Giáo án Vật lý Lớp 7 - Tiết 14: Môi trường truyền âm - Năm học 2010-2011

Ngày soạn : 13/11/2010
Ngày giảng : 15/11/2010
Tiết 14 - môi trường truyền âm
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Nêu được âm truyền trong các chất rắn, lỏng, khí & không truyền trong chân không.
- Nêu được trong các môi trường khác nhau thì tốc độ truyền âm khác nhau.
- Hiểu một số kiến thức về nguồn âm, âm cao âm thấp, âm to, âm nhỏ.
2. Kĩ năng:
- HS làm được TN để chứng minh âm truyền qua được các môi trường nào
- Tìm ra phương án TN để chứng minh được càng xa nguồn âm, biên độ dao động càng nhỏ, âm càng nhỏ.
3.Thái độ:
- Yêu thích môn học, có ý thức vận dụng kiến thức trong thực tế, cẩn thận, chính xác.
B. Đồ dùng dạy học:
GV : 
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS:
+ 2 trống
+ 2 quả cầu bấc
+ 1 nguồn phát âm 
+1 bình nước có thể cho lọt nguồn phát âm vào bình
* Chuẩn bị cho cả lớp : Đề kiểm tra 15’
HS : Giấy kiểm tra.
C. Tổ chức giờ học:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Khởi động(5ph)
* Kiểm tra:
HS1: Độ to của âm phụ thuộc vào nguồn âm như thế nào? Đơn vị đo độ to của âm là gì?
BT 12.1, 12.2 SBT- 13
HS2: Biên độ dao động là gì?
BT12.4, 12.5 SBT- 13
Gv nhận xét cho điểm
* Tổ chức tình huống học tập:
-Trong chiến tranh các anh bộ đội đi tham gia chiến dịch, để tránh lọt vào ổ phục kích của địch, các anh thường áp tai xuống đất để nghe xem có tiếng chân của đối phương không? Vậy tại sao khi áp tai xuống đất lại có thể nghe rõ hơn đứng hoặc ngồi? Chúng ta sẽ cùng nhau nghiên cứu.
2 hs lên bảng trả lời
Hoạt động 1: Nghiên cứu môi trường truyền âm (18 phút)
- Mục tiêu:
 - Nêu được âm truyền trong các chất rắn, lỏng, khí & không truyền trong chân không.
- Nêu được trong các môi trường khác nhau thì tốc độ truyền âm khác nhau.
- Đồ dùng:
 + 2 trống
+ 2 quả cầu bấc
+ 1 nguồn phát âm
+1 bình nước có thể cho lọt nguồn phát âm vào bình
- Cách tiến hành:HĐ cá nhân, HĐ nhóm
Bước 1 : HĐ nhóm
- Yêu cầu HS nghiên cứu TN1
GV nêu dụng cụ & mục tiêu TN cũng như cách tiến hành.
- GV hướng dẫn HS: Cầm tay vào trống 1 tránh âm truyền qua chất rắn là thanh trụ giữa 2 trống hoặc mặt bàn đặt 2 trống.Trống 2 đặt trên giá đỡ.
- Yêu cầu HS nhận dụng cụ TN theo nhóm, tiến hành thí nghiệm trong 2’ sau đó thảo luận trả lời câu hỏi 3’.
GV quan sát HS làm TN
- Hướng dẫn HS thảo luận kết quả TN theo 2 câu hỏi C1 và C2.
GV chốt lại câu đúng
- Yêu cầu HS đọc TN 2/SGK 
 Nêu cách tiến hành TN ?
-Gv nhận xét, hướng dẫn hs phân công cách tiến hành TN.
- Yêu cầu làm TN theo nhóm bàn, nêu hiện tượng, quan sát hiện tượng và cho biết kết quả.
- Yêu cầu đại diện vài nhóm trả lời C3
- Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời:
+ Dụng cụ TN là gì?
+ Tiến hành TN như thế nào?
Gv yêu cầu hs tiến hành TN quan sát lắng nghe
GV: Âm có thể truyền qua môi trường chân không hay không?
GV treo tranh vẽ H13.4 giới thiệu dụng cụ và cách tiến hành TN.
? Qua TN trên các em rút ra kết luận gì?
GV hướng dẫn HS thảo luận và ghi kết luận đúng vào vở.
- Yêu cầu HS đọc thông báo mục 5.
+ Âm truyền đến tai qua những môi trường nào?
