Giáo án Vật lí lớp 7 tiết 24: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Tiết PPCT: 24 	 
ND: / 2/ 2011. Bài 22: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA
 DÒNG ĐIỆN
1/ Mục tiêu :
a) Kiến thức: Nêu được dòng điện đi qua vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên và kể tên 5 dụng cụ điện sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện. Kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện đối với 3 loại đèn. 
b) Kĩ năng: Mắc mạch điện đơn giản 
c) Thái độ (Giáo dục): Tính chính xác nghiêm túc trong hoạt động nhóm. Biết bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng. Giáo dục hướng nghiệp cho HS 
2/ Chuẩn bị :
 a) Giáo viên : 1 bộ chỉnh lưu hạ thế ; 5 dây nối, mỗi dây dài khoảng 40cm ; 
 1 công tắc ; Một số cầu chì ; 1 đoạn dây sắt mảnh ; 
 3 đến 5 mảnh giấy nhỏ 
b) Học sinh mỗi nhóm: 
1 bóng đèn pin lắp sẵn vào đế đèn ; 1 công tắc; 1 đèn điốt phát quang
5 đoạn dây nối , mỗi đoạn dài khoảng 30 cm ; 1 bút thử điện 
3/ Phương pháp dạy học: Vấn đáp đàm thoại, thuyết trình, trực quan
4/ Tiến trình:
 4.1) Ổn định tổ chức: Kiểm diện học sinh
 4.2) Kiểm tra bài cũ:
* G?: Nêu qui ước về chiều dòng điện ? Cho sơ đồ mạch điện như hình vẽ – Hỏi đèn nào sáng đèn nào tắt khi: (10đ)
 a/ K1 và K2 đều đóng 
 b/ K1 đóng, K2 mở
 c/ K2 đóng ,K1 mở
 d/ K1 và K2 đều mở
 Đ3
 K2 Đ2 
 K1 + - Đ1
- HS: Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các tiết bị điện tới cực âm của nguồn điện ( 4đ)
a/ cả3 đèn đều sáng (1.5đ )
b/ đèn 1 và đèn 3 sáng (1.5đ)
c/ cả 3 đèn đều tắt (1.5đ)
d/ cả 3 đèn đều tắt (1.5đ)
 4.3) Giảng bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập( 3ph) 
-G: Khi có dòng điện trong mạch, ta có nhìn thấy các điện tích hay êlectrôn dịch chuyển không? (không) 
 ?: Vậy căn cứ vào đâu để biết có dòng điện chạy trong mạch?(đèn sáng, quạt điện quay  )
 * Đó là những tác dụng của dòng điện ta lần lượt tìm hiểu các tác dụng đó. 
Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của dòng điện
( 18ph) 
- G: Cho hs đọc C1 (đồng thời gv treo bảng phụ có ghi 1 số dụng cụ; thiết bị )
- H: Trả lời.
- G: Cho HS nhận xét---> ghi bảng 
-G: Cho hs đọc C2 (gv vẽ h22.1 vào bảng phụ ) tiến trình hoạt động theo nhóm thảo luận , trả lời C2:(5 ph) 
 ?- Vậy vật dẫn điện nóng lên khi nào? 
- G: giới thiệu bảng nhiệt độ nóng chảy của 1 số chất.
- H: Quan sát bảng trả lời tiếp câu C3.c
- G: Bố trí TN như hình 22.2 / 61
+ Cho hs quan sát và trả lời C3?
- G: Các vật nóng lên đến 500oC thì bắt đầu phát ra ánh sáng mà ta nhìn thấy bình thường. Do vậy, khi đèn sáng bình thường thì dây tóc đèn nóng 25000C---> Phát sáng.
- G: Cho hs hoàn thành kết luận.
- G + H: Thống nhất.
- G: Cho HS liên hệ thực tế các dụng cụ: bếp điện, bàn là điện...
- H: Đọc C4. Dựa vào bảng nhiệt độ nóng chảy của 1 số chất để trả lời C4 
- G?: Chì nóng chảy ở bao nhiêu độ?(327oC)
 * Chính vì vậy mà mạng điện sinh hoạt người ta thường lắp cầu chì phìa trước các thiết bị điện.
GDMT: + Nguyên nhân gây ra tác dụng nhiệt của dòng điện là do các vật dẫn có điện trở. Tác dụng có thể có lợi, có thể có hại.
