Giáo án Vật lý 7 tuần 14: Độ to của âm

Tuần 14
Ngày soạn:
Tiết : 14
ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Mục tiêu:
- Nêu được mối liên hệ giữa độ cao và tần số của âm.
	- Sử dụng được thuật ngữ âm cao (bổng), âm thấp (trầm) và tần số khi so sánh hai âm.
II. Chuẩn bị.
- Mỗi nhóm HS chuẩn bị 
+ 1 sợi dây cao su mảnh.
+ 1 giá thí nghiệm.
+ 2 con lắc có chiều dài dây khác nhau.
+ 1 đĩa quay có đục hàng lỗ các đều nhau.
+ 1 thanh thép.
- GV: Bảng phụ vẽ sẵn bảng C1.
III. Tổ chức hoạt động trên lớp:
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
1. Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.(7’)
- Kiểm tra sỉ số
? Tần số là gì? Đơn vị của tần số.
? Âm cao, âm thấp phụ thuộc như thế nào vào tần số?
? 1 vật dao động phát âm có tần số 30Hz và vật khác dao động phát âm có tần số 45Hz. Hãy so sánh sự dao động và âm phát ra của hai vật
- Bài mới: Ta đã biết một vật dao động thì phát ra âm. Tần số dao động của vật sẽ quyết định âm phát ra là cao hay thấp. Vậy còn khi nào vật phát ra âm to, phát ra âm nhỏ? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi này.
- Báo cáo sỉ số
- Trả lời
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu biên độ dao động, mối liên hệ giữa biên độ dao động với dao động mạnh, yếu và âm phát ra to, nhỏ: (16 phút)
- Yêu cầu HS đọc mô tả thí nghiệm 1 trong SGK.
? Tiến hành thí nghiệm như thế nào?
Gọi 1 vài HS trả lời, yêu cầu bổ sung nếu cần.
- Yêu cầu HS thực hiện thí nghiệm và điền kết quả vào Bảng 1 để trả lời C1.
- Yêu cầu HS xác định vị trí cân bằng, độ lệch lớn nhất của thước.
? Biên độ dao động là gì?
? Làm thế nào để thước thép phát ra âm to hơn?
- Gọi vài HS trả lời C2, HS khác nhận xét.
- Yêu cầu HS đọc mô tả thí nghiệm 2 trong SGK.
- Gọi vài HS thực hiện thí nghiệm cho cả lớp xem.
- Yêu cầu HS hoàn thành C3.
? Qua các thí nghiệm trên, chúng ta rút ra được điều gì?
- Tự đọc SGK, tìm hiểu các thao tác thí nghiệm.
- Quan sát dao động của đầu thước thép đàn hồi, đồng thời lắng nghe âm phát ra rồi điền kết quả vào Bảng 1.
- Thảo luận nhóm, đồng thời kết hợp đọc SGK phát biểu ý kiến.
-> Nâng đầu thước lệch nhiều, làm dao động mạnh hơn, làm biên độ dao động lớn hơn.
- Đọc SGK.
- Quan sát bạn thực hiện thí nghiệm.
- Thảo luận để rút ra kết luận.
I – Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động:
* Thí nghiệm 1:
C1:
Cách làm thước dđ
Dđ mạnh – yếu?
Âm to – nhỏ?
a) Lệch nhiều
Mạnh
To
b) Lệch ít
Yếu
Nhỏ
* Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động.
C2: Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng nhiều (hoặc ít), biên độ dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng to (nhỏ).
* Thí nghiệm 2:
C3: Quả cầu bấc lệch càng nhiều, chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng lớn, tiếng trống càng to.
* Kết luận:
Âm phát ra càng to khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn.
3. Hoạt động 3: Tìm hiểu độ to của một số âm (7 phút)
- Thông báo đơn vị đo của độ to của âm.
- Treo bảng phụ vẽ sẵn Bảng 2, yêu cầu HS tìm hiểu và trả lời các câu hỏi:
? Độ to của tiếng nói chuyện bình thường là bao nhiêu dB?
? Độ to của âm có thể làm điếc tai là bao nhiêu dB?
- Lắng nghe, ghi chép.
-> 40 dB.
-> 130dB.
II – Độ to của một số âm:
Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (kí hiệu dB).
* Độ to của một số âm:
	(SGK)
4. Hoạt động 4: Vận dụng (8’)
- Yêu cầu HS thảo luận trả lời C4, 5, 6, 7. Nhận xét bổ sung các câu trả lời.
 Thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi.
III – Vận dụng:
C4: Khi gảy mạnh tiếng đàn sẽ kêu to, vì biên độ dao động của dây đàn lớn.
C5: Sợi dây đàn ở hình trên có biên độ dao động lớn hơn sợi dây đàn hình dưới.
C6: Khi phát ra âm to thì biên độ dao động của màng loa lớn.
Khi phát ra âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa nhỏ.
C7: Khoảng từ 50dB đến 70dB.
5. Hoạt động 5: Củng cố, hướng dẫn tự học (7’)
- Gọi HS đọc phần ghi nhớ.
? Thế nào là biên độ dao động? Đơn vị đo độ to của âm?
? Khi nào vật phát ra âm to, khi nào vật phát ra âm nhỏ?
- Yêu cầu học sinh về nhà học bài và làm các bài tập trong sách bài tập.
- Về nhà đọc trước bài: MÔI TRƯỜNG TRUYỀN ÂM