Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1: Cổng trường mở ra (tiết 38)

 Tiết 1: 	CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
 - Lý Lan -
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 1.Kiến thức:
 - Tình cảm sâu nặng của cha mẹ , gia đình đối với con cái , ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người , nhất là với lứa tuổi thiếu niên , nhi đồng . 
 - Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản . .
 2.Ki năng:.
 - Đọc – hiểu một văn bản biểu cảm được viết như dòng nhật ký của một người mẹ . 
 - Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con. 
 - Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm . 
 3.Thái độ: Yêu thích văn chương.. Cảm nhận cái hay đẹp của văn chương. 
B . CHUẨN BỊ:
 GV: Tranh ảnh về ngày khai trường,soạn giáo án.
 HS: Đọc bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa.
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 I.Ổn định lớp tổ chức:
 Ngày dạy 8/2011 lớp 7b..sĩ số 
 II.Kiểm tra bài cũ: Không
 III. Bài mới : *Hoạt động 1 – Giới thiệu bài:
 Hoạt động của Thầy và trò 
 Nội dung kiến thức
*Hoạt động 2
Em hãy nêu xuất xứ của văn bản Cổng trường mở ra? 
GV : Hướng dẫn đọc : Giọng nhỏ nhẹ, thiết tha, chậm rãi.
 Em có thể chia văn bản này thành mấy phần ? Mỗi phàn từ đâu đến đâu ? ý của từng phần ?
*Hoạt động 3
HS đọc đoạn 1. Đoạn văn em vừa đọc diễn tả điều gì ?
- Theo dõi phần đầu văn bản, em thấy người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào ? (Đêm trước ngày con vào lớp 1.)
- Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ? Điều đó được biểu hiện bằng những chi tiết nào trong bài ? 
 Em có nhận xét gì về tâm trạng của 2 mẹ con ?
- Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ? 
- Theo em vì sao người mẹ lại trằn trọc không ngủ được ? 
- Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường năm xưa đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ ? (Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng : ‘‘Hằng năm cứ vào cuối thu ... Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp ” )
- Trong đêm không ngủ, người mẹ đã làm gì cho con ?
- Qua những việc làm đó em cảm nhận được điều gì về người mẹ ? 
- Trong đêm không ngủ người mẹ đã sống lại những kỉ niệm quá khứ nào ?
- Tìm những chi tiết nói về kỉ niệm quá khứ đó ? 
- Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả ? Tác dụng của cách dùng từ đó ?
- Những tình cảm quá khứ ấy đã nói lên được tình cảm sâu nặng nào của lòng mẹ ? 
 +Thảo luận :
- Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không ? hay người mẹ đang tâm sự với ai ? ( Đang nói với chính mình ) – Cách viết này có tác dụng gì ?
- Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong đêm không ngủ người mẹ còn nghĩ đến điều gì ?
- Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ? ( ‘‘Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả 1 thế hệ mai sau và sai lầm 1 li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.” )
 - Câu văn này có ý nghĩa gì ? Vì sao ? ( Không được phép sai lầm trong giáo dục. Vì giáo dục quyết định tương lai của đất nước )
 Thảo luận:
- Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là 1 thế giới kì diệu sẽ mở ra.’’ Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ? ( Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò )
- Câu nói này có ý nghĩa gì ?
- Văn bản Cổng trường mở ra được biểu đạt bằng những phương thức nào? - Phương thức nào là chính ? – Sự kết hợp này có tác dụng gì ? 
*Hoạt động 4
- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật có gì đáng chú ý ?( Miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật với nhiều hình thức khác nhau : miêu tả trực tiếp, miêu tả qua so sánh, miêu tả hồi ức, sử dụng ngôn ngữ độc thoại bộc lộ chất trữ tình).
