Giáo án Tự chọn Ngữ văn 7 - Chủ đề bám sát 1 rèn kỹ năng cách làm văn biểu cảm

 Ngày soạn: 09/08/09
Tự chọn 7
 Chủ đề bám sát 1
RÈN KYÕ NĂNG CÁCH LÀM VĂN BIỂU CẢM
(Thời lượng 6 tiết)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
* Giúp học sinh:
- Củng cố hệ thống kiến thức trong bài học
- Thông qua văn biểu cảm hình thành học sinh những tình cảm, cảm xúc của mình
- Nắm được bố cục của bài văn
- Rèn kỹ năng viết bài cho học sinh
II. CHUẨN BI
Gv: + Soạn giáo án,đọc tài liệu tham khảo
 + Tích hợp với một số văn bản biểu cảm,ca dao, dân ca
Hs: Ôn tập kiến thức cũ về văn tự sự, văn miêu tả.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số
2. Bài cũ
 H:Trong chương trình ngữ văn 6 em đã được học những thể loại nào? Nêu đặc điểm của thể loại đó?
3. Bài mới
*Giới thiệu bài học 
*Tiến trình hoạt động 
 TIẾT 1
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
GHI BẢNG
*Hoạt động1:Giáo viên ôn lại phần lý thuyết về bố cục
H:Thế nào là bố cục?lấy ví dụ minh họa?
H::Trong văn bản ần đảm bảo những yêu cầu nào về bố cục?
H: Trong văn bản thường được bố trí như thế nào?
H: Em hãy nêu bố cục của văn tự sự?
H: Tương tự em hãy nêu bố cục của bài văn miêu tả?
H: Trong văn tự sự và văn miêu tả thường được trình bày theo trình tự nào? Em hãy nên các trình tự đó? Lấy ví dụ minh họa?
GV:Ôn tập cho học sinh khái niêm văn biểu cảm
 Học sinh nhắc lại khái niệm văn biểu cảm
H: Em biết văn bản nào đã và đang học có nội dung văn biểu cảm trong chương trình?
Gv gợi dẫn những văn bản đang học trong chương trình. 
Gv hướng dẫn họcsinh việc sử dụng các phương thức biểu đạt trong văn biểu cảm.
TIEÁT 2
Gv lưu ýcho học sinh hiểu yếu tố tự söï - miêu tả chỉ là phương tiện để bộc lộ tình cảm, cảm xúc hoặc dẫn tới sự bộc lộ tình cảm
H: Em hãy chỉ rỏ đặc điểm quan trọng của văn biểu cảm?
H: Trong văn biểu cảm, cảm xúc và suy nghĩ được phát biểu cuûa đối tượng nào? Đảm bảo yêu cầu nào?
H: Những đặc điểm đó có tác dụng gì?
H: Trong văn biểu cảm thường thể hiện điều gì?
H: Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn biểu cảm là gì?
H: Khi xây dựng bố cục cần lưu ý điều gì?
Gv ghi đề lên bàng
Hs quan sát và ghi đề vào vở đề bài
Yêu cầu HS nhắc lại lý thuyệt về văn biểu cảm
TIEÁT 3
H: Em hãy nhắc lại các bước tạo lập văn bản? Hs nhắc lại
H: Đối tượng biểu cảm ở đây là gì?
H: Nội dung biểu cảm?
H: Phần mở bài giới thiệu cái gì?
H: Phần thân bài em làm như thế nào?
H: Kết thúc vấn đề em nêu ý nào?
Gv cho học sinh viết phần mở bài, kết bài tại lớp
Học sinh thảo luận làm theo nhóm
Đại diện nhóm đọc - nhóm khác nhận xét
- Nhóm 1, 2, 3 làm mở bài
- Nhóm 4, 5, 6 làm phần kết bài
- Nhóm 7, 8 nhận xét bổ xung
Gv nhận xét - đọc mẫu phần mở bài và kết bài để học sinh tham khảo.
Gv: Ghi đề bài lên bảng 
Hs: Chép đề và chuẩn bị làm bài
*Đề bài: Em hãy phát biểu cảm nghĩ của em về bài ca dao sau.
“Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai”
Gv: Hướng dẫn học sinh lập dàn bài tìm ý
TIEÁT 4
H: Phần mở bài em làm như thế nào?
H: Có mấy cách mở bài?
