Giáo án Vật lý Lớp 7 - Tiết 8: Gương cầu lồi - Năm học 2010-2011

 Ngày soạn:2/10/2010
Ngày giảng: 4/10/2010
Tiết 8 - gương cầu lõm
A. Mục tiêu:
 Kiến thức: 
- Nêu được những đặc điểm của ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm.
- Nêu được ứng dụng chính của gươnng cầu lõm là có thể biến đổi một chùm tia tới song song thành chùm tia phản xạ tập trung vào một điểm, hoặc có thể biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một tia phản xạ song song.
Kĩ năng:
- Bố trí được thí nghiệm để quan sát ảnh ảo của vật tạo bởi gương cầu lõm 
- Quan sát được tia sáng đi qua gương cầu lõm 
- Nhận biết được ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm
Thái độ : Yêu thích môn học, trung thực, linh hoạt
B. Đồ dùng dạy học: 
1. Giáo viên: Chuẩn bị cho mỗi nhóm:
+ 1gương cầu lõm 
+ 1 gương phẳng có cùng đường kính với gương cầu 
2. Học sinh : Mỗi nhóm
+ 1 cây nến, diêm 
+1 màn chắn
+1 đèn pin
C.Tổ chức giờ học 
.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Khởi động:(2ph)
ĐVĐ: Trong thực tế, khoa học kĩ thuật đã giúp con người sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời vào việc chạy ô tô, đun bếp, làm pin ... bằng cách sử dụng gương cầu lõm. Vậy gương cầu lõm là gì, gương cầu lõm có tác dụng gì, mà có thể thu được năng lượng mặt trời-> Tìm hiểu bài
Hoạt động1: Nghiên cứu ảnh của 1 vật tạo bởi gương cầu lõm (18 phút )
Mục tiêu: - Nêu được những đặc điểm của ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm.
Đồ dùng:
GV : 
 + 1gương cầu lõm 
 + 1 gương phẳng có cùng đường kính với gương cầu 
+ 1 cây nến, diêm 
Cách tiến hành: HĐnhóm, cá nhân
Bước 1 – HĐ nhóm
- GV yêu cầu HS quan sát 1 gương cầu lồi và 1 gương cầu lõm 
- Yêu cầu HS nhận xét sự giống nhau và khác nhau của 2 gương 
* Nêu vấn đề nghiên cứu: ảnh của 1 vật tạo bởi gương cầu lõm có giống ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi không?
-Yêu cầu HS nghiên cứu cách tiến hành thí nghiệm 
- GV yêu cầu HS làm TN
Nêu cách kiểm tra độ lớn của ảnh khi vật để gần gương ( ảnh ảo)?
- Yêu cầu HS nhận xét thấy ảnh khi để vật gần gương và xa gương và trả lời C1.
- Yêu cầu HS nêu phương án kiểm tra khi vật để gần gương 
- Yêu cầu HS nêu phương án kiểm tra kích thước của ảnh ảo
Bước 2 – HĐ cá nhân
 GV làm thí nghiệm cho hs quan sát
Yêu cầu hs hoạt động cá nhân hoàn thành kết luận
-Kết luận: Yêu cầu 2 hs nhắc lại KL của phần I
Gv nhấn mạnh: Chỉ có ảnh ảo khi vật ở sát gương
I, ảnh của 1 vật tạo bởi gương cầu lõm
-Hs nhận xét sự giống và khác nhau giữa 2 loại gương
Hoạt động của nhóm.
- HS quan sát ảnh của1 vật đặt gần sát mặt phản xạ của 1 gương cầu lõm dự đoán những tính chất của ảnh này
-1hs nêu cách tiến hành TN
Hs quan sát ( vật ở sát gương-vật ở xa gương)
 C1:
Vật đặt ở mọi vị trí trước gương :
+ gần gương 
+ xa gương: ảnh (vật ngược chiều)
+ Hs có thể nêu cách kiểm tra kiểm tra ảnh ảo 
+ Hs quan sát và nêu kết quả
Câu C2:
HS so sánh ảnh của cây nến trong gương phẳng và gương cầu lõm
- HS nêu kết luận
Hoạt động 2: Nghiên cứu sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm (15 phút )
Mục tiêu: - Nêu được ứng dụng chính của gươnng cầu lõm là có thể biến đổi một chùm tia tới song song thành chùm tia phản xạ tập trung vào một điểm, hoặc có thể biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một tia phản xạ song song.