-Hs đọc ghi nhớ
*Hoạt động 5
I. Đọc hiểu văn bản
 1 .Tác giả, tác phẩm:
- Đây là bài kí của tg Lý Lan 
-Trích từ báo “Yêu trẻ số 166 Thành phố Hồ Chí Minh
1.9.2000
2. Đọc:
3.Chú thích (sgk)
4. Bố cục: 2 phần
+ Từ đầu -> bước vào : Nỗi lòng của mẹ 
+Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ về Giáo dục.
II.Phân tích:
1. Nỗi lòng của mẹ:
* Tâm trạng của mẹ :
- Mẹ không ngủ được
- Hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
- Mẹ lên giường trằn trọc.
- Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi.
->Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm - làm nổi rõ tâm trạng thao thức, hồi hộp, suy nghĩ triền miên của người mẹ.
* Những việc làm của mẹ :
- Đắp mền, buông mùng, ém chăn cẩn thận, lượm đồ chơi, nhìn con ngủ,xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con.
->Yêu thương con, hết lòng vì con
.* Kỉ niệm quá khứ :
- Nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng, khi cổng trường đóng lại.
-> Sử dụng một loạt từ láy gợi cảm xúc vừa phức tạp, vừa vui sướng, vừa lo sợ .
=> Là người mẹ biết yêu thương người thân, biết ơn trường học, tin tưởng ở tương lai của con .
-> Dùng ngôn ngữ độc thoại.
Làm nổi bật tâm trạng, tình cảm và những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp.
2. Cảm nghĩ của mẹ:
- Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra.
=>Khẳng định vai trò to lớn của giáo dục, tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục của nước nhà.
 - Kết hợp hài hoà giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu trong tâm hồn người mẹ .
III. Tổng kết: Ghi nhớ : (sgk)
- Chúng ta phải có trách nhiệm với gia đình và nhà trường .
IV. Củng cố 
Quan sát tranh ( SGK ), Bức tranh minh họa cảnh gì ? Em hãy miêu tả lại cảnh đó ?
 V. Hướng dẫn 
 - Học bài cũ và soạn bài “Mẹ tôi”
 Tiết 2: 	 MẸ TÔI
 ( trích những tấm lòng cao cả -Ét-môn-đô-đơ.a-mi-xi )
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 1. Kiến thức: 
 - Sơ giản về tác giả ÉT-môn-đô-đơ-a-mi-xi.
 - Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị , có lí ,có tình của người cha khi con mắc lỗi . 
 - Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư . 
 2.Kĩ năng:
 - Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư 
 - Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh nguời cha ( tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư. .
 3. Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu thương và kính trọng cha mẹ .
B. CHUẨN BỊ:
 GV: Soạn giáo án, tranh ảnh về tác giả.
 HS:Đọc bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa.
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 I. Ổn định tổ chức:
 Ngày dạy .8/2011 lớp 7b. sĩ số .
 II. Kiểm tra bài cũ:
 ? Kể tóm tắt văn bản cổng trường mở ra .
 ? Tâm trạng của người mẹ đêm trước ngày khai trường như thế nào .
 III.Bài mới: *Hoạt động 1 – Giới thiệu bài:
 Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
*Hoạt động 2
- Em hãy giới thiệu 1 vài nét về tác giả?
- Tác giả thường viết về đề tài gì?
- Em hãy nêu xuất xứ của văn bản Mẹ tôi?
+GV: Hướng dẫn đọc : Nhẹ nhàng, tha thiết, thể hiện được những tâm tư tình cảm buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con và sự trân trọng của ông với vợ mình. Khi đọc lời khuyên: Dứt khoát, mạnh mẽ thể hiện thái độ nghiêm khắc.
+GV gọi hs đọc chú thích.
- Ta có thể chia văn bản làm mấy phần? Ý nghĩa của từng phần?
*Hoạt động 3
 Theo dõi phần đầu văn bản , em thấy En ri cô đã mắc lỗi gì?
- Em có suy nghĩ gì về lỗi lầm của En ri cô?