Trả lời câu C6
Nếu có thể em hãy đề xuất phương án TN cho từng TN trên?
- Kết luận: Âm truyền được qua môi trường nào? Không truyền đuợc qua môi trường nào?
GV yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ
I. Môi trường truyền âm
1. Sự truyền âm trong chất khí
- Cá nhân HS nghiên cứu TN
HS hoạt động nhóm:
HS chuẩn bị và tiến hành TN, yêu cầu thấy được:
+ Khi gõ mạnh trống 1 quan sát thấy cả 2 quả cầu đều dao động. Quả cầu 1 dao động mạnh hơn quả cầu 2.
- HS thảo luận trả lời câu C1, C2.
C1: Quả cầu 2 rung động và lệch khỏi vị trí ban đầu, chứng tỏ âm được không khí truyền từ mặt trống thứ nhất đến mặt trống thứ 2.
C2: Quả cầu bấc thứ 2 có biên độ dao động nhỏ hơn so với quả cầu bấc 1
2. Sự truyền âm trong chất rắn:
- Hs đọc cá nhân để tìm hiểu cách tiến hành TN 2
-Hs nêu cách tiến hành TN
- HS trong nhóm làm TN, thay đổi vị trí cho nhau để tất cả cùng thấy được hiện tượng
- HS trả lời C3
C3: Âm truyền đến tai bạn C qua môi trường rắn.
3. Sự truyền âm trong chất lỏng 
HS đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV:
HS tiến hành TN theo nhóm
+ Quan sát và lắng nghe âm phát ra.
+ Trả lời câu hỏi
C4: Âm truyền đến tai qua những môi trường rắn, lỏng, khí
3.Âm có thể truyền trong chân không được không?
C5: Chứng tỏ âm không truyền được trong chân không.
HS hoàn thành kết luận và ghi vở.
* Kết luận:
Âm có thể truyền qua những môi trường rắn, lỏng, khí và không thể truyền qua chân không.
5. Vận tốc truyền âm
HS đọc SGK và cá nhân HS trả lời câu C6
C6: Vận tốc truyền âm trong nước nhỏ hơn trong thép và lớn hơn trong không khí.
-Hs suy nghĩ trả lời.
-Hs nhắc lại
* Ghi nhớ SGK Tr 39
Hoạt động 2: Vận dụng - 5 phút
-Mục tiêu: Nhận biết được môi trường truyền âm .Giải thích được 1số hiện tượng
-Cách tiến hành
-Yêu cầu hs trả lời lần lượt C7, C8, C9, C10.
-Kết luận: Tìm thêm các thí dụ về môi trường truyền âm trong cuộc sống?
2. Vận dụng
- Cá nhân hs suy nghĩ, trả lời các câu hỏi.
C7: Môi trường không khí.
C8:
C9: Vì mặt dất truyền âm tốt hơn không khí nên ta nghe được tiếng vó ngựa từ xa khi ghé tai sát mặt đất.
C10: Không, vì âm không thể truyền qua môi trường chân không.
-Hs trả lời
Tổng kết, hướng dẫn học ở nhà( 2 phút) 
Tổng kết :
 GV chốt lại toàn bài 
Hướng dẫn học ở nhà :
- Học thuộc phần ghi nhớ
- Làm BT từ 13.1-> 13.5 SBT-14
- Đọc phần: “ có thể em chưa biết”
- Chuẩn bị bài : Phản xạ âm, tiếng vang, tìm hiểu một số ví dụ về tiếng vang trong thực tế
Kiểm tra 15’
Đề bài : 
Câu 1 : Các vật phát ra âm khi nào ?
Câu 2 : Đặt câu với các cụm từ sau : 
a, tần số, lớn, bổng ;
b, tần số, nhỏ, trầm ; 
c, dao động, biên độ lớn, to ; 
d, dao động, biên độ nhỏ, nhỏ ; 
Câu 3 : Âm thanh xung quanh truyền đến tai ta nhờ môi trường nào?
Đáp án :
Câu 1 : Các vật phát ra âm đều dao động
Câu 2 : Đặt câu với các cụm từ sau : 
a, tần số, lớn, bổng ;
b, tần số, nhỏ, trầm ; 
c, dao động, biên độ lớn, to ; 
d, dao động, biên độ nhỏ, nhỏ ; 
Câu 3 : Âm thanh xung quanh truyền đến tai ta nhờ môi trường nào?