Bài giảng lớp 7 môn Đại số - Tuần 5 - Tiết 9: Tỉ lệ thức

Tuần 5	 Ngày soạn:17.09.10
Tiết 9	 Ngày dạy:24.09.10
tỉ lệ thức
I. Mục Tiêu
 - HS hiểu được thế nào là tỉ lệ thức, tính chất của tỉ lệ thức. 
 - Nhận biết được tỉ lệ thức và các số hạng của tỉ lệ thức.
 - Vận dụng được tính chất của tỉ lệ thức vào bài tập.
III. Tiến trình dạy học
Hoạt động 1: Kiểm tra
HS1: Tỉ số của hai số là gì ? Kí hiệu ?
So sánh hai tỉ số và ? và ? 
- GV yêu cầu HS lớp nhận xét và cho điểm phần trình bày của các bạn.
Hoạt động 2: 1. Định nghĩa.
 - Trong bài tập trên ta có các đẳng thức: 
 = ; = ? 
 - Ta nói các đẳng thức đó được gọi là các tỉ lệ thức.
 - Vậy tỉ lệ thức là gì?
 - Yêu cầu HS khác đọc định nghĩa – Sgk 
 - GV giới thiệu khái niệm trung tỉ, ngoại tỉ.
 - Yêu cầu HS lớp làm ?1
 - Cho tỉ số 2,3 : 6,9. Hãy viết một tỉ số nữa để hai tỉ số này lập thành một tỉ lệ thức. 
- HS nghiên cứu thông tin SGK
- HS: TLT là đẳng thức của hai tỉ số
 hoặc a : b = c : d
- HS khác đọc định nghĩa – Sgk 
- HS lớp làm ?1
- Hai HS lên bảng làm
 là một tỉ lệ thức.
 không là tỉ lệ thức.
HS: 2,3 : 6,9 = (= )
Hoạt động 3: 2. Tính chất 
- Khi có TLT nếu a,b,c,d ẻ Z thì theo đ/n của hai phân số bằng nhau ta có ad = bc. Ta xét xem t/c còn đúng với TLT nói chung không ?
- Xét TLT: hãy nghiên cứu Sgk để hiểu cách c/m khác đẳng thức: 18.36 = 27.24
 - Yêu cầu HS tương tự làm ?2 từ TLT ?
 - GV ghi nội dung t/c1.
 - Yêu cầu HS làm ?3
 - Từ đẳng thức ad = bc có thể suy ra được bao nhiêu tỉ lệ thức?
GV thông báo tính chất 2
 - Có nhận xét gì về vị trí của các ngoại tỉ và trung tỉ của TLT (2); (3); (4) so với TLT (1) ?
- HS nghiên cứu cách c/m – Sgk 
- HS tương tự làm ?2: 
Ta có ị 
*Tính chất 1: Nếu thì ad = bc.
- Ngược lại từ đẳng thức: ad = bc
* Tính chất 2: Nếu ad = bc và a, b, c, d 0 ta có các tỉ lệ thức:
- HS: (1) đ(2): Giữ nguyên 2 ngoại tỉ, đổi chỗ trung tỉ. 
(1)đ(3): Giữ nguyên 2 trung tỉ, đổi chỗ ngoại tỉ.
 (1)đ(4): Đổi chỗ cả trung tỉ và ngoại tỉ
Hoạt động 4: Củng cố – Luyện tập 
- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân:
 Bài tập 47 (a) – Sgk 
Bài tập 46 (a,b) Sgk : áp dụng tính chất của TLT ta có:
a) 
b) 
- GV yêu cầu 3 HS lên bảng làm, sau đó yêu cầu HS lớp nhận xét bài làm của bạn.
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà.
- Nắm chắc các tính chất của tỉ lệ thức. 
- Làm các bài tập 44, 45, 46c, 47b,48 tr 26 – Sgk 
- HS khá làm các bài tập 63, 69 tr 13 – SBT 
*******************************************
Tuần 5	 Ngày soạn:17.09.10
Tiết 9	 Ngày dạy:30.09.10
luyện tập
I. Mục Tiêu
 - Học sinh củng cố định nghĩa và tính chất của tỉ lệ thức. 
