Giáo án Vật lý lớp 7 Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện dòng điện trong kim loại

Bài 20: 
 CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN
 DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI.
I- Mục tiêu.
	1) Kiến thức.
- Nắm được thế nào là chất dẫn điện, thế nào là chất cách điện.
- Kể tên được một số vật dẫn điện (hoặc vật liệu dẫn điện), một số vật cách điện (hoặc vật liệu cách điện) thường được dùng trong thực tế.
- Nắm được dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng.
	2) Kỹ năng.	
- Rèn luyện kỹ năng quan sát hiện tượng thí nghiệm và suy luận logic.
	3) Thái độ.
	- Giúp học sinh có thói quen sử dụng điện an toàn,cẩn thận.
II- Chuẩn bị.
	1) Chuẩn bị của Giáo Viên.
	- Chuẩn bị nội dung và thiết bị dạy học cần thiết cho việc trình chiếu bài giảng
	2) Chuẩn bị của Học Sinh.
	- Học bài cũ và làm các bài tập đầy đủ. 
	- Nghiên cứu trước bài mới ở nhà.
III- Tổ chức hoạt động dạy học.
§ Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - tổ chức tình huống học tập.(6 phút).
* Kiểm tra bài cũ.
-GV: Dòng điện là gì? Kể tên một số dụng cụ hay thiết bị điện sử dụng nguồn điện là pin?
-HS: Trả lời:
-GV: Gọi HS khác nhận xét,bổ sung,chỉnh sửa (nếu cần) và ghi điểm cho HS.
* Tổ chức tình huống học tập.
GV: Dòng điện ở mạch điện gia đình nếu chạy trực tiếp qua cơ thể người sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng. Vì vậy tất cả các dụng cụ và thiết bị dùng điện (dây điện, công tắc, phích cắm điện, ổ lấy điện, bóng đèn, quạt điện .v.v.) đều phải được chế tạo đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Chúng gồm những bộ phận dẫn điện và những bộ phận cách điện. Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiêủ rõ hơn về những bộ phận này.
§ Hoạt động 2: Xác định chất dẫn điện và chất cách điện. (20 phút).
Hoạt động của Giáo Viên
Hoạt động của Học Sinh
Nội dung ghi bảng
Yêu cầu học sinh nghiên cứu phần I (SGK trang 55) để trả lời câu hỏi:
- Chất dẫn điện là gì? Chất cách điện là gì?
Thông báo thêm:
 + Chất dẫn điện gọi là vật liệu dẫn điệnkhi được dùng để làm các vật hay bộ phận dẫn điện.
 + Chất cách điện gọi là vật liệu cách điện khi được dùng để làm các vật hay các bộ phận cách điện.
 Yêu cầu học sinh quan sát hình vẽ 20.1 trong SGK và trả lời câu C1.
Để xác định một vật là vật dẫn điện hay vật cách điện, chúng ta cần tiến hành thí nghiệm kiểm tra.
Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK (thí nghiệm hình 20.2) và nêu cách tiến hành thí nghiệm.
Trình chiếu thí nghiệm với thanh nhựa và thanh kim loại, yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng xảy ra với bóng đèn trong mỗi trường hợp.
Hiện tượng trên chứng tỏ điều gì?
Làm thí nghiệm tương tự với các vật khác chúng ta cũng sẽ xác định được nó là vật dẫn điện hay vật cách điện.
Trình chiếu câu C2 và câu C3 yêu cầu học sinh suy nghĩ, hoàn thành vào vở.
· Trong các ví dụ về vật dẫn điện,các em thấy đa số kim loại dẫn điện tốt. Vậy trong kim loại dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của hạt nào? Để trả lời câu hỏi này chúng ta cùng nghiên cứu phần tiếp theo.
Nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi của giáo viên.
Quan sát hình 20.1 trong SGK và hoàn thành câu C1.
Nghiên cứu SGK nêu cách tiến hành thí nghiệm.