- Có hai cách:+ Mở bài trực tiếp
 + Mở bài gián tiếp
H: Thân bài em sẻ làm như thế nào?có đặc điểm gì?
- Có đặc điểm dài hơn so với phần mở bài và kết bài
H: Phần kết bài em nêu nội dung gì?
 Giáo viên chia nhóm hs viết phần mở bài, thân bài, kết bài tại lớp
-Nhóm 1,2:viết phần kết bài
- Nhóm 3 ,4: viết phần mở bài
- Nhóm 5,6: viết 2 ý của phần thân bài
- Nhóm 7,8 viết 2 ý còn lại phần thân bài
- Đại diện nhóm đọc bài, nhóm khác nhận xét đọc mẫu để học sinh tham khảo
TIEÁT 5
* Giáo viên ghi đề lên bảng
GV: yêu cầu học sinh lập dàn bài cho ñề 3
ĐỀ 3: Phát biểu cảm nghĩ của em về mái trường mến yêu.
*Một số lưu ý khi làm văn biểu cảm
- Có hai cách :biểu cảm trực tiêp và biểu cảm gián tiếp
+ Biểu cảm trực tiếp là bộc lộ những cảm xúc, ý nghĩa thầm kín bằng những từ ngữ trực tiếp gọi là tình cảm trực tiếp
Vd: Bài ca Côn Sơn
+ Biểu cảm gián tiếp; bộc lộ những tình cảm, cảm xúc, ý nghĩa thông qua một phong cảnh một Câu chuyện hay một ý nghĩa nào đó mà không gọi thẳng cảm xúc ấy ra
Vd: Những câu hát than thân
- Văn bản biểu cảm trực tiếp: Sông núi nước Nam; Bài ca Côn Sơn; Phò giá về kinh
- Văn bản biểu cảm gián tiếp: Những câu hát than thân; những câu hát châm biếm; bánh trôi nước..
*Văn miêu tả: Đối tượng là con người, phong cảnh, đồ vật, loài với mục đích tái tạo đối tượng giúp người nghe cảm nhận được nó
*Biểu cảm: Đối tượng biểu cảm cũng là những cảnh vật, đồ vật, con vật, con người, song đó không phải là đối tượng chủ yếu. Đối tượng chủ yếu của văn biểu cảm là bộc lộ tư tưởng, tình cảm.
TIEÁT 6
* Gv höôùng daãn HS laäp daøn yù vaø vieát baøi .
Gv: Thu bài của học sinh đọc một số bài của một số học sinh làm tốt,để học sinh khác rút kinh nghiệm
I. Bố cục của văn bản
1. Khái niệm bố cục của văn bản
- Bố cục là sự sắp xếp, tổ chöùc các đoạn, các phần theo một trình tự một hệ thống rành mạch và hợp lý. Nội dung các phần, các đoạn trong văn bản phải thống nhất chặt chẽ với nhau. Nhưng phải có sự phân biệt rạch ròi.
2. Bố cục gồm 3 phần
a. Bố cục của văn tư söï gồm 3 phần
Mở bài: giới thiệu nhân vật và sự việc
Thân bài: Diễn biến của sự việc
Kết bài: Kết thúc của sự việc
b. Bố cục của bài văn miêu tả gồm 3 phần
Mở bài: Giới thiệu chung về cảnh hoặc người được tả
Thân bài: Miêu tả chi tiết về cảnh hoặc người được tả
Kết bài: Cảm nghĩ về cảnh hoặc người được tả
3.Trình tự
-Có hai trình tự:Không gian,thời gian
+Không gian:từ xa đến gần,từ gần đến xa,từ trong ra ngoài,từ ngoài vào trong,từ dưới lên trên ,từ trên xuống dướ, từ trước ra sau.
-Tả người tả vật:Tả chính thể =>bộ phận(đối với người và vật)
TIẾT 2
1. Khái niệm văn biểu cảm
- Lươm , Sông núi nước Nam, các bài ca dao-dân ca, những câu hát về tình cảm gia đình - tình yêu quê hương đất nước và con người.
- Các phương thức biểu đạt:tự sự,miêu tả, nghị luận, thuyết minh.
- Các yếu tố biểu cảm 
+ Các yếu tố biểu cảm là những tình cảm, cảm xúc, những rung động.
Vd: Trong bài cao dao
“Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều”
 Tác giaû ñaõ söû duïng phương thức miêu tả và tự sự là phương tiện để bộc lộ tình cảm nhớ da diết quê hương.