 - Rèn kĩ năng tìm số hạng chưa biết của tỉ lệ thức, lập ra các tỉ lệ thức từ các số, các đẳng thức tích.
 - Vận dụng được tính chất của tỉ lệ thức vào bài tập.
III. Tiến trình dạy học
Hoạt động 1: Kiểm tra
HS 1 : Nêu định nghĩa tỉ lệ thức ? Chữa bài tập 47(b) – Sgk 
HS 2 : Nêu tính chất của tỉ lệ thức ? Chữa bài tập 46(c) – Sgk 
GV nhận xét và cho điểm phần trình bày của HS.
Hoạt động 2: Luyện tập
Dạng 1: Nhận dạng tỉ lệ thức 
Bài tập 49 – Sgk 
- GV đưa đề bài lên bảng phụ.
-Từ các tỉ sau đây có lập được TLT không?
 - Hãy nêu cách làm bài tập dạng này ?
 - Yêu cầu hai HS lên bảng làm câu a,b
 - Cho HS lớp nhận xét bài làm của bạn và gọi tiếp 2 HS lên làm câu c,d.
Dạng 2: Tìm số hạng chưa biết
Bài tập 50 tr 27 – Sgk 
 - GV đưa đề bài lên bảng
 - Yêu cầu HS lớp HĐ theo nhóm, mỗi nhóm tính số thích hợp trong ba ô vuông.
 - Muốn tìm các ngoại tỉ và trung tỉ trong TLT ta làm ntn ?
 - Yêu cầu đại diện nhóm lên bảng trình bày 
 - Yêu cầu HS lớp nhận xét bài làm của nhóm bạn và hoàn thiện bài vào vở.
Bài tập 70 – SBT 
- GV đưa đề bài lên bảng
 - Xác định trung tỉ, ngoại tỉ?
 - Ta có đẳng thức tích nào ?
 - Tính 2x để từ đó tìm x ?
Gọi 2 HS lên bảng trình bày.
Dạng 3: Dạng tỉ lệ thức
Bài tập 51 tr 28 – Sgk 
 - GV ghi đề bài lên bảng 
 - GV hướng dẫn để HS thấy muốn lập tỉ lệ thức trước hết cần lập được đẳng thức tích.
 - Lập đẳng thức tích từ các số đã cho?
 - Viết tất cả các tỉ lệ thức có thể lập ra từ đẳng thức trên?
Bài tập 72 – SBT 
GV ghi đề bài lên bảng
 - GV gợi ý theo hướng phân tích đi lên: 
 a(b+d)= b.( a+c)
 ab +ad = ab + bc
 ad = bc Û 
- HS: Cần xem 2 tỉ số có bằng nhau không. Nếu bằng nhau ta lập được 1 TLT:
a) ị Lập được TLT.
b) Không lập được TLT. 
c) ị Lập được TLT.
d) ị Không lập được TLT.
- HS lớp làm nhóm
- Đại diện nhóm lên bảng trình bày:
Kết quả: N: 14; Y: ; H: -25; ợ: ; C:16 ;B: ; I: -6,3; U: ; Ư: -0,84; 
L: 0,3; ế: 9,17; T: 6
B
I
N
H
T
H
Ư
Y
ế
U
L
Ư
ợ
C
- HS làm bài theo hướng dẫn của GV
Ta có 1,5 . 4,8 = 2 . 3,6 từ đó ta lập được các tỉ lệ thức sau:
- HS chứng minh heo gợi ý của GV:
Từ ị ad = bc ị ab +ad = ab + bc
ị = b.( a+c) ị 
Điều phải chứng minh
Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà.
- Xem lại các bài tập đã thực hiện
- Làm các bài tập 52, 53 tr 28 – Sgk 
bài tập 62, 64, 70 tr 13 – SBT 
Hướng dẫn bài 53: Quan sát đặc điểm phần nguyên và phần thập phân của các hỗn số. Có thể chứng minh tổng quát: