Bài giảng lớp 7 môn Đại số - Tiết 53 - Tuần 25 - Bài 3: Đơn thức

	TIẾT : 53	
TUẦN : 25	§3 ĐƠN THỨC
A/ MỤC TIÊU : 
_ NHẬN BIẾT ĐƯỢC MỘT BIỂU THỨC ĐẠI SỐ LÀ MỘT ĐƠN THỨC.
_ NHẬN BIẾT ĐƯỢC ĐƠN THỨC THU GỌN, BIẾT ĐƯỢC ĐÂU LÀ PHẦN HỆ SỐ, PHẦN BIẾN CỦA ĐƠN THỨC.
_ BIẾT THU GỌN ĐƠN THỨC, THU GỌN ĐƠN THỨC. 
 B/ CHUẨN BỊ :
GV : PHẤN MÀU, BẢNG PHỤ.
 HS : ÔN TẬP THẾ NÀO LÀ MỘT BIỂU THỨC ĐẠI SỐ .
C/ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
HOẠT ĐỘNG GV
HOẠT ĐỘNG HS
GHI BẢNG
HOẠT ĐỘNG 1: KTBC ( 5 PHÚT )
 GV: ĐỂ TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC ĐẠI SỐ KHI BIẾT GIÁ TRỊ CỦA CÁC BIẾN TRONG BIỂU THỨC ĐÃ CHO, TA LÀM THẾ NÀO ?
TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC :
X3Y3 + XY TẠI X = 1 VÀ Y = 2 
HOẠT ĐỘNG 2 : ( 11 PHÚT )
I/ ĐƠN THỨC :
GV: ĐƯA BẢNG PHỤ CÓ GHI ?1 VÀ YÊU CẦU HS THỰC HIỆN TẠI CHỖ ÍT PHÚT, SAU ĐÓ CHO HAI HS LÊN BẢNG GHI THEO HAI NHÓM. CÓ THÊM CÁC BIỂU THỨC SAU : - 9 ; ; X ; Y
GV: CÁC BIỂU THỨC NHÓM 2 VỪA VIẾT GỌI LÀ CÁC ĐƠN THỨC. CÒN CÁC BIỂU THỨC Ở NHÓM 1 VỪA VIẾT KHÔNG PHẢI LÀ ĐƠN THỨC.
GV: VẬY MỘT BIỂU THỨC NHƯ THẾ NÀO LÀ MỘT ĐƠN THỨC.
GV: THEO EM SỐ 0 CÓ PHẢI LÀ MỘT ĐƠN THỨC KHÔNG ? VÌ SAO ?
GV: SỐ KHÔNG ĐƯỢC GỌI LÀ ĐƠN THỨC 0.
GV: CHO HS THỰC HIỆN ?2 : CHO MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ ĐƠN THỨC.
HOẠT ĐỘNG 3 : ( 9 PHÚT )
II/ ĐƠN THỨC THU GỌN :
GV: XÉT ĐƠN THỨC 10X6Y3 . TRONG ĐƠN THỨC TRÊN CÓ MẤY BIẾN ? CÁC BIẾN ĐÓ CÓ MẶT MẤY LẦN, VÀ ĐƯỢC VIẾT DƯỚI DẠNG NÀO ? 
GV: TA NÓI 10X6Y3 LÀ MỘT ĐƠN THỨC THU GỌN 
10 : LÀ HỆ SỐ CỦA ĐƠN THỨC; X6Y3 : LÀ PHẦN BIẾN CỦA ĐƠN THỨC ĐÓ. 
GV: VẬY THẾ NÀO LÀ MỘT ĐƠN THỨC THU GỌN?
GV: ĐƠN THỨC THU GỌN GỒM MẤY PHẦN ?
GV: CHO VÍ DỤ VỀ ĐƠN THỨC THU GỌN VÀ ĐƠN THỨC KHÔNG PHẢI LÀ ĐƠN THỨC THU GỌN CHỈ RA PHẦN HỆ SỐ VÀ PHẦN BIẾN CỦA MỖI ĐƠN THỨC.
GV: YÊU CẦU HS ĐỌC CHÚ Ý. 
HOẠT ĐỘNG 4 : ( 6 PHÚT )
III/ BẬC CỦA MỘT ĐƠN THỨC :
GV: CHO ĐƠN THỨC 2X5Y3Z; ĐƠN THỨC TRÊN CÓ PHẢI LÀ ĐƠ THỨC THU GỌN KHÔNG ? HÃY XÁC ĐỊNH PHẦN HỆ SỐ VÀ PHẦN BIẾN ? SỐ MŨ CỦA MỖI BIẾN.