2. Đặc điểm của văn biểu cảm
- Cảm xúc và suy nghĩ của người viết phải được nổi rõ, phải trở thành nội dung chính của bài, chi phối và thể hiện qua việc lựa chọn,sắp xếp các ý và bố cục của bài văn.
- Trong văn biểu cảm , cảm xúc – suy nghĩ được phát biểu phải là của cá nhân người viết mang tính chất chân thực,không giả tạo, giàu giá trị nhân văn,thể hiện các giá trị đạo đức, cao thượng, đẹp đẽ.
- Làm giàu cho tâm hồn người đọc , phát hiện những điều mới mẻ và đặc sắc của cuộc sống xung quanh tạo ra sự đồng cảm.
- Thể hiện nội dung củ người viết trực tiếp hoặc gián tiếp.
* Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn biểu cảm là.
- Kết hợp trải nghiệm bản thân và quan sát, liên tưởng, tưởng tượng, so sánh, ví von, suy ngẫm.
- Sử dụng các phép đối,tương phản tương đồng ,tăng tiến
* Khi xây dựng bố cục.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc
- Tránh xa vào tự sự và miêu tả
- Cảm xúc ,suy nghĩ giả, tạo vay mượn
TIẾT 3
PHẦN LUYỆN TẬP
Đề bài:Hãy phát biểu cảm nghĩ của em về hình ảnh cây tre Việt Nam.
- Đối tượng biểu cảm:cây tre Việt Nam
- Tình cảm của em về cây tre Việt Nam.
* Bố cục
**Mở bài: Giới thiệu đối tượng (cây tre)
**Thân bài: Nêu cảm tượng, suy nghĩ, nhận xét đánh giá của em về cây tre.
- Trong kháng chiến tre là vũ khí đắc lực, là người bạn thân thiết trong cuộc kháng chiến “tre xung phong, tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh.”
=> Tình cảm ấn tượng của em về hình ảnh ây tre.
- Sức sống của tre có mặt khắp mọi nơi,mọi chỗ từ bắc vô nam
- Em học tập được gì qua phẩm chất của cây tre.
**Kết bài: Cảm xúc của em về cây tre
Thực hành
Vd: Phần mở bài
 Trên quê hương đất nước Việt Nam có rất nhiều loài cây nhưng em uêy quý nhất là cây tre Việt Nam.vì nó gắn bó với em từ rất lâu rồi.
TIẾT 4
Đề 2: Em hãy phát biểu cảm nghĩ của em về bài ca dao sau?
“Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai”
a. Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đối tượng: Phát biểu cảm nghĩ về hai câu ca dao
“Thân em như chẽ lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai”
b. Lập dàn bài
* Mở bài: Giới thiệu về ca dao,dân ca và tác dụng của ca dao dân ca.
* Thân bài:
- Hai câu ca dao giới thiệu về hình ảnh người con gái đang ở tuổi thanh xuân trẻ trung tràn đầy sức sống qua hình ảnh lúa đòng đòng
- Tình cảm của em trước vẻ đẹp của cô gái 
- Từ vẻ đẹp của cô gái gợi cho em hồi tưởng đến số phận của người con gái như thế nào
- Hình ảnh vẻ đẹp của người con gái được so sánh ví von như thế nào/
- Từ đó gợi cho em liên tưởng đến điều gì?
* Kết bài
 Qua bài ca dao em cảm nhận được gì về ca dao Việt Nam
** Thực hành
TIẾT 5
ĐỀ 3: Phát biểu cảm nghĩ của em về mái trường mến yêu.
a. Tìm hiểu đề
- Đối tượng: mái trường mến yêu
- Biểu cảm: phát biểu cảm nghĩ
b. Lập dàn ý
* Mở bài
- Giới thiệu chung về mái trường mình đã học & đang học
* Thân bài
- Mái trường là nơi như thế nào?
- Ở đó em cảm thấy như thế nào?
- Trong khi ở dưới mái trường em cảm thấy ra sao?
- Mái trường đọng lại trong em tình cảm gì?
* Kết bài
- Em cảm nhận như thế nào về mái trường ?
**Thực hành
* Một số lưu ý khi làm văn biểu cảm
- Có hai cách :biểu cảm trực tiêp và biểu cảm gián tiếp
TIẾT 6
Đề bài: Em hãy phát biểu cảm nghĩ của em về cây phượng trường em.