- Tìm những chi tiết nói về thái độ của người bố đối với En ri cô?
- Để diễn tả được tâm trạng của người bố, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó?
- Những chi tiết trên đã thể hiện được thái độ gì của người bố? 
- Em có đồng tình với người bố không?( hs tự bộc lộ )
- Trong thư người bố đã gợi lại những việc làm, những tình cảm của mẹ dành cho En ri cô. Em hãy tìm những chi tiết, hình ảnh nói về người mẹ?
- Khi nói về hình ảnh người mẹ tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Phương thức đó có tác dụng gì?
- Qua lời kể của người cha, em cảm nhận được điều gì về người mẹ?
- Người bố đã khuyên En ri cô những gì?
- Em có nhận xét gì về cách sử dụng câu văn ở đoạn này? Tác dụng của cách dùng đó?
- Qua bức thư, em thấy bố của En ri cô là người như thế nào? 
- Tại sao người cha không nói trực tiếp với con mà lại viết thư? (tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi không nói trực tiếp được. Viết thư tức là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được kín đáo, vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội)
*Hoạt động 4
- Nhà văn đã gửi tới chúng ta thông điệp gì? 
-Hs đọc ghi nhớ 
I. Đọc hiểu văn bản 
1 . Tác giả: ( 1846- 1908 )
- Là nhà văn Ý.
- Thường viết về đề tài thiếu nhi và nhà trường về những tấm lòng nhân hậu.
2. Tác phẩm:
- Là văn bản nhật dụng viết về người mẹ
- In trong tập truyện : “Những tấm lòng cao cả”
3. Đọc:
4.Chú thích:
5. Bố cục : 2 phần
+ Đoạn đầu : Lí do bố viết thư
+Còn lại : Nội dung bức thư
II. Phân tích:
1. Lỗi lầm của En ri cô :
- Vô lễ với mẹ trước mặt cô giáo
=> Đây là việc làm sai trái, xúc phạm tới mẹ.
2. Thái độ của bố:
- Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy!
-... Bố không nén được cơn tức giận đối với con .
- Con mà xúc phạm đến mẹ con ư?
-> Phương thức biểu cảm được diễn đạt bằng các kiểu câu cảm thán, nghi vấn làm cho lời văn trở nên linh hoạt, sinh động, dễ đi vào lòng người .
=>Thể hiện thái độ buồn bã, đau đớn và tức giận .
3. Hình ảnh người mẹ:
- Mẹ đã phải thức suốt đêm ...có thể mất con.
- Người mẹ sẵn sàng bỏ một năm hạnh phúc...hi sinh tính mạng để cứu sống con 
-> Phương thức tự sự kết hợp với miêu tả làm nổi bật tình cảm của người mẹ.
.=> Là người mẹ hết lòng yêu thương con, sẵn sàng quên mình vì con.
4. Lời khuyên của bố:
- Không bao giờ được thốt ra những lời nói nặng với mẹ. Con phải xin lỗi mẹ,...
- Con hãy cầu xin mẹ hôn con, để cho chiếc hôn ấy xoá đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con .
-> Sử dụng câu cầu khiến làm cho lời văn trở nên rõ ràng, dứt khoát .
=> Là người bố nghiêm khắc nhưng đầy tình thương yêu sâu sắc .
- Viết thư để biểu cảm ( tự sự- miêu tả- biểu cảm )->dễ đi vào lòng người.
 III. Tổng kết:
 Ghi nhớ : sgk-12.
IV. Củng cố - Dặn dò:
 Sau khi học xong văn bản này, em rút ra được bài học gì ? Liên hệ với bản thân xem em đã có lần nào lỡ gây chuyện gì đó khiến bố mẹ buồn phiền. Nếu có thì bài văn này gợi cho em điều gì?
- Học bài cũ
Soạn bài mới bài “Từ ghép”
 Tiết 3 TỪ GHÉP
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Kiến thức: - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập.
