Bài giảng môn học Hình học lớp 7 - Tiết 15: Định lí

Ngày soạn: 01/10
Ngày giảng: 03/10-7A
Tiết 15
định lí
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- H/s biết cấu trúc của một định lý (giả thiết, kết luận)
- Biết thế nào là chứng minh một định lý
- Biết đưa một định lý về dạng "Nếu  thì "
- Làm quen với mệnh đề lôzic : P => q
2. Kỹ năng: 
- Phát biểu 1 tính chất thành định lý theo cấu trúc : "Nếu  thì "
3. Thái độ:
- Nghiêm túc trong học tập, tư duy lôzic
B. Chuẩn bị
Gv: Thước kẻ, bảng phụ
Hs: Thước kẻ, ê ke, 
C. Tiến trình dạy học
Hoạt động của giáo viên
HĐ của học sinh
HĐ1: 1. ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra
HS1: Phát biểu tiên đề Ơclít. Vẽ hình minh hoạ.
HS2: Phát biểu tính chất 2 đ.thẳng // ? Vẽ hình minh hoạ.
- Chỉ ra cặp góc SLT, đồng vị, trong cùng phía ?
- Gọi 2 h/s nhận xét
- G/v sửa sai cho điểm
- G/v Tên đề Ơclít và tính chất 2 đt' // đều là các khảng định đúng, nhưng tiên đề Ơclít được thừa nhận qua hình vẽ, qua kinh nghiệm thực tế. Còn 2 tính chất đường thẳng // được suy ra từ những khảng định đúng, đó là định lý. 
Vậy định lý là gì ? 
Có mấy phần ? đó là nội dung của bài hôm nay.
- Hs1: Phát biểu tiên đề Ơclít
- Vẽ hình 
- Hs2: Ph.biểu t/c 2 đt/ // (SGK-93)
Vẽ hình:
Cặp góc SLT : Góc A4 ; B2
Đồng vị : Góc A2 ; B2
Trong cùng phía : Góc A1 ; B2
HĐ2: Định lý
- Cho h/s đọc thầm phần định lý (2')
? Vậy thế nào là một định lý ?
- Gọi 2 h/s nhắc lại
- Cho h/s làm ? 1
- H/s đọc Đlý (Sgk-99)
- Định lý là 1 khẳng định được suy ra từ những khẳng định được coi là đúng, không phải bằng đo trực tiếp hoặc vẽ hình, gấp hình hoặc nhanạ xét trực giác.
- 3 h/s phát biểu lại 3 định lý
? Em nào có thể lấy thêm VD về định lý mà ta đã học ?
- Nhắc lại định lý "Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau"
- Yêu cầu h/s vẽ hình, 
Điền ký hiệu Ô1 ; Ô2
? Theo em Đlý cho điều gì ? Đó là gt ? Điều suy ra là gì ? Đó là KL.
- H/s phát biểu lại 3 định lý bài 6: Từ vuông góc đến //.
"Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau"
- Một đt' cắt 2 đt' // thì 2 góc so le trong = nhau.
Cho Ô1 và Ô2 là 2 góc đối đỉnh
Suy ra : Ô1 = Ô2
- G/v trong 1 định lý : điều cho biết là gt của định lý và điều suy ra là kết luận của định lý.
? Mỗi định lý gồm mấy phần ? là những phần nào ?
- G/v: Giả thiết viết tắt : GT
 Kết luận -- : KL
Mỗi Đlý đều có thể phát biểu dưới dạng "Nếu  thì "
Nằm giữa từ nếu .thì là giả thiết
Nằm sau từ thì là kết luận 
? Em hãy phát biểu tính chất 2 góc đối đỉnh dùng nếu  thì 
- Dựa vào hình vẽ trên em hãy ghi GT ; KL ?
- Cho h/s làm ?2 :
Câu a : gọi 1 h/s trả lời
Câu b: Gọi 2 h/s lên bảng
- Cho h/s làm bài 49 (SGK-101)
- Treo bảng phụ
- Gọi h/s kẻ đánh dấu vào đó
- Mỗi định lý gồm 2 phần
a. G.thiết: là những điều cho biết trước
b. Kết luận: Những điều cần suy ra
- H/s: Nếu 2góc là đối đỉnh thì 2 góc đó bằng nhau
GT : Ô1 và Ô2đối đỉnh
KL : Ô1 = Ô2
a. GT : 2 đt' . Đt' ' thứ ba
 KL : Chúng // với nhau
b. GT : a// b ; b// c
 KL : a// b
HĐ3: Chứng minh định lý:
Trở lại hình vẽ 2 góc đối đỉnh
? Để có KL: Ô1 = Ô2 ở Đlý này ta đã suy luận như thế nào ? 
- QT suy luận từ gt => KL gọi là CM định lý.
- Ta có : Ô1 + Ô3 = 1800 (kề bù)
 Ô2 + Ô3 = 1800 (kề bù)
=> Ô1 + Ô3 = Ô2 + Ô3 (=1800) 
=> Ô1 = Ô2
- H/s đọc định lý
- G/v đưa ra VD CM định lý : Góc tạo bởi 2 tia phân giác của 2 góc kề bù là 1 góc vuông.
? Tia phân giác của 1 góc là gì ?
- Vì vậy khi 0m là phân giác của XÔZ ta có XÔM - MÔZ = 1/2 XÔZ
ON là tia phân giác của ZÔY 
ta có : 
ZÔY - NÔY = 1/2 ZÔY
- Tia phân giác của 1 góc là tia nằm giữa 2 cạnh của góc và tạo với 2 cạnh đó 2 góc kề bằng nhau.
? Tại sao MÔZ + ZÔN = MÔN
Tại sao 
1/2 (XÔZ + ZÔY) = 1/2.1800
- Chúng ta vừa CM xong 1 Đlý
Qua ví dụ em cho biết CM 1 định lý như thế nào ?
- Vậy CM định lý là gì ?
- Vì có tia 0Z nằm giữa 2 tia 0M ; 0N
Vì XÔZ + ZÔY = 1800
CM định lý ta cần :
- vẽ hình minh hoạ định lý
- Dựa h.vẽ ghi gt ; kl bằng ký hiệu
- Từ gt đưa ra các khẳng định và nêu kèm các căn cứ của nó cho đến kết luận.
- Là dùng lập luận để từ gt suy ra kl
HĐ4: Củng cố :
? Đlý là gì ? gồm những phần nào ?
? Giả thiết là gì ? KL là gì ?
? Tìm trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào là định lý ?
a. Nếu 1 đt' cắt 2 đt' // thì 2 góc trong cùng phía bù nhau.
b. Hai đt' // là 2 đường thẳng không có điểm chung.
c. Trong 3 đ' thẳng hàng, có 1 và chỉ 1 đ' nằm giữa 2 đ' còn lại.
d. Hai góc = nhau thì đối đỉnh
- trả lời SGK-99
a. Là định lý
b. c ; d khôngphải là Đlý
(Không là khẳng định đúng)
HĐ4: Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc định lý là gì ? phân biệt giả thiết, kết luận của định lý
- Nắm được các bước CM 1 định lý (3 bước)
- Bài tập 5- đến 52 (SGK-101) Bài 41 ; 42 (SBT-81)
- Giờ sau luyện tập