Giáo án Vật lý 7 tiết 20 bài 18: Hai loại điện tích

Ngày soạn: 09 / 01/2011
Ngày giảng: 7B. 11/ 01/2011
 7A. 13/ 01/2011
Tiết 20. Bài 18. hai loại điện tích
I. Mục tiêu.
1.Kiến thức.
- Nờu được dấu hiệu về tỏc dụng lực chứng tỏ cú hai loại điện tớch và nờu được đú là hai loại điện tớch :điện tích dương và điện tích âm . Hai loại điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, 2 loại điện tích trái dấu thì hút nhau.
- Nờu được sơ lược về cấu tạo nguyờn tử: hạt nhõn mang điện tớch dương, cỏc ờlectrụn mang điện tớch õm chuyển động xung quanh hạt nhõn, nguyờn tử trung hoà về điện.
2.Kĩ năng.
- Làm thí nghiệm tác dụng lực của hai loại điện tích. 
- Quan sát và mô tả TN
3.Thái độ.
- Hs nghiêm túc có ý thức hợp tác trong hoạt động nhóm.
II. đồ dùng.
1.Giáo viên: 
* Chuẩn bị cho cả lớp.
- Bảng phụ ghi nhận xét và kết luận như SGK.
- Hình vẽ to mô hình đơn giản của nguyên tử hình 18.4 
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS 
+ 3 mảnh ni lông mầu trắng đục cỡ 13 cm x 25 cm.
+ 1 bút chì vỏ gỗ 
+ 1 kẹp giấy 
+ 2 thanh nhựa sẫm mầu có lỗ ở giữa để đặt vào trục quay 
+ 1 mảnh len cỡ 15 cm x 15 cm.
+ 1 mảnh lụa.
+ 1 thanh thuỷ tinh.
+ 1 trục quay với mũi nhọn thẳng đứng.
2. Học sinh :
Bút chì gỗ, thước nhựa,kẹp nhựa,các mảnh len dạ
III. Phương pháp: Vấn đáp, tái hiện + HĐN
IV. tổ chức giờ học.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Hoạt động 1: Khởi động (8phút)
Mục tiêu: Hs kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của mình và bạn thông qua các câu hỏi của gv
 Đặt vấn đề vào bài
Đồ dùng: Không
Cách tiến hành:
- Gv Kiểm tra sĩ số lớp
- Gv kiểm tra bài cũ
? Thế nào là vật nhiễm điện?Ta có thể làm vật bị nhiễm điện bằng cách nào?
? Tại sao vào những ngày trời hanh khô khi chải tóc ta thường thấy lược hút làm các sợi tóc duỗi thẳng ra?
- Gv nhận xét cho điểm
- Gv đặt vấn đề vào bài: Ta có thể làm cho vật nhiễm điện bằng cọ xát, Các vật nhiễm điện có thể hút các vật khác
?Vậy nếu 2 vật bị nhiễm điện đặt gần nhau chúng có thể tương tác với nhau như thế nào?
- Hs báo cáo sĩ số lớp
- 1HS lên bảng trả lời:
+ Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.Ta có thể làm cho 1 vật nhiễm điện bằng cách cọ xát.
+ Do trong qua trình chải tóc do bị cọ xát nên lược nhựa đã bị nhiễm điện nên nó có khả năng hút các sợi tóc thẳng ra
Hs: Đặt vấn đề suy nghĩ
Hoạt động 2: Làm thí nghiệm1: tạo ra 2 vật nhiễm điện cùng loại và tìm hiểu lực tác dụng giữa chúng (10 phút).
Mục tiêu: Hs nghiên cứu tìm hiểu về lực tương tác giữa 2 vật nhiễm điện cùng loại
 Rèn kĩ năng bố trí và tiến hành thí nghiệm
Đồ dùng: Bộ đồ dùng TN vật lí phần Điện Học; bảng phụ ghi nhận xét.