- Đặc điểm về nghĩa của các từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. 
2. Kĩ năng: 
- Nhận diện các loại từ ghép , mở rộng , hệ thống hoá vốn từ .
- Sử dụng từ : dùng từ ghép chính phụ khi cần diễn đạt cái cụ thể , dùng từ ghép đẳng lập khi cần diễn đạt cái khái quát . 
 ...  kiến thức và kĩ năng
- Tả chi tiết
4 điểm
Kết bài:
Nêu cảm xúc suy nghĩ về người thân
0,5 điểm
 IV. Củng cố .
- Nêu Nội dung cơ bản của bài thơ - Phân tích những bức tranh cảnh làng quê thôn dã , và con người nhà thơ .
- Nghệ thuật tiêu biểu của bài thơ 
 V. Nghệ thuật .
- Học thuộc lòng - đọc diễn cảm văn bản dịch thơ. 
- Nhớ được 8 yếu tố Hán trong văn bản . Soạn bài Bánh trôi nước. 
 Tiết 23: TỪ HÁN VIỆT (Tiếp theo)
A- Mục tiêu bài học:Giúp HS:
- Hiểu đựơc các sắc thái ý nghĩa riêng của từ HV
- Có ý thức sử dụng từ HV đúng ý nghĩa, đúng sắc thái, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
B- Chuẩn bị:
- Gv: Bảng phụ. Soạn bài
-Hs:Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp:
 1.Ổn định lớp
 Ngày dạy.......9/2011 lớp 7B
 2.Kiểm tra: 
 Thế nào là từ Hán Việt , cho ví dụ ?
 Từ ghép Hán việt có gì khác với từ ghép thuần việt . Cho ví dụ ?
 3.Bài mới: – Giới thiệu bài
 Hoạt động của thầy -trò
 Nội dung kiến thức
*Hoạt động 2
+Hs đọc VD a.
- Giải nghĩa các từ in đậm ?
- Tại sao các câu văn dưới đây dùng các từ HV (in đậm) mà không dùng các từ thuần việt có nghĩa tương tự (ghi trong ngoặc đơn) ?
+Phụ nữ: đàn bà->trang trọng
+Từ trần: chết ; mai táng: chôn ->thể hiện thái độ tôn kính.
+Tử thi: xác chết ->tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác ghê sợ.
+Hs đọc vd b.
- Giải nghĩa các từ in đậm ?
- Các từ HV trên tạo được sắc thái gì cho đoạn văn ?
+Kinh đô: nơi đóng đô của nhà vua
+Yết kiến: gặp gỡ người bề trên với tư cách là khách.
+Trẫm, bệ hạ, thần: từ dùng để xưng hô trong XHPK 
->Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khí XH xưa
- Khi nói viết, trong nhiều trường hợp, người ta dùng từ HV mà không dùng các từ thuần Việt có nghĩa tương tự để làm gì ?
- Theo em, trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có cách diễn đạt hay hơn ? vì sao ? (câu sau diễn đạt hay hơn- vì nó phù hợp với h.c giao tiếp)
- Em có nhận xét gì về cách dùng từ HV trong 2 cặp câu ở VD ab sgk ?( dùng không đúng, không cần thiết. Nó làm câu văn kém trong sáng và không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp)
- Trong khi nói viết, khi gặp 1 cặp từ thuần Việt – Hán Việt đồng nghĩa thì chúng ta sẽ giải quyết như thế nào ? (khi cần tạo sắc thái biểu cảm thì dùng từ Hán Việt, nhưng không nên lạm dụng)
*Hoạt động 3
-Sử dụng từ HV để tạo những sắc thái biểu cảm nào?Vì sao không nên lạm dụng từ HV?
- Hs đọc Ghi nhớ .
- Phân nhóm để hs chuẩn bị bài.
