Giáo án Vật lý 9 Bài 38: Máy phát điện xoay chiều

Tuần :20 Ngày soạn :03/01/11
Tiết :38 Ngày dạy :06/01/11
BÀI 38: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU
Mục tiêu :
 1.Kiến thức :
 - Nhận biết được hai bộ phận chính của một máy phát điện xoay chiều, chỉ ra được rôto và stato của mỗi loại máy.
 - Trình bày được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
 - Nêu được cách làm cho máy phát điện có thể hoạt động liên tục
 2.Kĩ năng :
 - Quan sát mô hình và chỉ ra được rôto và stato. Vận dụng giải thích các BT về máy phát điện
 3.Thái độ :
 - Trung thực, cẩn thận, tỉ mỉ, có tinh thần hợp tác với các thành viên trong nhóm.
Chuẩn bị :
 1. Giáo viên:
 -Một máy phát điện xoay chiều nhỏ.
 -Một hình vẽ lớn treo lên bảng về sơ đồ cấu tạo 2 loại máy phát điện xoay chiều.
 2.Học sinh:
 - Học bài và làm bài trước ở nhà.
 III.,Hoạt động dạy và học :
Ổn định tổ chức , kiểm tra sĩ số:
Kiểm tra bài cũ:
 - Nêu cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
 - Nêu hoạt động của đinamô xe đạp→Cho biết máy đó có thể thắp sáng được loại bóng đèn nào ?
	3. Đặt vấn đề vào bài:
 Đinamô xe đạp rất nhỏ so với nhà máy thuỷ điện đều cho dòng điện xoay chiều. Về cấu tạo và chuyển vận của chúng có gì giống và khác nhau ?
	4. Tiến trình bài dạy:
HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HỌC SINH
TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN
Hoạt động 1 : Tìm hiểu các bộ phận chính của các máy phát điện xoay chiều và hoạt động của chúng khi phát điện :
GV thông báo : Ở các bài trước, chúng ta đã biết cách tạo ra dòng điện xoay chiều. Dựa trên cơ sở đó người ta chế tạo ra 2 loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo như hình 34.1 và 34.2.
-GV treo hình 34.1 ; 34.2 phóng to. Yêu cầu HS quan sát hình vẽ kết hợp với quan sát mô hình máy phát điện trả lời câu C1.
-Gv hướng dẫn thảo luận câu C1, C2.
-GV hỏi thêm :
+Loại máy phát điện nào cần có bộ góp điện ? Bộ góp điện có tác dụng gì ? Vì sao không coi bộ góp điện là bộ phận chính ?
+Vì sao các cuộn dây của máy phát điện lại được quấn quanh lõi sắt ?
+Hai loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo khác nhau nhưng nguyên tắc hoạt động có khác nhau không ?
+Như vậy 2 loại máy phát điện ta vừa xét ở trên có các bộ phận chính nào ?
-HS quan sát hình vẽ 34.1 ; 34.2 để trả lời câu hỏi C1. Yêu cầu chỉ được trên mô hình 2 bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều.
C1 : -Hai bộ phận chính là cuộn dây và nam châm.
-Khác nhau : 
+Máy ở hình 34.1 :
Rôto là cuộn dây, Stato là nam châm.
Có thêm bộ góp điện là vành khuyên và thanh quét.
+Máy ở hình 34.2 :
Rôto là nam châm, Stato là cuộn dây.
C2 : Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn luân phiên tăng giảm →thu được dòng điện xoay chiều trong các máy trên khi nối hai cực của máy với các dụng cụ tiêu thụ điện.
-Cá nhân HS suy nghĩ trả lời :
+Loại máy có cuộn dây dẫn quay cần có thêm bộ góp điện. Bộ góp điện chỉ giúp lấy dòng điện ra ngoài dễ dàng hơn.
+Các cuộn dây của máy phát điện được quấn quanh lõi sắt để từ trường mạnh hơn.
+Hai loại máy phát điện trên tuy cấu tạo có khác nhau nhưng nguyên tắc hoạt động đều dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ.