*Lập dàn ý
a. Mở bài:
- Giới thiệu được cây phượng ờ ngôi trường em dang học
- Vì sao em lại yêu quý cây phượng
b. Thân bài:
- Đặc điểm của cây phượng
+ Mùa đông lá rụng cành tro trọi
+ Mùa xuân lá xanh mơn mởn
+ hoa và quả của phượng có đặc điểm gì?
- Đặc biệt là hoa phượng đỏ rực một góc trời làm cho trong lòng mỗi học sinh cảm thấy lao lòng khi phượng nở
- Cây phượng có tác dụng gì?
- Cây phượng tạo cho em ấn tượng gì?
c. Kết bài
- Cảm nghĩ của em về cây phượng
- Mong muốn của em về cây phượng trong tương lai.
*Viết thành văn (học sinh viết bài)
*Yêu cầu: 
- Hình thức:
+ Bài làm đầy đủ ba phần
+ Trình bày rõ ràng ,sạch sẽ,đủ ý,diễn đạt trôi chảy
+ Đúng chính tả,đúng ngữ pháp
 4/ Hướng dẫn về nhà
 - Tiếp tục ôn tập phaàn văn biểu cảm
 - Ôn tập Tiếng Việt
 * Rút kinh nghiệm
Ngày soạn:27/09/2009
Chủ đề 2 bám sát
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
(thời lượng 12 tiết)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
* Giúp học sinh:
- Củng cố lí thuyết
- Phân biệt được các từ loại, biết cách đặt câu có sử dụng từ loại.
- Sử dụng từ loại đúng nơi, đúng chỗ, đúng hoàn cảnh giao tiếp
- Biết vận dụng phần từ loại vào việc viết văn.
II. CHUẨN BỊ
Gv: Tham khảo tài liệu ,soạn giáo án
 Tích hợp một số văn bản đã học
Hs: Ôn tập lại kiến thức
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định
2. Bài cũ
3. Bài mới
*Giới thiệu bài
*Tiến trình  ... öùc maïnh, laø yeáu toá heát söùc quan troïng trong cuoäc ñaáu tranh sinh toàn vaø söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Baùc Hoà ñaõ töøng caên daën chuùng ta: Ñoaøn keát,ñoaøn keát, ñaïi ñoaøn keát. Thaønh coâng, thaønh coâng, ñaïi thaønh coâng.
 * Keát baøi cuûa ñeà 2: Trong hoaøn caûnh hieän nay, ngoaøi ñöùc tính kieân trì, nhaãn naïi, theo em coøn caàn phaûi vaän duïng trí thoâng minh, saùng taïo ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát trong hoïc taäp, lao ñoäng, goùp phaàn xaây döïng queâ höông, ñaát nöôùc ngaøy caøng giaøu ñeïp.
2. Taäp noùi
a. Taäp noùi theo nhoùm
b. Taäp noùi tröôùc lôùp
4. Veà nhaø: Tieáp tuïc luyeän noùi veà vaên chöùng minh.
Tiết 6: TÌM HIEÅU CAÙCH THÖÙC LAØM BAØI GIAÛI THÍCH
I. Muïc tieâu baøi hoïc
 Giuùp Hs:
 Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän giaûi thích.
II. Chuẩn bị
 Gv: Soaïn giaùo aùn
 Hs: OÂn taäp vaên laäp luaän giaûi thích
III. Tieán trình hoaït ñoäng
 1. OÅn ñònh lôùp
 2. Baøi cuõ
 3. Baøi môùi
 Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS
 Noäi dung
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung veà theå loaïi giaûi thích.
Hoạt động 2: Taùc duïng vaø muïc ñích cuûa vaên giải thích
Hoạt động 3: Caùc yeáu toá cuûa baøi giaûi thích.
I. Tìm hieåu chung:
- Trong ñôøi soáng cuûa con ngöôøi nhu caàu giaûi thích raát to lôùn. Gaëp moät hieän töôïng môùi laï, con ngöôøi chöa hieåu thì nhu caàu giaûi thích naûy sinh. Chaúng haïn, töø nhöõng vaán ñeà xa xoâi, nhö: Vì sao coù möa? Vì sao coù luït? Vì sao coù nuùi? ñeán nhöõng vaán ñeà gaàn guõi nhö: Vì sao hoâm qua em khoâng ñi hoïc? Vì sao daïo naøy em hoïc keùm hôn tröôùc? ñeàu caàn ñöôïc giaûi thích.
