sinh lên trình bày.
* Bước thực hành:
- Mỗi tổ cử một học sinh lên nói trước lớp (và 1 bạn ghi đề của tổ mình lên bảng)
- Các học sinh còn lại phải lắng nghe, có ghi chép những ý hay vào vở của bạn để nhận xét.
-Giáo viên nhận xét cho điểm.
Hoạt động 06:Hướng dẫn tự học:
- Tự tập nói văn biểu cảm về một tác phẩm văn học ở nhà với một nhóm bạn và tập nói một mình trước gương.
-Lắng nghe
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
- Thực hiện theo yêu cầu của 
Giáo Viên
-Khởi động
I.Hình thành kiến thức:
- Gợi dẫn: Bài “Rằm tháng giêng”:
 +Mở bài:
 *Giới thiệu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
 *Giới thiệu cảm xúc của mình
 +Thân bài:
 *Phân tích hình tượng thơ:
 @.Chuẩn bị đoạn văn nêu cảm nhận chung về hình ảnh t rong bài thơ (phong cảnh,tâm hồn)
 @.Chuẩn bị đoạn văn nêu cảm nghĩ cho từng câu thơ;chú ý các biện pháp liên tưởng,tưởng tượng,so sánh
 +Kết bài:
 @.Bài thơ cho ta thấy Bác Hờ là một nhà cách mạng,một nhà thơ
 @.Qua bài thơ ta thấy Bác Hồ là một người lạc quan ,yêu đời
 @.Đọc Bàithơ ta thấy Bác Hồ là một nghệ sĩ yêu cací đẹp và sáng tạo cái đẹp cho đới
-Tổ chức thảo luận trong nhóm
-Chọn các bài nói hay trình bày trước lớp
-Các nhóm nhận xét,GV đánh giá.
-Hoạt động 3-Củng cố và dặn dò:
 +Nhận xét thật thấu đáo ưu,nhược điểm bài nói.
Duyệt của tổ trưởng
Ngày 06/11/2010
Lê Lĩnh Nam