GV: TỔNG CÁC SỐ MŨ LÀ 5 + 3 + 1 = 9. TA NÓI 9 LÀ BẬC CỦA ĐA THỨC ĐÃ CHO.
GV: VẬY THẾ NÀO LÀ BẬC CỦA MỘT ĐƠN THỨC CÓ HỆ SỐ KHÁC 0. 
GV: SỐ THỰC KHÁC 0 LÀ ĐƠN THỨC BẬC 0. SỐ 0 ĐƯỢC COI LÀ ĐƠN THỨC KHÔNG CÓ BẬC.
HOẠT ĐỘNG 5 : ( 7 PHÚT )
IV/ NHÂN HAI ĐƠN THỨC :
GV: CHO HAI BIỂU THỨC : A = 32. 167. VÀ
B = 34 . 166. DỰA VÀO CÁC QUI TẮC VÀ CÁC TÍNH CHẤT CỦA PHÉP NHÂN EM HÃY TƯỰC HIỆN PHÉP TÍNH NHÂN BIỂU THỨC A VỚI B. 
GV: BẰNG CÁCH TƯƠNG TỰ TA CÓ THỂ THỰC HIỆN PHÉP NHÂN HAI ĐƠN THỨC.
GV: CHO HAI ĐƠN THỨC 2X2Y VÀ 9XY4. EM HÃY TÌM TÍCH CỦA HAI ĐƠN THỨC TRÊN. 
GV: VẬY MUỐN NHÂN HAI ĐƠN THỨC TA LÀM SAO ? GV CÓ THỂ HƯỚNG DẪN THÊM PHẦN THU GỌN ĐƠN THỨC GIỐNG NHƯ NHÂN HAI ĐƠN THỨC. 
GV: YÊU CẦU HS ĐỌC CHÚ Ý TRANG 32 VÀ SAU ĐÓ CHO HS THỰC HIỆN ?3 
HS: THAY X = 1 VÀ Y = 2 VÀO BIỂU THỨC TA CÓ :
13 . 23 + 1. 2 = 8 + 2 = 10 
VẬY GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC X3Y3 + XY TẠI X = 1, Y = 2 LÀ 10
HS:
NHÓM 1 : NHỮNG BIỂU THỨC CÓ CHỨA PHÉP CỘNG, TRỪ :
3 – 2Y ; 10X + Y ; 5(X + Y )
NHÓM 2 CÁC BIỂU THỨC CÒN LẠI : 
4XY2 ; X3Y3X ; 2X2Y3X ; 2X2Y ; - 2Y ; - 9 ; ; X ; Y
HS: ĐƠN THỨC LÀ BIỂU THỨC ĐẠI SỐ CHỈ GỒM MỘT SỐ, HOẶC MỘT BIẾN, HOẶC MỘT TÍCH GIỮA CÁC SỐ VÀ CÁC BIẾN. 
HS: SỐ 0 CŨNG LÀ MỘT ĐƠN THỨC VÌ SỐ 0 CŨNG LÀ MỘT SỐ.
HS: 3X2Y ; - 2Y; XY.
HS: TRONG ĐƠN THỨC 10X6Y3 CÓ HIA BIẾN X VÀ Y, CÁC BIẾN ĐÓ CÓ MẶT MỘT LÀN VÀ ĐƯỢC VIẾT DƯỚI DẠNG MỘT LŨY THỪA VỚI SỐ MŨ NGUYÊN DƯƠNG.
HS: ĐƠN THỨC THU GỌN LÀ ĐƠN THỨC CHỈ GỒM TÍCH CỦA MỘT SỐ VỚI CÁC BIẾN, MÀ MỖI BIẾN ĐÃ ĐƯỢC NÂNG LÊN LŨY THỪA VỚI SỐ MŨ NGUYÊN DƯƠNG. 
HS: ĐƠN THỨC THU GỌN GỒM HAI PHẦN : PHẦN HỆ SỐ VÀ PHẦN BIẾN.
HS : ĐỌC PHẦN CHÚ Ý SGK TRANG 31.
HS: 
ĐƠN THỨC 2X5Y3Z LÀ MỘT ĐƠN THỨC THU GỌN. 2 LÀ HỆ SỐ ; X5Y3Z LÀ PHẦN BIẾN. 
SỐ MŨ CỦA X LÀ 5; CỦA Y LÀ 3; CỦA Z LÀ 1.
HS:
BẬC CỦA ĐƠN THỨC CÓ HỆ SỐ KHÁC 0 LÀ TỔNG SỐ MŨ CỦA TẤT CẢ CÁC BIẾN CÓ TRONG ĐƠN THỨC ĐÓ.