 + Để làm giảm tác dụng nhiệt, cách đơn giản là làm dây dẫn bằng chất có điện trở suất nhỏ. Việc sử dụng nhiều kim loại làm vật liệu dẫn điện dẫn đến làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Ngày nay, người ta đang cố gắng sử dụng vật liệu siêu dẫn( có điện trở suất bằng không) trong đời sống và kĩ thuật.
Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện ( 12 ph)
-G: Cho hs xem xét bóng đèn bút thử điện kết hợp với hình vẽ 22.3 và nêu nhận xét như câu C5?
+ Cho hs đọc C6 quan sát và trả lời?
+ Cho hs thảo luận chốt lại kết luận đúng
 ---> ghi vở 
-G:Cho H quan sát đèn thật hoặc hình 22.4/SGK 
 — Mắc đèn vào mạch điện thì đèn sáng.
 — Đảo ngược 2 đầu của đèn thì đèn không sáng.
- G: Yêu cầu hs quan sát đèn và trả lời C7?
-H: Thảo luận hoàn thành kết luận 
* GDHN: Nhờ vào tác dụng nhiệt, tác dụng phát sáng của dòng điện, người ta đã sản xuất ra các dụng cụ điện như bàn là điện, bếp điện, lò nướng, bóng đènVậy em nào yêu thích nghề điện cần phài nắm vững những nguyên tắc các tác dụng của dòng điện.
I/ Tác dụng nhiệt:
- C1: Bóng đèn dây tóc, bàn là điện, bệp điện, mỏ hàn, lò nướng,...
- C2: 
a/ Bóng đèn nóng lên. Có thể xác nhận qua cảm giác bàn tay 
b/ Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng
c/ Dây tóc bóng đèn thường làm bằng vonfram để không bị nóng chảy, nhiệt độ nóng chảy của vonfram 3370oc
-C3: 
a/ Các mảnh giấy bị cháy đứt và rơi xuống 
b/ Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên, nên các mảnh giấy bị chảy đứt 
* Kết luận: 
 - Khi có dòng điện chạy qua các 
vật dẫn điện nóng lên .
 - Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.
 - C4: dây chì nóng lên tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở trách hư hỏng thiết bị.
II/ Tác dụng phát sáng :
1) Bóng đèn của bút thử điện: 
 - C5: hai đầu dây trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau 
 - C6: đèn của bút thử điện sáng do chất khí ở giữa 2 đầu dây bên trong đèn phát sáng 
* Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng.
 2) Đèn điốt phát quang (đèn LED): 
- C7: Đèn điốt phát quang sáng khi bản kim loại nhỏ hơn bên trong đèn được nối với cực dương của pin và bản kim loại to hơn được nối với cực âm.
* Kết luận: Đèn điốt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.
 4.4) Củng cố và luyện tập:
	- Cho cá nhân hs trả lời C8? ( C8:E ) 
	- Cho các nhóm thảo luận trả lời C9?
	C9: Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực A của nguồn điện và đóng công tắc K. Nếu đèn LED sáng thì cực A là cực dương của nguồn điện, nếu đèn không sáng thì A là cực âm và B là cực dương của nguồn điện .
	- Bài tậpï: Có các dụng cụ hay thiết bị điện như sau, trong đó những dụng cụ hay thiết bị điện nào hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện
	(Nồi cơm điện, bếp điện, tivi, radio, đồng hồ điện, bóng đèn dây tóc, đèn LED, đèn ống, máy sấy tóc, lò sưởi điện, ấm điện, bàn là điện ) 
 - Gọi HS đọc phần “ có thể em chưa biết”
 * GDTKNL:Để bóng đèn sợi đốt phát sáng được thì phải mất một phần năng lượng điện để đốt nóng bộ phận dây tóc đến nhiệt độ cao. Vậy để tiết kiệmnăng lượng điện người ta đã dùng đèn ống. Nhờ một cơ chế đặc biệt chất bột phù bên trong đèn ống phát sáng. Đèn này nóng lên rất ít nên tiêu thụ điện ít hơn so với đèn dây tóc nóng sáng.
	4.5) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
	- Hoàn chỉnh C1-> C9 sgk 
	- Làm bài tập 22.1 -> 22.3/ SBT 
	- Học thuộc ghi nhớ
 - Chuẩn bị tiết sau: Tìm hiểu tác dụng từ, tác dụng hoá học và tác dụng sinh lí của dòng điện
5/ Rút kinh nghiệm: 
..............................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
...................................................................................................................................................