- Giaûi thích moät hieän töôïng naøo ñoù coù nghóa laø chæ ra nguyeân nhaân vaø lyù do, qui luaät ñaõ laøm naûy sinh ra hieän töôïng ñoù. Giaûi thích moät söï vaät coøn laø chæ ra noäi dung, yù nghóa cuûa söï vaät ñoù ñoái vôùi theá giôùi vaø con ngöôøi; chæ ra loaïi söï vaät maø noù thuoäc vaøo Moïi söï giaûi thích ñeàu taïo thaønh moät haønh vi phaùn ñoaùn vaø thöôøng söû duïng caùc töø nhö: Laø do, laø, laø caùi ñeå
- Muoán giaûi thích ñöôïc söï vaät thì phaûi hieåu, phaûi hoïc hoûi, phaûi coù kieán thöùc nhieàu maët.
II. Giải thích trong văn nghị luận
 Trong vaên nghò luaän, giaûi thích laø moät thao taùc nhaèm laøm saùng toû noäi dung, yù nghóa cuûa moät töø, moät khaùi nieäm, moät caâu, moät hieän töôïng xaõ hoäi, lòch söû naøo ñoù. Thöôøng laø moät tö töôûng.
- Muïc ñích cuûa giaûi thích laø ñeå nhaän thöùc, hieåu roõ söï vaät, hieän töôïng.
III. Yeáu toá cuûa baøi gaûi thích
1. Ñieàu caàn ñöôïc giaûi thích
2. Caùch giaûi thích
 4. Veà nhaø: xem laïi caùch laøm baøi giaûi thích.
Tieát 7: CAÙCH LAØM BAØI VĂN LẬP LUẬN GIAÛI THÍCH.
I. Muïc tieâu caàn ñaït
 Giuùp Hs:
 Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän giaûi thích.
II. Chuaån bò
 Gv: Soaïn giaùo aùn, tham khaûo taøi lieäu
 Hs: OÂn taäp veà vaên giaûi thích
III. Tieán trình hoaït ñoäng
 1. OÅn ñònh lôùp
 2. Baøi cuõ
 3. Baøi môùi	
 Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS
 Noäi dung
Hoaït ñoäng 1: Tìm hiểu các bước làm bài văn lập luận giải thích.
Vd: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó?
 Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì?
(Có 4 bước để làm bài văn lập luận giải thích)
 - Tìm hiểu đề 
 - Lập dàn bài.
 - Viết bài.
 - Đọc lại và sửa chữa.
Hoaït ñoäng 2: Hướng dẫn luyện tập 
 Áp dụng lí thuyết để làm bài tập.
I. Các bước làm bài văn lập luận giải thích
Ñeà ra: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó?
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
 - Nội dung .
 - Kiểu bài: Giải thích : Nghĩa đen 
 Nghĩa bóng
 Nghĩa mở rộng.
2. Lập dàn ý
 Mb: Phần mở bài phải mang địng hướng giải thích, phải gợi nhu cầu được hiểu.
 Tb: Giải thích được câu tục ngữ
- Nghĩa đen: “Đi một ngày đàng” là gì?
- Nghĩa bóng đúc kết kinh nghiệm về nhận thức.
 - Nghĩa sâu xa: Muốn ra khỏi lũy tre làng để mở rộng tầm mắt, tránh được chuyện “Ếch ngồi đáy giếng”.
 Kb: Đối với ngày nay, câu tục ngữ xưa vẫn còn nguyên giá trị.
3. Viết bài
 a. Phần mở bài
 Hs tìm ra những cách mở bài khác nhau
 b. Phần thân bài .
 Các đoạn của thân bài phải phù hợp với đoạn mở bài để bài văn thành một thể thống nhất.
 c. Phần kết bài
 Hs tìm ra những cách kết bài khác nhau.
4. Đọc lại và sửa chữa
 II. Luyện tập
 Đề ra: Giải thích câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”.
4. Về nhà: Tiếp tục thực hành về văn lập luận giải thích
 	Ngày soạn:
	 Ngày dạy:
Chủ đề bám sát 5
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
(Thời lượng 3 tiết)
I. Muïc tieâu caàn ñaït
 Giuùp hs:
Moät laàn nöõa naém laïi, khaéc saâu kieán thöùc veà caâu chuû ñoäng vaø caâu bò ñoäng.
Naém ñöôïc muïc ñích chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng.
