Giáo án Vật lý 6 tuần 24: Một số ứng dụng sự nở vì nhiệt

 Tuần : 24 Tiết: 24 
 Bài 21
Ngày soạn
Ngày dạy
Lớp
: 12/02/2011
: /02/2011
: 6
 MỘT SỐ ỨNG DỤNG SỰ NỞ VÌ NHIỆT
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
Nhận biết được sự co dãn vì nhiệt nếu bị ngăn cản sẽ gây ra lực lớn. 
Mô tả cấu tạo và hoạt động của băng kép. 
Giải thích được 1 số ứng dụng đơn giản về sự nở vì nhiệt của các chất.
2. Kỹ năng:
 Làm TN, mô tả hiện tượng xảy ra và rút ra được kết luận cần thiết.
Rèn kỹ năng quan sát, so sánh.
3. Thái độ:
Rèn tính cẩn thận, trung thực
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên : 
Cả lớp : 1 băng kép, giá thí nghiệm , đèn cồn, tranh vẽ hình 21.2 và 21.3
Mỗi nhóm: bộ dụng cụ thí nghiệm như hình 21.1, cồn , bông, chậu nước, khăn 
2. Học sinh: 
SGK và vở ghi
III. LÊN LỚP
Ổn định lớp.
Kiểm tra bài cũ (5ph)
- CH: Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất khí .
- CH: so sánh sự nở vì nhiệt của các chất 
- Gọi học sinh chữa bài tập 20.1, 20.2/ sbt
-TL: chất khí nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi. Các chất khí khác nhau dãn nở vì nhiệt giống nhau. 
-TL: Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất lỏng, chất lỏng nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn .
- B21.1: 
- B21.2: (C) Khối lượng riêng
Bài mới.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
ĐVĐ: ( 3 phút )
-Cho học sinh quan sát tranh vẽ hình 21.2/Sgk
-CH: Các em có nhận xét gì về chỗ tiếp nối giữa 2 đầu thanh ray xe lửa ?
-CH: Tại sao người ta phải làm như vậy ? 
-Thông báo:“sự nở vì nhiệt của các chất có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật . Bài học hôm nay sẽ giới thiệu cho chúng ta một số ứng dụng thường gặp của sự nở vì nhiệt của các chất rắn.”
-Quan sát 
-TL: chỗ tiếp nối giữa hai đầu thanh ray có một khe hở nhỏ. 
-TL: vì khi nóng lên thanh ray dài ra, làm như thế để tránh cho đường ray khỏi bị cong .
-Lắng nghe 
-Ghi bài 
Tiết 24: MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT 
Hoạt động 1: Quan sát lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt (12ph)
-Yêu cầu học sinh đọc Sgk để tìm hiểu trình tự thí nghiệm 
-Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm hình 21.1a và quan sát hiện tượng xảy ra 
-CH: Khi đốt nóng thanh thép thì có hiện tượng gì xảy ra với chốt ngang ?
-CH: Vậy khi đốt nóng thì có hiện tượng gì xảy ra với thanh thép ? 
-CH:Chốt ngang bị bẻ gãy ở thí nghiệm chứng tỏ điều gì ?
-Nhận xét 
-Yêu cầu học sinh đọc câu hỏi C3, và quan sát hình 21.1b/Sgk 
-CH: Nếu khi thanh thép ở trong hình 21.1b/ sgk vừa bị đốt nóng xong ta phủ lên nó bằng 1 khăn lạnh thì có hiện tượng gì xảy ra ? 
-Nhận xét 
-CH: Giả sử chốt ngang bị gãy. Vậy nguyên nhân nào gây ra hiện tượng đó ? 
-Nhận xét 
-Để biết được dự đoán của chúng ta có đúng hay không , chúng ta tiến hành thí nghiệm giống hình 21.1b/ Sgk để kiểm chứng 
-Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm và quan sát hiện tượng 
-Nhận xét 
-CH: Vậy qua thí nghiệm và hiện tượng xảy ra mà ta quan sát được, em rút ra được nhận xét gì ?
-Nhận xét và thống nhất câu trả lời câu hỏi C3 
-Từ 2 thí nghiệm trên điều khiển học sinh hoàn thành kết luận C4 
-Gọi học sinh trả lời câu C4 
-Nhận xét 
-Chốt lại kết luận: “Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản sẽ gây ra lực lớn”
-Đọc Sgk để tìm hiểu trình tự thí nghiệm 
-Làn thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra 
-TL: Khi đốt nóng thanh thép thì chốt ngang bị bẽ gãy 
-TL: Khi đốt nóng thì thanh thép nở ra 
-TL: Điều đó chứng tỏ khi nở ra vì nhiệt nếu bị cản trở thanh thép có thể gây ra lực lớn . 