- Chọn từ ngữ trong ngoặc đơn để điền vào chỗ trống:
- Tại sao người VN thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lí ?
- Đọc đv, tìm những từ ngữ Hán Việt góp phần tạo sắc thái cổ xưa ?
- Nhận xét về việc dùng từ Hán Việt ?
4. Củng cố 
- Sử dụng từ Hán Việt cần chú ý đặc điểm gì .
- Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt. 
 5. Hướng dẫn 
-VN học bài, soạn bài “Tìm hiểu chung về văn biểu cảm”
I- Sử dụng từ HV:
1- Sử dụng từ HV để tạo sắc thái biểu cảm:
* Ghi nhớ : sgk –82
2- Không nên lạm dụng từ Hán Việt: 
* Ghi nhớ: sgk –83. 
II-Tổng kết:
*Ghi nhớ
III.- Luyện tập 
- Bài 1: (83)
- Bài 2: (83)
- Vì từ Hán Việt mang sắc thái trang trọng.
- VD: Hoàng Thanh Vân, Hoàng Long, Hải Dương, Trường Sơn, Cửu Long => mang sắc thái trang trọng.
- Bài 3: (84)
- Giảng hoà, cầu thân, hoà hiếu, nhan sắc tuyệt trần.
4- Bài 4: (84)
- Dùng từ Hán Việt là không phù hợp, phải thay bằng từ thuần Việt: bảo vệ = giữ gìn, mĩ lệ = đẹp đẽ. 
Tiết 24 ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BIỂU CẢM
A- Mục tiêu bài học: 
 1. Kiến thức .
- Hiểu được bố cục bài văn biểu cảm.
- Hiểu được yêu cầu của việc biểu cảm .
- Cách biểu cảm gián tiếp và cách biểu cảm trực tiếp.
 2. Kỹ năng .
- Nhận biết các đặc điểm của văn biểu cảm .
 3. Thái độ .
- Giáo dục tự giác học bài và tìm hiểu các nhu cầu biểu cảm trong nói và viết. 
B- Chuẩn bị:
- Gv: Soạn bài – Tham khảo tài liệu
-Hs:Bài soạn
C- Tiến trình lên lớp :
 1.Ổn định lớp : Ngày dạy ......9/2011 lớp 7B
 2. Kiểm tra : 
 - Nêu nhu câu cần biểu cảm của con người trong đời sống hàng ngày ?. 
 - Văn biểu cảm có đặc điểm gì ? Phân tích . 
 3.Bài mới : 
Giới thiệu bài
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
+Hs đọc bài văn: Tấm gương.
- Bài văn đã nêu lên được những p/chất gì của tấm gương ?
- Người viết nêu ra những phẩm chất của tấm gương để nhằm mục đích gì ? 
+Gv: Mục đích của tác giả không phải là miêu tả tấm gương mà chỉ mượn tấm gương để biểu đạt tình cảm của mình....
- Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã làm như thế nào ?
(Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã mượn hình ảnh tấm gương làm điểm tựa. Vì tấm gương luôn phản chiếu trung thành mọi vật xung quanh. Nói với gương, ca ngợi gương là gián tiếp ca ngợi người trung thực.)
+Gv kết luận:
- Bố cục bài văn gồm mấy phần? Phần MB và KB có quan hệ với nhau như thế nào? Phần TB đã nêu lên những phẩm chất gì? những ý đó liên quan đến chủ đề bài văn như thế nào?
+Gv: Nội dung bài văn là biểu dương tính trung thực. Hai ví dụ về Mạc Đĩnh Chi và Trương Chi là ví dụ về 1 người đáng trọng và 1 người đáng thương, nhưng nếu soi gương thì gương cũng không vì tình cảm mà nói sai sự thật.
- Bài văn biểu cảm thường có bố cục mấy phần ?
- Tình cảm và sự đánh giá của tác giả trong bài văn có rõ ràng, chân thực không? Điều đó có ý nghĩa như thế nào đối với giá trị của bài văn ?