Bieát caùch chuyeån caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng.
Coù theå xaây döïng ñoaïn vaên coù caâu chuû ñoäng vaø caâu bò ñoäng.
II. Chuaån bò
Caâu hoaëc ñoaïn vaên coù caâu chuû ñoäng, caâu bò ñoäng.
III. Tieán trình daïy hoïc
1. OÅn ñònh lôùp
 2. Baøi cuõ
3. Baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS
Ghi baûng
Tieát 1
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn cuûng coá lyù thuyeát
Gv: Höôùng daãn hs oân taäp veà lyù thuyeát:
Neâu khaùi nieäm caâu chuû ñoäng, caâu bò ñoäng?
HS: Trình baøy khaùi nieäm.
Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng?
HS: trao ñoåi traû lôøi.
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn luyeän taäp
Baøi 1
 Tìm caâu chuû ñoäng vaø caâu bò ñoäng trong ñoaïn vaên sau:
 Nhöõng caùnh buoàm naâu treân bieån ñöôïc naéng chieáu vaøo hoàng röïc leân nhö ñaøn böôùm muùa löôïngiöõa trôøi xanh. Maët trôøi xeá tröa bò maây che loã choã. Nhöõng tia naéng daùt vaøng moät vuøng bieån troøn, laøm noåi baät nhöõng caùnh buoàm duyeân daùng nhö aùnh saùng chieác ñeøn saân khaáu khoång loà ñang chieáu cho caùc naøng tieân bieån muùa.
Baøi 2
Caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng haønh caâu bò ñoäng ôû ñoaïn vaên sau nhaèm muïc ñích gì?
 “Baây giôø toâi hieåu ra, nhöõng ñoà chôi treû con thôøi aáy raát haáp daãn bôûi tính mong manh cuûa chuùng. Chieác troáng luøng tung bò thuûng trong choác laùt, con ve bò ñöùt daây, con gaø ñaát roài cuõng vôõ treân tay ñöùa beù. Vaâng, thöû töôûng töôïng moät quaû boùng khoâng bao giôø vôõ, khoâng heå bay maát, noù cöù coøn maõi nhö moät vaät lì lôïm...”
Tieát 2
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn cuûng coá lyù thuyeát
GV: Höôùng daãn hs oân laïi caùch chuyeån caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng:
 Coù bao nhieâu caùch chuyeån caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng? Laáy ví duï minh hoaï?
HS: traû lôøi:
GV löu yù hs: Khoâng phaûi baát cöù caâu naøo coù töø “bò”, “ñöôïc” ñeàu laø caâu bò ñoäng.
 Ví duï: “Em beù bò ngaõ”
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn luyeän taäp
Baøi 1
 Cho caâu chuû ñoäng sau haõy chuyeån thaønh hai caâu bò ñoäng?
a. Boá ñaõ dôøi chieác baøn vaøo nhaø.
b. Em buoäc con dao díp vaøo löng con buùp beâ lôùn ñaët ôû ñaàu giöôøng.
c. Muøa xuaân, caây gaïo goïi ñeán bao nhieâu laø chim ríu rít.
Tieát 3
Baøi 2
 Trong nhöõng caâu sau caâu naøo laø caâu bò ñoäng?
a. Hoâm sau chuùng toâi ñöôïc ñi Sa Pa.
b. Nhaø cöûa phaàn lôùn xaây baèng ñaù vôùi soø.
c. Chaân oâng bò ñau.
d. Raõnh nöôùc ñaõ ñöôïc oâng khôi thoâng vaøo buoåi saùng.
e. Maët trôøi chöa moïc, baø con trong caùc buoân ñaõ nöôøm nöôïp ñoå ra.
f. Nhöõng boâng luùa troùc heát haït ñöôïc nhaû ra töø chieác maùy xay.
Baøi 3
 Vì sao trong ñoaïn vaên sau ñaây duøng nhieàu caâu bò ñoäng vôùi töø “bò”? coù theå thay theá “ñöôïc” cho “bò” khoâng?
 “Vieäc khai thaùc taøi nguyeân trong loøng ñaát khoâng coù keá hoaïch hoaëc chæ vì lôïi ích tröôùc maét, khoâng tuaân thuû quy luaät töï nhieân ñaõ gaây ra nhieàu haäu quaû xaáu. Nhieàu vuøng ñaát maøu môõ bò phaù hoaïi, nhieàu khu röøng bò boác chaùy truïi. Naïn ñoát röøng böøa baõi, nhaát laø röøng ñaàu nguoàn ñaõ gaây ra luõ luït cho nhieàu vuøng, ñaëc bieät laø caùc vuøng ven soâng vaø ñoàng baèng.”