HS:
 A .B = (32. 167 ). (34 . 166 ) = 
 = (32 . 34 ) . (167 . 166 ) =
 = 36 . 1613
HS:
(2X2Y).(9XY4) = 2. 9 .(X2. X).(Y.Y4) = 18X3Y5. 
HS: MUỐN NHÂN HAI ĐƠN THỨC TA CÓ THỂ NHÂN HỆ SỐ VỚI NHAU, NHÂN CÁC PHẦN BIẾN VỚI NHAU.
HS: ĐỌC CHÚ Ý TRANG 32 SGK VÀ THỰC HIỆN ?3 
HS: ĐỂ TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC ĐẠI SỐ TẠI NHỮNG GIÁ TRỊ CHO TRƯỚC CỦA CÁC BIẾN , TA THAY CÁC GIÁ TRỊ CHO TRƯỚC ĐÓ VÀO BIỂU THỨC RỒI THỰC HIỆN CÁC PHÉP TÍNH.
I/ ĐƠN THỨC :
 ĐƠN THỨC LÀ BIỂU THỨC ĐẠI SỐ CHỈ GỒM MỘT SỐ, HOẶC MỘT BIẾN, HOẶC MỘT TÍCH GIỮA CÁC SỐ VÀ CÁC BIẾN.
VÍ DỤ:
4XY2 ; X3Y3X ; 2X2Y3X ; 2X2Y ; - 2Y ; - 9 ; ; 0 ; X ; Y.
CHÚ Ý : SỐ 0 ĐƯỢC GỌI LÀ ĐƠN THỨC 0.
II/ ĐƠN THỨC THU GỌN :
ĐƠN THỨC THU GỌN LÀ ĐƠN THỨC CHỈ GỒM TÍCH CỦA MỘT SỐ VỚI CÁC BIẾN, MÀ MỖI BIẾN ĐÃ ĐƯỢC NÂNG LÊN LŨY THỪA VỚI SỐ MŨ NGUYÊN DƯƠNG.
VÍ DỤ :
X ; - Y ; 3X2Y ; 10XY5 LÀ CÁC ĐƠN THỨC THU GỌN, CÓ CÁC HỆ SỐ LẦN LƯỢT LÀ 1; - 1; 3 ; 10 VÀ CÁC PHẦN BIẾN LÀ X; Y; X2Y ; XY5
III/ BẬC CỦA MỘT ĐƠN THỨC :
BẬC CỦA ĐƠN THỨC CÓ HỆ SỐ KHÁC 0 LÀ TỔNG SỐ MŨ CỦA TẤT CẢ CÁC BIẾN CÓ TRONG ĐƠN THỨC ĐÓ.
VÍ DỤ :
BẬC CỦA ĐƠN THỨC 2X5Y3Z LÀ 
5 + 3 + 1 = 9.
 _ SỐ THỰC KHÁC 0 LÀ ĐƠN THỨC BẬC 0. 
_ SỐ 0 ĐƯỢC COI LÀ ĐƠN THỨC KHÔNG CÓ BẬC.
IV/ NHÂN HAI ĐƠN THỨC :
 MUỐN NHÂN HAI ĐƠN THỨC TA CÓ THỂ NHÂN HỆ SỐ VỚI NHAU, NHÂN CÁC PHẦN BIẾN VỚI NHAU.
VÍ DỤ : 
(2X2Y).(9XY4) = 2. 9 .(X2. X).(Y.Y4)
= 18X3Y5. 
HOẠT ĐỘNG 4 : CỦNG CỐ ( 5 PHÚT )
 GV: ĐƯA BẲNG PHỤ YÊU CẦU HS THỰC HIỆN BT 11 TRANG 32 SGK.GV THÊM YÊU CẦU CHỈ RA PHẦN HỆ SỐ VÀ PHẦN BIẾN VÀ NÊU BẬC CỦA NHỮNG ĐƠN THỨC ĐÓ ( NẾU CÓ ) 
HS:
 B/ 9 X2YZ LÀ ĐƠN THỨC 
9 LÀ HỆ SỐ ; X2YZ LÀ PHẦN BIẾN.
BẬC LÀ 4
C/ 15,5 LÀ MỘT ĐƠN THỨC :
15,5 LÀ HẸ SỐ ; KHÔNG CÓ PHẦN BIẾN; BẬC LÀ 0
HOẠT ĐỘNG 4 : DẶN DÒ – RÚT KINH NGHIỆM ( 2 PHÚT )
* DẶN DÒ : 
_ NẮM VỮNG THẾ NÀO LÀ MỘT ĐƠN THỨC THU GỌN, BẬC CỦA ĐƠN THỨC, BIẾT CÁCH NHÂN HAI ĐƠN THỨC CŨNG NHƯ THU GỌN ĐƠN THỨC.