+Gv chốt lại:
+Hs đọc đoạn văn.
- Đoạn văn biểu hiện tình cảm gì? Tình cảm ở đây được biểu hiện trực tiếp hay gián tiếp? Em dựa vào dấu hiệu nào để đưa ra nhận xét đó?
-Văn biểu cảm có những đ.điểm gì ?
-Nêu các đặc điểm của văn bản biểu cảm
-Hs đọc ghi nhớ
- Hs đọc bài văn.
- Bài văn thể hiện tình cảm gì?
- Việc miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm này?
- Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò?
- Hãy tìm mạch ý của bài văn?
- Bài văn này biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp?
4. Củng cố 
- Văn biểu cảm có những đặc điểm gì ?
- Nêu bố cục bài văn biểu cảm .?
5 . Hướng dẫn 
-VN học bài, soạn bài “ Sau phút chia li”
I- Tìm hiểu đặc điểm của văn biểu cảm:
1- Bài văn: Tấm gương
- Trung thực, khách quan, ghét thói xu nịnh, dối trá.
- Giúp con người thấy được sự thật có thể đó là sự thật đau buồn, cay đắng.
* Nhằm biểu đạt tình cảm:
- Biểu dương người trung thực.
- Phê phán kẻ dối trá.
=> Mỗi bài văn biểu cảm tập trung biểu đạt 1 tình cảm chủ yếu.
=> Để biểu đạt tình cảm ấy, người viết có thể chọn hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng để gửi gắm tình cảm...
Bố cục: 3 phần
- MB (Đ1): Nêu phẩm chất của tấm gương
- TB: Nói về đức tính của tấm gương.
- KB (đoạn cuối): Khẳng định lại phẩm chất của tấm gương.
=> Bài văn biểu cảm thường có bố cục 3 phần như mọi bài văn khác.
-Tình cảm và sự đánh giá của tác giả rõ ràng chân thực, không thể bác bỏ. Hình ảnh tấm gương có sức khêu gợi, tạo nên giá trị của bài văn.
=> Tình cảm trong bài phải rõ ràng, trong sáng, chân thực thì bài văn biểu cảm mới có giá trị.
2- Đoạn văn của Nguyên Hồng:
- Thể hiện tình cảm cô đơn, cầu mong sự giúp đỡ và cảm thông -> biểu hiện trực tiếp (tiếng kêu, lời than, câu hỏi biểu cảm)
II-Tổng kết:
* Ghi nhớ: sgk (86)
III- Luyện tập:
Bài văn: Hoa học trò.
a- Thể hiện tình cảm buồn nhớ khi xa trường, xa bạn lúc nghỉ hè.
- Mượn hình ảnh hoa phượng để biểu đạt tình cảm. Hoa phượng là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng.
- Hoa phượng là hoa học trò vì hoa phượng gắn bó với sân trường, với học sinh, với những ngày hè chia tay nhớ nhung da diết.
b- Mạch ý của bài văn chính là sắc đỏ của hoa phượng cháy lên trong nỗi buồn nhớ của học trò lúc chia tay.
c- Dùng hoa phượng để nói lên lòng người là biểu cảm gián tiếp.
 Ngày tháng 9 năm 2011. 
 Ký duyệt 
 Phạm Minh Thoan .
Tuần 7.
Tiết 25: ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM
A- Mục tiêu bài học: 
 1. Kiến thức .
- Nắm được đặc điểm,cấu tạo của đề văn biểu cảm.
- Nắm được các bước làm bài văn biểu cảm.
 2. Kỹ năng .
- Nhận biết đề văn biểu cảm.
- Rèn kĩ năng phân tích đề và lập dàn ý bài văn biểu cảm.
 3. Thái độ : Giáo dục ý thức vận dụng viết các yếu tố biểu cảm . 
B- Chuẩn bị:
- Gv: Soạn - Bảng phụ viết đề bài.