Cách tiến hành
- GV cho HS nghiên cứu SGK để nắm được mục đích của thí nghiệm, cách tiến hành thí nghiệm.
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm.
- GV hướng dẫn cho HS làm thí nghiệm theo 3 bước như trong SGK.
- GV gọi đại diện các nhóm đưa ra nhận xét 
cho HS ghi vở.
 HS đọc SGK 
- HS tiến hành thí nghiệm theo nhóm.
+ B1: 2 mảnh ni lông chưa bị nhiễm điện chúng chưa hút nhau, cũng không đẩy nhau.
+ B2: cọ xát mỗi mảnh ni lông theo 1 chiều với số lần như nhau -> chúng đẩy nhau.
+ B3: Làm thí nghiệm với 2 thanh nhựa cùng loại.
- Từ quan sát thí nghiệm rút ra nhận xét -> Ghi vở. 
I.Hai loại điện tích 
1. Thí nghiệm 1: 
(SGK – 50)
* Nhận xét:
Hai vật giống nhau được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau thì nó đẩy nhau.
Hoạt động 3: Làm thí nghiệm 2: Phát hiện 2 vật nhiễm điện hút nhau và mang điện tích khác nhau (10 phút).
Mục tiêu: Hs nghiên cứu tìm hiểu về lực tương tác giữa 2 vật nhiễm điện khác loại
 Rèn kĩ năng bố trí và tiến hành thí nghiệm
Đồ dùng: Bộ TN vật lí phần Điện Học; bảng phụ ghi nhận xét.
Cách tiến hành
- GV thông báo nội dung TN2 yêu cầu HS thực hiện theo nhóm: cọ xát thanh nhựa bằng mảnh vải khô và cọ xát thanh thuỷ tinh bằng lụa rồi đưa chúng lại gần nhau -> quan sát hiện tượng 
-> rút ra nhận xét.
- GV thống nhất kết quả và và treo bảng phụ chốt lại phần nhận xét
- GV thông báo: nhiều thí nghiệm khác đều chứng tỏ rằng hai vật mang điện tích hoặc đẩy nhau hoặc hút nhau. 
- HS làm thí nghiệm theo nhóm nêu hiện tượng và hoàn thiện phần nhận xét.
 -> báo cáo kết quả: quan sát: chúng hút nhau -> nhận xét chéo.
- HS ghi nhận và ghi vở. 
- HS ghi nhớ.
2. Thí nghiệm2: 
(SGK – 50).
* Nhận xét:
Thanh nhựa sẫm màu và thanh thuỷ tinh khi được cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại. 
Hoạt động 4: Kết luận và vận dụng về 2 loại điện tích và lực tác dụng (4 phút).
Mục tiêu: Hs tổng hợp kt thu được từ các hoạt động để rút ra kết luận
Đồ dùng: Bảng phụ ghi nội dung kết luận
Cách tiến hành.
- GV treo bảng phụ cho HS hoàn thành kết luận.
- GV tổ chức cho HS nhận xét-> chuẩn. 
- GV thông báo phần qui ước về 2 loại điện tích: điện tích của thanh thủy tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+); điện tích của thanh nhựa sẫm màu khi cọ xát vào vảI khô là điện tích âm (-).
- Yêu cầu HS làm C1.
Gợi ý : dựa vào phần quy ước.
- GV nhận xét-> chuẩn.
* Tích hợp môi trường:
- GV thông báo: Trong cỏc nhà mỏy thường xuất hiện bụi gõy hại cho cụng nhõn.
? làm thế nào để giảm bụi gây hại bảo vệ sức khỏe cho công nhân?
- GV nhận xét-> chốt lại.
- Từ các kết quả và nhận xét rút ra từ 2 thí nghiệm trên HS tự viết vào câu kết luận 
- HS ghi nhận và ghi vở.
- HS nghiên cứu phần thông báo (SGK-51) 
- HS làm C1 cá nhân -> báo cáo.