Baøi 4
 Xaây döïng moät ñoaïn vaên coù söû duïng caâu chuû ñoäng, caâu bò ñoäng?
Hs laøm ra nhaùp. Sau ñoù, gv goïi moät soá em ñoïc baøi laøm cuûa mình.
Hs khaùc nhaän xeùt. Gv chænh söûa.
I. Lyù thuyeát
1. Khaùi nieäm
- Caâu chuû ñoäng laø caâu coù chuû ngöõ chæ ngöôøi hoaëc vaät thöïc hieän moät hoaït ñoäng höôùng vaøo ngöôøi, vaät khaùc. 
- Caâu bò ñoäng laø caâu coù chuû ngöõ chæ ngöôøi, vaät ñöôïc hoaït ñoäng cuûa ngöôøi, vaät khaùc höôùng vaøo.
Ví duï:
- Boá em ñang röûa xe. -> Caâu chuû ñoäng.
- Chieác xe ñöôïc boá em röûa. -> Caâu bò ñoäng.
2. Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng
 Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng vaø ngöôïc laïi ôû moãi ñoaïn vaên laø nhaèm lieân keát caùc caâu trong ñoaïn thaønh moät maïch vaên thoáng nhaát.
II. Luyeän taäp
Baøi 1
- Caâu chuû ñoäng: 
Nhöõng tia naéng daùt vaøng moät vuøng bieån troøn, laøm noåi baät nhuõng caùnh buoàm duyeân daùng nhö aùnh saùng chieác ñeøn saân khaáu khoång loà ñang chieáu cho caùc naøng tieân bieån muùa
- Caâu bò ñoäng: 
 Nhöõng caùnh buoàm naâu treân bieån ñöôïc naéng chieáu vaøo hoàng röïc leân nhö ñaøn böôùm muùa löôïn giöõa trôøi xanh. Maët trôøi xeá tröa bò maây che loã choã
Baøi 2
 Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng ôû treân nhaèm lieân keát caâu, laøm cho caâu sau lieàn maïch vôùi caâu tröôùc.
.
I. Lyù thuyeát
* Coù hai caùch chuyeån caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng:
- Chuyeån töø hoaëc cuïm töø chæ ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân ñaàu caâu vaø theâm caùc töø bò hay ñöôïc vaøo sau cuïm töø aáy.
- Chuyeån töø hoaëc cuïm töø chæ ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân ñaàu caâu ñoàng thôøi löôïc boû töø, cuïm töø chæ chuû theå cuûa hoaït ñoäng thaønh moät boä phaän khoâng baét buoäc trong caâu.
* Ví duï:
- Coâng nhaân may aùo.
- AÙo ñöôïc coâng nhaân may.
II. Luyeän taäp
Baøi 1
a. - Chieác baøn ñöôïc boá dôøi vaøo nhaø.
 - Chieác baøn ñaõ dôøi vaøo nhaø.
b. - Con dao díp ñöôïc em buoäc vaøo löng con buùp beâ lôùn ñaët ôû ñaàu giöôøng.
 - Con dao díp ñaõ buoäc vaøo löng con buùp beâ lôùn ñaët ôû ñaàu giöôøng.
c. - Muøa xuaân, bao nhieâu laø chim ñöôïc caây gaïo goïi ñeán ríu rít.
- Muøa xuaân, bao nhieâu laø chim ñaõ ñeán ríu rít.
Baøi 2
 Caùc caâu laø caâu bò ñoäng: b, d, f.
Baøi 3
 Ta khoâng theå thay “ñöôïc” cho “bò”. Vì neáu thay theá seõ laøm maát taùc duïng bieåu caûm. Töø “ñöôïc” mang saéc thaùi tích cöïc, mong ñôïi. Coøn “bò” mang saéc thaùi tieâu cöïc, khoâng mong chôø. Nhö vaäy, seõ phuø hôïp vôùi vieäc nhöõng caùnh röøng bò taøn phaù.
Baøi 4
Höôùng daãn veà nhaø:
Hoïc thuoäc khaùi nieäm.
Laøm laïi baøi taäp.
Chuaån bò baøi tieát sau.