 -Hs:Bài soạn
C- Tiến trình lên lớp:
 1.Ổn định lớp 
 Ngày dạy .......10/2011 lớp 7B
 2.Kiểm tra: 
 - Nêu đặc điểm của văn biểu cảm và dàn ý làm bài văn biểu cảm ?
 3.Bài mới: : Giới thiệu bài
 Hoạt động của thầy – trò 
 Nội dung kiến thức 
+ HS đọc kĩ 5 đề văn trong sgk – 88
- Em hãy chỉ ra đối tượng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện trong 5 đề đó?
(Đối tượng biểu cảm: Dòng sông quê hương, đêm trăng trung thu, nụ cười của mẹ, tuổi thơ, loài cây.
Tình cảm cần biểu hiện: Nêu những tình cảm chân thật của mình đối với dòng sông quê hương, đêm trăng trung thu...)
- Em có nhận xét gì về đề văn biểu cảm ?
+ GV kết luận:
- Xác định đối tượng biểu cảm của đề văn bên?
- Em hình dung và hiểu như thế nào về đối tượng ấy?
- Sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần?
- MB cần nêu gì ?
- TB nêu những ý gì ?
- Em hãy hình dung nụ cười của mẹ?
- Có phải lúc nào mẹ cũng nở nụ cười không? Đó là những lúc nào?
- KB cần nêu gì ?
- Em sẽ viết như thế nào để bày tỏ được lòng biết ơn, niềm yêu thương và kính trọng đối với mẹ?
 *Hoạt động 3
- Để làm 1 bài văn biểu cảm cần tiến hành qua những bước nào? Thông thường em có làm như vậy không?
- Gọi hs đọc Ghi nhớ sgk -88
*Hoạt động 4
- Hs đọc bài văn.
- Bài văn biểu đạt tình cảm gì ?
- Hãy đặt cho bài văn 1 nhan đề và 1 đề văn thích hợp?
- Hãy nêu lên dàn ý của bài văn ?
- Chỉ ra phương thức biểu cảm của bài văn?
*
-VN học bài, soạn bài “ Qua Đèo Ngang”
A-Tìm hiểu bài:
I- Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm :
1- Đề văn biểu cảm :
=> Đề văn biểu cảm bao giờ cũng nêu ra đối tượng biểu cảm và định hướng tình cảm cho bài văn.
2- Các bước làm bài văn biểu cảm :
Đề bài : cảm nghĩ về nụ cười của mẹ
a, Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đối tượng biểu cảm : nụ cười của mẹ
b, Lập dàn ý:
* MB: Nêu cảm xúc đối với nụ cười của mẹ. Nụ cười ấm lòng.
* TB : Nêu những biểu hiện, sắc thái nụ cười của mẹ.
- Nụ cười vui thương yêu
- Nụ cười khuyến khích
- Nụ cười an ủi.
- Những khi vắng nụ cười của mẹ
* KB: Lòng yêu thương và kính trọng mẹ
c, Viết bài:
d, Sửa bài:
II-Tổng kết:
* Ghi nhớ : sgk –88
B-Luyện tập 
a, Bài văn biểu đạt tình cảm tự hào và yêu tha thiết quê hương.
- Nhan đề: quê hương An Giang
- Đề văn: cảm nghĩ về quê hương
b, Dàn bài:
* MB: GT tình yêu quê hương An Giang
* TB: Biểu hiện tình yêu mến quê hương
- Tình yêu quê từ thủa bé
- Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước
* KB: Tình yêu quê hương với nhận thức của người từng trải, trưởng thành.
c, Phương thức biểu cảm : Vừa biểu cảm trực tiếp nỗi lòng mình vừa biểu cảm gián tiếp khi nói đến thiên nhiên tươi đẹp và con người anh hùng của quê hương.