Đồ dùng: 
GV : Chuẩn bị cho mỗi nhóm
+ 1gương cầu lõm 
 HS : Mỗi nhóm
+1 màn chắn
+1đèn pin
Cách tiến hành : HĐ nhóm, cá nhân
Bước 1 : HĐ nhóm
- HS đọc yêu cầu thí nghiệm và nêu phương án 
- GV tiến thí nghiệm,yêu cầu hs quan sát
- Yêu cầu HS làm thí nghiệm theo nhóm nêu kết luận
GV mô tả qua các chi tiết của thiết bị hình 8.3,yêu cầu HS trả lời C4
GV nhận xét câu trả lời
Bước 2 : HĐ cá nhân
GV tiến hành TN đối với chùm phân kì: Di chuyển đèn tìm vị trí S để thu được chùm phản xạ là 1chùm song song.
-Kết luận: Khi chiếu 1 chùm sáng song song (hội tụ ) tới gương cầu lõm thì chùm phản xạ là chùm gì?
GV : Gương cầu lõm có tác dụng biến một chùm tia sáng song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại, biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song. Mặt Trời là một nguồn năng lượng. Sử dụng năng lượng Mặt Trời là một yêu cầu cấp thiết nhằm giảm thiểu việc sử dụng năng lượng hoá thạch (tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường ). Một cách sử dụng năng lượng Mặt trời đó là : Sử dụng gương cầu lõm có kích thước lớn tập trung ánh sáng mặt trời vào một điểm (để đun nước, nấu chảy kim loại ..)
II. Sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm
- Nêu cách tiến hành TN
- HS quan sát
+ kết quả: thu được 1 chùm tia phản xạ hội tụ tại 1 điểm trước gương 
-HS tìm từ thích hợp điền hoàn chỉnh vào câu kết luận. 
C3: Kết luận:
hội tụ .
C4:
HS hoàn thành kết luận và trả lời.
Kết luận:
..phản xạ
2 HS đọc rõ ràng kết luận 
Chùm song song-> hội tụ
Chùm phân kì -> có thể cho chùm sáng song song 
Hoạt động 3: Vận dụng (7 phút).
Mục tiêu: Vận dụng được kiến thức về gương cầu lõm vào giải thích pha đèn.
Đồ dùng: Đèn pin
Cách tiến hành: HĐ cá nhân
- Yêu cầu HS tìm hiểu đèn pin 
+ Đọc nội dung tìm hiểu 
+ Trả lời câu C6,C7 
- Kết luận: GV hướng dẫn HS trả lời lần lượt các câu hỏi 
+ ảnh của vật trước gương cầu lõm có tính chất gì ? 
+ để vật ở vị trí nào trước gương cầu lõm thì được ảnh ảo 
HS hoạt động cá nhân đọc nội dung 
- Cá nhân HS trả lời C6,C7
C7: Phải xoay pha đèn ra xa gương
HS trả lời:
+ ảnh ảo lớn hơn vật 
+ khi vật đặt gần gương.
Tổng kết, hướng dẫn về nhà (3 phút)
Tổng kết :
- Gv chốt lại tính chất ảnh của một vật trước gương cầu lõm
- Yêu cầu hs đọc : Có thể em chưa biết
- Gv làm TN để HS quan sát
- Hướng dẫn về nhà :
- Năm vững kết luận.
- Làm bài tập 8.1, 8.2 , 8.3 SBT-9
- Chuẩn bị bài tổng kết chương I, trả lời các câu hỏi trong bài tổng kết SGK