_ BÀI TẬP NHÀ 12, 13, 14 TRANG 32 SGK..
_ CHUẨN BỊ TIẾT SAU : ĐỌC TRƯỚC BÀI : ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG.
*RÚT KINH NGHIỆM ... 
 TIẾT : 54
TUẦN : 25	§4 ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG. 	
A/ MỤC TIÊU : 
_ HỌC SINH NẮM ĐƯỢC THẾ NÀO LÀ HAI ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
_ BIẾT CỘNG, TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG.
B/ CHUẨN BỊ :
GV : PHẤN MÀU, BẢNG PHỤ
 HS : ÔN TẬP THỰC HIỆN PHÉP TÍNH CỘNG, TRỪ, NHÂN, CHIA SỐ HỮU TỈ. 
HOẠT ĐỘNG GV
HOẠT ĐỘNG HS
GHI BẢNG
HOẠT ĐỘNG 1 : KTBC ( 7 PHÚT )
GV: TÌM TÍCH HAI ĐƠN THỨC SAU RỒI CHO BIẾT PHẦN HỆ SỐ, PHẦN BIẾN VÀ BẬC CỦA ĐƠN THỨC THU ĐƯỢC : X3Y VÀ -3 X3Y2Z
HOẠT ĐỘNG 2 : ( 13 PHÚT ) 
I/ ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG :
GV: CHO HS ĐỌC VÀ THỰC HIỆN ? 1, GỌI HAI HS LÊN BẢNG THỰUC HIỆN HAI CÂU A/ VÀ B/
GV: CÁC ĐƠN THỨC VIẾT ĐÚNG THEO YÊU CẦU CÂU A/ LÀ CÁC VÍ DỤ VỀ ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG, CÒN CÁC ĐƠN THỨC VIẾT ĐÚNG THEO YÊU CẦU CÂU B/ LÀ CÁC VÍ DỤ VỀ CÁC ĐƠN THỨC KHÔNG ĐỒNG DẠNG. 
GV: VẬY THẾ NÀO LÀ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG ?
GV: YÊU CẦU CHO VÍ DỤ VỀ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG.
GV: NÊU CHÚ Ý VÀ CHO HS THỰC HIỆN ?2
HOẠT ĐỘNG 3 : ( 15 PHÚT ) 
II/ CỘNG TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG :
GV: HÃY ÁP DỤNG TÍNH CHẤT PHÂN PHỐI CỦA PHÉP NHÂN ĐỐI VỚI PHÉP CỘNG ĐỂ THỰC HIỆN CÁC PHÉP TÍNH SAU:
A/ 3X4Y3Z + 5 X4Y3Z
B/ 5XY3 - 7 XY3
GV: CÓ THỂ GHI CÔNG THỨC CỦA TÍNH CHẤT LÊN BẢNG ( HAY GỌI HS LÊN BẢNG GHI ).
GV: VẬY ĐỂ CỘNG HAY TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG TA LÀM SAO?
GV: CHO VÍ DỤ VÀ YÊU CẦU HS LÊN BẢNG THỰC HIỆN TÍNH 
TÍNH :
A/ -5A3B + 3 A3B ;
B/ -7X2Y - 3 X2Y
GV: CHO HS THỰC HIỆN ?3. GV NÊU THỂ LỆ VÀ CHO HS THỰC HIỆN THEO HƯỚNG DẪN CỦA SGK. 
HS: ( X3Y ) . ( -3 X3Y2Z ) =
.( -3). X3. X3 . Y. Y2Z = X9Y3Z
HỆ SỐ : 1 ; BIẾN : X9Y3Z ; BẬC LÀ 13
HS:
A/ ĐƠN THỨC CÓ PHẦN BIẾN GIỐNG PHẦN BIẾN ĐƠN THỨC 3X2YZ :
 -2 X2YZ; X2YZ ; - X2YZ
B/ ĐƠN THỨC CÓ PHẦN BIẾN KHÁC PHẦN BIẾN ĐƠN THỨC 3X2YZ :
3XYZ; -5XY2 ; XYZ3 
HS:
HAI ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG LÀ HAI ĐƠN THỨC CÓ HỆ SỐ KHÁC 0 VÀ CÓ CÙNG PHẦN BIẾN.
HS: CHO VÍ DỤ.
HS:
BẠN PHÚC NÓI ĐÚNG VÌ HAI ĐƠN THỨC 0,9XY2 VÀ 0,9X2Y CÓ PHẦN HỆ SỐ GIỐNG NHAU NHƯNG PHẦN BIẾN KHÁC NHAU NÊN KHÔNG ĐỒNG DẠNG.