- HS trả lời:
Bố trớ cỏc tấm kim loại tớch điện trong nhà mỏy khiến bụi bị nhiễm điện và bị hỳt vào tấm kim loại, giữ mụi trường trong sạch, bảo vệ sức khỏe cụng nhõn.
* Kết luận: 
Có hai loại điện tích. Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau mang điện tích khác loại thì hút nhau.
*Quy ước: SGK.
C1: Mảnh vải mang điện tích dương. 
Hoạt động 5: Tìm hiểu sơ lược về cấu tạo nguyên tử- vận dụng (10 phút).
Mục tiêu:Hs tìm hiêủ về cấu tạo nguyên tử
 Rèn kĩ năng quan sát tổng hợp kt
Đồ dùng: Bảng phụ vẽ sơ lược về cấu tạo nguyên tử
Cách tiến hành
- GV nêu vấn đề: các vật bị nhiễm điện là những vật mang điện tích.
? những điện tích này do đâu mà có.
- GV cho HS tìm hiểu sơ lược cấu tạo nguyên tử trong SGK.
? Hạt nhân mang điện tích gì? electron mang điện tích gì? tổng điện tích của electron với điện tích của hạt nhân bằng bao nhiêu? các electron đứng yên hay dịch chuyển ?
- GV nhận xét và nhắc lại.
- GV cho HS tìm hiểu C2 và trả lời.
Gợi ý: mỗi vật đều được cấu tạo từ các hạt nguyên tử trong nguyên tử thì có các điện tích dương và âm không?
- GV cho HS nhận xét -> chuẩn.
- GV yêu cầu HS tìm hiểu và trả lời C3.
Gợi ý: trước khi cọ xát các vật có nhiễm điện không?
- GV nhận xét -> chuẩn.
- GV treo bảng phụ câu C4 yêu cầu HS hoạt động nhóm khăn trải bàn thực hiện trong 3phút.
- GV nhận xét-> chuẩn và cho HS đọc phần “có thể em chưa biết” 
- HS dự đoán câu trả lời.
- HS nghiên cứu SGK
-HS trả lời: hạt nhân mang điện tích dương, electron mang điện tích âm, tổng điện tích đó bằng 0; electron có thể dịch chuyển.
- HS trả lời C2 dựa vào gợi ý -> báo cáo.
- HS trả lời C3 -> báo cáo.
- HS hoạt động nhóm khăn trảI bàn làm C4 -> báo cáo -> nhận xét chéo.
- HS ghi nhận tự sửa chữa.
đọc phần có thể em chưa biết.
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử (SGK- 51)
III. Vận dụng: 
C2: trước khi cọ xát trong mỗi vật đều có điện tích dương và âm, các điện tích dương tồn tại ở dạng hạt nhân còn các điện tích âm tồn tại ở các electron quay xung quanh hạt nhân.
C3: trước khi cọ xát các vật không hút vụn giấy vì chúng chưa bị nhiễm điện, các điện tích dương và âm trung hoà lẫn nhau.
C4: sau khi cọ xát mảnh vải nhiễm điện dương 6+,3- ; thước nhựa nhiễm điện âm 7- , 4+ 
Thước nhựa nhiễm điện âm do nhận thêm electron.
Mảnh vải nhiễm điện dương do mất bớt electron. 
Hoạt động 6: Củng cố - Hướng dẫn về nhà.(3 phút).
Mục tiêu: Hs củng cố kiến thức trọng tâm
 Ghi nhớ công việc về nhà.
Đồ dùng: Bảng phụ ghi kiến thức trọng tâm
Cách tiến hành
Gv yêu cầu học sinh nhắc lại kiến thức trọng tâm
Gv dặn dò:
- Về nhà học phần ghi nhớ SGK – 52.
- Bài tập về nhà 18.1 -> 18.4 SBT- 19.