-HS ghi vở :
2.Kết luận : Các máy phát điện xoay chiều đều có 2 bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn
Hoạt động 2 :Tìm hiểu một số đặc điểm của máy phát điện trong kỹ thuật và trong sản xuất :
-Yêu cầu HS tự nghiên cứu phần II sau đó yêu cầu 1, 2 HS nêu những đặc điểm kĩ thuật của máy phát điện xoay chiều trong kĩ thuật :
+Cường độ dòng điện.
+Hiệu điện thế.
+Tần số.
+Kích thước.
+Cách làm quay rôto của máy phát điện.
Cá nhân HS tự nghiên cứu phần II để nêu được một số đặc điểm kĩ thuật :
+Cường độ dòng điện đến 2000A.
+Hiệu điện thế xoay chiều đến 25000V.
+Tần số 50Hz.
+Cách làm quay máy phát điện : Dùng động cơ nổ, dùng tuabin nước, dùng cánh quạt gió,
Hoạt động 3 : Vaän duïng, cuûng coá
1. Vận dụng :
-Yêu cầu HS dựa vào thông tin thu thập được trong bài trả lời câu hỏi C3.
2.Cuûng coá:
+ Nêu một số câu hỏi củng cố như:
- Trong mỗi loại máy phát điện xoay chiều, rôto là bộ phận nào, stato là bộ phận nào ? 
- Vì sao bắt buộc phải có một bộ phận quay thì máy mới phát điện ? 
- Tại sao máy lại phát ra dòng điện 
xoay chiều ? 
-Cá nhân HS suy nghĩ trả lời câu hỏi C3.
C3 : Đinamô xe đạp và máy phát điện ở nhà máy phát điện.
-Giống nhau : Đều có nam châm và cuộn dây dẫn, khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều.
-Khác nhau : Đinamô xe đạp có kích thước nhỏ hơn→Công suất phát điện nhỏ, hiệu điện thế, cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn.
+ Trả lời câu hỏi củng cố 
của GV 
+ Đọc phần “ Có thể em 
chưa biết “
Hoạt động 4 : Höôùng daãn veà nhaø
- Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù.
- Traû lôøi laïi töø C1 ñeán C3.
- Laøm baøi taäp 34.1 ñeàn 34.4 trong saùch baøi taäp.
- Ñoïc muïc coù theå em chöa bieát.
- Xem tröôùc baøi 35 SGK.
- Ghi nhận và tiếp thu thông tin
5. Nội dung ghi bảng:
I/ Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều : 
1/ Quan sát :Máy phát điệnxoay chiều hình 34.1 và 34.2 SGK .
+ Câu C1 : 
+ Câu C2 : Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm .
2/ Kết luận : 
Các máy phát điện xoay chiều đều có 2 bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn .
+ Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato . Bộ phận còn lại có thể quay được gọi là rôto
II/ Máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật : 
1/ Đặc tính kỹ thuật : 
HS töï ghi
2/ Caùch laøm quay maùy phaùt ñieän:
Trong kỹ thuật có nhiềucách làm quay rôto máy phát điện như: dùng động cơ nổ , dùng tuabin nước, dùng cánh quạt gió
III/ VẬN DỤNG : 
+ Câu C3 : 
- Giống nhau : 
Đều có nam châm và cuộn dây dẫn , khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều.
- Khác nhau : Đinamô có kích thước nhỏ hơn , công suất phát điện nhỏ hơn, hiệu điện thế, cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn
IV. Rút kinh nghiệm:
PHẦN RÚT KINH NGHIỆM
Tuần :	Ngày soạn :
Tiết : 	Ngày dạy :
BÀI 
Mục tiêu :
Kiến thức :
Kĩ năng :
Thái độ :
- Trung thực, cẩn thận, tỉ mỉ, có tinh thần hợp tác với các thành viên trong nhóm.
Chuẩn bị :
Cho mỗi nhóm học sinh :
Cho cả lớp :
Hoạt động dạy và học :
HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HỌC SINH
TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (5 phút)
Hoạt động 2 : Tổ chức tình huống học tập (3 phút)
Hoạt động 3 :
Hoạt động 4 :
Hoạt động 5 : 
PHẦN GHI BẢNG
PHẦN RÚT KINH NGHIỆM