HS:
A/ 3X4Y3Z + 5 X4Y3Z =
 = ( 3 + 5 ) X4Y3Z = 8 X4Y3Z 
B/ 5XY3 - 7 XY3 =
 = ( 5 – 7 ) XY3 = -2 XY3 
HS: ĐỂ CỘNG ( HAY TRỪ ) CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG, TA CỘNG ( HAY TRỪ ) CÁC HỆ SỐ VỚI NHAU VÀ GIỮ NGUYÊN PHẦN BIẾN.
HS:
A/ -5A3B + 3 A3B =
= (-5 + 3 ) A3B = -2 A3B
B/ -7X2Y - 3 X2Y =	
= ( -7 – 3 ) X2Y = - 10 X2Y
HS: THỰC HIỆN ? 3 THEO YÊU CẦU.
I/ ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG :
 HAI ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG LÀ HAI ĐƠN THỨC CÓ HỆ SỐ KHÁC 0 VÀ CÓ CÙNG PHẦN BIẾN.
VÍ DỤ : 2X3Y ; -7 X3Y; X3Y; X3Y LÀ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG.
II/ CỘNG TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG :
 ĐỂ CỘNG ( HAY TRỪ ) CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG, TA CỘNG ( HAY TRỪ ) CÁC HỆ SỐ VỚI NHAU VÀ GIỮ NGUYÊN PHẦN BIẾN.
VÍ DỤ :
A/ -5A3B + 3 A3B =
= (-5 + 3 ) A3B = -2 A3B
B/ -7X2Y - 3 X2Y =	
= ( -7 – 3 ) X2Y = - 10 X2Y
HOẠT ĐỘNG 4 :
CỦNG CỐ ( 8 PHÚT )
BT 15 TRANG 34 ( SGK ) :
GV: YÊU CẦU HAI HS LÊN BẢNG, CÁC HS KHÁC THỰC HIỆN TẠI CHỖ.
BT 16 TRANG 34 ( SGK ) :
 GV: CHO MỘT HS LÊN BẢNG THỰC HIỆN, CÁC HS KHÁC LÀM TẠI CHỖ.
BT 17 TRANG 35 ( SGK ) :
GV: MUỐN TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC TA LÀM NHƯ THẾ NÀO ?
GV: NGOÀI CÁCH ĐÓ RA TA CÓ THỂ CÓ CÁCH NÀO ĐỂ THỰC HIỆN NHANH HƠN KHÔNG ?
GV: YÊU CẦU HS 2 HS LÊN BẢNG THỰC HIỆN BẰNG HAI CÁCH. 
CÁCH 2 :
TÍNH CỘNG TRỪ TRƯỚC :
THAY X = THAY X = 1 VÀ Y = -1 VÀO BIỂU THỨC TA CÓ : 
VẬY GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC ĐÃ CHO TẠI X = 1 VÀ Y = -1 LÀ 
HS: CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG LÀ :
 X2Y ; X2Y ; X2Y ;
XY2 ; -2 XY2 ; XY2 
HS: 25 XY2 + 55 XY2 + 75 XY2 =
 = ( 25 + 55 + 75 ) XY2 = 155 XY2
HS: ĐỂ TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC ĐẠI SỐ TẠI NHỮNG GIÁ TRỊ CHO TRƯỚC CỦA CÁC BIẾN , TA THAY CÁC GIÁ TRỊ CHO TRƯỚC ĐÓ VÀO BIỂU THỨC RỒI THỰC HIỆN CÁC PHÉP TÍNH.
HS:TA CÓ THỂ TÍNH CỘNG TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG ĐỂ ĐƯỢC BIỂU THỨC DƠN GIẢN HƠN RỒI MỚI TÍNH GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC.
HS:
CÁCH 1 :
THAY X = 1 VÀ Y = -1 VÀO BIỂU THỨC TA CÓ :
VẬY GIÁ TRỊ CỦA BIỂU THỨC ĐÃ CHO TẠI X = 1 VÀ Y = -1 LÀ 
HOẠT ĐỘNG 4 : DẶN DÒ – RÚT KINH NGHIỆM ( 2 PHÚT )
* DẶN DÒ : 
_ HỌC THUỘC THẾ NÀO LÀ HAI ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG, QUY TẮC CỘNG TRỪ CÁC ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG.
_ BT NHÀ 18, 19 TRANG 35 SGK. CHUẨN BỊ TIẾT SAU LUYỆN TẬP.
* RÚT KINH NGHIỆM :