Quan sát thí nghiệm được trình chiếu và nêu được hiện tượng:
+ Thí nghiệm với thanh nhựa, đèn không sáng.
+ Thí nghiệm với thanh kim loại, đèn sáng
Chứng tỏ thanh nhựa là vật cách điện còn thanh kim loại là vật dẫn điện.
Hoàn thành câu C2 và câu C3.
Bài 20: 
CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN - DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI.
I- Chất dẫn điện và chất cách điện.
- Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
- Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
-C1:
+ Các bộ phận dẫn điện là: Dây tóc,dây trục,hai đầu dây đèn, hai chốt cắm,lõi dây của phích cắm điện.
+ Các bộ phận cách điện là: Trụ thuỷ tinh,thuỷ tinh đen ,vỏ nhựa của phích cắm,vỏ dây.
* Thí nghiệm: 
- Cách tiến hành: 
- Kết quả:
Vật dẫn điện
Vật cách điện
Thanh kim loại.
Thanh nhựa
+ C2: 
a) Đồng, sắt, nhôm
b) Nhựa, thuỷ tinh, sứ
+ C3:
 Các đường dây tải điện không có vỏ bọc cách điện, tiếp xúc trực tiếp với không khí. Giữa chúng không có dòng điện chạy qua không khí;
§ Hoạt động 3: Tìm hiểu dòng điện trong kim loại. (11 phút)
Yêu cầu học sinh nhớ lại cấu tạo nguyên tử, trả lời câu hỏi: Trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích dương? hạt nào mang điện tích âm
Các nhà bác học đã phát hiện và khẳng định rằng: Trong kim loại có các electron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do.
Chiếu mô hình đơn giản của đoạn dây kim loại (hình 20.3 SGK), yêu cầu học sinh quan sát và hoàn thành câu C5.
Chiếu mô hình 20.4, yêu cầu học sinh quan sát và hoàn thành câu C6.
- Qua đó em có kết luận gì về dòng điện trong kim loại?
Trong nguyên tử, hạt nhân mang điện tích dương, các electron mang điện tích âm.
Quan sát mô hình và trả lời câu C5:
Quan sát và hoàn thành câu C6.
· Hoàn thành kết luận: electron.. dịch chuyển
II- Dòng điện trong kim loại.
1) Electron tự do trong kim loại.
a) Kim loại là chất dẫn điện, nó được cấu tạo từ các nguyên tử.
b) Trong kim loại có các êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do - các electron tự do.
-C5:
+ Vòng tròn nhỏ dấu (-) biểu diễn các electron tự do.
+ Vòng lớn có dấu (+) biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Phần này mang điện tích dương vì khi đó nguyên tử đang thiếu electron.
2) Dòng điện trong kim loại.
- Electron mang điện tích âm bị cực âm đẩy, bị cực dương hút.
* Kết luận: 	
Các electron trong kim loại dịch chuyển tạo thành dòng điện chạy qua nó.
§ Hoạt động 4: Vận dụng.(6 phút)
Trình chiếu câu C7, C8, C9 yêu cầu học sinh hoàn thành.
Hoàn thành câu C7, C8, C9
-C7:
 B. Một đoạn ruột bút chì.
-C8:
 C. Nhựa.
-C9:
 C.Một đoạn dây nhựa.
§ Hoạt động 5: Củng cố - hướng dẫn về nhà (2 phút)
Trình chiếu phần ghi nhớ (SGK tr.57), yêu cầu học sinh nhắc lại. 
Gọi 1 học sinh đọc phần “có thể em chưa biết”.
Giao bài tập về nhà: 
+ Học thuộc phần ghi nhớ.
+ Làm bài tập: 20.1, 20.2, 20.3 trong SBT trang 21.
Nhắc lại phần ghi nhớ.
Đọc bài 
Ghi nhớ: SGK tr.57.
BTVN: 
20.1, 20.2, 20.3 (SBT tr.21)
 §Nhận xét của GVHD: 
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..