-Ghi bài 
-Đọc C3 và quan sát hình 21.1b/ Sgk 
-TL: Chốt ngang bị gãy 
-TL: Do thanh co lại khi lạnh đi sinh ra lực làm gãy chốt 
-Lắng nghe 
-Làm thí nghiệm và quan sát hiện tượng 
-TL: Khi co lại vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực lớn 
-Ghi bài 
-Hoàn thành C4 
-Trả lời câu hỏi C4 
-Ghi bài 
-Lắng nghe 
I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt 
 1. Quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi 
- C1 : Thanh thép nở ra khi nóng lên 
- C2: Khi dãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép gây ra lực lớn 
- C3: Khi co lại vì nhiệt nếu bị cản trở thanh thép sẽ gây ra lực lớn 
2. Rút ra kết luận : 
 ( C4 / Sgk )
Þ Sự co dãn vì nhiệt nếu bị ngăn cản có thể gây ra lực lớn 
 Hoạt động 2: Vận dụng (5ph)
-Ở tình huống lúc đầu bài học này cô đã giúp các em giải quyết xong C5. Vậy em nào có thể nhắc lại câu trả lời C5 
-Nhận xét và cho học sinh ghi câu trả lời vào vở .
-Yêu cầu học sinh đọc mục có thể em chưa biết để thấy được lực do sự dãn nở vì nhiệt gây ra là rất lớn. 
-Cho học sinh quan sát tranh vẽ hình 21.3/ Sgk 
-Yêu cầu học sinh đọc và trả lời câu hỏi C6 
-Gọi học sinh trả lời câu C6 
-Nhận xét 
-Thông báo:“dự đoán được sự co dãn vì nhiệt của các chất, con người đã hạn chế được những tác động xấu đồng thời cũng biết ứng dụng vào thực tế Một trong các ứng dụng cụ thể là băng kép. Bây giờ chúng ta tìm hiểu về băng kép”
-Nhắc lại câu trả lời C5 
-Ghi bài 
-Đọc mục có thể em chưa biết 
-Quan sát 
-Đọc và thảo luận nhóm 
- Trả lời câu hỏi C6 
- Ghi bài 
- Lắng nghe
3. Vận dụng : 
- C5: Giữa 2 đầu thanh ray có khe hở . Khi trời nóng đường ray dài ra do đó nếu không để khe hở thì khi dãn nở vì nhiệt đường ray bị cản trở gây ra lực lớn làm hỏng đường ray. 
-C6: Hai gối đỡ không giống nhau . Một gối đỡ được đặt trên các con lăn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản .
Hoạt động 3: Nghiên cứu về băng kép (15ph)
-Cho học sinh quan sát băng kép .
-Giới thiệu cấu tạo của băng kép gồm 2 thanh kim loại có tính chất khác nhau tán chặt vào nhau dọc theo chiều dài của mỗi thanh. 
-Hướng dẫn học sinh đọc Sgk và lắp thí nghiệm hình 21.4
-Yêu cầu học sinh tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra 
-Hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm các câu C7, C8, C9 
-CH: Đồng và thép dãn nở vì nhiệt giống nhau hay khác nhau ? 
-CH: Khi hơ nóng băng kép cong về phía nào ? 
-Nhận xét cho học sinh ghi bài 
-CH: Khi làm lạnh đi băng kép có bị cong hay không ? Nếu có thì nó cong về phía nào ? 
- Nhận xét 
-Quan sát 
-Lắng nghe 
-Đọc Sgk và lắp thí nghiệm hình 21.4/ Sgk 
-Tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra 
-Thảo luận nhóm các câu C7, C8, C9 
-TL: Đồng và thép dãn nở vì nhiệt khác nhau 
-TL: Khi hơ nóng băng kép cong về phía thép vì đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép .
- Ghi bài 
-TL: Khi làm lạnh băng kép cong về phía thanh đồng vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép 
-Ghi bài 
II. Băng kép : 
 1.Quan sát thí nghiệm 
 2. Trả lời câu hỏi 
-C8:Khi bị hơ nóng băng kép cong về phía thanh thép vì đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng dài hơn và nằm ở ngoài vòng cung . 
-C9:Khi làm lạnh băng kép cong về phía thanh đồng vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh thép dài hơn và nằm ở ngoài vòng cung. 
Hoạt động 4 : Vận dụng – Củng cố (5ph)
-Thông báo: “băng kép được sử dụng nhiều ở các thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện khi nhiệt độ thay đổi” 
-Cho học sinh quan sát hình 21.5/ Sgk và nêu qua cấu tạo bàn là điện gồm : dây đốt nóng, vỏ bàn là, đèn tín hiệu, rơ-le nhiệt, núm điều chỉnh nhiệt độ .
- Yêu cầu học sinh đọc và thảo luận nhóm câu C10. 
- Gọi học sinh trả lời câu C10 
-CH: Ngoài ứng dụng của băng kép trong bàn là , em hãy cho ví dụ về các thiết bị có sử dụng băng kép để tự động đóng ngắt mạch điện mà em biết . 
-Lắng nghe 
- Quan sát 
-Đọc và thảo luận nhóm câu C10 
-Trả lời câu hỏi C10 
-Ghi bài 
-Cho ví dụ 
 3. Vận dụng : 
- C10: Khi đủ nóng băng kép cong lại về phía đồng làm ngắt mạch điện .
 Thanh đồng nằm phía dưới 
*. Củng cố : 
Gọi học sinh đọc ghi nhớ 
Tại sao khi tôn lợp nhà thường có dạng lượn sóng ?
Hoạt động 5 : Hướng dẫn về nhà (3ph)
Học thuộc phần ghi nhớ
Đọc phần có thể em chưa biết.
Làm bài tập trong SBT
Chuẩn bị bài tiếp theo
Rút kinh nghiệm: